Jan vra:

In Rom 9-11 vertel Paulus van sy kwellinge oor die Joodse volk as hy sê:

• Hulle is nie almal Israel wat uit Israel is nie
• Nie bloot omdat hulle Abraham se nageslag is, is hulle almal God se kinders nie
• Die kinders van die belofte (deur Isak) is die nageslag
• Die voorneme van God was volgens die belofte dat Hy Jakob sou liefhê en Esau sou haat
• Die Jode het God verwerp
• As hy maar net sy eie volk jaloers kon maak
• Net soos daar 7000 manne was wat nie die knie voor Baäl gebuig het nie, is daar ‘n
oorblyfsel ooreenkomstig die verkiesing van genade

Hoe verklaar mens die uitsprake van liefde/haat, jaloers maak en verkiesing van genade ten gunste van die oorblyfsel van Israel, en hulle verharding ten dele totdat die volheid van die heidene ingegaan het?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Rom 9-11 is seker een van die mees aangrypende gedeeltes in die Nuwe Testament waar die onbegryplike verkiesende genade van God teenoor alle mense, beskryf word. Terselfdertyd is dit geklee in ‘n baie spesifieke redenasie oor die posisie van Israel/die Jode soos dit vir Paulus duidelik geword het teen die agtergrond van hulle verwerping van Christus as die Godgewilde weg van redding. Mens moet daarom Paulus se hele beredenering begryp vanuit die feit dat hy as Jood skryf; mens kan die teleurstelling, pyn en wroeging tussen die reëls ervaar, hoe hy probeer sin maak daarvan dat die Jode – die Godsvolk, die verbondsvolk! – hulle nou in ‘n situasie bevind waar hulle God se weg van redding verwerp en so die trein van sy genade verpas het. Tog wil hy nie aanvaar dat God sy ou volk verwerp het nie; hy hou die deur oop en bly hoop dat hulle steeds net soveel aanspraak op die genade van God het as die heidene, en dat laasgenoemde nie ‘n permanente voordeel bo God se ou verbondsvolk het nie. Alles hang af van die genade van God wat op misterievolle wyses werk.

Om enigsins te begryp hoe Paulus by hierdie tema uitkom, kan ons vinnig net die argument van Paulus in Romeine volg. In Rom 1:1-17, veral v17, kondig Paulus die tema van die Romeinebrief aan: die geregtigheid of vryspraak deur die geloof: As ‘n mens glo (in Christus) word jy deur God vrygespreek van jou sondeskuld en verkry jy die (ewige) lewe. In Rom 1:18-4:25 word vervolgens verduidelik dat almal – heidene én Jode – skuldig staan voor God; dit ontbreek almal aan die heerlikheid van God. Spesifiek dié wat dink dat hulle spesiale meriete verdien omdat hulle die wet van Moses onderhou – die Jode – moet weet dat ‘n mens nie uit verdienste gered word nie, maar slegs op grond van die genade van God. En hierdie genade is spesifiek geopenbaar in die lewe en dood van Jesus Christus. In Rom 5-8 word die konsekwensies van hierdie genade verder omskryf: die sondetoestand van alle mense, veroorsaak deur die eerste Adam, en die verbondenheid aan Christus, die tweede Adam, wat die vryspraak van sondeskuld tot gevolg het (Rom 5); twee misverstande word opgeklaar: (a) om vrygespreek te wees van sondeskuld beteken nie dat mens ‘n wettelose en sondige lewe kan lei sodat die genade van God meer kan word nie; dit is ‘n drogredenasie (Rom 6); (b) dit is nie die wet wat die oorsaak van ons veroordeling voor God is nie – die wet self is heilig, goed en reg – maar wel die sonde wat in ons woon (Rom 7); en daar is nou ‘n nuwe krag wat ons in staat stel om ‘n Godgewilde lewe te leef, naamlik die Heilige Gees (Rom 8).

Vervolgens probeer Paulus die vraag beantwoord: As dit alles waar is, wat is dan nou die posisie van die Jode, die ou verbondsvolk van God? Is hulle nou verlore; het God sy beloftes aan hulle vergeet (Rom 9-11)? Want dit is ‘n absolute raaisel vir Paulus – ‘n mens sou verwag dat die Jode, gegewe hulle geskiedenis, God se weg van redding deur Jesus, die Messias, met ope arms sou aanvaar. Maar hulle verwerp dit. Hoekom? Vanweë hulle trots, sê Paulus; hulle wil nie God se weg van redding aanvaar nie, maar verkies om staat te maak op hulle eie godsdienstige prestasies, naamlik die nakom van die wet. In groter besonderhede verloop die argument soos volg in Rom 9-11:

Romeine 9: Die hartseer van Paulus oor sy volksgenote word beskryf (9:1-5). Die rede waarom Israel tans uitgesluit is, is: (a) nie almal wat Israel is, is waarlik Israel nie (9:6); slegs die kinders van die belofte is God se kinders (9:7-13); die redding is dus afhanklik van God se verkiesing (9:13); (b) God is barmhartig oor wie Hy wil (9:14-18); (c) God sluit gevolglik ook dié wat geen volk was nie, in by sy barmhartigheid (9:23-26). Israel verkies egter om sy eie pad te loop; hulle soek die vryspraak deur die nakom van die wet, nie deur die geloofsvertroue in Christus nie (9:30-33).

Romeine 10: Hierdie hoofstuk is ‘n uitbreiding op Rom 9, veral oor die kwessie van die geloof sonder wetsprestasie. Die redding is vir elkeen wat glo (10:12-13), maar Israel wou nie die prediking van die Woord van genade glo nie (10:10:16,21). Daarom wend God Hom na ander, die heidene (10:19-20).

Romeine 11: Hoewel God Hom nou wend na die heidene het Hy Israel nie verstoot nie; Hy het wel ‘n oorblyfsel uit Israel gered (11:1-6). Die oorblyfsel is dié wat Hy verkies het uit genade (11:7). Hierdie gedagte skakel in by Rom 9:11-13 – dat die redding van God se verkiesing afhanklik is, nie van mense nie. Die saak van redding is egter nog lank nie vir Israel verlore nie, want weens Israel se verwerping van Jesus gaan die redding nou uit na die nasies (11:11-24), en dalk maak dit die Jode so jaloers dat hulle weer terugkeer na God se plan van redding. Paulus maak nou van ‘n beeld uit die natuur gebruik om God se handelinge te beskryf: Israel is soos ‘n mak olyfboom waarvan ‘n paar takke (ongelowiges) afgekap is. En by die mak olyf word nou die wilde olyftakke ingeplant (die heidene). Maar die heidene moenie dink dat hulle bo Israel voorgetrek word nie, want God kan altyd weer die afgekapte takke terugent op die mak olyfboom (Israel). Daar is dus hoop vir Israel op grond van God se genade (11:25-32).

Dit is min of meer hoe die argument verloop. Maar hoe maak ons teologies sin hiervan? Die kern wat Paulus wil beklemtoon, word in Rom 11:32 saamgevat: God het almal – Jood en heiden – aan die ongehoorsaamheid oorgegee sodat Hy Hom oor almal kan ontferm. God het nie witbroodjies nie – nie die Jode nie, ook nie die heidene nie. Almal leef uit God se genade. God is die eintlike Een wat mense se redding bepaal. Al wat die mens kan doen, is om daardie plan van redding te aanvaar of te verwerp.

So gesien, is dit duidelik dat daar twee denklyne deur Rom 9-11 loop: God se alwerksaamheid en die mens se verantwoordelikheid. Paulus probeer hierdie twee lyne heeltyd met mekaar in verband bring. Hy dink binne die raamwerk van die Joodse teologie van destyds oor God se handelinge met die mens. God is die Een wat alles bepaal en veroorsaak: beide goed en sleg kom van God af. Maar dit beteken nie dat die mens geen verantwoordelikheid het nie. As mense verlore gaan, kan dit nie op God se rekening geplaas word nie; en as mense gered word, is dit nie vanweë húlle prestasie nie, maar weens God se genade.

Die dominante gedagtelyn van Rom 9-11 gaan dus oor God wat verwerp én red. (God se bepalende handelinge word veral uitgedruk in gedeeltes soos Rom 9:10-18, 20-24; 11:5-10,28-32.) En dis veral die genadige hart van God wat beskryf word. As daar gered word, is God die inisieerder daarvan, en selfs wanneer dit lyk asof Hy verwerp (die Jode), is dit eintlik maar net om weer te red (die heidene), om so uiteindelik ook weer die Jode te betrek. God is die oneindig vindingryke; Hy laat Hom nie deur mense se sondige reaksies dwarsboom nie. God se genadige hart word dus beskryf in terme van die destydse Joods-teologiese denke dat God die alles-veroorsakende mag is. Ja, God verhard (11:8) en sny takke uit (11:17), maar die oogmerk van die verharding en snoeiwerk is redding, nie uitwissing nie. Soos 11:25-26 dit stel: dit is ‘n misterie, ‘n geheimenis; uit die verharding van Israel spruit die redding van die heidene voort sodat dit uiteindelik ook weer die Jode ten goede kan kom. Dit gaan uiteindelik oor die redding van die ganse mensdom, naamlik die “volle getal uit die heidene” en “die hele Israel”. Dít is wat God op die oog het.

God se reddingsplan is dus groter as sy oënskynlike verwerping van Israel. Selfs wanneer Hy verwerp, is dit om te red. Dít is hoe die hart van God is: oorvloedige genade vir almal; almal moet uiteindelik deel in sy genade. En God wend sy alles-veroorsakende reddende mag aan om presies dit te bewerkstellig.

Wanneer ‘n mens Rom 9-11 binne hierdie denkraamwerk verstaan, word baie van die soms skerp taal, soos “haat”, “verwerping”, “jaloers maak”, “verkiesing”, “oorblyfsel”, ens, verstaanbaar. Maar uiteindelik kan mens net saam met Paulus in ‘n doksologie (lofrede aan God) uitbreek: “O diepte van die rykdom en wysheid en kennis van God! Hoe ondeurgrondelik is sy oordele, hoe onnaspeurlik sy weë!” (Rom 11:33-36).

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Jan vra:

11 Petrus 1: 21 sê: Want geen profesie is ooit deur die wil van ‘n mens voortgebring nie maar deur die Heilige Gees gedrywe, het die heilige mense van God gespreek.
Daar is verskeie profesieë in die Bybel wat op hierdie wyse tot stand gekom het. Dan is daar “gesigte” wat die verskillende profete gesien het en die “woord” van die Here wat Hy tot die profete gespreek het. Soms het engele tot mense gespreek, ens.
As Moses op die berg klim, praat die Here met hom soos ‘n vriend teenoor ‘n vriend. In hierdie tyd het God ook tevoorskyn getree deur wolkedonder, weerligstrale en rook en so met Israel gespreek. Die aanhaling: “So spreek die Here” kom dikwels voor . Ek wonder op welke wyse die Here met die mense gepraat het – dalk met ‘n hoorbare stem of deur die gedagtegange van ‘n mens soos wat mense ook vandag ondervind?

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Hebreërs 1:1-2 sê: In die ou tyd het God baie keer en op baie maniere met ons voorvaders gepraat deur die profete, maar in hierdie eindtyd het Hy met ons gepraat deur die Seun.

1 Petrus 1:11-12 sê: die profete het probeer naspeur na watter persoon of na watter spesifieke tyd die Gees van Christus wat in hulle was, verwys het toe Hy vooruit getuig het oor Christus se lyding en die heerlikheid wat daarop sou volg…Hierdie dinge is nou aan julle meegedeel deur hulle wat die evangelie aan julle verkondig het deur die Heilige Gees wat van die hemel gestuur is.

Hebreërs 3:7 sê: Daarom, soos die Heilige Gees sê …… (met verwysing na Ps 95:7-11 wat letterlik die stem –kol– van die Here aanhaal; 1983: ‘na Hom wou luister’).

Mat 10:20: Jesus sê vir sy dissipels ‘…die Gees van julle Vader wat deur julle praat’

Vgl. 2 Kor 13:3, Paulus sê vir die Korintiërs: ‘Julle soek ‘n bewys dat dit Christus is wat deur my praat.’

Die baie maniere van God se spreke in die ou bedeling was o.a. sy verskyning in visioene (Jes 6:1-13), drome (Gen 28:12), simbole/ritusse/lofsange, die Urim en Tummim (Num 27:21), engele (Gen 19:1,21), natuurgebeure (Eks 19:16), peste en plae (Eks 3:20), gebeure in die geskiedenis (uittog uit Egipte), volkswysheid (Spreuke), ekstase (1 Sam 10:10; 2 Kon 3:15), ‘n rokende oond en brandende fakkel (Gen 15:17).

Die HERE praat egter van aangesig tot aangesig met sy vriend Moses (Eks 33:11), soos Hy bv. in die vorm van een van die drie mans wat na Abraham toe gekom het, met hom gesels, ‘n belofte gee, kennis gee oor Sodom en saam eet (Gen 18:1,13,17,22,33). Die jong seuntjie Samuel het slegs die stem van die Here gehoor (1 Sam 3), soos die stem uit die hemel by die doop en verheerliking van Jesus op die berg (Mt 3:17; 17:5) en met Paulus se bekering (Hand 9:4).

Volgens Habakuk 1 is hy in ‘n lang gesprek met die HERE, met sy vrae en die HERE se lang antwoord daarop. Jesaja het die HERE se soom in die tempel gesien, gehoor van sy magtige teenwoordigheid wat die aarde vul, en die Here het met hom in gesprek getree (Jes 6:1,3,8-13; vgl. die roeping van Jeremia, Jer 1:4-8; en die stem wat Esegiël gehoor het van die HERE in ‘n gestalte met die voorkoms van ‘n mens, Eseg 1:25-23:27).

Maar baie keer is dit ‘n innerlike oortuiging van die profeet wat deur die Heilige Gees gelei is tot die oortuiging (vgl. Joh 16:8-15 dat die Heilige Gees mense oortuig van sonde en van die geregtigheid wat God skenk aan dié wat in Jesus glo, en van God se oordeel).

Die profetiese boodskap word byna altyd ingelei met die woorde: so spreek die HERE, of: die woord van die HERE het tot my gekom, en eindig met: ‘n woord van die HERE. Wat die HERE aan die profeet gee is ‘n woord (dabar of ’imra), soms in ‘n gestalte wat die woord spreek, soms net as ‘n stem wat in die dag of nag kan kom (vgl. bv. 2 Kon 20:5 die Here se antwoord op Hiskia se gebed aan Jesaja). Meestal is dit ‘n woord wat die Here direk met die profeet gepraat het, maar dit kan ook kom uit ‘n oortuiging deur die Heilige Gees in die profeet se denke.

Die Gees van die HERE lei mense tot oortuiging en om te profeteer (vgl. Num 11:17,25), en met wysheid te regeer, vgl. die rigters Otniël (Rigt 3:10), Gideon (Rigt 6:34), Jefta (Rigt 11:29), Simson (Rigt 13:25); en leer boere om te boer (Jesaja 28:23-29).

Die Gees van die Here word direk aan die woord van God verbind in

2 Kron 15:1 Die Gees van die HERE het oor Asarja…gekom;

2 Kron 20:14-15 Toe kom die Gees van die Here daar in die gemeente oor die Leviet

Jagasiël…en sê: Luister mense van Juda…So sê die Here…’;

2 Kron 24:20 Die Gees van God het vir Sagaria…in besit geneem…hy sê vir die vok: ‘So

sê God…’ ;

Neh 9:30 U het hulle gewaarsku deur U Gees deur middel van die profete;

Sag 7:12 die boodskap wat die Here die Almagtige deur sy vroeë profete gestuur het nie.

Die Gees gee ook wysheid:

Gen 41:38-39 Josef in wie die Gees van God is (1983: verstand van ‘n god);

aan Salomo in ‘n droom, 1 Kon 3:10-15)

Jes 11:2 Die Gees van die Here sal op hom rus, die Gees wat wysheid en insig gee…..

In die Ou Testament is die openbaring van God min kere deur uiterlike kultiese middels en handelinge, drome, urim en tummim, ens. verbind; meestal deur direkte openbaring van Hom as die persoonlik aktief teenwoordige God, soos die naam Jahweh ‘Die Ek is’ van Eks 3:14 (in ons bybel vroeër met HERE vertaal) 6,823 maal in die Ou Testament voorkom, wat met die profeet hoorbaar praat (vgl. bv. Amos 3:7: Die Here HERE doen niks as Hy nie sy besluit bekend gemaak het aan sy dienaars die profete nie). In Amos 9:1 sê hierdie boere-profeet: Ek het die HERE by die altaar sien staan en Hy het gesê…’

Johannes 1:1-3 het nuwe lig op die Ou Testament gebring deur Jesus bekend te stel as die Woord van God, wat van die begin af daar was, by God was, self God is; deur wie alles ontstaan het (vgl. 1 Korintiërs 8:6 wat reeds gesê het: vir ons is daar net een God, die Vader, uit wie alles is, en vir wie ons lewe; en net een Here, Jesus Christus, deur wie alles bestaan en deur wie ons lewe. Dit word breër uitgewerk in Kolossense 1:13-20 met Jesus as die beeld van die onsigbare God, in wie alles geskep is, in wie God met sy volle wese woon).

Daarmee word Jesus geïdentifiseer as die Woord van God deur wie God bv. aan die begin geskep het deur te sê: laat daar lig wees, ens. Maar dit beteken ook dat die hele Ou Testament, oral waar staan ‘so sê die HERE’ eintlik Jesus is, die Woord van God, die openbaarder van God en God se wil aan die mens. Vgl. bv. Jesus se uitsprake in Johannes 10:38: die Vader is in My en Ek in die Vader; Jn 12:50: wat Ek sê, sê Ek presies net soos die Vader dit vir My gesê het; Jn 14:10: die woorde wat Ek met julle praat, praat Ek nie uit my eie nie; maar dit kom van die Vader, wat in My bly en sy werke doen; vgl. Matteus 11:27: ook ken niemand die Vader nie, behalwe die Seun en elkeen aan wie die Seun Hom wil bekend maak (Lk 10:22).

In Jesus het God self mens geword (Joh 1:14) om as mens met ons te kom praat(vgl. Flp 2:7), Sy woorde is vir ons opgeteken sodat ons daarvolgens kan lewe. Die Heilige Gees het in ons kom woon (Joh 14:16-17; Rom 8:9,11) om ons te leer, daagliks te lei en in geloof aan Jesus en die Vader te verbind (vgl. ook Joh 14:23: As iemand My liefhet, sal hy ter harte neem wat Ek sê, en my Vader sal hom liefhê en Ons sal na hom toe kom en by hom woon). Soos die profete van ouds het ons nou die woord van God, deur Jesus gespreek in Ou en Nuwe Testament, in ons hand en word dit deur die Heilige Gees in ons harte geskryf om ons te lei volgens Jesus se woord as die maatstaf vir die lewe as kinders van God (Joh 14:26; 16:13-14). So het die Here in Jeremia 31:33 belowe (vgl. Hebr 8:10; 10:16 waar dit aangehaal word).

Vir ons is die woord van God hoorbaar deur dié wat die Woord van God wat mens geword het, verkondig (1 Petr 1:12), leesbaar in die Bybel wat mense onder die leiding van die Gees geskryf het (vgl. 2 Tim 3:16-17), sigbaar in die lewe van gelowiges (Mat 5:16), en deur die daaglikse leiding van die Heilige Gees in ons gedagtes en gewete (Joh 16:13).

Skrywer:   Prof Francois Malan

Willie vra:

Aan die iemand wat bereid is om na my te luister – as kind, ek was nog baie klein, het ek eenmaal amper verdrink. Ek het afgesak bodem toe en myself opgeskop met my voete en sodra my kop bo die water was het ek probeer roep maar geen geluid het uitgekom nie want my mond was vol water. Met hierdie hele worsteling voel dit net so, ek roep om hulp maar weet u, niemand hoor nie.
My geloofslewe is besig om totaal uitmekaar uit te val. Ek het soveel vrae in my kop en het niemand om dit mee te bespreek nie. Miskien is my Godsbegrip verkeerd. Miskien is dit Satan se werk maar die lewe, my lewe was nog nooit so sinloos, so sonder rede soos nou nie en daar is soveel dinge wat net doodeenvoudig nie sin maak nie. Dit voel vir my ek is besig om hierdie stryd stoksielalleen te baklei. Gister in die erediens het die beeld in my kop opgekom van iemand wat buite die kerk staan en deur die vensters binne toe kyk na al die mense wat God se guns het, wie se lewens een groot fees is en met niks worstel nie. Die mense wat al die regte keuses gemaak het en hulle lewens het uitgewerk. Ek staan buite en kan nie ingaan nie, want ek is die teenoorgestelde. Dit laat my twyfel of ek wel gered is en of ek wel iets vir God beteken – of is ek maar net ‘n oorlas vir Hom.

1. Bekering. Is dit nie die proses waar God my lei om die evangelie van Jesus Christus te hoor, te glo en waar die wedergeboorte deur HOM begin word nie? As iemand (‘n predikant) dan vra, het jy al tot bekering gekom, dan klink dit so ek moes iets doen, wat ek dalk nog nie gedoen het nie – solus Christus? Of besluit ek, ek hoor die boodskap en ek besluit of ek dit gaan glo of nie? Ek besef hoe groot my sonde is, ek gaan na Jesus toe. M a w, wedergeboorte kan nie begin voordat ek die besluit geneem het nie? Hoe kan solus Christus dan waar wees?
2. Heiligmaking. Hoe help God my? Ek lees Bybel, ek verstaan hoe ek moet lewe maar ek sukkel om dit reg te kry. Hoe help Hy my? Is dit ‘n geval van ek het die Bybel, volg die riglyne en kom self reg. Moenie iets ekstra verwag nie, want ek het mos die Bybel. Die beeld wat ek hier bo gebruik het is ter sprake – die ouens binne het dit reg gekry of God het iets spesiaals in hulle lewens gedoen, maar ek staan buite omdat ek nog niks reggekry het nie.
3. Krag van God. Wat is dit en hoe kry ek dit of hoe en wanneer gee God dit? Weereens, dit voel vir my ek baklei alleen teen die sonde, want ek het geen idee hoe dit werk nie. Moet ek dit net glo, of as ek in gebed daarvoor vra, wat kry ek en hoe? God weet, alleen gaan ek ten gronde gaan, maar al bid en vra ek daarvoor dink ek nie ek kry juis iets wat my gaan help nie.
4. Blydskap. Paulus sê wees bly in die Here. Wat beteken dit en hoe doen ek dit? Dit is seker nie ‘n emosie nie, dus, wat is dit dan? Tans meet ek my lewensvreugde, of gebrek daaraan, aan dié begrip, en die slotsom is: ek het dit nie, dus ‘n miserabele, sinlose bestaan.
5. Gebed. Nodeloos om te sê is dit tans nie wat dit moet wees nie. Ek het onlangs met ‘n dominee gesels en gesê God sê 99% van die tyd nee, sou ‘n mens iets vra. En hy sê ek is besig met welvaartsteologie, en miskien is hy reg. Maar is dit wat van dag tot dag met my gebeur nie ook belangrik nie? Vrae soos: Kan U ons help om ons tonnel se dak reg te maak (die wind het ons groentetonnels oor die laaste 7 jaar totaal vernietig); kan dit nou asb ophou! Geen versekering dek teen wind nie en om R80 000,00 in die hande te kry om dit te herstel is nie moontlik nie. Verlede week weer ‘n buitegebou se dak afgewaai. Die wind hou net aan verwoesting saai, en ja, dit is nou maar ek, ek ervaar dit baie, baie sleg.

Ek weet van mense wat bitter swaar kry en vir my gesê het hulle kan doodeenvoudig net nie meer nie. Hier onder is twee gevalle van mense wat ek vir baie jare ken.

• Ek het saam met haar gewerk vir baie jare. So ‘n paar jaar gelede het sy borskanker ontwikkel. Beide haar borste verloor. Sy het weer begin werk en haar firma maak toe na 4 maande wat sy daar begin het. Dit is nou die 4e keer wat dit met haar gebeur. Sy sê vir my sy weet nie meer nie. Sy is ook al in haar 50s en seker een van die skitterendste werkers met ongelooflike kennis en vaardighede in ons bedryf en wat lang ure kan insit. Die Bybel sê ons sal nie bo ons kragte beproef word nie, maar dié vrou word ver bo haar kragte beproef en dit word net donkerder. Sy is op ‘n ouderdom waar sy bitter moeilik gaan werk kry. Wat hou die toekoms vir haar in?
• Hy werk ook tans by bg firma wat gaan toemaak. Ken Deon en sy vrou sedert 1980. So ‘n paar jaar gelede het sy vrou ‘n gewas in haar brein ontwikkel. Sy is geopereer. Sy het weer ‘n gewas ontwikkel en is weer geopereer. Vroeër die jaar weer ‘n gewas in die brein maar op so ‘n plek dat hulle nie kan opereer nie. Toe nog bo op dit ‘n gewas in haar nier. Sy ken net siekwees die afgelope klompie jare. Deon het vir my gesê hulle het
God gevra vir ‘n wonderwerk om sy vrou gesond te maak. Sy word net sieker en sieker – lang uitgerekte lyding.
My oudste seun is gebore as ‘n spastiese kwadrupleeg en vir 26 jaar het Kobus net swaarkry geken (siekwees, rugpyn, wurg aan jellie, kon nooit net doodgewoon lekkers eet soos ander kinders nie, kon nie praat nie, kon nie self regop sit nie). Totdat sy aorta geskeur het en hy inwendig dood gebloei het – letterlik dood gebloei het

1. Ek weet die Bybel sê ons gaan swaar kry en dat alles nie maanskyn en rose gaan wees nie. Beteken dit dan dit gaan ook nooit ophou nie? God gaan geen verligting vir sulke mense bring nie en hulle maar aan die swaarkry oorlaat, want wonderwerke gaan nie gebeur nie, maak nie saak hoe hard Deon hulle daarvoor smeek nie? Die antwoord gaan “nee” wees. Die antwoord van “God dra hulle deur die situasie” is ek ook maar baie skepties oor, want om sy vrou te moet sien stadig maar seker doodgaan en die vooruitsig te hê om teen die einde van die maand sonder werk te sit, dus ook sonder ‘n mediese fonds, beteken sy gaan met ‘n helse klomp pyn en lyding doodgaan. Ek het onlangs die stelling gemaak dat as dit so is, dan is God ‘n tiran wat behae daarin skep dat sy kinders deur hierdie verskrikking moet gaan om sogenaamd mense se geloof te toets. Hoekom, hoekom, hoekom?
2. My gevolgtrekking is dat die lewe op aarde is sinloos, dien geen doel nie want daar is geen vreugde nie – niks om na uit te sien nie, net swaarkry en preke waarvan die predikers self nie alles mooi verstaan nie en sodra ‘n mens hulle uitvra, is dit vae antwoorde of geen antwoorde nie.

Soos ek ten aanvang gesê het, is my Godsbegrip dalk heeltemal verkeerd. Dít is wat ek glo:

• Ek glo sonder twyfel dat Jesus Christus vir my gesterf het – geen vrae daaroor nie.
• Ek glo Hy het opgestaan, sonder die geringste twyfel – geen vrae nie.
• Ek glo Hy kom terug – geen vrae nie.
• Ek sukkel om te glo dat Hy elke dag by ons is om ons by te staan. Ek dink Hy het ons sy Woord gegee en ons moet self regkom.
• Ek sukkel om te glo dat ek Hom kan vra om my te help met daaglikse menslike probleme wat ek bitter, bitter erg ervaar.
• Ek dink die “krag” waarvan die Bybel praat, is net vir sekere Christene waar, maar nie vir mense soos ek nie. Ek dink daar is bitter min mense (teoloë ingesluit) wat weet wat dié krag werklik is.
• Ek dink die bly wees waarvan Paulus praat, is net vir sekere Christene waar, maar nie vir mense soos ek nie. Daar is net te veel mense wat kinders van God is wat net die bitter van die lewe ken, niks anders nie. My lewe van 60 jaar is ‘n bewys hiervan.
• As ek verkeerd is, hoop ek die God teen wie ek rebelleer, sal my genadig wees soos met die tollenaar en my help om reg te verstaan sodat ek kan seker wees van sy liefde, dat dit vir my ook bedoel is en dat Hy vir mense soos hierbo beskryf, wel omgee. Tans beleef ek Hom as dat Hy nie omgee vir my nie, net soos wat my pa bitter min in my belang gestel het.

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

In wat volg kan ek nie op al die vrae van die korrespondent ingaan nie; dit sal ‘n te uitgebreide antwoord verg. Ek probeer eerder sy grondgedagte peil en daarop antwoord.

Ek wil graag reg aan die begin die korrespondent verseker dat daar baie gelowiges is wat – een of ander tyd in hulle lewe – soos hy voel. Hy hoef dus nie skuldig te voel oor sy “ongelowige” gedagtes oor God en geloof nie; gedagtes soos: Wat help dit om in God te glo, al die regte dinge te doen, tot Hom te bid, en tog lyk dit nie of God antwoord nie. Want niks in jou lewe verander ten goede nie. Alles bly net soos dit was. En, moet mens eers wag tot ná jou dood voordat dinge met jou goed sal gaan? Is hierdie lewe nie ook bedoel om as kind van God die guns en gawes van God te geniet nie?

Laat my dadelik sê dat daar nie eenvoudige en maklike antwoorde op hierdie vrae is nie (iets wat die korrespondent waarskynlik al dikwels gehoor het). Maar hoewel ‘n cliché, bly dit nogtans waar. Die lewe in die algemeen en spesifiek die verhouding met God is net te kompleks om in sy omvang en diepgang volledig te deurgrond. Nie al ons vrae word aan die duskant van die graf beantwoord nie. Dit is iets waarmee mens – in die geloof – moet vrede maak. Verder, God loop ook met elkeen ‘n unieke pad. Wat geld vir die een, is nie net so oordraagbaar op die ander nie. Dit is dus nie altyd wys om jou lewe met dié van ander te vergelyk nie, want dan spoel die twyfelvrae nog sterker oor ‘n mens, veral as dit oënskynlik met ander beter gaan as met jou.

Die dilemma dat God skynbaar nie ingryp in ons lewens om dit beter te maak nie, is nie ‘n onlangse probleem nie. Dis so oud soos die mens se verhouding met God. Die bladsye van die Bybel is vol hiervan. Dink maar aan die klassieke verhaal van Job. Sy lewe beweeg van ryklik geseënd, tot alles verloor, tot weer ryklik geseënd. Was dit werklik nodig dat sy geloof op so ‘n (verskriklike) manier getoets word, in so ‘n mate dat selfs sy vrou vir hom die raad gee om God te vloek en te sterwe (Job 2:9)? Het God een of ander behae geskep in Job se lyding? Kon Hy Job nie op ‘n ander manier sterker aan die ander kant laat uitkom het nie? Want dis nie asof Job ‘n ongelowige was nie – inteendeel. So ook die digter van Ps 73. Hy worstel daarmee dat dit so voorspoedig gaan met die goddeloses terwyl hy wat die Here met oorgawe dien, terugslag op terugslag beleef (Ps 73:13-14; vgl ook Ps 37). En Paulus, die groot apostel van die Here Jesus, se geloofspad was ook glad nie met rose besaai nie. In 1 Kor 4:10-13 en 2 Kor 11:16-31 vertel hy van al die verskriklike ontberings wat hy ondergaan het in diens van die Here. En dis nie asof hy ‘n masochistiese genot geput het uit hierdie lyding nie. Nee, hy sou wat wou gee om daarvan ontslae te raak; hy praat daarvan as ‘n doring in die vlees wat hom teister (2 Kor 12:7-10). Daarom dat hy die Here drie maal (beteken eintlik “herhaaldelik”) gevra het om dit weg te neem, maar die Here het gesê dat sy genade vir hom genoeg is. Geen wonder nie dat Paulus in Gal 6:17 sê dat niemand hom moeite moet aandoen nie aangesien hy in sy liggaam die littekens van Christus dra. Hiermee wil hy sê: ek ken die weg van Christus; dis geen maklike pad nie, ek dra die bewyse daarvan aan my lyf.

Met bogenoemde oorsig oor Bybelse gelowiges se lyding wil ek nie mense soos ons korrespondent se persoonlike worsteling met God probeer afmaak as onbelangrik nie, as iets waarmee ons maar almal worstel nie. Ek wil maar net die punt vanuit die Skrif maak dat geloof in God geen vrywaring is teen die aanslae van die lewe nie. Gelowiges is net so blootgestel aan die gevare en teisterings van die lewe as hulle wat nie in God glo nie. Ook ongelowiges moet leer om die teenslae en teleurstellings van die lewe die hoof te bied. Ons is immers almal mense met dieselfde emosies, behoeftes, vrese en ideale. Ons verlang almal na geluk en ‘n rustige lewe.

Maar wat is dan die verskil tussen die gelowige en ongelowige? Dit lê daarin dat gelowiges die teenslae van die lewe doelbewus, op ‘n manier wat alle verstand te bowe gaan, in verband bring met hulle lewe saam met God. Hulle vind troos in die wete dat hulle naby God lewe (Ps 73:21-28), dat niks en niemand hulle van die liefde van God in Christus kan skei nie (Rom 8:35-39), dat God se genade vir hulle genoeg is en dat sy krag losgelaat word juis wanneer hulle swak is (2 Kor 12:9), en dat op een of ander manier alles tog ten goede meewerk vir dié wat vir God liefhet (Rom 8:28). Hulle lewensvreugde is dus nie primêr afhanklik van omstandighede nie, maar is diep gesetel in hulle verhouding met God. Al bot die vyeboom nie, al misluk die druiweoes, al word die vee minder, nogtans juig hulle in God, hulle Redder (Hab 3:17-18).

Die rede hoekom dit moontlik is, is omdat die gelowige weet dat sy of haar lewe vir ewig geborge is in God, nie net vir hierdie lewe nie. Daarom dat Paulus vanuit die opstanding van Christus redeneer as hy sê dat as mens net vir hierdie lewe op Christus hoop, ons die bejammerenswaardigste van alle mense is (1 Kor 15:19). God het in Christus ‘n nuwe lewe begin wat tot in alle ewigheid duur. Ons beleef op aarde nog maar net die begin hiervan; deur die Heilige Gees proe-proe ons nog net daaraan. Ons hoop lê in Christus wat die bose en die dood oorwin het. In die mate wat ons aan Christus verbind is deur die geloof (geloof as lewenswyse van vertroue in Christus), in daardie mate word ons getroos met die wete dat ons deel het aan die ewige lewe en dat God eendag die trane van ons oë sal afvee, eendag wanneer lyding, hartseer en dood, wat so deel is van hierdie wêreld, geen houvas meer op ons sal hê nie (Op 21:4). Hoe onwerklik God se nuwe wêreld ook al klink wanneer ons daagliks moet worstel met die onbeantwoorde vrae van die lewe, was hierdie wete en vaste geloof nog altyd die troos en krag van die gelowige. Vreemd, onlogies, maar waar.

Verder, omdat ons vanuit hierdie ewigheidsperspektief lewe, kan ons ook in geloof na die wêreld rondom ons kyk en nou reeds daarvan ‘n beter plek probeer maak. Ons weet immers dat elke daad wat in liefde gedoen word, tot in ewigheid standhou (1 Kor 13:8), dat ons so belê in die hemelse skatte wat nie deur mot en roes verniel kan word nie (Matt 6:19-21). Ja, geloof vrywaar ons nie van aardse ellendes nie, maar dit open ‘n hemelse perspektief (Heb 11:1) van waaruit ons elke dag se uitdagings aanpak. En presies dit gee moed, krag en vreugde in die lewe.

Verder, ons put ook krag en vreugde uit die geloofsverhale van ander. Die Bybel is vol hiervan, maar ons word ook daagliks omring deur mense wat dieselfde stryd as ons stry. So word ons verryk en versterk, en dra ons mekaar se laste (Gal 6:2). Ons moet ons dus nie onttrek van die geloofsgemeenskap nie. Die Hebreërbrief vertel byvoorbeeld van so ‘n groepie gelowiges wat klaarblyklik weens die talle aanslae van die wêreld geloofsmoeg geword het, tot op die punt dat hulle afvallig wou raak. Maar dan bemoedig die skrywer hulle met allerlei aansporings om te volhard. Hy spoor hulle aan om die gemeenskap met ander gelowiges te beoefen (Heb 10:25), hy herinner hulle aan die geloofshelde uit die OT wat God se onsigbare (maar werklike) wêreld in die oog gehou het (die hele Heb 11, veral vv13-16). Hulle word herinner daaraan dat hulle op aarde pelgrims is sonder ‘n vaste woonplek en so Christus se smaad moet dra (13:13-14). Hulle word dus aangemoedig deur die medegelowiges wat klaar die aardse stryd voltooi het, terwyl hulle die oog gevestig hou op Jesus, die Begin en Voleinder van die geloof (12:1-3).

Ek is maar te bewus daarvan dat al bogenoemde, hoe waar ook al, deur elke gelowige in sy of haar persoonlike omstandighede geïnternaliseer moet word. Niemand anders kan dit vir jou doen nie. Party vind dit “makliker” as ander; sommige se omstandighede is net soveel moeiliker as ander s’n. Maar elkeen kan daaraan vashou dat God ons nie alleen laat nie, al voel dit so. (Ook Christus het geworstel met Godverlatenheid [“My God, my God, waarom het U My verlaat, Matt 27:46].)

My hartewens is dat ons korrespondent op die een of ander manier krag sal ontvang vir sy persoonlike geloofspad op aarde.

 Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Mariana vra:

Charismatiese kerke bied deesdae kursusse aan wat mense leer hoe om te profeteer. My vraag: Is dit moontlik? Is daar vandag nog profete? Charismate glo dat, omdat dit die laaste dae is, God deur mense met die gawe van profesie aan die kerk nuwe openbaringe gee. Hierdie mense beskou hulself as moderne profete en staan ook by sekere kerke bekend as profeet so en so of as profetes so en so en sê dan dat hulle ‘n profetiese woord direk van God ontvang het.
Dis ’n ernstige dwaling! Christus waarsku in Mt 24:24 teen die profete van die laaste dae en sê dat daar baie van hulle sal wees en baie mense gaan mislei. 
Die Bybel waarsku dat dwaalleraars die kerk onder die dekmantel van uiterste vroomheid sal binne-kom om mense te mislei: “Want sulke mense is vals apostels, bedrieglike arbeiders wat hulself verander in apostels van Christus.” En geen wonder nie! Want die Satan self verander hom in ’n engel van die lig. Dis is dus niks besonders wanneer sy dienaars hulle ook voordoen as dienaars van geregtigheid nie” (2 Kor 11:13-15).

Hier is ‘n voorbeeld van ‘n advertensie wat mens help om jou roeping as profeet te kry. Kan dit waar wees?

You’ve heard the holy call to prophetic ministry. Now what? In this book, leading prophetic voice Jennifer LeClaire guides readers along the journey of a prophet – from the initial call all the way through to maturity. This “making” process is anything but easy. But LeClaire offers honest, accessible counsel to help you move into your prophetic call. Her spiritual insights will help you overcome the fear of man, identify and eliminate wrong motives and, above all, pursue intimacy with God. Many prophets are called . . . but not everyone endures the “making process” to his or her prophetic destiny. God is looking for people to entrust with the secrets of His heart. Embrace the journey toward your call with this comprehensive, practical guide, and experience the awesome process of being formed into a mouthpiece for the God of the universe – See more at: http://www.jenniferleclaire.org/the-making-of-a-prophet#sthash.IWDYWDPF.dpuf

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Dit is nie my bedoeling om uitsprake teen die sogenaamde charismatiese kerke te maak nie, want die verskynsel waarna die vraesteller verwys, kom in ‘n mindere of meerdere mate by gelowiges van alle kerke voor. Dit is weliswaar meer tiperend van die charismatiese kerke omdat dáár normaalweg meer gemaak word van die direkte spreke van God tot gelowiges as wat die geval is by die nie-charismatiese kerke. Ek gaan dus eerder in die algemeen ‘n standpunt stel oor profesie en hoe profetiese aansprake wat vandag voorkom na my mening beoordeel moet word.

Die blote feit dat daar in die Bybel onderskeid getref word tussen ware en vals profete wys dat dit nie so maklik is om tussen die twee te onderskei nie. Albei maak immers aanspraak daarop dat hulle ‘n boodskap van God ontvang het. So lees ons byvoorbeeld in Jeremia 23:9-40 van profete wat in die Naam van God optree, m a w hulle beweer hulle het ‘n besondere boodskap van God ontvang, maar Jeremia sê dat hulle geen boodskap of opdrag van God ontvang het. Hulle boodskap is dus nie te vertrou nie. ‘n Kenmerk van hierdie “profete” was (a) dat hulle immoreel gelewe het (Jer 23:11,13-14) en (b) dat hulle gerusstellende boodskappe aan die volk verkondig het wat nie waar was nie (Jer 23:16-17). In plaas daarvan dat hulle die volk tot bekering oproep, verkondig hulle soetklinkende leuens wat die mense graag wil hoor. In die aangesig van die dreigende Babiloniese gevaar het hulle die volk gepaai dat Jerusalem veilig is. Hulle roep uit: “Dit is die Here se tempel, dit is die Here se tempel, dit is die Here se tempel” (Jer 7:4), bedoelende: Ons is veilig, God woon onder ons, geen kwaad sal ons tref nie. Dit was egter Jeremia, die ware profeet, se taak om hierdie blinde geloof in die tempel en God se beskermende teenwoordigheid as vals uit te wys; hy moes die volk waarsku om nie hulle vertroue in leuens te stel nie, en hulle oproep tot bekering en om te doen wat reg is (Jer 7:3-11).

Die vraag is nou: Wie moes die volk glo? Hoe onderskei gelowiges tussen ware en vals profete?

In die Nuwe Testament word ook van vals profete gepraat. Dáár word gesê dat mens hulle aan hulle vrugte sal uitken (Matt 7:15-20). ‘n Vals profeet se algemene optrede en lewe wys uiteindelik dat hy/sy nie regtig God se boodskapper is nie, maar eintlik met bedrog besig is.

Maar hoe nou gemaak as die vals profeet nie so opsigtelik immoreel lewe of hom/haar met valshede besig hou as wat hierbo van gepraat word nie? Dit was waarskynlik die situasie wat in die Korintiese gemeente voorgekom het. Daarom gee Paulus die raad dat iemand wat daarop aanspraak maak dat hy/sy ‘n profetiese woord het, deur die ander beoordeel met word (1 Kor 14:29), m a w, daar moet geoordeel word of dit in ooreenstemming is met die geloofswaarhede wat die gemeente van die apostels gehoor het.

Hier kom ons dus by ‘n belangrike beginsel – hoe ons vandag moet maak wanneer mense daarop aanspraak maak dat hulle profetiese insigte van God ontvang het. Want mense kom dikwels met allerlei aansprake, en dring gewoonlik daarop aan dat dit ‘n onfeilbare insig of woord is wat hulle van God ontvang het en dat dit aan die gelowiges deurgegee moet word as God se openbaring oor een of ander saak, bv wanneer die einde van die wêreld sal wees, oor wie die anti-Chris is, ensovoorts. En wee jou as jy dié “profete” se woord in twyfel trek. Maar gelukkig is gelowiges nie sonder insig oor die wil van God nie. Net soos die Christene van Korinte die woord van die apostels gehad het, so het gelowiges vandag die Bybel en die historiese geloofsuitsprake (belydenisskrifte) van die kerk. Hieruit kan hulle self oordeel of die sogenaamde nuwe insigte van mense wat beweer dat hulle direkte opdragte van God gekry het inderdaad in ooreenstemming is met die geopenbaarde waarhede van die Woord van God of nie. Ons is dus nie heeltemal uitgelewer aan mense wat met allerlei profetiese aansprake kom nie. Ons kan hulle beoordeel, of dit werklik insigte is wat van God kom en of dit vroom duimsuigery is wat meer misleidend is as wat dit waarheid is.

Persoonlik sal ek dus baie skepties wees oor sogenaamde profeteskole waar mense opgelei word om hulle profetiese gawes te ontwikkel. Dit is dikwels net ‘n manier om vanuit sogenaamde meerdere kennis ander gelowiges te manipuleer. Om werklik te hoor wat God vir ons vandag sê, kan ons maar net fyn luister na die geopenbaarde wil van God in die Bybel, soos dit op ‘n verantwoordelike manier deur die kerke se amptelike geestelike leiers uitgedra word. Die groot geheim is dat die hele kerk die gawes van God se Gees ontvang het, en dat almal kan saampraat oor hoe God se wil vandag verstaan moet word, nie net dié wat aanspraak maak op sogenaamde profetiese gawes en insigte nie.

Dit beteken egter nie dat die toets vir ware profesie net in die kollektiewe wysheid van die kerk geleë is nie. Die teendeel is ook waar: die kerk kan as geheel so ontspoor dat hy weer opnuut aan sy aard en roeping in die wêreld herinner moet word. En dit doen God deur van tyd tot tyd individue te roep om op onverskrokke manier weer die wil en koers van die Here aan te dui. Ons tref hierdie figure in die bladsye van die Bybel aan – Jesaja, Jeremia, Hosea, Amos, ensovoorts, en natuurlik Jesus Self, wat ook die tipiese trekke van die Ou-Testamentiese profetiese figure openbaar het (kyk hoe Jesus Homself identifiseer met die OT profete in Matt 23:33-39). Maar ook in die loop van die kerk se geskiedenis het God sulke figure opgewek. Dink aan Martin Luther wat die misstande van die middeleeuse Roomse Kerk uitgewys het en uiteindelik die vader van die protestantisme geword het. Maar ook in meer moderne tye – ook in ons eie land – was daar sulke figure (sonder om name te noem) wat téén die gangbare kerklike opvattings in misstande in die Suid-Afrikaanse samelewing uitgewys en ‘n nuwe koers en rigting aangedui het. Aanvanklik was daar teenstand teen hierdie figure, maar by terugskou weet ons vandag dat hulle reg was; hulle was hulle tyd vooruit en moes aanvanklik baie weerstand en selfs verguising verduur voordat die meeste mense later tot die insig gekom het dat hulle inderdaad deur God geroep en gestuur is om die kerk op die ware Godspad te lei. Hulle het by wyse van spreke net soos die Ou-Testamentiese profete opgetree en gesê: “So spreek die Here”. En die kerkvolk het uiteindelik geluister.

Hierdie moderne profete het egter nie profetekursusse of -skole bygewoon waar hulle geleer is hoe om profete te wees nie. Hulle het gewoon die pad van goeie teologiese opleiding geloop, hulle mense en konteks bestudeer in die lig van God se Woord, en gaandeweg tot bepaalde insigte gekom (onder leiding van die Gees) waarvan hulle oortuig was dat dit die wil van God vir die kerk en samelewing was. En eers by terugskou kan daar behoorlik oor hulle profetiese insigte en optrede geoordeel word.

Die pad van ware profesie en ware profete is dus nie ‘n maklike en simplistiese pad nie. Uiteindelik lê dit nie in die hande van mense om ware profete te roep en toe te rus nie. Dit lê in God se hand wat roep, bekwaam maak en stuur.

In die lig van bostaande beredenering kan mens dus in die algemeen die volgende riglyne voorstel: Gelowiges moet wakker wees om nie deur allerlei dwaalgeeste ingeloop te word wat hulleself as profete aandien nie. Nie elkeen wat beweer, “die Here het my gestuur”, is inderdaad deur die Here gestuur nie. Deur God se genade beskik die kerk kollektief oor die geestelike vermoë om tussen waarheid en verdigsel te onderskei. Maar eweneens mag die kerk nie sy ore sluit vir die stem van die ware profete wat God van tyd tot tyd opwek en vir sy kinders stuur nie. Dit sal net so fataal wees as om te luister na elke wind van verandering.

 Skrywer:  Prof Hermie van Zyl