Beeldspraak – Jan van der Watt

VRAAG: In Joh 16:23-25 staan daar: “Dít verseker Ek julle: Wat julle die Vader ook al in my Naam sal bid, sal Hy vir julle gee. ²⁴Tot nou toe het julle nog nie in my Naam gebid nie. Bid, en julle sal ontvang, sodat julle blydskap volkome kan wees.” ²⁵“Dit het Ek deur beeldspraak vir julle gesê. Daar kom ’n tyd wanneer Ek nie meer deur beeldspraak met julle sal praat nie maar julle reguit van die Vader sal vertel” Wat bedoel Jesus hier as Hy van gebed en ‘beeldspraak’ praat?

Prof Jan Antwoord

Om die vraag te beantwoord, moet ons eers by die woord ‘beeldspraak’ begin. Die Griekse woord wat in Afrikaans met ‘beeldspraak’  vertaal word, is paroimia. In party kontekste  kan paiomia as ‘beeldspraak’ vertaal word, maar die woord kan ook na ’n kort spreuk verwys wat net deur mense in ‘n binnekring begryp word, met ander woorde, daar word ‘n figuurlike beeld gebruik wat nie almal kan verstaan nie, maar mense wat weet waaroor dit gaan, kan dit verstaan, byna soos ‘n tipe kodetaal. Die gelykenisse in die ander Evangelies werk net so (Mark 4:10-12).

In Joh 10:6 sien ons hoe ‘n paroimia werk (daar word die woord paroimia ook gebruik). Jesus vertel ‘n verhaaltjie oor skape en herders in 10:1-5. Die verhaaltjie kan op enigiemand van toepassing gemaak word. Die Fariseërs kon bv. die verhaal so verstaan dat Jesus die dief is en hulle die goeie herder. Daar is niks in die verhaal wat die interpretasie teëgaan nie. In 10:6 sê Jesus dan ook dat die mense dit nie mooi verstaan het nie. Die wat in Jesus glo (die binnekring) weet Jesus is die herder en die enigste ware hek na die skape toe en dat gelowiges die skape is.

Jesus neem van sy dissipels afskeid in Joh 13 tot 16. Die vraag verwys na hoofstuk 16 se laaste verse waar die Here met sy finale woorde hulle bemoedig deur te sê dat hoewel Hy weggaan alles goed gaan eindig (met ‘n ‘ paroimia’– 16:19-22: soos ‘n vrou wat deur pyn ‘n baba kry en dan bly is as die baba gebore is). Die pyn verwys na Jesus se kruis en die vreugde na die tyd na sy opstanding en hemelvaart wanneer Hy deur die Heilige Gees weer by sy dissipels sal wees (14:15-20; 16:12-16). Wat Jesus hier sê is dus dat na sy kruis en opstanding dinge anders gaan wees. Jesus gaan Homself immers aan die kruis as die glorieryke Koning van Israel openbaar en met sy hemelvaart as Seun van die hemelse Vader – die hele wêreld sal dit dan weet (14:31). Hy hoef en  gaan nie meer in paroimia leer nie, maar a) die Heilige Gees sal hulle nou direk leer en lei in wat hulle moet weet (16:12-15; 14:25-26) en b) die dissipels kan nou direk met God die Vader praat en Hom in die naam van Jesus vra wat hulle wil hê vgl. 16:26-27 – Jesus hoef dan nie meer vir hulle voorbidding te doen soos in Joh 17 nie. Hulle gaan in ‘n direkte verhouding met hulle Vader staan en dus die werklikheid van God, wat met beelde aan hulle verduidelik is, duidelik verstaan.

Die verwysing na beeldspraak hier verwys dus nie spesifiek na gebed nie, maar het ‘n breer toepassing – dit verwys na Jesus se verhale en vergelykings deur die hele Evangelie waarmee Hy sy dissipels tot nou toe geleer het (bv. die wind in 3:7-8; die brood en wyn in 6:39 en verder; die herder en skape in 10:1 en verder; die saad in 12:24-25; die huis van sy Vader in 15:1-3; die wingerdstok in 15:1 en verder of die swanger vrou in 16:19-22). Die kruis is egter die groot teken wees van wie Hy regtig is en dan sal Hy nie meer vir sy dissipels in verhale hoef te vertel wie Hy is nie (16:26-30). Daar verander alles. Sy kruis en opstanding spreek dan vanself (20:27-29) en word deur die teenwoordigheid van die Gees bevestig.

Skrywer:  Prof Jan van der Watt