Welwillende en vyandige seksisme – Francois Malan

Norma vra:

Ek het dievolgende wat ek moet voorberei vir ‘n werksgroep. Ek het nasorg gedoen, maar soek meer. Die onderwerp is “hostile Sexsim” Vyandige sesisme en “benevolent sexism”welwillende seksisme. Ek is besig om n studie te doen oorbevryding en alhoewel nie een van bostaande iets is waarvan ek vrymaking het nie, is dit my verstandhouding dat ons leier juis daarom vir my die opdrag gegee het. Dit is vir my selfsprkend wat die kenmerke van albei is, en die antwoord vir my is, dat God ons man en vrou gelykstaande gemaak het, omdat ek bewus is daarvan dat die twee uiteenlopende gevalle ‘n groot nagevolg kan hê, want dit lei van die een vraag na die ander waarvan verskeie bindige aangespreek kan word. Ek is n persoon wat die oorsaak van die bindinge aanspreek en omdat ek nog nie met die bogenoemde direk met so ‘n persoon gehanteer het nie, maar bewus is van die implikasie van vleeslike mense, waarmee ek daagliks te doen kry, weet ek dat bogenoemde versigtig gehanteer moet word, so om nie die gebinde op sy aanvallende aksies op die eerste besoek teen die aspek van verskillende bindinge wat daartoe kan aanleiding die skrik op die lyf te jaag nie. Is daar enige insette wat vir my riglyne kan gee. Ek is bewus dat die Geilige Gees altyd deur Christus vir my intree, maar die is iets nuuts.

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord: 

1.  Welwillende seksisme

Volgens Efesiërs 5:1-33 word die gemeentes opgeroep om navolgers van God te wees. Hy het ons as sy kinders lief. Daarom moet ons in liefde vir mekaar lewe, soos Christus ons liefgehad het en Homself vir ons oorgegee het – die oorgawe in liefde aan mekaar is vir God ‘n vreugde as sy kinders so lewe (vv1-2). Dié wat in Christus is, is die lig vir die wêreld, deur alles wat goed en reg en waar is, te doen – hulle is vir die Here ‘n vreugde (vv8-11; vgl. Mat.5:14). Daarom moet ons versigtig lewe, as wyse mense (v15) wat verstaan wat die wil van die Here is, nl. om deur die Heilige Gees vervul te wees (v18) – die Heilige Gees is God wat in ons kom woon het (Rom.8:9), wat geloof in Christus in ons kom bewerk (Ef.2:8), wat besig is om ons al meer te vorm om soos Christus te word (2 Kor.3:18), en daarom aan mekaar onderdanig is (Ef.5:21).

Dit word in Ef.5:22-33 uitgespel ten opsigte van die verhouding tussen man en vrou in die huwelik: die vrou onderwerp haar aan die man se leiding as die hoof van die gesin; die man het sy vrou so lief soos Christus wat vir ons sy lewe gegee het, om haar al mooier te laat ontwikkel, sonder vlek of rimpel, onder sy opofferende liefde, waarin hy haar net so lief het as wat hy vir homself is. Die vrou word geroep om so ‘n soort man te respekteer. En hulle word opgeroep om mekaar lief te hê soos Christus ons liefhet.

In 1 Kor 7:2-5 word die seksuele verhouding in die huwelik uitgespel as die kersie op die koek van hulle liefde vir mekaar:

•  v2 elke man moet sy eie vrou hê, ‘n eufemisme vir seksuele gemeenskap, en elke vrou haar eie man – daarmee word alle seks buite die huwelik afgewys. Die man gaan met sy seksuele begeerte na sy eie vrou en sy met haar seksuele begeerte na haar eie man.
•  v3 die man gee aan sy vrou haar huweliksregte en die vrou aan die man – wanneer die man na sy vrou toe kom met sy seksuele begeerte, het sy nie verskonings, of weier sy nie, maar verwelkom dit. Net so verwelkom die man sy vrou se seksuele begeerte.
•  v4 die vrou het nie meer seggenskap oor haar eie liggaam nie, maar haar man; en die man het nie meer seggenskap oor sy eie liggaam nie, maar sy vrou – daarom kan die vrou of die man nie na iemand anders met seksuele begeerte kyk of dink nie. Vgl Jesus se woorde in Matteus 5:27,28 dat elkeen wat na ‘n vrou met begeerte kyk, reeds met haar egbreuk in sy hart teenoor sy vrou en haar man gepleeg het.
•  v5 waarsku dat man en vrou nie lank van mekaar af wegbly nadat hulle saamgestem het om ‘n kort rukkie nie gemeenskap te hê nie, want dan kry die duiwel ‘n vatplek aan hulle. Dit veronderstel gereelde seksuele omgang binne die huwelik. Egbreuk en egskeiding word deur die Here afgewys in Eks.20:14; Mark.10:11-12; 1 Kor.7:10-11.

In 1 Kor.7:36-38 word verloofdes wat nie die gawe van onthouding het nie aangeraai om te trou, so ook vir wewenaars en weduwees (7:7-9).

In 1 Tes.4:3-8 word jongmense aangesê om hulle huweliksmaats in heiligheid en eer te bekom, nie deur seksuele begeertes soos die heidene nie. Heiligheid beteken volgens die wil van die Here, met ander woorde deur mekaar lief te kry deur ‘n vriendskapsverhouding te bou. Eer beteken dat jy ook die meisie die man se liggaam, en die man die meisie se liggaam sal eer en dit nie vir seksuele begeertes misbruik nie, maar te wag totdat julle trou.

1.  Vyandige seksisme

Efesiërs 5:3,12 sê: egbreuk en alle seksuele onreinheid of misbruik van iemand se liggaam moet nie eers onder gelowiges genoem word nie. Filippense 4:8 sê ons moet ons gedagtes vul met alles wat waar is, alles wat edel is, alles wat reg is, alles wat rein is, alles wat mooi is, alles wat prysenswaardig is. Ek weet nie waarom julle die vyandige seksisme moet besturdeer nie.

1 Kor.6:9-11 sê dat onsedelikes, afgodedienaars, dronkaards, egbrekers, seksuele perverte wat homoseksualiteit beoefen, nie deel kry aan die koninkryk van God nie.

Romeine 1:18 sê dat God sy toorn uit die hemel openbaar oor al die goddeloosheid en onregverdigheid van mense wat die waarheid deur hulle ongeregtigheid onderdruk. Van vers 24-32 spel hy uit hoe God se toorn werk: Hy gee die mense oor aan hulle eie begeertes en luste om mekaar se liggame te onteer, vrouens het seksuele gemeenskap met vroue, en mans met mans, en ‘n hele reeks van onbetaamlike dinge wat mense aan mekaar doen – daaraan gee God hulle oor, omdat hulle Hom nie as hulle God dien en gehoorsaam nie (verse 19-23).

Vergelyk ook 2 Timoteus 3:1-9 oor die hoe mense leef in die laaste dae waarin ons leef tussen Christus se eerste koms en sy wederkoms.

1.  Bindinge

Galasiërs 5:1 sê Christus het ons vrygemaak om werklik vry te wees. Staan dan vas in hierdie vryheid en moet julle nie weer onder ‘n slawejuk laat indwing nie. Lees Galasiërs 5:13-25 oor wat die werke van die mens is, teenoor die vrug van die werk van die Heilige Gees wat in ons werk. Gal.6:1-5 gee raad hoe om met mense te werk wat deur verkeerde dinge oorval is, in ‘n gees van sagmoedigheid en mekaar se sondelaste te dra. Efesiërs 6:10-20 wys hoe ‘n gelowige moet lewe om weerstand te bied teen die magte van die bose.

Skrywer: Prof Francois Malan

Weier om baba te doop – Francois Malan

Marco vra: 

Kan u help asb. Kan enige kerk weier om n baba te doop as die ouers saam bly.En waar staan dit of die vereistes van doop. Dankie

Die doop is die uiterlike teken waarmee die Here bevestig (i) dat Hy die kind/persoon in sy groot huisgesin opgeneem het as sy kind, kind van God, ons genadige en liefhebbende hemelse Vader, (ii) dat die kind deel geword het van die gemeente, die liggaam van Christus (Efesiërs 1:18-23), wat vir ons sonde aan die kruis gesterf het en opgestaan het uit die dood sodat ons saam met Hom erfgename van God geword het van die ewige lewe (Joh.3:16,36; Romeine 6:6-14), en (iii) dat God die Heilige Gees, self in die kind kom woon het om hom/haar weergebore te laat word as kind van God (Joh.3:3-8), wat aan God se Seun Jesus Christus en sy offer vir ons sonde verbind is, om die kind deur sy/haar hele lewe te lei in die geloof en in alles te help en te ondersteun om vir God te lewe (Rom.8:9-17).

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:
Die doop is die uiterlike teken van die verbond wat God maak met sy kinders en met hulle kinders, deur ons aan die opgestane Christus te verbind deur die Heilige Gees wat in ons kom woon. So is die huwelik die openbare teken van die verbond tussen ‘n man en ‘n vrou wat God saamgevoeg het (Matteus 19:4-6).

1 Kor.7:9 as ongetroudes nie die gawe het om in onthouding te leef nie, moet hulle trou. En 7:36 sê vir verloofdes wat nie die gawe van onthouding het nie, om te trou. En 7:39 se vir weduwees(wewenaars) dat hulle vry is om te trou mits dit met ‘n gelowige is.

Die eerste vraag is dus nie, kan enige kerk weier om ‘n baba te doop as die ouers saam bly nie, maar waarom weier die ouers om te trou as dit God se wil is vir twee mense wat wil saam woon en hulle het duidelik nie die gawe het van onthouding nadat hulle ‘n kind het nie? Waarom moet die kind grootword in so ‘n losse verhouding van twee mense wat nie permanent aan mekaar wil verbind word nie? Wat verhinder hulle om voluit die pad van die Here te loop? Trou beteken ‘n volle oorgawe aan mekaar in die liefde, om vir altyd aan mekaar getrou te bly. In so ‘n verhouding kan ‘n kind met vertroue groot word, en daaruit leer van God se trou aan ons en sy verbond met ons. Maar as ouers nie mekaar vertrou deur met mekaar ‘n permanernte verhouding te sluit deur te trou nie, hoe kan hulle kind leer om in alles en in alle omstandighede op God te vertrou?

Skrywer: Prof Francois Malan

Die Wysheid in Spreuke 8 – Francois Malan

Andre vra: 

Wie is Wysheid waarvan Spreuke 8 praat, want Hy sê Hy was saam met die Here toe die aarde geskep is. Vers 22 – Die Here het my geskep. Dit kan dus nie God of Jesus wees nie, is dit dalk die Heilige Gees.

Antwoord:

Prof Francois Malan antwoord:

Spreuke 7 handel oor die verleidelike taal van die owerspeelster, wat ‘n beeld is van alle slegte vroue. Daarop volg hoofstuk 8, wat wysheid aan die woord stel as die predikster van haar waarde vir die mens. In 7:4 het die prediker reeds vir sy seun gesê hy moet wysheid sy suster maak en insig sy familie om hom weg te hou van die slegte vrou af. Soos 1:20-33 word wysheid hier ook geteken as ‘n persoon. Na die gedeeltes oor die wysheid in 1:20-33, 3:13-20, 4:8,9 word wysheid in hoofstuk 8 aan die kant van God self gestel, voor die skepping v22, in gesprek met die Skepper v30, en ‘deur Hom geskep/voortgebring as die begin van sy pad, die eerste van sy werke van toe af’ v22. Die heelal wat God geskep het getuig van sy wysheid waarmee dit gedoen is, en God se plan waarvolgens Hy geskep het word digterlik as ‘n persoon voorgestel.

In hoofstuk 8 gaan dit om digterlike personifikasie van die wysheid van God waarmee Hy die wêreld geskep het, soos in hoofstukke 1,3 en 4, as predikster tot die mense en as troetelkind van die Here. Omdat sy so hoog verhewe is, moet die mense na haar luister. Die bedoeling van die hoofstuk is om die begeerlikheid van die wysheid teenoor die begeerlikheid van die slegte vrou op ons harte te bind, soos ook in die hele eerste afdeling van Spreuke (hoofstukke 1-9). In 8:30 word wysheid as ‘n ou dame voorgestel, ouer as die aarde en die hemel. God onderhou ook sy skepping met wysheid en daarvoor gebruik Hy mense, soos die Spreuke digter self, om die mense aan te spreek.

Die wysheid staan langs die strate, by kruispaaie, by die stadspoorte (8:2). So was die profete die stem van Goddelike wysheid in die openbaar (vgl. Jeremia 7 en 26). Aan koning Salomo is bv. die gawe van Goddelike wysheid gegee om reg te spreek (1 Kon.3:28). Koning Josafat leef soos die Here dit wil (vgl. Spr.1:7), en hy stuur sy beste amptenare uit om in die stede onderrig te gee in die wet van die Here (2 Kron.17:6-9). Later tree die Seun van God self op met die wysheid van God (Mat.13:54, Hebr.1:1; Joh. 18:20; Mt.11:19; Lk.7:35) en Hy is self die weg en die waarheid en die lewe (Joh.14:6).

Jesus kom ons leer van die Heilige Gees (Joh.14:26; 16:7). Die Ou Testament weet van die Gees van die Here wat oor mense kom en hulle vaardig maak, konings, priesters, profete, ambagsmanne, landbouers, ens. Maar nou weet ons van Hom as God wat in ons woon (Rom.8:9). Nou weet ons ook dat God die hemel en die aarde deur sy Woord, Jesus, geskep het (Gen.1:3; Joh.1:1-3; 1 Kor.8:6), dat God ons Vader is, soos Jesus ons leer bid het (Mat.6:9; 11:27); en dat die Heilige Gees wat aan ons die lewe gee, reeds by die skepping oor die waters gesweef het om lewe aan die skepping gegee het (Gen.1:2; 8:2).

Die Vader en die Seun en die Heilige Gees tree met wysheid op, met die skepping, met die onderhouding van die wêreld, en met die herskepping van ons as sy kinders. Die wysheid waarmee hulle dit doen, word in Spreuke 8 besing in die lofsang op die wysheid waarvolgens ons moet lewe. Dit verkry ons deur God te leer ken uit sy woord (ook uit Spreuke), onder leiding van die Heilige Gees in ons, wat ons daagliks lei en onderskraag.

Skrywer: Prof Francois Malan

Die miere – Kobus Kok

Nettie vra:

In November verlede jaar het Radio Kansel in die program Delf Dieper ‘n gesprek gehad oor Wysheid(in Prediker) waar daar na 4 klein diertjies verwys word, nl. die mier, dassie, sprinkaan en geitjie. Hoe God hulle as voorbeelde van wysheid vir die mens gegee het. Ek sou graag wou weet waar ek navorsing oor hierdie onderwerp kan kry.

Antwoord

Dr Kobus Kok antwoord:

Interessante inligting oor die miere waarvan ons in Spreuke lees

Daar is baie interessante bronne waar mens meer oor die Bybelse wêreld in diepte kan lees soos die Baker Encyclopedia of the Bible, The Eerdmans Bible dictionary, Eerdmans dictionary of the Bible, ens. Hier onder gee ek ‘n opsomming van die inligting wat ons uit laasgenoemde drie ensiklopedie kry oor die onderwerp van die mier. Inligting oor die dassie en die sprinkaan en ander dergelike diere in die antieke tyd kan dan ook in hierdie boeke nagevors word.

Die mier word twee keer in die Bybel genoem (vgl. Spreuke 6:6-8; 30:24, 25). ’n Paar jaar gelede het baie geleerdes daarop gewys dat Salomo sy feite heeltemal verkeerd gehad het toe hy verwys het na die mier wat sy kos in die somer gee en bymekaar maak in die oestyd. Hierdie geleerdes was van mening dat so ver hulle weet, miere nie kos bymekaar maak in gate nie. Hulle was van mening dat Salomo dalk ’n miernes kon oopskop en die pupal cases waarin die baba miere groei gesien het en dit verwar het met kos wat die miere sou versamel het.

Vandag weet ons egter dat sommige mier spesies wel graan versamel en berg. Twee van hierdie spesies kom voor in Israel en die derde een kom voor in omringende Mediterreense gebiede. Hierdie spesies (vgl. Spreuke 6:6–8; 30:24, 25) staan bekend as die harvester ant (Messor semirufus). Elwell, W. A., & Beitzel (1988) verduidelik: “Its granaries are flat chambers connected by galleries irregularly scattered over an area about six feet in diameter and about a foot deep in the ground. Seeds are collected from the ground or picked from plants. The head, or radicle, which is the softest part of the kernel, is bitten off to prevent germination, and the chaff and empty capsules are discarded on kitchen middens (refuse piles) outside the nest. Individual granaries may be 5 inches in diameter and a half-inch high. Some nests are known to be up to 40 feet in diameter and 6 to 7 feet deep with several entrances”.^[1]

Hierdie mierspesie woon in beide klipperige en sanderige toestande, veral in ondergrondse neste. Daar is drie klasse: manlik, vroulik en werkers (onontwikkelde vroulike miere). Hierdie miertjies is die meeste aktief in die somer. Tydens hierdie seisoen versamel hulle reuse hoeveelhede van kos, spesifiek graan op velde of in skure. Hierdie miere hiberneer nie. Gedurende die wintermaande paar hulle, lê eiers en sorg hulle vir die nuwe baba miertjies met die kos wat hulle in die vorige seisoen versamel het (vgl. Spr 30:25). Dit is dan juis ook hierdie vermoë van die mier om te beplan, hard te werk en te voorsien vir die moeilike tye wat die mier die objek van wysheid gemaak het.^[2]

Die geleerde Jesper Svartvik^[3] skryf dat miere is ook in sommige Joodse literatuur op ‘n negatiewe wyse as voorbeeld aangewend. Miere kan ook grootskaalse vernietiging en indringing veroorsaak. Vra maar vir iemand wat al in die wildtuin gaan kamp het op ’n rooimier se nes. In die Rabbyne literatuur bespreek hulle juis hierdie verwoesting wat miere kan veroorsaak en die wyses waarop Biologiese beheer toegepas kan word. Hulle het in die antieke tyd grond geneem van een miershoop en dit oorgedra na ’n ander miershoop wat ’n oorlog tussen die twee groepe miere veroorsaak het en hulle het mekaar dan bykans uitgewis (vgl. Mo˓ed Qaṭ. 6b).