Elkeen wat My voor die mense bely – openlik voor die mense uitspreek

            Maar wie My voor die mense verloën – ontken of swyg dat hy/sy My ken

            sal Ek ook voor my Vader in die hemele verloën – ontken dat Ek hulle ken

Dit beteken dat die erkenning van Jesus ‘n verhouding tussen die gelowige en die Vader tot stand bring, deur die verhouding van die gelowige met Jesus. Hy is die openbaarder van die Vader, maar ook die weg na die Vader (Jn 14:6-7,9). Deur Jesus lief te hê en Hom te gehoorsaam kom die Vader ook woning maak by die gelowige (Jn 14:23!).

2:24  ‘Wat julle van die begin af gehoor het, moet in julle bly (‘n bevel in die voortgaande teenwoordige tyd).

            As dit wat julle van die begin af gehoor het in julle bly  (voorwaarde sin)

            sal julle ook in die Seun en in die Vader bly’(voortdurende toekomstige tyd).            

Die gelowige wat in die lig lewe, lewe in die ruimte van die Seun en die Vader, nie outomaties nie, maar deur ‘n voortdurende gelowige toëiening van die seëninge en die verantwoordelikhede van die evangelie van Christus.

            Die boodskap wat hulle van die begin af by die apostels gehoor het, kom van Jesus self af – vgl. 1 Jn 1:1 hulle het Hom self gehoor, gesien en aan Hom gevat.  By daardie woorde, wat van Jesus self gekom het, moet hulle bly, daarin woon – dit moet die geloof en gedrag van die gemeente (4x uitdruklik: ‘julle’) en van die gemeentelede bepaal.

            Dit is ‘n wedersydse blyery: soos wat die woord van God in die gelowiges gesamentlik en in die enkele gelowige bly, so bly die gelowige en die gemeente in die Vader deur die Seun. Die woord wat in ons bly is die bron van alle geestelike kennis en krag.

            Die tweede reël sê: die aanvaarding van die oorspronklike evangelie wat Jesus verkondig het en uitgelewe het, lei daartoe dat ons die ware identiteit van Jesus as die Christus verstaan. Die derde reël sê: as ons die goeie nuus toelaat om die rigting van ons gedagtes oor God en ons morele lewe te bepaal, is die gevolg daarvan ‘n lewe in die ruimte van die Seun en die Vader, in die huisgesin van God as ons Vader, met die Seun as ons Leier-kind in die gesin. Die woord van God lei ons na die Vader en verduidelik sy wil. Die evangelie word dan  elke môre vir ons nuut, sodat ons in Hom in groei, en al meer soos Jesus word.

2:25 Die eerste kenteken van die lewe in die lig van God is dat ons bly/woon in God die Vader, deur Jesus, die Seun (2:24). In 2:25 word die tweede kenmerk van die Christen wat soos Jesus lewe, gestel (vgl. 2:6): dit is die belofte wat Jesus self beloof of gegee het, wat soos ‘n pand of deposito die waarborg is (epangelia slegs hier in die Johannese-geskrifte), naamlik dat hy/sy reeds die ewige lewe het.

In Jn 17:3 het Jesus die kenmerk van die ewige lewe verduidelik: dit is ‘n lewe in gemeenskap met die Seun en die Vader: ‘En dit is die ewige lewe: dat hulle U ken, die enigste ware God, en Jesus Christus, wat deur U gestuur is.’ Die ewige lewe waarin ons tans deel het, deurdat God in ons kom woon het, is ook die belofte/waarborg/deposito dat ons die volle verwerkliking daarvan sal ontvang (vgl. Jn 8:51).

2:26 Die voorafgaande het Johannes geskryf om die gemeente te waarsku teen die mense wat probeer om die getroues te mislei om ook soos hulle te glo en te lewe. Dit is ‘n wesenlike gevaar wat altyd teenwoordig is, soos die vorm van die werkwoord aandui. Hoewel hulle die gemeeente verlaat het, los hulle die gemeentelede nie uit nie, en probeer om die onvaste gelowiges van die ware weg van verlossing weg te lei. Dit verwys waarskynlik na twee soorte misleiding: die ‘verligte’ Hellenistiese groep wat nie die menswording van Jesus aanvaar nie maar op hulle hoë kennis vertrou, en die meer wettiese Joods-georiënteerde groep wat nie kan aanvaar dat Jesus God is nie en nog steeds self hulle verlossing deur wetswerke wil verdien.

2:20 ‘Maar julle het die salwing/aanstelling deur die Heilige en julle almal weet,’ Die lidmate wat weggebreek het, het Jesus se ware wese as God en mens misken. Daarteenoor is een van die kenmerke van dié lidmate wat die geloof in Jesus behou het, dat hulle hulle inwyding in die gesin van God, en hulle toewyding aan Jesus en sy voortgesette taak in die wêreld, van die Heilige ontvang het.

Die naam ‘die Heilige’ vir Jesus word ook genoem in Jn 6:69, Mk 1:24 en Lk 4:34 as ‘die Heilige van God;’ vgl. Lk 1:35 die kind sal heilig genoem word. In die Ou Testament word ‘die Heilige’ of ‘die Heilige van Israel’ dikwels vir die God van die verbond gebruik (bv. Jes 40:25; 1:4).

Die woord chrisma ‘salwing’ met olie, word hier figuurlik gebruik vir die inwyding of aanstelling van iemand vir ‘n taak, met die implikasie van bonatuurlike sanksie, seën en toerusting daarvoor. Daar is ‘n spel tussen die woord chrisma ‘salwing’ en Christus ‘Gesalfde’ en die antichristoi ‘dié wat teen die Gesalfde is.’ Die getroue gelowiges het die goddelike ‘chrisma, salwing’ ontvang en is daarom christene ‘gesalfdes/ingewydes/aangesteldes’ van God.

    In die Ou Testamernt is mense met olie gesalf as teken dat hulle deur God aangewys is en met die Gees van God toegerus is vir hulle taak: (i) as priesters (vgl. Eks 29:7; 40:15) – selfs om die tent van ontmoeting en alles daarin aan die Here te wy (Eks 30:25-29) – (ii) as koning (1 Sam 10:1; 16:13), (iii) as profeet (1 Kon 19:16). So sê Paulus in 2 Kor 1:21-22 dat God ons in Christus ‘n vaste fondament gegee het, en ons gesalf het, wat ons ook verseël het (as sy eiendom), en die Gees as waarborg in ons harte gegee het.

    Christus is die Woord van God (Jn 1:1), en die Heilige Gees word die Gees van die waarheid genoem, wat in ons bly (Jn 14:17), wat oor Jesus getuig (Jn 14:26) en die gelowige in die volle waarheid inlei (Jn 16:13) ; 1 Jn 2:14 sê: die woord van God bly in julle, So bind die Heilige Gees ons aan Christus en sy woord, die woord van God. Daarom is ons as ‘gesalfdes,’ aan God en sy Woord gewy, as getuies van die Woord van God wat mens geword het. Elke gelowige het die chrisma, ‘aanstelling,’ deur die Heilige God, sodat Jesus sy bediening voortsit om God se liefde vir die wêreld te verkondig deur die Heilige Gees van die waarheid in en deur elke gelowige – ‘julle almal weet,’ julle almal ken die ware Jesus en is deur die Heilige Gees in staat om julle ‘opdrag’ van God uit te lewe en van Jesus te getuig. Dit sê Johannes vir elke gelowige, teen die Hellenistiese afgedwaaldes wat beweer dat net húlle groepie die ware kennis oor God het.

    Dat Jesus die ‘Heilige van God’ is (Jn 6:69), sê Johannes teen die Joodse afgedwaaldes wat maar net nie wil glo dat Jesus hulle verwagte Messias is, en self God is nie.

    Die ‘salwing’ met die Gees (2:20) en met die woord van God (2:27) word in 3:24; 4:13; 5:6 breër uitgewerk.

2:21 Dit wat Johannes vir die gemeentes geskryf het oor die voorwaardes vir ‘n lewe in die lig, is nie onbekend by hulle nie. Dit is juis ‘n bevestiging van die waarheid oor die wese van God, wat Hy deur Jesus Christus geopenbaar het. Daar kom geen valsheid uit dié waarheid, wat die Heilige Gees hulle geleer het nie. Die getroue gelowiges kan onderskei tussen waarheid en leuen. Waarheid kom van God en die leuen van die duiwel (Jn 8:44). Gelowiges lewe in die goddelike werklikheid van Christus (v20). Daarom moet hulle in dié waarheid volhard.

2:22 Die eerste kenmerk van ‘n gelowige is dat hy die waarheid ken, deur die Gees van die waarheid in hom. Die Gees bind hom aan Christus en sy woord, en daarom kan hy onderskei tussen die waarheid en die leuen (2:21).
Die tweede kenmerk word in 2:22-23 beskryf: die ware gelowige glo dat Jesus die Messias/Christus/God se Gesalfde is, terwyl diegene wat sy Messiasskap loën, aan die kant van die antichris staan.
‘wie is die leuenaar anders as hy wat ontken dat Jesus die Christus is?’ – dit kan na Helleniste christene wys wat probleme het met die mensheid van Christus as God se Gesalfde, en na Joodse christene wat probleme het met die godheid van die mens Jesus.
‘hý is die antichris, wat die Vader en die Seun ontken.’ – in Jn 14:9-11 sê Jesus: wie My sien, sien die Vader…Ek is in die Vader en die Vader is in My. Vir Johannes is die ontkenning dat Jesus die Seun van God is, ook ‘n ontkenning van die Vader, al sou die dwalendes ten sterkste ontken dat hulle kwansuis nie in God glo nie. Maar dan is dit ‘n ander god as wat Jesus kom openbaar het, naamlik die God wat uit sy liefde vir die wêreld sy Seun gegee het om vir die sonde van die hele wêreld se mense te kom sterf (Jn 3:16). God se liefdevolle Vaderskap word verwerp vir ‘n denkbeeldige onbekende god. So’n mens is nie bloot verdwaal nie, maar die spreekbuis van die antichris, wat die Persoon van Jesus as God en mens verwerp, en daarmee ook Jesus se vergifnis en sy nuwe pad vir die lewe, nl. om soos Hy lief te hê.

Skrywer:  Prof Francois Malan

2:18 Die aanspreekvorm ‘Geliefdes’ (paidia) van 2:14 word herhaal om die betrokkenheid en intieme liefdesverhouding van die skrywer met die gemeentelede uit te druk.

sal hê, en Ek sal hom op die laaste dag uit die dood laat opstaan’ (met sy wederkoms);  vgl. ook Joh 14:3 ‘En as Ek gegaan en vir julle plek gereed gemaak het, kom Ek terug en sal julle na My toe neem, sodat julle ook kan wees waar Ek is’(met sy wederkoms); en Joh 14:23 ‘As iemand My liefhet, sal hy my woorde ter harte neem; en my Vader sal hom liefhê, en Ons sal na hom toe kom en by hom woon’ (nou reeds).        

‘julle het gehoor’ – Johannes veronderstel dat die lesers reeds ingelig is oor die antichris. Die verwagting is blykbaar dat daar voor die wederkoms ‘n aardsvyand van Christus sal kom om mense, ook Christene, te verlei met sy wondertekens en groot woorde (2 Ts 2:3-10).

            ‘en daar is/bestaan nou reeds baie antichriste’ – die voltooide vorm van  ‘is’ wys dat hulle verskyn het en hulle invloed duur voort. Daarmee verwys Johannes skynbaar na die lidmate wat besig is om die gemeentes te verlaat of reeds verlaat het, en die gemeentelede mislei met ‘n valse prentjie van Christus met wat hulle verkondig (dat Hy nie waarlik God is nie of waarlik mens was nie) en met hulle lewe (òf wetties hulle eie verlossing probeer uitwerk, òf wetteloos lewe sonder Christus se wet van die liefde). In wese misken hulle vir Christus.

2:19 Sedert die skrywe van die Evanglie tot hierdie eerste brief het ongeveer 10jaar verloop. Party van die gemeentelede het skynbaar weggebreek van die gemeente af, deurdat hulle siening van Christus nie langer kon saamleef met die Johannes Evangelie se skildering van Christus as God wat volledig mens geword het en sy liefdes-eis nie. So het baie van die vroeë volgelinge van Jesus ook omgedraai  oor sy woorde dat niemand na Hom toe kan kom as die Vader dit nie aan hom gegee het nie, ‘en hulle het nie meer saam met Hom gegaan nie’ (Jn 6:66).

            ‘maar hulle was nie van ons nie’ – al het hulle aan die gemeente behoort en gemeen het dat hulle aan Christus behoort, het die groep seker nie die volle konsekwensie besef wat dit beteken om Jesus te volg nie. Hulle het hulle verbindtenis met die gemeente verbreek òf omdat hulle nooit in die geloofsoortuigings van die gemeente gedeel het nie, òf nie meer daarmee kon voortgaan nie.

            ‘want as hulle van ons was, sou hulle by ons gebly het’ – as hulle waarlik toegewy was aan die waarheid van die evangelie wat die apostels verkondig het, sou hulle in die gemeente gebly het. Die voltooide verlede tyd van ‘bly’ druk die gedagte uit van voortgang van die verlede tot in die hede: hulle sou tot nou toe nog by ons gebly het in die gemeenskap van die gemeente.

            ‘maar (hulle het uitgegaan) sodat duidelik gewys is dat nie een van hulle van ons is nie’ – die passief ‘duidelik gewys is’ veronderstel dat God, met hulle uitgaan uit die gemeente, geopenbaar het dat nie een van hulle van ons is nie. God het hulle aan hulleself oorgegee om te doen soos hulle goed dink, omdat hulle nie sy Seun as God en ware mens met sy liefdesgebod en al, wou aanvaar nie. So het hulle hulle ware kleure gewys. Die Antichris maak sy verskyning op die plek waar hy die minste verwag word. Soos Judas een van die binnekring van Jesus se vertrouelinge was, en tog van hulle uitgegaan het, so ook die antichriste.

            Jesus het gesê: wie tot die einde toe volhard, sal gered word (Mk 13:13). Volharding in die geloof in Jesus is die kenmerk van mense wat deur God gered is.

Skrywer:  Prof Francois Malan

In verse 12-14 was die werkwoorde in die voltooide tyd – wat God reeds aan die gelowiges gedoen het, en waarvolgens hulle nou lewe. In verse 15-17 is die werkwoorde waarskuwings wat in die teenwoordige tyd gegee word, waarvolgens hulle nie behoort  te lewe nie. Waar 12-14 telkens  in drie parallelle frases die nuwe orde bespreek, wat met Jesus se koms aangebreek het, verwys verse 15-17 in drie parallele frases  na die ou orde wat nog voortbestaan tot die wederkoms van Jesus, en die verhouding van die gelowige teenoor die voortgaande ou bedeling:

               ‘As iemand die wêreld liefhet, is die liefde van (en vir) die Vader nie in hom nie.’ God se gawe van sy liefde en lewe moet reg gebruik word, deur Hom lief te hê, en in sy liefde te leef in hierdie wêreld. Dit beteken dat jy liefde vir die sondige wêreld verwerp, en selfsugtige begeertes weerstaan. Liefde is nie ‘n onbeheerbare emosie nie, maar konstante toewyding van jou wil. Die mens wat die dinge van die wêreld liefkry, gee homself daaraan oor en leef volgens die norme van die wêreld, wat nie met God rekening hou nie.

2:16 Johannes verduidelik wat ‘al die dinge wat in die wêreld’ is, wat teen God staan:

(i)  ‘die begeerte van die vlees’ – eintlik is dit ‘n opsomming van  alles wat deur die volgende twee dinge verder verduidelik word. Die woord ‘vlees’ (sarks) word gebruik vir die natuurlike swak liggaam, asook vir die sondige gees. So is daar  goeie begeertes en slegte begeertes. Hier gaan dit om die sondige begeertes van die sondige mens, wat uitinge van sy selfsug en hoogmoed is (vgl. die lys van Gal 9-21). ‘Begeerte’ (epithumia) verwys na ‘n sterk begeerte (neutraal), maar ook om te kry wat aan iemand anders behoort, ‘n lus daarna (negatiewe betekenis). Laasgenoemde  gaan om ‘n eiewillige selfbeskikking en selfgerigtheid, los van die wil van God.   

(iii) ‘praalsug’ of  ‘grootpratery /arrogansie van die lewe’ – (lewe, bios, verwys na jou daaglikse optrede of gedrag, of na jou besittings) die dinge in die wêreld maak dat ‘n mens daarop  roem en  daarop vertrou.. Die woord  arrogansie, of pretensie verwys na iets  wat spruit uit ‘n valse  waardering van wêreldse besittings, houdings en aktiwiteite. Daarmee wil ‘n mens wys dat hy beter is as ander, en versteur só juis sy verhouding met ander (vgl. Flp 2:3-5 vir egte nederigheid).

Bose begeertes (i), en valse waardes (ii), gaan oor onheilige begeertes na dinge en posisies wat ons nie het nie, en egoïsme (iii), gaan oor onheilige trots oor prestasies of dinge wat ons het.

Johannes het verduidelik wat al die dinge van die wêreld is wat die gelowige moet vermy en nie moet  liefhê nie: selfsugtige begeertes, wat gestimuleer word deur wat die oë sien en tot uiting kom in ‘n uiterlike vertoon.

2:17 Die wêreld met sy dinge wat begeer word, is aan die verbygaan. Dit is die tweede rede waarom ‘n Christen nie die wêreld moet liefhê nie (die eerste rede in 2:15-16: liefde vir die wêreld en liefde vir God sluit mekaar uit). Die dinge van die wêreld het egter nie permanente waarde nie, so ook nie die begeerte na die dinge van die wêreld nie (1 Kor 7:31 sê: ‘hierdie wêreld soos ons hom ken (letterlik: die huidige vorm of voorkoms van hierdie wêreld), is aan die verbygaan.’  Daarom het dit nie blywende waarde nie. Daarom moet die Christen sy liefde vir dinge van die wêreld en sy verlange na die eer van mense aflê. Dit is deel van sy selfverloëning.

            ‘maar  hy wat God se wil doen, bly vir ewig’ – God se wil is boweal dat ons Hom sal liefhê, deur sy gebooie te gehoorsaam, en deur  steeds in liefde op te tree teenooor  alle mense met wie ek in aanraking kom (vgl. Rom 13:16 die liefde doen die naaste geen kwaad aan nie. Daarom is die liefde die volle uitvoering van die wet). Liefde vir die wêreld kom uit die wêreld (2:16) wat aan verbygaan is. Liefde vir God kom uit God, en God is ewig, so ook die lewe wat Hy vir die gelowige gee. Omdat dit uit God is, is dit permanent, ewig. Dit behoort aan ‘n heeltemal ander dimensie as die wêreldlike lewe wat die Christen omring met verloklikhede om hom weg te lei van God se wil af, saam met eiewilligheid wat jou soos ‘n tipiese wêreldling laat optree. Daar is slegs een manier om afstand  te kan hou teenoor die wêreld se aansprake, naamlik om die wil van God te doen deur lief te hê – dit bly vir ewig en gee sin en rigting in die lewe.

Skrywer:  Prof Francois Malan