Geloofsvrae: Die mensdom – Adrio König

Die mensdom 

Daar is goeie rede om met die mensdom te begin as ons oor die mens wil praat. In beginsel lewe mense nie as enkelinge nie, maar as groepe. Mense se verhoudings is van beslissende betekenis vir die kwaliteit van hul lewe. Hulle kry selfs in ‘n groot mate hul identiteit deur hierdie verhoudings. Daar is ‘n sin waarin elke mens ‘n enkeling is, maar daar is ook ‘n sin waarin elke mens wesenlik deel van een of meer groepe is en nie ten volle mens kan wees sonder die ondersteuning van sulke groepe nie.

Daar is mensbeskouings wat óf die een óf die ander aspek beklemtoon. Die liberalistiese mensbeskouing gaan uit van die mens as ‘n individu met individuele regte. Die tradisionele mensbeskouing van Afrika gaan uit van die groep waarin ‘n persoon gebore word. Van hierdie groep ontvang die individu sy of haar lewe, identiteit en plek in die samelewing.

Daar is natuurlik allerlei kombinasies en variasies van hierdie uiterstes moontlik. Die apartheidsmensbeskouing het net soos die Afrika mensbeskouing die mens se identiteit deur die groep laat bepaal, maar in hierdie geval die ras beskou as die basiese groep waarin die persoon gebore is. Die regte wat elke mens geniet, het afgehang van die ras waarin hy of sy gebore is. Die kommunisme het ook die groep bepalend gemaak, maar die mensdom in net twee groepe ingedeel: die rykes en die proletariaat.

Dit is interessant om in hierdie verband na die Christendom te kyk. Sommige Christengroepe staan taamlik sterk teenoor mekaar. Die Evangelicals en die Pinkster- en Charismatiese tradisies lê groot nadruk op die enkeling. Hulle eis individuele bekering en geloof, en in die meeste gevalle sal hulle net ‘n persoon doop wat self kan glo. Hulle lê ook sterk klem op individuele betrokkenheid van lidmate in die samekomste en kerklike lewe. Die Pinkster- en Charismatiese groepe glo verder dat elke lidmaat ‘n besondere Geestesgawe ontvang waarmee hy of sy die geloofsgemeenskap moet dien.

Vir hierdie beklemtoning van die individu kan ‘n mens jou inderdaad sterk op die Bybel beroep. Wat die OT betref, is daar die besondere nadruk op die enkeling se verhouding met die Here in die Psalms. Die persoonlike verantwoordelikheid kom selfs nog sterker na vore in die NT. Dink maar aan Johannes die Doper en Jesus se sterk beklemtoning van persoonlike bekering, aan die feit dat persoonlike geloof ‘n vereiste is om gedoop te word, aan Paulus se nadruk op regverdiging net deur die (persoonlike) geloof, en aan die nadruk daarop dat elke individuele gelowige ‘n gawe van die Gees ontvang.

Daarteenoor beklemtoon die meeste historiese kerke die onderlinge verbondenheid van mense. Hulle sal babas doop wat in die geloofsgroep gebore word omdat hulle hulle as deel van die geloofsgemeenskap beskou.

Hierdie verskille in beklemtonings loop egter nie altyd op uiterstes uit nie. Die historiese kerke sal nog altyd bekering van opgroeiende kinders verwag, en mense wat van buite die geloofsgemeenskap kom, eers doop nadat hulle hul geloof bely het, en andersyds sal die meeste Evangelicals ook nie regtig hul kinders op dieselfde vlak as heidene beskou nie.

Maar dit lei nie twyfel nie dat die Bybel ook die groepsverbondenheid van mense sterk beklemtoon. Kom ons kyk in meer besonderhede hierna, om dan eers later te vra hoe ‘n mens dan hierdie twee beklemtonings in die Bybel met mekaar in verband moet bring.

Die genadeverbond wat veral in God se verbond met Abraham gestalte kry, en wat as die doel van God se skeppingswerk beskou kan word, is nie net ‘n verbond tussen God en die individu nie, ook nie net ‘n verbond tussen God en die mensdom nie, maar ‘n verbond wat mense ook op ‘n unieke manier onderling aan mekaar verbind. God sluit hierdie verbond, wat deurloop tot in die NT en selfs tot op die nuwe aarde, met Abraham-en-sy-nageslag as ‘n eenheid. Dit beteken dat Hy dit nie met Abraham sluit en agterna met Isak en weer met elke individu nie. Dit is ‘n korporatiewe verbond wat eenmaal gesluit word en waarin al God se kinders dan opgeneem word. Abraham is die vader van alle gelowiges (Rom 4:16) en verteenwoordig almal in die verbond wat God met hom-en-sy-nageslag gesluit het. Dit dui op ‘n merkwaardige onderlinge verbondenheid van alle gelowiges.

Hoe realisties selfs skrywers in die NT hieroor dink, kom mooi na vore in ‘n gedeelte in Hebr (7:1-10) wat andersins nogal vreemd lyk. Ons lees hier van die vreemde en merkwaardige koning Melgisedek. Hy het vir Abraham geseën en toe het Abraham tiendes van sy oorlogsbuit aan hom gegee. Die punt wat die skrywer dan maak, is dat Melgisedek ‘n besonder belangrike persoon moes gewees het, want die Leviete wat normaalweg van die volk tiendes ontvang, het `in Abraham’ tiendes aan Melgisedek gegee.

Maar hoe moet ‘n mens dit verstaan? Die Leviete het tog eers geslagte lank ná Abraham en Melgisedek geleef. Ja, maar `Levi was nog in die liggaam van die stamvader’ (Abraham) toe Abraham vir Melgisedek tiendes gegee het (v10). Dít is korporatiewe denke! In hierdie sin was ons saam met Christus aan die kruis en het ons saam met Hom opgestaan. Maar hieroor elders meer.

Die rolle van Adam en Christus wys in dieselfde rigting. Adam kan as die `verbondshoof’ van die mensdom beskou word. In die OT speel hy nie regtig ‘n belangrike rol nie. Maar in die Nuwe Testament gebruik Paulus hom om die betekenis van Christus te verduidelik. Dit beteken enersyds dat ‘n mens nie Adam moet verselfstandig nie. Hy het nie in homself besondere betekenis nie. Hy is net ‘n tipe van Christus. Paulus het hom net nodig as hy die betekenis van Christus wil verduidelik. Maar as sodanig toon sy betekenis inderdaad dat die mensdom onderling op ‘n unieke wyse aan mekaar verbonde is. Deur sy sonde kom alle mense onder die oordeel van God (Rom 5:12-21, veral vers 18). Net die feit dat alle mense deur hom onder die oordeel kom, word gestel. Hoe dit gebeur het, word nie verduidelik nie. Die rede is waarskynlik juis omdat Adam geen selfstandige betekenis het nie maar net bygebring word om die betekenis van Christus te verduidelik. Want hoe die regverdigheid van Christus die ander regverdig, dít word wel duidelik uitgespel (Rom 6).

Die feit dat Adam se sonde alle mense onder die oordeel van God gebring het, en veral die feit dat Christus se `gehoorsaamheid gelei het tot vryspraak en lewe vir almal’ (Rom 5:18), beteken dat die mensdom so aan mekaar verbonde is dat hulle almal deur een persoon verteenwoordig kan word én almal in een persoon opgeneem kan word. Dit is twee fasette van hulle onderlinge verbondenheid. Ons noem dit die representatiewe (verteenwoordigende) betekenis en die korporatiewe (insluitende) betekenis van Jesus Christus (en van Adam).

Onder die representatiewe betekenis van Christus verstaan ons dat Hy ons (dit beteken die hele mensdom) voor God verteenwoordig deur in ons plek die oordeel van God te dra sodat ons dit nie meer hoef te dra nie. En onder sy korporatiewe betekenis verstaan ons dat Hy ons deur die geloof en die doop in Homself opgeneem het sodat ons saam met Hom aan die kruis was, saam met Hom gely, gesterf, opgestaan en ten hemel gevaar het, tans saam met Hom in God verborge is, en weer saam met Hom sal kom (Rom 6:3-6; Ef 2:5-7; Kol 2:12-14,20; 3:1-4). Dit alles het natuurlik wonderlike betekenis vir ons siening van die heil, maar ons is nou met die mensbeskouing besig. Vir ons mensbeskouing beteken dit natuurlik ‘n ongelooflike onderlinge verbondenheid van die mensdom.

Die begrip korporatiewe persoon (`corporate personality’) is ‘n goeie weergawe van hierdie faset van die manier waarop daar in die Bybel na die mens gekyk word. Israel was in ‘n sekere sin nie net een volk nie maar ook een persoon. Die hele volk was in Abraham opgeneem en deur hom verteenwoordig.

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Fokus op 300 Geloofsvrae deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn verduideliking van 300 geloofsvrae bied.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en Lux Verbi.BM vir hierdie vergunning.

Skrywer: Prof Adrio König

Geloofsvrae: Die aarde of die hemel – Adrio König

Die aarde of die hemel – waar is ons tuiste?

Die Bybel begin én eindig met die hemel en die aarde (Gen 1 en Open 21-22). Maar in beide dele gaan dit eintlik om die aarde, in Gen 1 om die oorspronklike aarde, en in Openbaring 21-22 om die nuutgemaakte aarde.

Dit het simboliese betekenis dat die Bybel só begin en eindig. Daar is bepaalde sentrale sake in die Bybel: God, die mense, en die aarde. As ons hulle in verband met mekaar wil dink, is dit: God in gemeenskap met die mense op die aarde. Wat is dit anders as die verbond, en hoe sou ons God se skeppingsdoel beter kon omskryf?

Maar wat dan van die hemel?

Daar is ‘n sin waarin hemel en aarde ‘n eenheid is (soos in Gen 1:1 en Open 21:1), maar daar is ‘n sin waarin hemel en aarde teenoor mekaar staan en ons tussen hulle moet kies. As ons klaar gekies het, kan ons terugkom en hul weer as ‘n eenheid aanvaar.

Hemel en aarde staan teenoor mekaar in die sin dat daar baie Christene is wat negatief teenoor die aarde staan en ‘n sterk verlange na die hemel het. Alles wat met die aarde en die `tydelike lewe’ te doen het, is minderwaardig. Dit gaan net om die geestelike dinge, en die vooruitsig om hemel toe te gaan. Hulle sleutelvraag aan ‘n ongelowige is: As jy vannag doodgaan, gaan jy hemel toe?

Daar is ‘n vroomheid en ‘n toewyding agter hierdie verlange na die hemel waaroor ‘n mens net dankbaar kan wees. Dit is meestal mense wat die Here regtig liefhet en ‘n hart het vir ander mense wat nie die Here ken nie. Maar dit beteken nog nie dat ons nie kan nadink en vrae vra oor hierdie oortuiging nie.

As hemel en aarde só teenoor mekaar geplaas word, wat moet ‘n Christen se keuse regtig wees? Gaan dit nie in die Bybel om die aarde nie? Het God nie die aarde gemaak om hier in gemeenskap met ons te leef nie? Kom God nie aarde toe as Hy gemeenskap met Adam en Eva wil hê nie? Kies Hy nie vir Abraham om in ‘n spesifieke land op aarde vir Hom ‘n volk te bou nie? Kom bly Hy nie in die tempel by hulle nie? Kom Hy nie in Jesus aarde toe om ons te verlos nie? Kom die Gees nie aarde toe om die verlossing van Jesus in ons lewe en in die wêreld in te dra nie? Red Hy ons nie om ons hier op aarde ‘n taak te gee nie? Bring Hy nie uiteindelik die nuwe Jerusalem na die nuwe aarde toe nie? En kom woon Hy nie dan finaal by ons op die nuwe aarde nie?

As dit alles waar is, beteken dit net dat God getrou is, dat Hy sy oorspronklike doel met sy skepping nie laat vaar nie: om ‘n aarde te maak waar Hy in gemeenskap met ons wil leef.

En die hemel? Daar is ‘n sin waarin die hemel ‘n bietjie buite die wêreld van mense lê. ‘n Mens lees selfs in die Psalms: `Die hemel is net vir die Here, maar die aarde het Hy vir die mense gegee’ (Ps 115:16). In die OT is dit dan ook die uitsondering as iemand hemel toe gaan (Henog, Elia). In die grootste deel van die OT is daar min sprake van ‘n hemelverlange of selfs van ‘n verwagting van lewe na die dood. Mense se vrees is dat hulle gemeenskap met God hier op aarde verbreek sal word. Hulle juig as God hulle van die dood red sodat hulle verder op aarde kan leef en die gemeenskap met God kan geniet. Hiskia is die klassieke voorbeeld (Jes 38), maar die Psalms is vol daarvan (Ps 6:5-6; 13:4-6; 18:5-7; 23:3-6; 30:3-6, en nog baie verder aan). Hulle geluk lê in ‘n `vol’ (lang en voorspoedige) lewe in gemeenskap met God op aarde, en as hulle hierdie voorreg geniet het, sterf hulle tevrede. Dink maar aan Abraham (Gen 25:7-8), Dawid (1 Kon 2), Job (Job 42:17) (9.1).

En dit klop met heelwat lyne in die Bybel. Allereers het ons reeds gekyk na wat ‘n mens die eerste eenrigtingstraat in die geskiedenis sou kon noem: die voortdurende beweging van God na die mense op die aarde. Die aarde as die plek waar God met mense werk. Verder is daar ‘n sterk verband tussen die mens en die grond. Die mens word nie net gevorm uit grond nie, maar die woord `adam’ het ook verband met `grond.’ ‘n Mens dink ook nog aan die merkwaardige rol wat die land speel as deel van God se verbond met Abraham, ‘n nadruk wat behou word in die NT as die landsbelofte uitgebrei word na al die kinders van God en na die hele aarde: `Geseënd is die sagmoediges want hulle sal die nuwe aarde ontvang’ (Mat 5:5). In lyn hiermee kry ons ‘n aantal beloftes wat direk die toekoms van die aarde raak soos die merkwaardige profesie oor die groot vrede op aarde (Jes 11:1-10).

En dan kan ‘n mens nie die merkwaardige einde van die laaste boek in die Bybel vergeet nie waar daar in besonderhede ingegaan word oor die eindbestemming van die mense in God se teenwoordigheid: ‘n nuwe (nuutgemaakte) aarde, die nuwe Jerusalem, die strate, poorte, geboue, die groot rivier met die bome, en die volke wat daarheen stroom. Dit is ‘n aardse prentjie van idilliese vrede en geluk wat ingelui word deur die belofte van alle beloftes: `Kyk, die woonplek van God is nou by die mense. Hy sal by hulle bly; hulle sal sy volke wees, en God self sal by hulle wees as hulle God’ (Open 21:3).

Aan die einde kom God op aarde by sy kinders woon. En die hemel? Maar is die hemel dan nie juis waar Hy is nie? As Hy na ons toe kom, kom die hemel seker saam. Dan is ons op die aarde in die hemel. Dan sal dit regtig `hemel op aarde’ wees. Dít is ‘n gesonde hemelverlange.

Dit alles beteken dat die aarde ‘n sentrale rol in die omgang van God met die mense speel. Ons het op aarde ‘n roeping, en hier moet ons die Here verheerlik, nou, en tot in alle ewigheid.

Dit is jammer dat daar soorte teologie en vroomheid is wat mense vervreem van hul woonplek. ‘n Joodse teoloog het die Christene beskuldig van verraad teen die aarde. En die ander beskuldiging dat dit by uitstek Christene en Christelike oortuigings is wat lei tot die uitputting van die aarde se hulpbronne en tot die besoedeling van lug en water, is ongelukkig nie van alle waarheid ontbloot nie.

Dit moet vandag as een van die hoogste roepings van die kerk beskou word om met alle mag mee te werk aan die beskerming van ons omgewing vir die nageslag. Die `oplossing’ van die probleem wat deur sekere Christengroepe voorgestel word, dat die ekologiese krisis net nóg ‘n teken van die einde is en dat Jesus juis die aarde sal verwoes as Hy weer kom – en les bes, dat ons in elk geval nie soveel belang by die aarde het nie omdat ons hemel toe gaan – is net nóg ‘n voorbeeld van dié soort oortuiging wat agterna – as dit te laat is! – net stil verdwyn sonder dat iemand verder verantwoordelikheid daarvoor aanvaar.

God het vir ons ‘n skoon aarde gegee. Dit is deel van ons heiligmaking dat dit binne-in ons, en rondom ons, sal skoon wees.

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Fokus op 300 Geloofsvrae deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn verduideliking van 300 geloofsvrae bied.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en Lux Verbi.BM vir hierdie vergunning.

Skrywer: Prof Adrio König

Geloofsvrae: Die ekologiese krisis – Adrio König

Die ekologiese krisis 

Dit ‘n algemene oortuiging dat die natuur menslike lewe bedreig, en dat een van die waardes van ons kulturele ontwikkeling is dat dit ons teen die dreigende en vyandige natuur beskerm. Onder natuurbedreiginge verstaan ons droogtes, haelbuie, orkane, aardbewings, vuurspuwende berge, en nog baie ander, in Afrika veral ook roofdiere en giftige slange. Mense wat dit in die sogenaamde `vrye en ongerepte natuur’ inwaag, neem omtrent die hele stad met al sy geriewe saamneem om hul lewe te beskerm en te vergemaklik: gewere, tente, blikkieskos, medisyne, en noem maar op.

Ewe skielik het ‘n nuwe insig egter deurgebreek, en wel dat die verhouding vir die eerste keer in die geskiedenis ook omgekeer moet word: nie net dat die natuur die mense bedreig nie, maar dat die mense die natuur bedreig. En dit is ‘n baie omvattender, genadeloser en fataler bedreiging as wat die natuur ooit vir ons ingehou het. Dink maar aan die paar groot bedreiginge: omgewingsbesoedeling, hulpbron-uitputting, oorbevolking, kernwapens.

Een van die ironieë is dat dit veral die kulture is met ‘n sterk Christelike invloed wat die bedreiging veroorsaak. Sommige beskou dan ook inderdaad die Christene as die grootste bedreiging, en wys daarop dat Christene juis lank daarop geroem het dat juis die Bybel (Gen 1:26-28) hul gehelp het om die natuur te ontgoddelik en op dié wyse die vryheid te kry om die natuur tot die mense (d.i die Westerse mense) se voordeel te ontwikkel en te gebruik. Dit het tot ‘n ongekende selfsug en natuuruitbuiting gely, en vandag staar die hele wêreld die ekologiese krisis in die gesig.

Hierdie krisis het die wêreld een gemaak soos nog nooit tevore nie. Daar is nie grense aan besoedeling, uitbuiting en oorbevolking nie. Die besoedelde lug van Oos-Europa word oor die hele wêreld gewaai, die uitputting van die olievoorraad gaan alle lande beïnvloed, en die uitroeiïng van die Amasone-oerwoud sal die suurstof oor die hele aarde verminder. Die arm lande kry die swaarste onder die krisis, want die ryk lande kan betaal vir die hulpbronne wat hulle benodig vir die suiwering van hul eie omgewing (skoon water en lug) – met die gevolg dat hulle die hulpbronne nog verder uitput!.

Hierdie krisis kan nie anders as deur ‘n gesamentlike poging van alle lande aangepak word nie. Christene behoort ‘n leidende aandeel hierin te neem. Die Christelike evangelie, tesame met die Joodse geloof, bied sterk motivering om die natuur te bewaar. Immers ons het die aarde van God gekry as die ruimte wat Hy geskep het waar Hy in liefdesgemeenskap met ons wil leef. Die perspektief dat die nuwe aarde hierdie ou aarde is wat Hy wil nuut maak, bied grond vir ‘n besondere waardering vir die aarde en die natuur. Ons het teenoor Hom die verantwoordelikheid om die woonplek wat Hy ons gegee het en waar Hy in gemeenskap met ons wil leef, skoon te bewaar.

‘n Verdere implikasie is dat vermoënde Christene ‘n eenvoudige leefwyse sal aankweek, minder spandabelrig sal leef, en ‘n groter deel van hul vermoë sal wy om lewensruimte te skep vir die agtergeblewenes.

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Fokus op 300 Geloofsvrae deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn verduideliking van 300 geloofsvrae bied.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en Lux Verbi.BM vir hierdie vergunning.

Skrywer: Prof Adrio König

Geloofsvrae: Evolusie – Adrio König

Evolusie

‘n Mens kan minstens drie standpunte onder Christene onderskei: die een is skerp teen die gedagte van evolusie gekant, die tweede meen skepping en evolusie dek twee terreine wat geen verband met mekaar het nie, en die derde meen dat daar maniere is om skepping en evolusie sinvol met mekaar in verband te bring. Voordat ons na hierdie drie standpunte kyk, is ‘n paar onderskeidinge nodig.

As ons praat oor skepping en evolusie, moet ons besef daar is verskillende sieninge oor beide. Daar is nie net een opvatting onder Christene oor wat ons in die Bybel leer oor die skeppingswerk van God nie , en daar is ook nie net een evolusieteorie nie.

Wat evolusie betref, moet ons onthou dat daar eintlik drie groot terreine is wat gedek moet word: die ontstaan van lewelose materie, die ontstaan van lewe, en die ontwikkeling van lewe tot die gevorderde vorme wat ons vandag ken. In die ontwikkeling van lewe moet ‘n mens ook onderskei tussen mikro- en makro-evolusie, dit is tussen kleiner veranderinge binne ‘n spesie, en groot veranderinge veral van een spesie na ‘n ander.

Wat die ontwikkeling van lewe betref, is daar ‘n hele aantal teorieë. Daar is die bekende teorie van Darwin dat alles ontwikkel het deur tallose klein toevallige veranderinge oor baie lang tydperke heen, en dat spesies wat die beste by die omgewing aangepas het, oorleef het (the survival of the fittest). Daar is egter ook die teorie van Lamarck waarvolgens veranderinge nie toevallig is nie maar sinvolle reaksies op behoeftes. Die kameelperde se nekke het oor ‘n lang tydperk geleidelik langer geword omdat hulle hoë blare moes bykom.

Hierdie twee teorieë oor geleidelike veranderinge bied redelike verklarings vir mikro-evolusie, dit is die kleiner veranderinge binne ‘n spesie, maar nie vir makro-evolusie nie. Dit bied veral nie verklarings vir die ontwikkeling van ingewikkelde organe soos die vlerk en die oog nie, organe wat nie geleidelik kan ontwikkel nie, maar van die eerste oomblik af sou moes gewerk het of anders weer sou uitgesterf het.

Verder is daar die saltasieteorieë waarvolgens evolusie sprongsgewys plaasvind, dus in groot eenmalige veranderinge, en nie in klein veranderinge oor ‘n lang tydperk nie. Een vorm van hierdie teorie is dat sekere stowwe uit die ruimte van tyd tot tyd op die aarde neergekom het en groot veranderinge bewerk het. ‘n Algemene indruk wat fossiele skep wat opgegrawe word, is dat spesies baie lank bestaan met slegs geringe veranderinge, en dan skielik verdwyn en deur ander vervang word. Hierdie waarneming bied steun aan die saltasieteorieë en bevraagteken die eerste twee van geleidelike ontwikkeling deur tallose klein veranderinge.

Maar as daar verskillende evolusieteorieë is, is daar ook verskillende oortuigings oor wat die Bybel ons oor die skepping leer. Die algemeenste en eenvoudigste is dat God alle dinge in ses dae net deur die woord uit niks geskep het. So ‘n beskouing sal natuurlik ernstige beswaar hê teen enige teorie oor makro-evolusie. Omdat dit egter so opsigtelik is dat daar fossiele is wat ouer is as die veronderstelde Bybelse ouderdom van die skepping (wat deur sommige op omtrent 6000 jaar gestel word), soek sommige Christene gronde in die Bybel dat die skepping baie ouer is. Die dae van Gen 1 sou dan lang tydperke wees, wat ruimte bied vir die hoë ouderdom van die fossiele. Of daar sou ‘n oorspronklike skepping gewees het wat tussen Gen 1:1 en Gen 1:2 verwoes is, en die fossiele wat miljoene jare oud is, sou dan deel van daardie oorspronklike skepping gewees het. Ná Gen 1:2 sou God dan net met ‘n herskepping of ‘n tweede skepping begin het.

Dit is alles taamlik ongeloofwaardige pogings om ‘n bepaalde interpretasie van die Bybelse skeppingsboodskap met sterk natuurwetenskaplike getuienis te probeer rym. Die groot probleem is dat hierdie interpretasie van die Bybelse skeppingsboodskap baie arm en oorvereenvoudig is en nie naastenby die rykdom gegewens oor die skepping in ag neem wat oor baie dele van die Bybel versprei is nie.

As ons ‘n paar dinge in ag neem wat ons in die Bybel teengekom het, kan dit ons help om ‘n Christelike posisie teenoor die gedagte van evolusie te formuleer. Maar voor ons daarby kom, moet ons eers onthou dat dit nie die taak van teoloë is om oor die geldigheid van bepaalde evolusieteorieë te besluit nie. Natuurwetenskaplikes moet onder mekaar uitmaak watter teorieë die beste verklaring vir bepaalde verskynsels bied. Soos alle ander mense het Christene dan die verantwoordelikheid om algemene oortuigings wat uit die natuurwetenskappe kom, te respekteer. Onder hierdie oortuigings tel die hoë ouderdom van die aarde en van baie fossiele (nie duisende jare nie, maar miljoene der miljoene jare), en die feit dat alles nie op dieselfde stadium ontstaan het nie, maar dat daar oor baie lang tydperke opeenvolging van spesies is. Daar is verder opvallende ooreenkomste tussen alle vorme van lewe en selfs nog meer tussen sekere spesies, soos mense en soogdiere.

Uit die Bybel moet ons onthou dat die groot saak nie is hoe of wanneer alles geskep is nie, maar Wie dit gedoen het. Wat die hoe betref, deel die Bybelskrywers die meeste van sy omgewing se skeppingsvoorstellings. Die Bybelskrywers integreer dié voorstellings in hulle geloof in die Here deur sekere voorstellings aan te pas (soos stryd by die skepping) en ander eenvoudig glad nie te gebruik nie (soos dat die mense uit die gode gebore is).

As ons die Bybelskrywers hierin wil navolg, sou ons die verskillende evolusieteorieë ook op hul aanpasbaarheid by ons geloof in die Here kon toets. Daar is tog skynbaar nie rede waarom die Here nie alles oor lang tydperke heen kon geskep het deur dit geleidelik of sprongsgewys te laat ontwikkel nie. Christene sou dan net huiwering hê oor teorieë wat ontken dat God betrokke was by die skepping. En natuurwetenskaplikes sal natuurlik nie maklik sulke teorieë verdedig nie omdat daar nie op natuurwetenskaplike wyse vasgestel kan word of God by die skepping betrokke was nie.

Daar is natuurlik wel vrae oor God se betrokkenheid by die skepping. Dink maar aan die wreedheid van natuurlike seleksie. Maar daarteenoor moet ‘n mens onthou dat Christene twee stelle begrippe, positiewes en negatiewes, nodig het om oor die skepping te praat. Dink maar aan die voorstellings van stryd en skeiding by die skepping. Dit suggereer dat daar meer as net God by die skepping betrokke was.

Ook die gedagte dat die veranderinge wat tot die evolusie lei, toevallig is en nie planmatig nie, sou teen die betrokkenheid van God geopper kon word. Maar dit sou op ‘n misverstand dui, want wat natuurwetenskaplikes onder `toevallig’ verstaan, beteken maar net dat daar nie bekende oorsake vir sekere veranderinge aangetoon kan word nie. Maar dit sê nie dat God nie onbekende oogmerke daarmee kon gehad het nie.

Daar is dus nie noodwendig ‘n spanning tussen skepping en evolusie in die algemeen nie. Daar kan wel spanning wees tussen sekere evolusieteorieë en sekere interpretasies van die Bybelse gegewens oor die skepping. Maar daar is genoeg ruimte vir onderlinge gesprek en begrip as daar welwillendheid van beide kante is. Daar is in elk geval baie natuurwetenskaplikes wat ook Christene is en bydra tot ‘n verstaan van evolusie wat in terme van die Christelike geloof aanvaarbaar is.

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Fokus op 300 Geloofsvrae deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn verduideliking van 300 geloofsvrae bied.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en Lux Verbi.BM vir hierdie vergunning.

Skrywer: Prof Adrio König