Geloofsvrae: Die vrou in die amp – Adrio König

Die vrou in die amp

Onder `die vrou in die amp’ verstaan ons die toelating van vrouelidmate tot die besondere ampte (predikant, priester, pastoor, ouderling en diaken). Dit is nie ‘n eenvoudige saak nie en daar is sterk emosies by betrokke. Dit is nie waar dat die verskil bepaal word deur die feit dat ‘n kerk progressief (`liberaal’) of konserwatief is nie. Kerke wat as liberaal beskou word, was en is steeds baie terughoudend oor die vrou in die amp (Anglikane), terwyl volkome `konserwatiewe’ kerke, byvoorbeeld in die Heiligheidsbeweging, al vir dekades lank vroue aanvaar het.

Dit lei geen twyfel nie dat sekere uitsprake in die NT (soos 1Kor 14:34ev en 1Tim 2:11ev) ernstige probleme skep vir vroue in ‘n leeramp. Maar dit is net die helfte van die waarheid. Die kerke wat haar uit die leeramp weer, laat haar wel toe om in verskillende hoedanighede in die erediens en andersyds in die gemeente op te tree terwyl die genoemde uitsprake duidelik alle deelname in gemeentebyeenkomste verbied. Tot vyf keer toe staan in genoemde tekste dat sy in byeenkomste moet stilbly en nie moet praat nie, en daar is geen rede om dit skielik te beperk tot amptelike, gesagvolle onderrig nie. En hierdie verbod word ondersteun met die argumente dat Adam eerste gemaak is (en dus skynbaar belangriker as Eva is) en dat Eva, en nie Adam nie, verlei is (1Tim 2:13ev).

Wat die probleem nog moeiliker maak, is die feit dat ons aan die ander kant in dieselfde 1Korintiërbrief lees dat die vrou nie met ‘n onbedekte kop mag profeteer of bid nie, wat beteken dat sy dit wel mag doen as sy ‘n hoofbedekking of sluier op het (1Kor 11:5).

As ‘n mens die leeraktiwiteite van vroue in die vroeë gemeentes hier byvoeg (o.a. Hand 18:26), word dit uiters moeilik om die verskille te harmoniseer. Kon ‘n vrou in ‘n gemeentebyeenkoms optree of nie?

Intussen is dit nie onmoontlik om die probleem teen ‘n kulturele agtergrond te sien nie, en dan te aanvaar dat die negatiewe uitsprake veroorsaak is deur die feit dat dogters en vroue normaalweg net geleer is om huis te hou en kinders groot te maak, en nie dieselfde akademiese en vormende onderrig as seuns en mans ontvang het nie. Hulle was dus normaalweg eenvoudig nie instaat om op die vlak van mans te kommunikeer nie, en moes daarom wag tot hulle tuis vir hul eie mans vrae kon vra.

Omdat ons egter in ‘n nuwe situasie leef waarin dogters en vroue presies dieselfde akademiese en professionele onderrig ontvang, en leiding neem op die meeste gebiede in die samelewing, is dit natuurlik uiters frustrerend vir hulle, en verarmend vir die hele gemeente, as hulle skielik nie in die gemeente mag deelneem nie.

Die argumente van 1Timoteus moet op dieselfde vlak hanteer word as die argumente dat slawe aan hulle base onderdanig en getrou moet wees. As ‘n mens ‘n gegewe situasie regverdig, kan jy argumente gebruik wat later, in ‘n nuwe situasie, nie meer oortuigingskrag het nie. In hierdie lig kan daar nie prinsipiële besware wees teen vroue in die besondere ampte nie.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en Lux Verbi.BM vir hierdie vergunning

Skrywer: Prof Adro König

Geloofsvrae: Die ampte en regering van die kerk – Adrio König

Die ampte en die regering van die kerk

In die kerke met ‘n Gereformeerde (Presbeteriale) vorm van kerkregering is daar meestal drie besondere ampte (predikant, ouderling, diaken), en dan ook die amp van die gelowige. Die beginsel van hierdie stelsel is dat alle ampte gelyk is en net verskillende verantwoordelikhede in die kerk het. Daar is ander vorme van kerkregering soos die biskoplike (episkopale) stelsel wat ‘n hiërargiese stelsel is waar sommige ampte meer gesag as ander het. Die uitgangspunt is die biskop wat die Here in die plaaslike gemeente verteenwoordig. Hy kan in die meeste gevalle alleen besluite neem. In die Katolieke Kerk is daar ‘n hele reeks ampte o.a. die priester, biskop, aartsbiskop, en uiteindelik die pous. Hy het gesag oor die hele Katolieke Kerk.

Dit is nie moontlik om die verskillende stelsels uit die Bybel af te lei nie. Verder is daar heelwat vir en teen elke stelsel te sê. Die amp van biskop of predikant of pastoor as ‘n voltydse ampsdraer wie se vergoeding ten volle deur die kerk betaal word, kom nie só in die NT voor nie. Die oorheersende rol wat hierdie ampte in die meeste kerke speel, is ook vreemd aan die NT.

Een groot verskil tussen die presbeteriale en die biskoplike stelsels van kerkregering is die vraag waar die gesag geleë is. By ons is dit in kerkvergaderinge (kerkraad, ring en sinode) geleë omdat alle besondere ampte gelyk is, maar in die biskoplike stelsel is dit in die hoogste amp geleë, uiteindelik in die pous. Die pous delegeer dan sekere magte na onder sodat die biskop byvoorbeeld die gesag in die plaaslike gemeente het.

Hierdie twee vorme van kerkregering het dit in gemeen dat die plaaslike gemeentes in ‘n noue verband met mekaar staan en groter projekte dus makliker deur ‘n bepaalde kerk onderneem kan word.

Teenoor hierdie twee vorme van kerkregering staan ‘n groot verskeidenheid van vorme in die Pinkster- en Charismatiese Kerke en talle ander kerke. In sommige gevalle is daar een enkele persoon wat die mag het, in ander gevalle ‘n groep (kerkraad). Veral in die Charismatiese kerke is daar min onderlinge verbondenheid van die onafhanklike kerke, en in baie van hierdie kerke is een persoon se woord wet.

Die sinodale vorm van kerkregering het voor- en nadele. Dit skep ‘n sterker band tussen die plaaslike gemeentes sodat daar groter eenvormigheid in die denominasies kan wees en groot projekte aangepak kan word, en dit verminder die moontlikheid dat een persoon die situasie oorheers. Maar dit is in die meeste gevalle baie lomp en langdradig en in sy huidige vorm beswaarlik nog geskik in ‘n samelewing waar belangrike besluite dikwels vinnig geneem moet word. Die amp van biskop (en die enkelel gesagspersoon in die groot onafhanklike Charismatiese kerke) kan inderdaad vinnige besluite neem, maar dit vestig teveel gesag in een persoon. Die oorheersende rol wat die predikant en die pastoor in baie gevalle in die historiese en Pinksterkerke speel, herinnner aan dié van biskop en het dieselfde voor- en nadele.

Die lofwaardige nadruk op die amp van die gelowige – alle gelowiges het die verantwoordelikheid om die Here in die gemeente en in die wêreld te dien – het nie in die historiese kerke regtig soveel goeie resultate opgelewer nie. Gemeentelede is in die meeste gevalle nie volwasse lidmate wat hulle geloof verstaan en entoesiasties kan `verkoop’ nie. Dit is goed moontlik dat die Pinkster- en Baptiste kerke beter daarin geslaag het om hul lidmate daarvoor voor te berei.

Daar is gedurende die laaste aantal dekades heelwat aandag gegee aan die charismatiese struktuur van die plaaslike gemeente. Die kerk van die NT was ‘n charismatiese kerk waarin daar nie ‘n duidelike onderskeiding was tussen wat ons vandag ken as die ampte en die gawes nie. In die lyste `gawes’ word heelwat ingesluit wat ons vandag eerder as ampte sou klassifiseer (o.a. 1Kor 12:28ev en Rom 12:6ev: apostels, profete, leraars, leiding, diens, onderrig gee, hulp verleen). Individuele inisiatiewe is gebiedend noodsaaklik in die lewe van elke gemeente, en denominasies behoort ernstig te kyk na die werkwyse van ander denominasies omdat ons baie van mekaar kan leer.

Skrywer: Prof Adrio König

Geloofsvrae: Eienskappe van die kerk: Christelikheid of apostolisiteit – Adrio König

Christelikheid of apostolisiteit

Hierdie twee woorde kom uit twee verskillende belydenisse. Volgens die Apostoliese Geloofsbelydenis bely ons `een, heilige, algemene, Christelike kerk,’ maar volgens die belydenis van Nicea `een, heilige, algemene en apostoliese kerk.’ Beide begrippe wil sê waar die kerk vandaan kom. Ons kom van Christus af, en wel deur die apostels.

Ons kom van Christus af. Hy is die hoeksteen van die kerk, die steen waarop alles rus. Sonder Hom sou daar nie ‘n Christelike kerk bestaan het nie, en sonder Hom kan die kerk ook nie voortbestaan nie. Ons behoort onsself aan Hom te meet as die enigste maatstaf. Luther kon selfs die Bybel aan Hom meet. Volgens hom was net dié dele waarin Christus verkondig word, van waarde in die Bybel. Daarom het hy nie veel waarde aan die brief van Jakobus geheg nie. Hy het gemeen Christus en sy verlossingswerk word daarin verwaarloos ten gunste van ons goeie werke. Ons weet vandag dat daar ‘n ander manier is om Jakobus se nadruk op die werke te verstaan. Maar Luther behou steeds sy waarde. Dit help ons om te onderskei tussen dit wat nog vir ons geld, en dit wat nie meer gesag vir ons lewe het nie .

Maar waar kry ons ons kennis van Jesus vandaan? Net deur die getuienis van die apostels wat in die NT opgeneem is. Ons sou nie van Hom geweet het as Hy nie dissipels aangestel en voorberei het om die boodskap oor Hom die wêreld in te dra nie. Daarom bely ons dat die kerk apostolies is, gebou op die getuienis van die apostels wat ons in die NT het. Ons glo hul getuienis omdat Jesus hulle voorberei het om sy boodskap aan die wêreld oor te lewer.

Skrywer: Prof Adrio König

Geloofsvrae: Eeienskappe van die kerk: Algemeenheid – Adrio König

Algemeenheid

Die kerk is algemeen (of `katoliek,’ wat dieselfde beteken). Dit beteken dat nie net die Rooms-Katolieke kerk `katoliek, is nie, maar dat alle kerke deel van die een algemene kerk is.

Dat die kerk algemeen is, beteken dat dit daar is vir die hele wêreld, en dat dit die hele waarheid moet verkondig.

Eerstens is die kerk daar vir alle mense. Die kerk mag niemand uitsluit om watter rede ookal nie. Omdat God die God van die hele wêreld is, is die kerk bedoel vir alle mense. Dit beteken ook dat kerke mekaar nie mag uitsluit nie.

Natuurlik skep dit probleme as ons dink aan die grense van die kerk. Al is die kerk bedoel vir die hele wêreld, al moet die kerk alle mense probeer oortuig om Jesus as Verlosser aan te neem, het die kerk grense. Mense wat nie in Jesus glo nie, kan nie lede van die kerk wees nie.

Maar wat van Christene wat anders glo, wat in hul geloof afwyk van wat ons glo? Let tog daarop dat ons dadelik onsself en ons geloof die maatstaf maak waaraan ander gemeet word. Is dit nie dalk iets van die dissipels se reaksie op die `ander’ nie? Die dissipels probeer iemand keer wat in Jesus se Naam duiwels uitdryf `omdat hy ons nie volg nie’ (Mark 9:38). Jesus se reaksie is: `Wie nie teen ons is nie, is vir ons.’ Die dissipels maak hulself tot maatstaf en wil uitsluit sover hulle kan, maar Jesus sluit in sover Hy kan. In sy houding sien ons wat met die algemeenheid van die kerk bedoel word.

Hy is die maatstaf, nie ons interpretasie van Hom nie. Daarom sluit die kerk almal in tot op die punt waar dit onmoontlik word, waar dit nie meer om dieselfde Here Jesus gaan nie, waar ons Hom nie meer in ander se geloof kan herken nie.

Dit geld ook kerklike verhoudinge. Die NT het glad nie eens voorsiening gemaak vir die verskeurdheid van die kerk wat ons vandag dikwels as normaal beskou nie! Daarom is dit so moeilik om die verskeurde Christendom in terme van die NT te verstaan. Met watter kerke moet ons saamwerk en met watter nie? Ons kry geen direkte antwoord uit die NT nie omdat daar nie so ‘n probleem was nie. Die kerk was een en algemeen.

Ons belydenis dat die kerk algemeen is, is dus ‘n uitdaging aan ons om ons kerklike verskeurdheid sover moontlik teen te werk, en soveel as moontlik gestalte te gee aan die eenheid van die kerk.

Tweedens is die kerk algemeen in die sin dat dit die volle evangelie moet verkondig, nie net die voorkeure waarvan ons hou nie. Dit stel ons opnuut voor die eis van samewerking met ander kerke. Ons weet goed genoeg dat elke kerklike tradisie ‘n soort uittreksel van die evangelie maak, dat elke kerk sekere sake beklemtoon en die ander verwaarloos. Die eenheid van die kerk, die wonderwerke van Jesus, die stryd teen magte wat mense se lewens bedreig, die gawes van die Gees, is fasette van die evangelie wat by ons as Gereformeerdes skitter in hulle afwesigheid. Net so is daar weer ander fasette van die evangelie waarop ons konsentreer wat by ander verwaarloos word. Kerke het mekaar dus nodig om weer iets van die volle rykdom van die genade van God te beleef en te verkondig, om ons belydenis gestand te doen dat ons deel is van die een algemene kerk.

Skrywer: Prof Adrio König