Marius vra:

Wil graag die hedendaagse stede in Turkye en die gemeentes wat deur Paulus besoek is bymekaar bring Julle hulp word waardeer.

 

Antwoord

Paulus se eerste sendingreis:

Vertrek vanaf Antiogië in Sirië (Hand.13:1; 14:26-28) – huidige Antakya  in Turkye met die grotkerk van Petrus, en baie mosaieke van gewone huise – in die Hatay museum

Kry die skip by Seleukië (Hand 13:4) – huidige Selucia Pieria (Besikli Magara) by Samandag in Turkye, met die ou hawehoof vanwaar Paulus vertrek het.

Perge  (Hand 13:13:13; 14:25) – kyk na die teater by nabygeleë Aspendos

Antiogië in Pisidië (Hand.13:14-52) – nie meer op die kaart nie

Ikonium (Hand 13:51-14:6) – deesdae Konja waar niks van Paulus meer is nie, klooster van Islam se draaiende Derwisjers

Listra (Hand 14:6-20; 21) – bestaan nie meer nie

Derbe (Hand 14:20-21) – bestaan nie meer nie

Atalia (Hand 14:25) – huidige Antalya

Tweede sendingreis

Provinsie Silisië (Hand 15:41) waar Tarsus geleë, waar Paulus gebore is (Hand 9:11,30;

11:25; 21:39; 22:3) vandag nog Tarsus met geboue en put na Paulus vernoem

Derbe, Listra, Ikonium (Hand 16:1-5)

Troas (Hand 16:8-10) – Truva, in die gebied is ook die antieke Troye wat opgegrawe word.

Efese (Hand 18:19-21) huidige Efes – die mees volledige opgrawings van die ou stad met amfiteater, regeringsgeboue, biblioteek, ou tempels, ens. museum by nabygeleë Selsuk

Antiogië in Sirië (Hand.18:22-23) vgl hierbo.

Derde sendingreis

Efese (Hand 19:1-40)

Troas (Hand 20:6-12)

Assus (Hand 20:13-14) – Assos (Behramkale)

Mitelene (Hand 20:14)

Milete (Hand 20:15-38) – Miletus (Milet)

Reis na Rome

Mira (Hand 27:5) – Demre en Myra

Paulus skryf aan Kolosse en verwys na ‘n brief aan Laodisea in die Lykus vallei waar ook Hierapolis geleë is.:

Kolosse aan die voet van die berg bestaan nie meer nie

Laodisea word tans opgegrawe: amfiteater, hoofstraat, ens.

Hierapolis (Pamukkale) is die moeite werd om te besoek.

Verder is die sewe gemeentes van Openbaring ook almal in Turkye: Efese, Smirna (Izmir), Pergamum (Bergama), Tiatire, Sardis (Sart), Filadelfia, Laodisea.

Skrywer: Prof Francois Malan

Die Doderyk – Francois Malan

Daleen vra:

Is die doderyk ‘n Godverlate plek soos in Psalm 88 ? Hoe heers God in die doderyk ?

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Ps 88 is die swaarmoedigste van alle psalms; van ‘n persoon wat lankal ernstig siek is. Hy voel van God verlate, en al sy vriende het hom almal verlaat, moontlik as  gevolg van sy siekte. Hy is nog nie dood nie, maar verwag die dood enige tyd:  in vv4,5 sê hy: ek vat al aan die doderyk; ek staan al met die een voet in die graf.

Maar Hy voel nie van God verlate nie, wel verlate van God se guns. Hy sien juis sy ellende as iets wat van God af kom:

V7 U het my onder in die put laat beland, in diepe duisternis.

V8 U gramskap rus swaar op my; U laat u golwe oor my breek

V9 U laat my bekendes ver van my af staan en maak my vir hulle iets afskuweliks

V15 Waarom verstoot U my, Here, waarom trek U U van my af terug?

V16b Dit is ‘n swaar las waarmee U my teister

V17 U toorn rus op my, U tref my met skrik en vernietig my

V19 U laat my vriende en my bure ver van my af staan.

Maar die heeltyd is hy slegs met God besig, en praat hy aanmekaar met God, stel hy sy nood aan God.

Die woord doderyk (vir die Hebreeuse sjeool in die OT en Griekse hades in die NT) word in die Bybel gebruik om die toestand aan te dui van die dooies. Die wêreldbeeld van die oudheid het die doderyk beskou as ‘n gebied diep onder die aarde (vgl, Numeri 16:31-33 waar die aarde oopgeskeur het en Korag en sy opstandige vriende lewendig in die doderyk afgegaan het; Job 38:17 praat van die ingang van die doderyk by/onder die see v16). Hulle is beskou as sonder gemeenskap met God (Ps 88: 6b dié aan wie U nie meer dink nie en van wie U U hand teruggetrek het. Ps 6:6 sê: iemand wat dood is kan tog nie U naam bely nie; en vra dan: kan iemand in die doderyk U prys? In Ps 18:6 is die doderyk sinoniem vir die dood, ook in Ps 34:4 en Ps 49:15.

In die gelykenis van die ryk man en Lasarus skets Jesus die toestand van die dooies heelwat anders, met die ryk man in die doderyk in die plek van pyniging vanwaar hy na Abraham roep, met Lasarus in die ereplek langs Abraham (Luk 16:19-31).

In Matteus 25:41 beskryf Jesus die ewige straf as ‘n ewige vuur wat God vir die duiwel en sy engele en ongelowiges berei het; en in vers 34 word die gelowiges deel van die koninkryk van God wat van ewigheid vir hulle berei is. Openbaring  20:9,10 beskryf die ewige vuur wat God stuur as straf vir die duiwel en sy volgelinge, en in vers 15 word die mense wie se name nie in die boek van die lewe staan nie ook daarin gegooi.

Die doderyk is dus nie van God verlate nie, maar vir dié wat Jesus se verlossing verwerp, is dit die plek van God se straf op die sondaars en hulle sonde; terwyl Paulus sê: om heen te gaan en met Christus te wees, is verreweg die beste (Filippense 1:23) en in Romeine 8:35-39 sê hy dat niks, nie eers die dood, ons kan skei van die liefde van God wat daar in Christus Jesus ons Here is nie.

Skrywer: Prof Francois Malan

Matteus 7 – Francois Malan

Japie vra:

Wat wil Jesus vir ons in Matteus 7:1-6 se. Baie dankie

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Verse 1-5 handel oor onderlinge verhoudings, veral in die Christelike gemeente (vgl. ‘jou broer’ in vv3-5), oor hoe om mekaar lief te hê as die opsomming van die wet en die profete (7:12: Alles wat julle wil hê dat die mense aan julle moet doen, moet julle ook aan hulle doen; vgl. 22:39-40: Jy moet jou naaste liefhê soos jouself).

Dit beteken nie dat gelowiges geen oordeel oor mekaar mag vorm nie, vgl. bv. 18:15-18; maar dat hulle beoordeling van mekaar in liefde moet geskied en nie veroordelend of foutvinderig moet wees nie. Beoordeling van foute en swakhede moet met jouself begin, en jy moet jouself baie deeglik ondersoek, terwyl jy ander gelowiges genadig en verdraagsaam moet beoordeel. God sal jou oordeel volgens die manier waarop jy ander beoordeel – vgl. 6:14,15: As julle ander mense hulle oortredings vergewe, sal julle hemelse Vader julle ook vergewe. Maar as julle ander mense nie vergewe nie, sal julle hemelse Vader ook nie julle oortredings vergewe nie (vgl. ook 18:32-35: So sal my Vader wat in die hemel is, ook met julle maak as julle nie elkeen sy broer van harte vergewe nie).

Hoe groter jou bewustheid van jou eie swakhede en gebreke, hoe groter sal jou simpatie wees met ander se swakhede en gebreke (v5).

‘n Huigelaar ignoreer belangrike gebreke in homself, in sy gesindheid en optrede teenoor ander, maar veroordeel selfs klein gebreke in ander mense. Op die manier leef hy/sy nie volgens Jesus se gebod om mekaar lief te hê nie.

Volgens Matteus 13:55 het Jesus as die seun van ‘n timmerman groot geword in ‘n werkswinkel wat met hout gewerk het. ‘n Splinter (die woord kan ook saagsel of ‘n stoffie aandui) kan maklik in jou oog kom in so ‘n werkswinkel. En ‘n balk is juis waarmee die timmerman werk. ‘n Klein foutjie in ‘n ander persoon sien jy so maklik raak. Maar die geweldige groot rol wat jou eie ek en jy self in jou eie lewe speel word gerieflik oorgesien. Dit is juis die persoon wat homself regverdig wat ander maklik veroordeel. Maar as jy jouself aan Jesus se voorbeeld en aan sy woord meet, weet jy hoe ver jy tekort skiet.

Terwyl 7:1-5 ook in Lukas 6:37-42 (vgl. Markus 4:24) voorkom, kom 7:6 net in Matteus voor. Matteus het dit opgeneem in sy versameling van woorde van Jesus in Matteus 5-7.

Die sending om die evangelie van die koninkryk te verkondig is dringend, en word in Matteus 28:19 uitgebrei na alle nasies, soos ook in 24:14. In hierdie sending van die kerk na alle mense hang dit grootliks af van die ontvanklikheid van die mense wat die evangelie hoor. Wat die reaksie van mense op die verkondiging van die evangelie sal hê,  kan nie vooraf bepaal word nie. Maar wanneer Jesus se dissipels of volgelinge teenstand en vyandigheid kry, moet hulle nie aanhou om aan daardie persoon of persone die blye tyding te verkondig nie. In 10:13-14 het Jesus reeds vir hulle gesê: As die huismense nie goedgesind is nie, trek julle vredewens dan terug. As iemand julle nie ontvang nie en nie na julle woorde luister nie, gaan uit sy huis of uit daardie dorp uit en skud die stof van julle voete af. Dan moet hulle aangaan om die boodskap aan ander mense te gaan meedeel. Dit gaan hier oor die ontvanklikheid vir die evangelie.

‘Wat heilig is’ en ‘julle pêrels’ verwys so na die kosbare evangelie van verlossing van ons sondes deur Jesus Christus, die Seun van God, se offer aan die kruis, en van die nuwe verhouding met God as ons Vader en ons as sy kinders deur te glo in sy Seun Jesus Christus.

Die ‘honde’ wat sal omspring en ons verskeur, en die ‘varke’ wat die pêrels met hulle pote sal vertrap, verwys dan na die mense wat weier om die evangelie te aanvaar, en selfs vyandig reageer teenoor die verkondigers van die evangelie. Onder die Jode was honde en varke as onrein diere beskou.

Skrywer: Prof Francois Malan

Bileam en Balak – Francois Malan

Jan Smith vra:

In Numeri word drie hoofstukke nl 22, 23 en 24 afgestaan aan die verhaal van Bileam en Balak en het eersgenoemde lang stories om Balak te laat besef dat hy nie die volk Israel kan vervloek nie. En dan eindig die verhaal eintlik op ‘n anti-klimaks met die woorde: Toe het Bileam hom klaargemaak en weggetrek en na sy woonplek teruggekeer. En Balak het ook sy koers gegaan. Daar word wel in die NT na hierdie verhaal verwys maar mens wonder hoekom die verhaal dan so pertinent in die OT in detail vertel word.

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Hoofstuk 25 begin met die verleiding van Israel deur die Moabitiese meisies om deel te word van hulle afgodsdiens aan Baäl-Peor en die toorn van die Here oor die sonde van sy volk Israel. In 31:16 word gesê dat dit Bileam se raad was om Israel teen hulle God te laat optree. In 31:8 staan dat Israel vir Bileam doodgemaak het. Deutr.23:5,6 sê dat die Here Bileam se vloek in ‘n seën verander het, omdat Hy Israel liefhet. Josua 13:22 noem hom ‘n waarsêer. Jos.24:9,10 sê dat Bileam teen wil en dank Israel moes seën. So het die Here hulle gered uit die mag van Balak. Miga 6:5 wys op die mag van die Here om Balak se planne te verydel deur Bileam se antwoord. Nehemia 13:2 wys daarop dat die Here Bileam se vloek in ‘n seën verander het. 2 Petrus 2:15,16 sê Bileam was daarop uit om onreg te pleeg vir geld, maar ‘n stom rydier het ‘n einde gemaak aan die onsinnige optrede van die profeet. Die dwaalleraars in Petrus se tyd het dieselfde pad opgegaan as Bileam. Judas 1:11 noem dit bedrog. Openb 2:12-14 praat van die mense wat die leer aanhang van Bileam, wat vir Israel afvallig gemaak het van die Here, sodat hulle afgodsoffervleis geëet het en onsedelikheid bedryf het (soos in Num 25 beskryf is).

Numeri beskryf die 38 jaar wat Israel in die woestyn moes swerf omdat hulle nie Kanaän wou inval toe die 12 verspieders teruggekom het nie; hoe die Here die volk tot by Kanaän gelei het, ten spyte van hulle gemor en sonde. En toe hulle nie meer die hand van die Here gesien het nie, het die Here deur Bileam, en teen Bileam se wil, die Here se onvergelyklikheid, rykdom, krag en toekomstige heerlikheid geteken in hoofstukke 23 en 24. Die Here is steeds besig met sy volk.

Die geskiedenis van Bileam toon duidelik die mag van die Here oor Israel se vyande. Die kwaad wat hulle teen Israel bedink, het die Here ten goede gebruik (vgl. Gen.50:20). Hy verydel die planne van die nasies (Ps.33:10). Die opmars van die Israeliete na die beloofde land kan nie gestuit word nie.

In Numeri 22-24 is ‘n digter aan die woord, veral in die vyf uitsprake van Bileam wat die Here besing, terwyl sy volk Hom nie meer besing nie (In Luk 19:40 sê Jesus: As hulle stilbly, sal die klippe dit uitroep).

Skrywer: Prof Francois Malan