Romeine 14:5 – Francois Malan

Hannelie vra
Romeine 14:5 na watter dae verwys Paulus hier?

Antwoord
Prof. Francois Malan antwoord:

Die kort antwoord is dat dit gaan om die Joodse feesdae wat in die Ou Testament voorgeskryf is as verpligting vir die volk van God:

Veral die Sabbat wat deur die vierde gebod ingestel is (Eks 20:8-11 met verwysing na die skepping en God se rus op die sewende dag)

Die ou feeste van Israel:
(i) Paasfees wat die sewe dae van die fees met die ongesuurde brode (massot) inlei, wat Israel se verlossing uit Egipte in herinnering roep om die Here daarvoor te dank (Eksodus 12:1-20);
(ii) Die Fees van die Weke, sewe weke na die oestyd begin het = 50 dae (Pinkster, die Griekse woord vir 50, pentekonta) en die koringoes klaar ingesamel is, om die Here te dank vir die oes, ook genoem die fees van die insameling (Eks 23:16b);
‘ (iii) Huttefees (sikkot) wat hulle tog deur die woestyn herdenk het (Deutr.16:13,16).

Die latere feeste van die Jode:
(i) Die Versoendag (Yom Kippur) (Lev 16).
(ii) Die Fees van die Tempelwyding (Ganukka) nadat Simon Makkabeus Jerusalem herower het van die Griekse koning Antiogus Epifanes wat die tempel ontwy het met sy afgodsbeeld en altaar, het Simon die tempel laat reining (Daniël 9:27; 11:31).
(iii) Purimfees (Ester 9:20-32).

Die agtergrond van Romeine 14:5 se verwysing na die dae:

Die huisgemeentes in Rome het bestaan uit ‘n meerderheid gelowiges uit die heidendom en ‘n aantal Jode wat Jesus aangeneem het as hulle verlosser. Veral vir die Jode, wat in hulle kultuur en godsdiens grootgeword het, was hulle Joodse lewenswyse nog belangrik.

Die ‘swakkes’ in die huisgemeentes in Rome waarvan Rm 14:1 praat. is gelowiges wat nog nie tot volle rypheid in die geloof gekom het nie en daarom nie die volle konsekwensies van hulle geloof in Christus raaksien en aanvaar nie. Hulle meen dat dit vir hulle nodig is om bepaalde dinge te onderhou wat eintlik vir ‘n Christen nie meer nodig is om te onderhou nie. Met name gaan dit oor die nie-eet van vleis nie (Rm 14:2-3; vgl. Markus 7:14-19 dat Jesus alle kos rein verklaar het), onderhouding van die Joodse feesdae, veral van die Sabbat (Rm 14:5-6; vgl. Markus 2:27-28 dat die mens nie vir die sabbatdag gemaak is nie, maar die sabbatdag vir die mens, en dat Jesus die Here oor die sabbat is), geheelonthouding van wyn (Rm 14:21).
Paulus noem sulke Christene ‘swakkes’ omdat hulle wel nie meen dat dié dinge noodsaaklik is om jou verlossing by God te verdien nie, anders sou Paulus hulle beskou het as mense wat van die geloof afgedwaal het en nie meer op Christus vertrou vir hulle verlossing nie (vgl. Galasiërs 4:10-11; en Kolossense 2:16-17). Die swak Christene het nog ‘n verkeerde krampagtigheid, wat nie die christelike vryheid wil aanvaar nie. Hulle voel dinge as sonde aan, wat op sigself nie onrein is nie (Rom 14:14). Maar Paulus wil nie dat die gemeente die swakkes uitstoot nie, en gee opdrag dat gemeentelede nie oor mekaar se gevoelens moet oordeel nie. Die pad wat Jesus vir ons kom aanwys het, is juis ‘n lewe in liefde, om mekaar lief te hê soos Hy ons liefhet en sy lewe vir ons gegee het (Johannes 13:34-35). Dit beteken dat ons mekaar se swakhede sal verdra en mekaar in liefde moet dien. Sterkes in die geloof moet nie op die swakkes neersien nie, en die swakkes in die geloof moet nie die sterkes se vryheid veroordeel nie (Rm 14:10).

Skrywer:  Prof Francois Malan

Wat beteken dit om te vas? – Francois Malan

Thayne vra:

Verduidelik asb. Vir my Matteus 9:16 – 17

Antwoord

Prof. Francois Malan antwoord:

In Mt 9:16-17 verduidelik Jesus met twee analogië hoe sy koms na die wêreld die Fariseërs en die Jode se opvatting van geregtigheid, dit is die regte manier van lewe voor God, verander het.

In die vorige twee paragrawe het eers die Fariseërs en toe die dissipels van Johannes die Doper, Jesus se optrede, wat strydig is met hulle siening van die regte optrede, bevraagteken.

Die Fariseërs, toegewydes aan die wet van God, glo as hulle met tollenaars en sondaars saam eet, word hulle onrein voor God. En in Mt 9:10 eet Jesus (die Seun van God) ‘n vreugdevolle feesmaal in die huis van die tollenaar Matteus, wat pas ‘n volgeling van Jesus geword het, en dit ook saam Matteus se tollenaar- en sondaar-vriende wat hy genooi het. Die Fariseërs glo hulle regte lewe voor God word besmet deur in die huis van ‘n heiden en ‘n sondaar in te gaan en saam met hulle te eet. Hulle vra vir Jesus se dissipels (sy leerlinge) waarom hulle leermeester saam met tollenaars en sondaars eet. Jesus, die Leermeester wat van God af kom, leer die Fariseërs oor God se wil: Hy kom soos ‘n dokter wat siekes genees van hulle siekte, en sondaars verlos van hulle sonde. God vra barmhartigheid en nie offers wat die Fariseërs en Jode  vir Hom bring nie. 750 jaar tevore het die profeet Hosea al dié woord van die Here vir Israel en Juda gesê: ‘Ek verwag liefde eerder as offers.’ Dit haal Jesus nou vir hulle aan (Mt 9:13; vgl. ook Miga 6:6-8: die Here vra nie offers nie, maar om reg te laat geskied, liefde en trou te bewys en bedagsaam te lewe voor jou God). Hulle verstaan die geregtigheid wat God van ‘n mens vra verkeerd. God vra dat ons mense met liefde sal behandel.

Johannes die Doper het ‘n asketiese lewe gevoer, en sy prediking was bedoel om die mense voor te berei vir die koms van die Messias deur berou oor en bekering van hulle sondes (Mt 3:1-4). Sy dissipels vra waarom Jesus en sy dissipels nie soos hulle en die Fariseërs vas nie (Mt 9:14). Jesus antwoord dat Hy gekom het as die bruidegom (soos Johannes die Doper van Jesus gepraat het as die bruidegom oor wie se stem hy baie bly is; Jn 3:29), en sy bruilofsgaste kan tog nie treur terwyl die bruidegom by hulle is nie – hulle sal wel vas wanneer Hy van hulle weggeneem word met sy kruisiging en dood, maar na sy opstanding verseker Hy hulle: ‘Kyk, Ek is met julle al die dae tot aan die voleinding van die wêreld’ (Mt 28:20). Jesus se bediening roep sy volgelinge op tot volle vreugde in liefdesdiens van God en medemens (Mt 22:27-29; 25:21,23).

Om die nuwe pad te beskryf van die geregtigheid voor God wat Jesus vir ons gebring het, beskryf Hy toe die twee ooreenstemmende voorbeelde in Mt 9:16-17. Jy kan nie die nuwe pad van geregtigheid volg deur vas te klou aan die ou vorme van godsdiens om God mee te behaag nie: die Fariseërs met beskerming van hulle reinheid voor God deur nie met tollenaars en sondaars te meng nie, en die Jode met vas as teken van berou oor die sonde voor God nie:

            ‘n Nuwe lap wat nog nie gekrimp het nie, kan nie oor ‘n ou lap se skeur vasgewerk word nie. Met die eerste was, krimp die nuwe stuk lap, en skeur die ou lap. Nuwe wyn (mos) wat nog gis, kan nie in ou leersakke gegooi word waarvan die leer al verhard het nie. Die gistingsproses sal die sakke laat bars, die wyn is daarmee heen sowel die ou leersakke. Nuwe wyn wat nog bruis van lewe word in nuwe leersakke gegooi wat kan rek in die gistingsproses. Die nuwe lewe vereis nuwe godsdienstige vorme. Uit onselfsugtige liefde het Jesus in ons plek ons sonde op Hom geneem en ons verhouding met God reg gemaak – dit is God se geregtigheid wat ons verkry deur in Jesus te glo en Hom te gehoorsaam. Die gehoorsaamheid wat Jesus vra het Hy saamgevat in sy nuwe gebod dat ons mekaar moet liefhê soos Hy ons liefhet (Jn 13:34-35; 15:12-17).

God vra liefde, selfs teenoor ons vyande (Mt 5:43-48), en dat jy nie dink jy is beter as en neerkyk op die tollenaars en sondaars nie, maar om hulle met liefde na Christus toe te trek (vgl. ook 1 Tim 1:15). Om so te vas dat die mense dit kan sien, het geen waarde voor God nie (Mt 6:16-18). Die Christen se lewe word nie gekenmerk deur treurmares en vas nie, maar deur vreugde oor die genade en volheid van God waaruit hy/sy daagliks lewe. Daarom is vas om God se guns daarmee te wen en die vreugde van burgers van die koninkryk van God onverenigbaar. Jesus se soendood laat ons reeds in God se guns lewe. Ons vas bestaan uit selfbeheersing, wat ‘n vrug is van die werking van die Heilige Gees in ons (Galasiërs 5:22-23). Ons hele optrede moet getuig van die bruidegom, Jesus, en die goeie nuus wat Hy verkondig, die nuwe tyd van vreugde (nuwe wyn) saam met die bruidegom – selfs in tye van lyding en swaarkry (Rom 8:17 as ons saam met Hom ly, kan ons ook saam met Hom verheerlik word).  

Skrywer:  Prof Francois Malan

Hoe is Judas dood? – Francois Malan

Japie vra:

Antwoord

Prof. Francois Malan antwoord:

Matteus se hele Evangelie wil telkens vir sy lesers wys dat wat met Jesus gebeur het ‘n vervulling is van die Skrif (vgl. bv. Mt 26:54,56) en die skandelike optrede van die owerpriesters. Hierdie verhaal oor Judas se dood, wat net in sy Evangelie voorkom, is ‘n vervulling van Jesus se waarskuwing in Mt 26:24: ‘Die Seun van die Mens gaan wel heen soos daar oor Hom geskryf staan (Jesaja 53:9), maar ellende wag op daardie man deur wie die Seun van die Mens verraai word. Dit sou vir hom beter gewees het as hy nie gebore was nie.’ Die owerpriesters het erken hulle geld is bloedgeld, maar het tog vir Judas daarmee omgekoop, en dit gebruik om die pottebakker se grond te koop as ‘n begraafplaas vir vreemdelinge.

Matteus se weergawe is waarskynlik beïnvloed deur die Sagaria-teks: ek het die dertig silwerstukke gevat en dit in die huis van die Here vir die pottebakker gegooi (Sag. 11:13).

seun van die verderf, sodat die Skrif vervul sou word.’

Terwyl Jesus by hulle op aarde was, het Hy die volgelinge, wat die Vader vir Hom gegee het, in die Naam  van die Vader = die openbaring van die Vader, bewaar, deur hulle te hou by die wil en woorde van sy Vader wat Hy aan hulle oorgedra het. Van dié groep het slegs Judas ‘verlore gegaan’ (apooleto kan ook aandui dat Judas homself vernietig het). Jesus verwys na Judas as ‘die seun van vernietiging’ (apooleia soos die Griekse vertaling van die Hebreeuse pêsja‘  kinders van ‘opstand en oortreding’ in Jes.57:4 weergee). 2 Tes.2:3 gebruik die naam  ‘Seun van die verderf’ saam met  ‘man van wettelossheid’ vir die  Antichris. Met ‘seun van verderf’ word Judas se boosheid en sy einde aangedui. Hy het reeds sy hakskeen teen sy Meester opgelig (vgl. 13:18 wat Ps.41:9 aanhaal). Die dood van sy Meester en sy selfvernietiging is reeds aan die kom. Waarom hy die uitsondering onder die dissipels moes wees, word toegelig met die woorde: sodat die Skrif vervul kan word. Dit verwys waarskynlik na Ps.41:9;  en Ps.109:4-13 se beskrywing van die verkragting van die Here se reg en eer, wat ‘n spieëlbeeld word van Christus se lyding, en van Judas se einde soos Ps.109:8 in Hand.1:20 aangehaal word). Judas het die duisternis liewer gehad as die Lig (Joh.3: 18-19) en ‘n simbool geword van  God se straf (Joh.3:36; vgl. Ps.69:25-27).

Skrywer: Prof Francois Malan

God en Allah: Is hulle dieselfde? – Francois Malan

Francois vra:

Is die God (vader van Jesus Christus) en die God wat die Moslem aanbid, dieselfde God. Volgens my dominee is dit nie. Die God van die Bybel word blykbaar anders beskryf/voorgestel as die van die Moslems. Allah is mos maar net `n ander naam as God.

Antwoord

Prof. Francois Malan antwoord:

God is ‘n soortnaam, nie ‘n eienaam nie. Daar is baie gode met verskillende eiename soos die Grieke se Zeus, Apollo, Aphrodite, ens. en die Romeine se Jupiter, Diana, ens.

1 Johannes 4:8,16 sê God is liefde. Liefde is ‘n verhoudingswoord. Dit dui die eenheidsband van liefde tussen die Vader en die Seun en die Heilige Gees, waarin ons opgeneem word deur die Heilige Gees wat ons in ons kom woon en laat deel word van God se onbaatsugtige liefde (vgl. Romeine 8:38-39).

Prof Francois Malan