JAN VRA

Daar word die afgelope tyd baie gemaak van sogenaamde “soul ties” (dalk “sielsbande” in Afrikaans?). Die bewering is dat ’n mens positiewe of negatiewe sielsbande met ’n ander persoon kan hê en dat sielsbande dus ’n positiewe of negatiewe uitwerking op ’n persoon se lewe kan hê. Daar is dan ook ’n meegaande teorie ontwerp vir die verbreking van hierdie bande. Natuurlik is modellering ’n werklikheid en ons blootstelling aan ander beïnvloed ons besluite, maar is daar enige waarheid in hierdie lering?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Die feit dat ons vraagsteller die vraag oor sielsbande aan Bybelkennis se webblad rig, veronderstel ’n antwoord vanuit die Bybel. Want dis waaroor hierdie webblad gaan. Maar dis nie so maklik om oor iets soos “sielsbande” ’n antwoord te gee nie, gewoon omdat dit nie in die Bybel voorkom nie, altans nie op ’n direkte manier nie. Daar is nie tekste wat direk hieroor handel nie. Trouens, dis die probleem met enige eietydse sosiaal-etiese aangeleentheid waarvoor ons antwoorde in die Bybel – die oorsprongsdokument van ons Christelike geloof – probeer vind. Of dit nou gaan oor genadedood, geassisteerde selfdood, surrogaat-moederskap, embrionale inplantings, selfdegeslagverhoudings, of aardverwarming – alles brandende eietydse kwessies – die probleem bly dieselfde: Hoe vind ons antwoorde hiervoor in die Bybel? Want as Christengelowiges wil ons graag vanuit ons basiese geloofsoortuigings, wat in die Bybel verwoord word, ons daaglikse lewe voer en eietydse uitdagings die hoof bied.

Ons kan egter na analogie van hoe in Bybelse tye vanuit ’n geloofsperspektief in bepaalde gevalle opgetree of ’n saak beoordeel is, ’n eietydse kwessie benader. Met inagneming van die historiese afstand tussen ons tyd en dié van die Bybel, kan ons dan tog breedweg by sinvolle antwoorde uitkom.

Kom ons pas bogenoemde benadering toe op die kwessie van sielsbande. Sielsbande verwys blykbaar na ’n situasie waar daar ’n besondere siels- of emosionele band tussen twee mense ontwikkel wat maak dat hulle vir alle praktiese doeleindes onafskeidelik word. Die een kan nie sonder die ander nie. Hulle verkeer volkome op dieselfde golflengte en gaan so op in mekaar se bestaan dat hulle nie sonder mekaar kan of wil leef of belangrike besluite neem nie. Hulle is een van gees, siel en dikwels ook liggaam, bedoelende: dikwels groei so ’n sielsband uit ’n intieme seksuele verhouding, sonder dat die twee noodwendig getroud is. So ’n verhouding kan uiteraard ook tussen mense van dieselfde geslag bestaan. Soms gebeur dit dat een van die partye die leidende rol in die verhouding neem en dan so ’n groot invloed op die ander party uitoefen dat laasgenoemde totaal onder eersgenoemde se invloed is; ’n totale afhanklikheidsverhouding kom so tot stand. Maar dit kan ook wees dat hulle gelyke vennote in die verhouding is. Verder moet ook vermeld word dat sielsbande soms vanuit die New Age-filosofie beoordeel word, met ander woorde, dit word so gesien dat mense deel is van ’n groter werklikheid waar alles met alles op ’n kousale manier verbind is. Jou karma, of bestemming in die lewe, word deur allerlei onsigbare kosmiese kragte bepaal, wat onder andere meebring dat mense vanuit dieperliggende kragte tot mekaar aangetrokke voel en met sielsbande aan mekaar verbind word. Hieraan, volgens dié siening, kan jy niks doen nie; jy word eintlik ’n soort gevangene van jou karma. As jy so aan iemand anders verbind is, is dit jou lot in die lewe; jy moet dit aanvaar en nie daarvan probeer loskom nie.

Hoe beoordeel ons sielsbande, soos bo omskryf, vanuit ’n Bybels-Christelike perspektief? Daar kan inderdaad positiewe momente in sielsbande wees. Verhoudings kan tussen individue ontstaan waar daar enersyds gesonde afstand is maar andersyds wedersydse positiewe invloed op mekaar uitgeoefen word. In hierdie verband word dikwels na die verhouding tussen Dawid en Jonatan verwys. Hulle het ’n lang geskiedenis van hegte vriendskap gehad, waar Jonatan – ten spyte van sy pa, koning Saul, se haat-liefde verhouding met Dawid – van die begin af besonder geheg geraak het aan Dawid (vgl 1 Samuel 19:1) en voortdurend vir hom voorspraak gedoen het by en beskerm het teen Saul. En toe Jonatan, na ’n lang en tragiese geskiedenis, uiteindelik sterf, het Dawid oor hom gerou met die woorde: “Ek is bedroef oor jou, my broer Jonatan. Jy was baie na aan my hart. Jou liefde was vir my wonderliker as die liefde van enige vrou” (2 Samuel 1:26).

En so kan mens baie ander verhoudings in die Bybel ook oor dieselfde boeg gooi – mense wat in innige en langdurige verhoudings betrokke was en mekaar grondig positief beïnvloed het. Dink aan Naomi en Rut, waar Rut haar eie mense verlaat en agter haar skoonma, Naomi, aan trek en ’n vreemde land as haar eie aanvaar, met die woorde: “… waar u gaan, sal ek gaan; waar u bly, sal ek bly; u volk is my volk; u God is my God; waar u sterf, sal ek sterf en daar sal ek begrawe word. Ek lê ’n eed af voor die Here: net die dood sal ons skei” (Rut 1:16-17). En baie eeue later, Paulus en Timoteus. Laasgenoemde was Paulus se medewerker in die verkondiging van die evangelie en Paulus het aan hom belangrike werksaamhede toevertrou. So heg was die verhouding dat Paulus vir Timoteus “sy geliefde en getroue seun” noem (1 Korintiërs 4:17). Daar is selfs twee briewe in die Nuwe Testament wat Paulus aan Timoteus rig om raad te gee, en waar hy weer eens van Timoteus praat as sy “eie kind in die geloof” (1 Timoteus 1:2) en as “my geliefde seun” (2 Timoteus 1:2).

Hegte verhoudings tussen individue is dus niks vreemds in die Bybel nie; dit word ook nie negatief beoordeel nie. Trouens, hoekom sóú mens, want dit is tipies wat tussen mense gebeur – daar ontstaan hegte bande wat mens inderdaad “sielsbande” sou kon noem. Die rooi ligte begin egter flikker wanneer sielsbande toksies raak. En hiervan is daar ook baie voorbeelde in die Bybel. Dink aan Simson wat so onder die betowering van Delila was dat hy haar net nie kon uitlos nie, ten spyte daarvan dat sy met Simson se vyande – die Filistyne – saamgewerk het om sy ondergang te bewerk (vgl Rigters 16 [veral v15-16]). En dan is daar koning Agab wat so onder die demoniese invloed van sy vrou, Isebel, was dat hy geval het vir al haar bose planne (1 Konings 21:1-16). Hierdie is maar twee voorbeelde van mense wat ten nouste aan mekaar verbind was, maar mekaar oor en weer nadelig beïnvloed het. Wat ons weer by negatiewe of toksiese sielsbande bring. In sulke gevalle word een party gewoonlik as ’t ware deur die ander gevange neem en ’n persoonlike slaaf van gemaak. Of hulle word beide mekaar se slawe. Die benadeeldes in die verhouding voel hulle egter so afhanklik van die ander dat hulle nie kans sien om die verhouding te verbreek nie. Veral as daar ’n New Age-element bykom waar mense voel dat hulle deur kosmiese kragte na mekaar toe gelei is en vir tyd en ewigheid aan mekaar verbind is, en dat daar iets vreeslik met hulle sal gebeur as die verhouding verbreek word, word dit ’n bose kringloop. In so ’n geval moet mens ’n helder evangeliese woord van bevryding spreek, waar veral twee Bybelse motiewe belangrik is.

Die eerste is dat elke mens vir sy/haar eie lewe – én sonde – verantwoordelik is. Jy kan nie die ander beskuldig dat dié jou verlei het tot sonde of verknegting nie. Esegiël 18 is hier belangrik. Die Israeliete het tydens en ná die ballingskap gesê dat dit hulle vaders se skuld is dat hulle in die verknorsing sit, en daarom is hulle – die huidige geslag – te verskoon. Hulle het die spreekwoord gebruik: Die vaders het groen druiwe geëet en nou is ons tande stomp (Esegiël 18:2). Maar dan wys die profeet hulle daarop dat elkeen volgens sy eie sonde beoordeel word (18:30). Dit is elkeen se eie verantwoordelikheid om tot bekering te kom en die sonde agter te laat; dan vergewe die Here. Moet dus nie ’n toksiese verhouding gelate aanvaar nie. Moenie sê nie: dit is nou maar my karma; ek is deur kosmiese kragte hierheen gelei, ek kan niks daaraan doen nie. Al is dit moeilik om uit te breek, is dit noodsaaklik ter wille van herstel en genesing. Elke mens maak sy eie keuses en word op eie meriete deur God beoordeel. Dit is ’n duidelike Bybelse motief (vgl Romeine 2:6; 14:12; 2 Korintiërs 5:10; Galasiërs 6:5).

Bogenoemde insig hang saam met ’n tweede motief – ’n mens het weliswaar die vryheid om by allerlei dinge betrokke te raak, maar jy mag jou deur niks laat verkneg en oorheers nie (1 Korintiërs 6:12-20). As jy vasgevang is ’n verhouding van sielsbande wat jou verkneg, verneder en sonde laat doen, het jy die reg, verantwoordelikheid en roeping om met die Here se genade daarmee te breek en in die vryheid van die kinders van God te leef. Want, die verhouding met die lewende Here lê ’n verpligting op ons, nie om volgens ons sondige natuur te lewe nie, maar deur die Gees ’n einde te maak aan die sondige praktyke (Romeine 8:12-13). En dit geld ook toksiese verhoudings. Spreuke 22:24 is ook hier van toepassing: “Moenie maats maak met ’n opvlieënde mens nie, moenie saamgaan met een wat kort van draad is nie: dalk leer jy sy maniere aan en beland jy in lewensgevaar.” Enige soort toksiese verhouding waarin jy ten nouste betrokke raak – of dit nou willens en wetens, toevallig, of deur kortsigtigheid was – het die effek dat ’n mens kort voor lank in lewensgevaar verkeer. En daaruit moet jy breek; moet jou nie daardeur laat verkneg tot sonde nie. Dit is ’n Bybelse opdrag.

Om saam te vat: Bostaande oorsig is ’n aanduiding van die kompleksiteit van verhoudings, hoe ons kan baat by hegte verhoudings, maar ook daarin vasgevang raak, tot ons nadeel, en dan die roeping het om vry te raak van sulke verhoudings. Indien hierdie oorsig enigsins ’n aanduiding is van hoe die verskynsel van sogenaamde sielsbande verstaan en hanteer kan word – en ek dink dit bevat wel algemene riglyne – hoop ek dat die vraagsteller by die antwoord sal baat.

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

God se openbaring deur die profete.

Moses kan beskou word as die eerster van die Ou Testamentiese profete deur wie God sy wil duidelik aan Israel bekendgemaak het.Na hom kom ‘n lang ry van profete wat uitverkore werktuie was om God se openbaring bekend te maak.Hulle was besondere knegte van die Here wat sy woord ontvang het en aan hulle volksgenote oorgedra het. Daar was ook valse profete wat hulle eie woorde as woorde van God aangebied het. Die ware profete was bewus van ‘n regstreekse inwerking van God , van ‘n inspraak wat hulle herken het as ‘n boodskap van God.. Die profeet kon van sy opdrag om die woord van God bekend te maak nie loskom nie, want dit het soos ‘n vuur in hom gebrand [Jer. 20:9 ]. Dit het alles te doen gehad met die inwerking vam die Gees van God soos blyk uit Sag.7:12 en Jes. 59:21. Met die valse profete was dit anders. Hulle het woorde gespreek wat nie die gevolg was van God se inspraak deur sy Gees nie [Jer. 14:14v.]. Die ware profete was gedring om God se woord te spreek. ” Die Here God doen niks as Hy nie sy besluit bekend gemaak het aan sy dienaars die profete nie………. Die Here God het gepraat, wie sal nie as profeet optree nie”.[Amos 3:7-8]. Ook priesters kon soos profete as boodskappers van God optree  [Mal. 2:7].

   Die profete bestraf die volk wanneer hulle afwyk van die wet van Moses, roep hulle op tot berou en bekering en kondig God se oordeel aan as hulle sou volhard in ongehoorsaamheid. Jeremia sê : “Ek sal alles wat die Here aan julle wil sê, aan julle oordra. Ek sal niks vir julle wegsteek nie” [Jer. 42:4].

   Die hele  Ou Testament gaan uit van die veronderstelling dat God Hom nie onbetuig gelaat het aan sy volk nie. Hy maak aan hulle bekend die pad waarop hulle moet wandel; Hy vra hulle om trou te bewys en om gehoorsaam en bedagsaam te lewe voor God [Miga 6:8]. Su woord is volmaak en gee lewe en wysheid [Ps. 19:8-10].

   By die latere profete kom twee belangrike elemente in die openbaring by. Die eerste is dat God se heilswil nie net aan Israel geopenbaar is nie,maar dat dit ook aan die nasies bekend gemaak moet word. Die tweede is dat God se teenwoordigheid en sy verlossende werking op ‘n besondere wyse gekoppel word aan die koms van die Messias wat ‘n uitverkore Kneg van die Here sou wees.

 Reeds in die Psalms kry ons telkens  die gedagte dat God se heilsdade deur die toedoen  van Israel  moes bekend word aan die nasies. In Ps 98:2 lees ons:: “Die Here het sy oorwinning  bekend gemaak, aan die nasies het Hy sy reddingsdade geopenbaar.

Aan die huis van Israel het Hy sy liefde en sy trou herbevestig; die hele wêreld  het gesien dat ons God die oorwinning behaal het.” Psalm 67 bevat die bede dat die redding wat in Israel verskyn het oor die hele wêreld bekend mag raak sodat al die nasies die reddende krag van die Here sal sien en Hom sal loof. Al die nasies behoort immers aan die Here {Ps. 22 :8 } Hulle staan onder sy oordeel vanweë hulle oortredinge maar hulle moet ook sy reddingsdade leer ken omdat Hy genadig is.

 In  Jes 25 word die regering van die Here van die leërskare op die berg Sion in Jerusalem beskryf waar Hy sy heerlikheid sigbaar maak. Sy volk het Hy verlos van verdrukking en nou berei die oorwinnende Koning ‘n feesmaal voor op die berg Sion vir al die volke.[25:6]. Die maal is ook bedoel vir al die nasies wat die Here as Koning erken. Die verlossingswerk van God vir die nasies word duidelik. Die sluier wat al die volke omsluier word weggeneem. Dit sien waarskynlik op die rousluier waarmee ‘n lydende mensdom in rou hulle aangesigte bedek in droefheid. God neem die sluier weg en vee al die trane af sodat ‘n lydende mensdom weer vreugde in Hom kan vind, [25:7]. God vernietig ook die omhulsel waarmee al die nasies bedek is. Die omhulsel van  geestelike  blindheid en van gebrek aan kennis van God word oopgebreek. Nou kan ook die nasies kennis van God en sy verlossing verkry.

Ook die profeet Esegiël voorspel  die dag wanneer die nasies Jahwe as die Almagtige sal leer ken en erken dat Hy alleen God is. “Ek sal my heilige Naam laat ken onder my volk Israel; ………….en die ander nasies sal besef dat Ek die Here is, die Heilige van

 Israel” [Eseg. 39:7] ‘Ek sal my voor die oë  van al die nasies laat ken as die groot en heilige God,en hulle sal besef  dat ek die Here is” { Eseg. 38:23 }

  Die tweede element wat na vore kom by die latere profete is die Messiasverwagting. Die swaarkry en verdrukking in die ballingskap het die volk ernstig laat verlang na ‘n verlosser. Die profete bring aan hulle die boodskap dat so ‘n verlosser op pad is en hy sal die Messias genoem word.

  Reeds aan Moses het die Here beloof dat ‘n profeet na vore sou kom wat sy wil aan die volk sou bekend maak. “Ek sal ‘n profeet vir hulle na vore laat kom,een van hulle volksgenote. Hy sal soos jy wees. Ek sal my woorde in sy mond  gee en hy sal vir sy volksgenote alles sê wat Ek hom bevel.”[Deut 18:18]. Hierdie woorde is vervul deur die lang ry ware profete wat God aan sy volk geskenk het. En tog was daar by Israel deur die eeue ‘n verlange na dié groot profeet wat soos Moses direk God se woorde aan die volk sou kon oordra. Hierdie verlange het in die tyd van die ballingskap al sterker geword.

  By die latere profete word telkens verwys na die koning wat sou kom en op die troon van Dawid sou sit. Hy sal sy volk regverdig regeer en blywende vrede bring. Sy heerskappy sal uitkring  en eindelik ook die nasies insluit wat nie tot Israel behoort nie.

  In Jesaja 9 word die koning se heerskappy beeldryk beskryf. “Die volk wat in donkerte geleef het, het ‘n groot lig gesien,oor die wat in die donker land was, het ‘n lig geskyn……………. Vir ons is ‘n Seun gebore, aan ons is ‘n Seun gegee; Hy sal heers en Hy sal genome word: Wonderbare Raadsman,Magtige God, Ewige Vader, Vredevors. Sy heerskappy sal uitbrei en Hy sal vir altyd vrede en voorspoed bring.”[Jes. 9:1-6]. Al word hier dalk na ‘n kontemporêre koning verwys, word hy gesien as die prototipe van ‘n ewige Koning en met woorde beskryf wat nie op ‘n gewone koning van toepassing kan wees nie.Hy simboliseer die verwagting na ‘n koning wat vir altyd in geregtigheid sou regeer en vrede en voorspoed sou bring.[ Verg. Ook Jer. 23:5 en 6].

  In Jesaja 11 word verder uitgewy oor die nakomeling van Isai wat sou kom. “Die Gees van die Here sal op hom rus: die Gees wat wysheid en insig gee,die Gees wat kennis verleen en eerbied vir die Here.[11:2 ]. Hy sal regverdig regeer en barmhartigheid bewys aan noodlydendes. In sy koninkryk sal die aarde vol wees van die kennis van die Here  [11:9]. Selfs die nasies sal na hom vra [11:10]. Dit alles sou gebeur wanneer die vrederyk van die Messias aanbreek.

  In Duetero-Jesaja vind ons die sogenaamde Knegliedere waarin die werk en karakter van die Kneg van die Here beskryf word.[ Jes.42:1-7; 49:1-7; 50:4-11; 52:13 – 53:12].Soms word die kneg kollektief gesien as die volk Israel[49:3], maar elders as ‘n toekomstige persoon van wie in terme gepraat word wat bo die gewoon menslike verhewe is.Ons moet aanvaar dat met die Kneg die Messias bedoel word wie se vrederyk nog moes kom. God se Gees rus op Hom en Hy sal God se wil aan die nasies bekendmaak [42:1] en God se wil op aarde vestig [42:3-4]. Die Here het aan Hom die opdrag gegee om ‘n lig vir die nasies te wees sodat die verlossing wat Hy bewerk, die eindes van die aarde kan bereik [49:5-7]. Hy sou uiteindelik ook moes ly ter wille van die sonde van mense. “Oor ons oortredinge is Hy deurboor, oor ons sonde is Hy verbrysel; die straf wat vir ons vrede moes bring, was op hom, deur sy wonde het daar vir ons genesing gekom”. [53:5].

  In Miga 5:1-3 word verwys na ‘n regeerder wat uit Betlehem-Efrata sou kom en wie se oorsprong in die gryse verlede lê. Na Jerusalem sal die nasies stroom, na die huis van die Here sodat hulle sy wil kan leer. “Want uit Sion kom die openbaring, uit Jerusalem die Woord van die Here. [Miga 4:2].

  Na die ballingskap het die laaste profete Haggai,Sagaria en Maleagi opgetree en toe het die stem van die profete stil geword. Nou sou God nie meer deur die profete spreek nie,maar deur hulle woorde wat op skrif gestel is. Wat die mense van die Ou- Testament moes weet , is opgeteken in die Wet en die Profete.God se wil is duidelik aan hulle geopenbaar.

Skrywer: Prof dionne Craffort

HOOFSTUK  1 (vervolg)

 Die openbaring van God in die Skrif.

 Die hele Bybel is gegrond op die feit dat God spreek en dat God se spreke bedoel is om deur mense aangehoor en gehoorsaam te word. God is die Almagtige en wat Hy wil kom tot stand. Hy het die skepping gewil, die mens gewil en uiteindelik besluit om sy wil aan die mens bekend te maak.

  Die subjek van openbaring is die Drie-enige God wat in sy spreke deur geinspireerde  mense toetree tot die mensewêreld  en sy wil aan mense bekendmaak. Die hoogtepunt van God se selfopenbaring is egter wanneer Hy Hom so volkome met die mens vereenselwig  dat Hy Jesus Christus, sy Seun, as mens laat verskyn om Sy heilswil volkome bekend te maak en uit te voer.God se openbaring aan die mens kan egter nie begryp word sonder die verligtende werking van die Heilige Gees nie(2 Kor. 4:6 ). Die Gees maak dit moontlik vir die mens om God se openbaring  te verstaan en te glo. Hy lei  gelowiges tot begrip vir die waarheid en stel hulle in staat om God se wil te soek.

   Wanneer God tot mense spreek, kom dit natuurlik in die vorm van menslike woorde en menslike begrippe.God spreek deur mense van ‘n bepaalde tyd,’n bepaalde kultuurgroep en met ‘n bepaalde lewensbeskouing. Die Bybelskrywers kon nie anders as om in die taal en denkpatrone van hulle tyd die boodskap oor te dra nie. Die wonder is juis dat die ewige boodskap van God se wil met mens en skepping in mensetaal oorgedra kan word. Omdat die boodskap in ‘n bepaalde tyd en onder bepaalde omstandighede aan mense gegee is, moet dit vir elke tyd met nuwe omsandighede weer herinterpreteer word. Selfs toe God sy Seun na die wêreld  gestuur het, het hy gekom in die gestalte van ‘n Jood van sy tyd en het Hy die boodkap gebring in die taal, beelde en begrippe van sy tyd..

 Die Bybel kan slegs een van twee dinge wees. Dit is of die Woord van God wat aan ons oorgedra is deur mense wat deur die Heilige Gees geïnspireer en toegerus is of dit is woorde oor God  deur mense geskryf wat soekend oor die sin van die lewe nagedink het. Die eerste standpunt lei tot teologie – die gelowige nadenke oor wat die Woord van God vir ons wil sê. Die tweede standpunt lei tot filosofie – menslike nadenke en bespiegeling  oor die wese en werking van God. Ons uitgangspunt hier is dat die Bybel die Woord van God is waarin Hy  homself openbaar en ‘n heel besondere boodskap aan mense wil oordra. God het inderdaad sy wil bekendgemaak.

  Ons moet vervolgens kyk na ‘n paar lyne van God se selfopenbaring in die Bybel.

  God tree in gesprek met mense en maak sy wil aan hulle bekend. Aan die begin van Genesis sien ons dat God aan die mens bevele gee{Gen2:15} en dat Hy die ongehoorsame Adam en Eva bestraf en vermaan{Gen. 3:9v}. Gen.7 verhaal hoe God in gesprek tree met Noag en aan hom opdragte gee om die ark te bou. In Gen.9 maak God sy wil duidelik aan Noag en sy seuns bekend en sluit ook ‘n verbond met hulle. By Babel het God afgekom na die mense en hulle taal verwar[Gen.11:6 en 7}. Wat hierdie vroeë  verhale in die Bybel dus wil sê is dat God Hom met die mens bemoei en dat Hy met hom in gesprek tree met die doel om sy wil aan hom bekend te maak. Van die mens verwag God dan afhanklikheid en gehoorsaamheid.

God se openbaring aan Abraham en Moses

   Die geskiedenis van Israel begin in werklikheid met die roeping van Abram teen ongeveer 2000 VC.  Op ‘n besondere wyse het Abram bewus geword van die feit dat God met hom besig is en aan hom sy wil bekend maak. Hierop reageer hy positief. In gehoorsaamheid aan God se roeping trek hy na Kanaän, die land wat God aan sy nageslag beloof het. Abram het dit beleef as ‘n verskyning van God aan hom met die doel om Sy wil aan hom bekend te maak. Volgens Gen.15:1 het God in gesigte met Abram gepraat en aan hom ‘n groot nageslag beloof. Abram se reaksie was geloof in die Allerhoogste en ‘n lewe volgens die wil van God.{Gen.15:6}.

  God se bemoeienis met Abram loop uit op die verbond wat Hy met hom sluit. Sy naam word nou verander na Abraham want hy sou die vader word van baie nasies wat ook in die verbondslyn met God sou tree.{Gen17:7en 8}As verbondsteken word die besnydenis ingestel en dit word ‘n blywende teken van God se trou en verbintenis met 

Israel. Hulle deel van die verbond was om God se wil te soek en te gehoorsaam

  In die opdrag van God aan Abraham om sy enigste seun Isak te offer is sy geloof tot die uiterste beproef. Hy is egter bereid om die wil van God te doen al kos dit hom sy seun. So het Abraham deur sy volhardende geloof die vader van Israel en die vader van alle gelowiges geword. Deur sy verdere bemoeienis met Isak en Jakob het God die grondslag gelê vir sy verbondenheid met en sy verdere openbaring aan Israel as volk.

  Algaande maak God Homself en sy wil al duideliker aan Israel bekend.Hiertoe is Moses ‘n besondere mondstuk. In die teken van die brandende braambos openbaar God Homself as heilig.{Eks.3:2-5}. Hy openbaar Homself as ewig wanneer Hy sy naam aan Moses bekendmaak.In die naam is die wese van ‘n persoon opgesluit. As God sy naam openbaar as”Ek is “ dui dit op sy ewige bestaan want van ewigheid af is Hy alleen God. “Dit is ewig  my Naam,dit is die Naam waarmee Ek aangeroep moet word van geslag tot geslag.{Eks.3:15b}. Alle geslagte mense moet God se ewige Naam ken en Hom alleen aanbid.

  In opdrag van God speel Moses dan ‘n sleutelrol in die verlossing van Israel uit die slawerny van Egipte. Hy moes die volk uitlei na vryheid en by Sinai sluit God ‘n besondere verbond  met Israel deur sy kneg Moses en die tien gebooie word aan die volk geskenk as die duidelikste openbaring tot nog toe van God se wil vir sy volk en vir die wêreld.Die uittog uit Egipte bly daarna vir Israel’n duidelike teken van God se verlossende genade. Saam met God se woorde word God se dade deur Israel beleef as ‘n openbaring van God se ewige treou en verlossende genade. Die instelling van die Paasfees {Eks.12} word ‘n blywende teken van God se verlossing en van Israel se verbintenis tot God.

By Sinai het God met sigbare tekens aan sy volk verskyn en die verbond wat Hy met Abraham gesluit het aan hulle herbevestig. Weereens eis die Here van sy volk gehoorsaamheid. “As julle my gehoorsaam en julle aan my verbond hou, sal jullle uit al die volke my eiendom wees……… Die hele aarde behoort immers aan my.” [Eks.19:6} Hier word Moses die mondstuk waardeur God sy wil baie duidelik aan Israel openbaar in die vorm van die tien gebooie. {Eks.20}. In die hoofstukke wat volg,gee God by monde van Moses duidelike aanwysings aan sy volk oor hoe hulle daagliks in gehoorsaamheid aan God moet lewe.

  Moses word ook die mondstuk waardeur God sy verbondsnaam Jahwe aan Israel bekendstel. In Eks. 6:1 sê God aan Moses dat Hy Jahwe is. Abraham, Isak en Jakob het Hom geken as die Almagtige  maar nou openbaar Hy aan Moses sy verbondsnaam Jahwe. Hoewel die Naam vroeër voorgekom het, was die volle inhoud en betekenis daarvan nie bekend nie. Aan Moses maak God die volle inhoud vam die Naam bekend. “Ek die Here[Jahwe} is die barmhartige en genadige God, lankmoedig, vol liefde en trou. Ek betoon my liefde aan geslagte en geslagte. Ek vergewe ongeregtigheid, oortreding en sonde, maar Ek spreek niemand sonder meer vry nie” {Eks.34:5-7} In die Naam het ons dus te doen met die hoogste en rykste openbaring van God se wese.So word Moses die mondstuk waardeur God Hom bekendstel aan Israel. Dit word die grondslag van Israel se godsdiens en die profete bou daarop voort. Die Here sê self dat Hy direk met Moses ge2praat het. “Met hom {Moses} praat ek direk en persoonlik, nie in raaisels nie,” {Num.12:6-8] Moses het verskeie opdragte van die Here ontvang om geopenbaarde woorde neer te skryf.{Eks.17:4}. Hy moes die gebooie van die Here op skrif stel. {Eks.24:4} en die verbond van die Here met Israel neerskryf. {Eks 34:27}. Moses het waarskynlik geskryf in ‘n proto-alfabetiese skrif wat in sy tyd in die omgewing van Sinai bekend was. Hy kon dit moontlik van sy skoonvader Jetro geleer het.

  Moses moes God aan sy volk bekendstel. Natuurlik kan geen mens die volle wese van God deurgrond nie. God openbaar egter aan die mens genoeg om sy heerlikheid te leer ken en om te weet wat sy wil is vir die mens se lewe.. Baie geheimenisse is nie aan ons geopenbaar nie en sal ons ook nooit kan deurgrond nie. “ Wat nie geopenbaar is nie, is bekend aan die Here ons God, maar wat geopenbaar is,is vir altyd bekend aan ons en ons nageslag.” Ons moet lewe volgens al die woorde van hierdie wet. {Deut.29:29}.

Skrywer: Prod Dionne Craffort

HOOFSTUK  1 (vervolg)

GOD SE WIL GEOPENBAAR.

God se openbaring aan Israel en die profete

  Teen 2000 v.c. het God ‘n verbond gesluit met Abraham en hom na die beloofde land laat trek. Met Abraham het God Hom op ‘n besondere manier bemoei.Ons sien dit in sy roeping, die beloftes wat God aan hom maak, en die verbond wat God met hom sluit. { Gen. 12 –17}. As verbondsteken stel God die besnydenis in sodat Abraham en sy se openbaring deur Israel  en die profete. nageslag  altyd herinner sal word aan hulle blywende verbintenis tot God en aan God se eis dat hulle die verbond moet nakom.{Gen. 17:9-15}.

  Teen 1445v.c. het die uittog uit Egipte plaasgevind en by Sinai sluit God ‘n besondere verbond met Israel deur sy kneg Moses en die tien gebooie word aan die volk geskenk. So word die tien gebooie die eerste opgetekende woorde van God aan sy volk. Daarna het die God van Israel Hom oor meer as 1000 jaar in die geskiedenis en deur die profete as die enigste ware God bekendgestel. Hierdie kennis moes deur Israel ook na die nasies vloei. Die hoogtepunt van God se selfopenbaring sou egter eers plaasvind in die menswording van Jesus Christus. Toe het God se ewige bedoeling met die mens as sy verteenwoordiger op aarde eers werklik duidelik geword.

Die openbaring van God in die natuur, die geskiedenis en in die gewete van die mens.

Voordat die openbaring in woorde na die mens gekom het, kon hy tog iets van God se grootheid in die natuur aanskou. Magtige natuurverskynsels en wondere in die diere- en planteryk het mense van oertye af al tot aanbidding gedryf. Dit het gelei tot aanbidding van natuurverskynsels en later van vele natuurgode. Denkers en priesters in baie kulture het mettertyd tot die insig gekom dat agter al die natuurverskynsels daar ‘n Oppergod moet wees wat alles geskep het en nog onderhou en bestuur. Dit was slegs deur God se selfopenbaring aan mense soos Abraham, Moses en die profete dat die kennis van die een Skeppergod wat alles deur sy Gees bestuur in Israel gegroei het en eindelik tot die nasies deurgedring het.

  God kan dus uit sy handewerk in die natuur aan mense op ‘n bepaalde manier bekend word. Soos ‘n goed ontwerpte motor getuig van die vaardighede van sy ontwerpers,so getuig die skepping van die almag van God. Hoe meer bekend word van die oneidige ruimtes en onmeetbare kragte in die skepping, hoe groter word die beeld van die Skepper van die alles. In Rom. 1:20 sê Paulus: “Van die skepping van die wêreld af kan ‘n mens uit die werke van God duidelik aflei dat sy krag ewigdurend is en dat Hy waarlik God is,hoewel dit dinge is wat ‘n mens nie met die oog kan sien nie”. Geen mens kan hom dus self verontskuldig dat hy hoegenamd nie van God geweet het nie. Tog sê Paulus dat hierdie kennis sondige mense nie bring tot diens aan die onverganklike God nie, maar tot die aanbidding van afgode. { Rom.1:22}.

  Calvijn aanvaar ook dat daar by alle mense ‘n natuurlike gevoel is dat God bestaan. Dit kan hulle egter nie bring tot ware kennis van God se wil nie.Hulle verstand is so verduister deur die sonde dat hulle harte fabrieke van afgode word eerder as dat hulle oorgaan tot diens aan die een ware God.Sy konklusie is dat mens slegs deur die besondere openbaring soos vervat in die Heilige Skrif tot ware kennis van God en sy wil kan kom.  Dit is dus duidelik dat alhoewel die spore van God in die natuur sigbaar word, sy wil vir die mens en die wêreld nie daaruit afgelei kan word nie.

   God se bestuur van die wêreld kan ook in die geskiedenis ontdek word. Die natuurgeskiedenis sowel as die wêreldgeskiedenis en die kerkgeskiedenis getuig telkens van onverwagte wendinge wat op niks anders dui nie, as dat God ook op een of ander wyse sy wil ook op die geskiedenis afdruk.Tog is dit so dat geloof ten grondslag moet lê aan so ‘n interpretasie van die geskiedenis. Die rede hiervoor is dat God aan mense groot vryheid van optrede toelaat. Mense kan tot ‘n groot mate hulle eie geskiedenis maak. Dit is egter meeste van die tyd ‘n selfsugtige geskiedenis wat die merktekens van die sonde dra en dus weinig kan vertoon van die wil van God.Tog is dit God wat uiteindelik sy doel met die geskiedenis bereik. Israel moes veertig jaar in die woestyn ronddwaal maar het uiteindelik tog die beloofde land bereik soos God beloof het. Mense van Oos – Europa moes vir langer as ‘n halfeeu ly onder die juk van kommunisme maar wanneer die tyd ryp is, stort dit in duie. Uiteindelik sal die wil van God altyd seëvier in die geskiedenis ten spyte van die sondige stempel wat die mens daarop afgedruk het.

  God se teenwoordigheid in die geskiedenis is dus nie in elke gegewe gebeurtenis sigbaar nie. Die teenwoordigheid van sondige mense is egter deurgaans sigbaar. As ‘n mens egter kyk deur ‘n geloofsoog, sien jy dat mense wik maar dat God uiteindelik beskik. Die geskiedenis getuig wel van God se beskikking en van sy verlossende ingryping in talle momente van die geskiedenis. Tog kan die geskiedenis ons nie tot voldoende kennis van die wil van God bring nie, omdat dit te veel deurspek is van die sondige motiewe van mense.

   Calvijn aanvaar verder dat daar ‘n kern van godsdienstigheid in elke mens is en dat dit tot uiting kom in die gewete van mense.Dit bring mee dat daar ‘n algemene gevoel is van wat reg is en wat verkeerd is en dat daar by alle mense ‘n algemene moraliteit in een of ander vorm is. Die mate waarin God in die gewetes van mense werksaam is,veroorsaak dat die wêreld nie in ‘n totale moeras van geweld en onsedelikheid verval nie. Maar nou leer die ervaring ons dat sondige mense baie goed daarin slaag om die stem van die gewete te onderdruk.  Dit verklaar waarom hulle die wil van God nie bloot op grond van die stem van hulle gewete kan ontdek nie. Die stem van die gewete word dikwels oordonder deur baie ander stemme wat die mens weg van God af lei. Tog is dit ook so dat baie mense onder aansporing van hulle gewete tog streef na die goeie. Van hulle sê Paulus: “ Wanneer heidene, wat nie die wet het nie,tog vanself dinge doen wat die wet vereis, is hulle vir hulleself ‘n wet al het hulle nie die wet nie.. Die optrede van sulke mense bewys dat die eise van die wet in hulle harte geskrywe staan. Ook hulle gewetes getuig daarvan wanneer hulle in ‘n innerlike tweestryd deur hulle gedagtes aangekla of vrygespreek word”. ( Rom.2:14,15).

   God se werking in die gewetes van mense kan dus die uitwerking van die sonde teenwerk. Die mens se gewete kan hom egter ook nie bring tot die ware kennis van God nie. Die enigste plek waar mens dus die wil van God vir jou eie lewe, vir die mensdom en vir die wêreld te wete kan kom, is in die geopenbaarde Woord van God. Na hierdie aspek moet ons vervolgens kyk.

Skrywer:  Prof Dionne Craffort