Oriëntasie, Disoriëntasie en Reoriëntasie: Waarheen as ongeloof my moeg maak? – Kobus Kok

‘n Leser vra:

Ek het met godsdiens grootgeword, is gedoop en het belydenis afgelê. Dit is my gevoel dat dit alles net goeie leerstellings is en dat God nie werklik bestaan nie en dan so ook enige ander opperwesens. Dit sluit ook satan in (net bang maak stories). Wanneer ek bid is dit niks anders as om met die muur te praat nie. Daar is eenvoudig geen reaksie, gevoel of wat ook al ek veronderstel is om te beleef nie. Ek is geleer dat geloof nie iets is wat ek kan uitwerk (uitdink, uitredeneer) nie. As jy glo dan glo jy. Ek glo nie meer nie. Waar begin ek? Wat doen ek? Ek het altyd (of so het ek gedink) vertroosting gekry deur op my “Vader” se skoot te sit. Nou reken ek dit was maar altyd net propaganda en ek het dit geglo omdat ek dit gehoor het vandat my oë oopgegaan het as ‘n baba. As ek enige iets anders so aanmekaar gehoor het sou ek dit ook geglo het. En ek is seker dit geld vir alle ander mense ook. Sal julle insette baie waardeer?

Antwoord:

Dr. Kobus Kok antwoord:

Dankie vir jou eerlike navraag wat ek baie waardeer. Myns insiens kan baie mense met jou situasie identifiseer. Iemand het eenmaal gesê dat jy nog nie waarlik glo as jy nie al waarlik getwyfel het nie. Dit werk ook so in verhoudings: mens gaan dikwels deur ‘n tyd van ontnugtering en disoriëntasie, iets wat elke paartjie van kan getuig. Maar dan is dit juis in die onseker tye van ontnugtering waar jy aansienlik groei en verdiep en jou verhouding ‘n verdere dimensie inbeweeg, óf jy totaal in die gravitasie-kring van disoriëntasie en vernietiging afbeweeg. Die antwoord lê dikwels in die wet van die kompas. Indien ek van die begin af sê ek wil noord uitkom, gaan ek soek en veg en oorleef totdat ek uiteindelik weer noordwaarts gaan. Net so in ‘n verhouding. Indien ek van die begin af sê: “Ons gaan dit laat werk” –  sal ons alles moontlik doen om dit reg te kry. Indien ons egter van die begin af sê: “Ja-nee kyk, my ma was reg, die verhouding was ‘n fout” – sal ek oral foute raaksien.

Net so met ons verhouding met God. Dit wat jy wíl sien, dit sál jy sien. Indien mens vas oortuig daarvan is dat daar nie ‘n God is nie, sal jy selfs net op ‘n biologies-neurologiese vlak in die patrone van jou denkprosesse bepaalde neurologiese bane versterk waarbinne jy God ontken en jouself soos ‘n rekenaar programmeer om dit nie raak te sien nie, selfs al is Sy teenwoordigheid reg voor jou. Deur middel van rasionalisering verklaar jy die Goddelikheid sommer vinnig weg. Aan die ander kant, indien jy glo in God en na Hom soek, sal jy Hom sien, dikwels op die mees onvoorspelbare plekke en tye. Dit beteken nie geloof is net in my kop nie. Dit is soos wanneer ek my oë en neus toedruk en nie die roos ruik wat voor my is nie. Dit beteken nie die roos is nie daar nie. My neus is net toe daarvoor. Net so werk dit met ons koppe. Baie mense sê ons hoef net ons hart vir die Here te gee. Myns insiens is dit nie so eenvoudig nie. Ons moet ook ons koppe en ons rasionaliteit vir hom gee. Dit is immers in die konteks van die kritiese wetenskaplike beoefening van die teologie dat ek die wonderlikste dinge oor God en die Bybel ontdek het.

Ek het al self in my lewe iets beleef van die proses van ontnugtering en die twyfel wat daaruit voortspruit. In jou geval het jou naïewe geloof, waar jy onkrities was en jy op die Vader se skoot gesit het, gelei tot die disoriëntasie waar jy nou is. Die feit dat jy nog jou vraag rig aan ons, wys mos dat jy eintlik nog soek na antwoorde, dat jy steeds ware noord soek en miskien wil jy weer na ‘n punt van reoriëntasie beweeg. Dit is dikwels die pad wat baie loop: van oriëntasie (onkritiese geloof), ontnugtering, disoriëntasie en dan gaan hulle deur die lang verdiepingsfase wat uiteindelik lei tot ‘n proses van reoriëntasie. Dit is waar jy uiteindelik moet uitkom. Jy moet egter vir jouself van die begin af sê: Ek wil graag weer “sien” en in daardie sin geestelike genesing ontvang. Dit is nogal vir my ‘n mooi manier om daaroor te dink. Ongeloof word in die Bybel gekoppel aan geestelike gebrokenheid omdat ons verhouding met God in daardie sin nie heel is nie. Geloof gaan oor ‘n heroriëntasie jeens God en in daardie sin ontvang ons genesing en restourasie. In Johannes 9:41 lees ons dat die wat nie glo nie, blind is, wat by implikasie beteken dat die wat glo, diegene is wie se sig herstel is en wie se geestelike gebrokenheid gerestoureer is. Twyfel en ongeloof is iets wat die Bybelskrywers ook ken. Vat maar net Psalm 77 waar die Psalmdigter in die eerste elf verse kla dat hy roep en roep, en sy hande uitgestrek bly, maar hy geen antwoord kry nie en dit vir hom voel of God skoon weg is en of daar ‘n einde gekom het aan God se troue liefde vir hom. Mens moet lank by die eerste elf verse van Psalm 77 staan en jouself ten diepste assosieer met die emosies wat deur die digter se pen na jou toe kom. Emosies soos twyfel, onsekerheid, wantroue, moedeloosheid, teleurstelling, vrees en nog wat spoel vinnig oor jou as jy daaroor mediteer en jouself in sy woorde laat swem. Maar dan swaai die gedig op ‘n baie interessante wyse in Psalm 77:12. Die digter verander skielik sy woorde. Nou word sy woorde woorde wat hom laat herinner – woorde wat weer geloofsmoontlikhede oopsluit en vars ontdekkings moontlik maak. En dit is die geheim. As jy weer wil sien, moet jy kies om weer te wíl sien en woorde kry wat jou weer laat sien. Dit kom nie maklik nie, omdat jou ontnugtering en teleurstelling iets is wat diep lê. Tog met tyd, sal jy weer begin om in verwondering na ‘n God en ‘n Goddelike werklikheid in hierdie werklikheid te kyk en besef dat daar iets meer is as dit wat jou sintuie kan ervaar. Eers as jy die geloofswaarhede van die Christendom jou eie maak en dit so deel is van jou dat dit jou identiteit bepaal, sal jy weet dat dit waar is en hoekom jy glo wat jy glo. Want dan is dit deel van jou wese, deel van jou menswees. Selfs al gaan jy weer daarna deur ‘n tyd van disoriëntasie, sal die heroriëntasie weer volg. Die vraag is net, waarheen wys jou kompas… Mag jy weer die rigting vind wat jou by die gans andere God sal uitbring.

Outeur: Dr. Kobus Kok

Hoe ver mag ek vry? – Kobus Kok

ʼn Leser vra:

Ek en my meisie is albei Christene en het besluit dat ons nie gaan seks hê voor die huwelik nie. Daaroor staan ons al twee vas. Dit is nie ‘n kwessie nie! Wat is die perke?? Tot waar kan mens gaan dat dit nie onsedelik is nie?? En dit sal NIE lei tot seks nie. Dit is waar selfbeheersing inkom en ons het die besluit gemaak. Dit is glad nie ‘n kwessie nie! As voorhuwelikse seks verkeerd is, wat is alles ingesluit in die definisie van “seks”??

Antwoord:

Miskien moet die vraag nie wees hoe vér kan ek vry nie, maar hoe ver kan ek dit regkry om my maat op seksuele gebied op te pas en te respekteer.

Die Bybel gaan jou eintlik min raad oor die betrokke saak gee. Soos ek in die vorige artikel oor saambly verhoudings verduidelik het, moet ons verstaan dat die Bybel in ‘n gans andere kulturele konteks as vandag geskryf is. In die Bybelse tyd was enige fisiese kontak binne die Joodse konteks streng gemonitor. Nou die dag was daar ‘n Joodse vrou en haar man by my in die spreekkamer. Na ons gesprek het ek die man en toe die vrou gegroet met die hand, soos ons mos maar doen. Sy het onmiddellik opgemerk dat ‘n Joodse Rabbi dit nooit sou doen nie. Hulle vat nie sommer net aan vrouens nie. Die rede daarvoor is dat daar in die Bybelse tyd geglo is dat mens onrein kan raak as jy aan ‘n onrein persoon raak en dan moet jy deur die hele proses van reiniging gaan. Mense kon jou dus kontamineer. Net so kon onrein kos of onrein objekte jou ook onrein maak. Die punt is dat die Jode ‘n fyn uitgewerkte sisteem gehad het wat hulle reinheid sou beskerm. Daar was ook bepaalde ruimtes waarbinne mense gefunksioneer het. Elke persoon het sy/haar plek en funksie gehad. Soos ek in die vorige artikel gesê het, het Joodse mans en meisies maar nooit voor ‘n huweliksvoltrekking seksuele of ander intieme fisiese kontak gehad nie. Dit was gewoon taboe. Daarom sal jy nooit in die Bybel iets kry wat jou gaan raad gee oor hoe ver jy mag vry nie.

Wat my persoonlik betref, dink ek dat mens in ons tyd, wat gesien kan word as die groot tyd van revolusies (inligtingsrevolusie, tegnologiese revolusie) en by name veral ook die seksuele revolusie, mooi moet verstaan wat aan die gang is. Seks voor die huwelik is nie die uitsondering soos dit in die Bybelse tyd se kulturele konteks was nie, inteendeel! Vrye seks is die algemene aanvaarbare reël in ons kulturele konteks. In die Bybelse tyd het mense ook getrou toe die meeste van hulle maar tieners was. Vandag trou ons dikwels eers hier by 30, wat twee maal langer wag beteken voordat mens seksueel kan verkeer. Die vraag is nou, hoe kan ek as Christen my seksuele verhouding bestuur, en wanneer is ek besig om te sondig deur eintlik seks voor die huwelik te beoefen. Wel, in ons tyd sal verskillende kerkgroepe dit ook verskillend benader wat op ‘n spektrum van uiters links na uiters regs wissel. Sommige groepe is byvoorbeeld van mening dat enige iets meer as hande vashou na die seksuele neig, en dat vryery al klaar seksueel van aard is. Hulle moedig jongmense aan om dan eerder te “court” totdat hulle eendag trou. Hierdie mense fokus op die geestelike, sosiale en emosionele dimensie van  die verhouding en vermy die fisiese so ver moontlik (vgl. silwer ring thing ens). Mense wat “courting” doen beleef dan vir die heel eerste keer seks op hulle huweliksaand. Ander geloofsgroepe verbreed die begrip “huwelik” en is van mening dat mense wat in ‘n hegte verhouding van opregte verbintenis staan en wat wedersydse respek vir mekaar het en in ‘n gesonde verhouding is reeds “getrou” het. Seks in so ‘n verhouding is dan vir hulle iets gesond wat uitdrukking gee aan hulle opregte liefde en die verbintenis versterk.

Myns insiens is daar ‘n verskil tussen seksuele geslagsgemeenskap en fisiese aanraking met ‘n seksuele dimensie. Seksuele geslagsgemeenskap is uit die aard van die saak seks en is myns insiens bedoel vir die huwelik. Fisiese aanraking met ‘n seksuele dimensie is iets wat gesond kan wees tussen twee gelowiges wat God as die kern van hulle lewe sien. Indien God die kern van jou lewe is, is heiligheid ook iets wat vir jou belangrik is. Net so sal respek en vertroue en integriteit vir jou belangrik wees. As so ‘n paartjie dan in fisiese aanraking met ‘n seksuele dimensie verkeer, sal so ‘n paartjie op ‘n volwasse wyse met geloofsintegriteit die aard van die aanraking en koestering hanteer. Ek het gewoon net altyd gevra of my meisie (wat nou my vrou is) se pa tevrede sou wees met die manier waarop ek met haar omgaan. Uit respek vir hom, en omdat dit nie my vrou is nie maar sy dogter, het ek haar liggaam en ons verhouding met respek en heiligheid hanteer. Wat doen jy nou as jou meisie of ou se ouers geen probleem met seks het nie? Wel, dan kan jy vanuit die sogenaamde “significant other” dimensie funksioneer. Hoe sou jou selgroep voel oor die manier waarop julle met mekaar werk? Daarom is dit belangrik om ook ‘n sterk sosiale kring te hê wat op geloofsvlak saam met jou die pad kan loop. Myns insiens is dit die moeite werd om mekaar met respek te hanteer en binne die konteks van jou verhouding met God en die “significant others” in jou lewe (ouers, geloofsvriende, mentors) jou weg te vind in die gesonde uitleef van jou fisiese verhouding.

Praktiese raad: Dit is altyd beter om fisiese grense te stel en in jou verhouding met jou maat dit te artikuleer. Julle kom dan duidelik ooreen en sê vir mekaar dit of dat is die grensdraad en daar vat ons nie of dit doen ons nie. So beskerm julle mekaar en kyk julle na mekaar en sal julle die verhouding se fisiese dimensie mooi kan bestuur. Onthou net altyd dat julle emosioneel, geestelik en fisies saam moet groei. Moet nie net op die fisiese fokus nie. Fokus veral op die geestelike en die emosionele. Daarin lê onuitputbare diepte. Met tyd sal julle sien dat die krag van die fisiese afneem, en dan is dit die emosionele en die geestelike wat geweldig kosbaar is. Investeer nou reeds daarin.

Ten slotte: Soos ek in die begin gesê het: Miskien moet die vraag nie wees hoe vér kan ek vry nie, maar hoe ver kan ek dit regkry om my maat op seksuele gebied op te pas en te respekteer.

Outeur: Dr. Kobus Kok

Opdragte aan engele – Francois Malan

Morné van den Bergh vra:

Goeie dag. Ek hoop ek kan leiding kry in my soeke na die volgende: Deesdae is Engele die “inding” in mense se monde en soveel mense kleef Engele aan as ʼn nuwe geloof. Ek stem natuurlik glad nie daarmee saam nie siende dat Jesus as prominente figuur van Redder en Verlosser nou in die agtergrond verdwyn. Nietemin, ek wil graag weet: “Kan ʼn mens aan `n engel opdrag gee?” Ek vra spesifiek hierdie vraag siende dat ʼn vriendin van my wat deesdae Engele aangryp, my meegedeel het dat ons as mense die mag het om aan engele opdragte te kan gee. Volgens my kennis is die mens net geringer as `n engel geskape. Ek sal bly wees indien julle my leiding kan gee op hierdie vraag.

Antwoord:

Dr. Francois Malan antwoord:

Het mense die mag om opdragte aan engele te gee?

Die woord ‘engel’ beteken ‘gestuurde’. Die Bybel vertel egter deurgaans dat hulle deur God gestuur word, nie deur ʼn mens nie. Die slot van Psalm 103:19-22 gee bevele aan alle maaksels van die Here om Hom as Here en Koning te prys. In vers 20 word na die werk van die engele verwys. Hulle voer die Here se opdragte uit en gehoorsaam sy bevele, nie die opdragte en bevele van mense nie. Dwarsdeur die Bybel word vertel van ʼn skare engele wat deur die Here gestuur word om sy opdragte uit te voer. Hulle staan onder sy bevel.

Toe Jesus in Getsemane gevang is, sê Hy vir Petrus wat Hom met die swaard probeer verdedig: ‘Of dink jy nie Ek kan nie my Vader om hulp vra nie? Hy sal dadelik vir My meer as twaalf legioene engele beskikbaar stel’ (Matteus 26:53). Selfs Jesus het op aarde as ʼn mens nie opdragte aan die engele gegee nie, maar kan sy Vader vra om hulle te stuur. Jesus is vir ʼn kort tydjie minder as die engele gemaak, sodat Hy deur die genade van God vir almal sou sterwe. Maar nou is Hy met eer en heerlikheid gekroon op grond van sy lyding en dood (Hebreërs 2:9). As Hy as mens minder as die engele gemaak was, hoe kan ons dit vir ons aanmatig om aan die engele opdragte gee?

Die engele kry hulle opdragte van God. Hulle is almal geeste in diens van God, wat Hy uitstuur om dié mense te dien wat die saligheid gaan beërf (Hebreërs 1:14). Hy stuur die engele uit om te doen wat Hy beveel. Die mens kan nie aan hulle opdragte gee of versoeke tot hulle rig nie. Maar Jesus het die pad vir ons oopgemaak om met vrymoedigheid na God te gaan met ons versoeke. God weet wat die beste vir ons is. Jesus sê: ‘Dit verseker Ek julle: Wat julle die Vader ook al in my Naam sal bid, sal Hy vir julle gee’ (Johannes 16:23). In ons verbondenheid met Christus en deur ons geloof in Hom kan ons met vrymoedigheid en vertroue na God gaan (Efesiërs 3:12), nie met opdragte nie, maar met nederige versoeke.

In Hebreërs hoofstukke 1 en 2 word die grootheid van die Seun van God geskilder. Hy is net so verhewe bo die engele as die Naam wat God aan Hom gegee het voortrefliker is as hulle naam. Vir die engele het God nooit gesê ‘Jy is my Seun’ nie (1:4-5). God maak die engele sy stormwinde, maar die Seun is vir ewig Koning. Deur Hom het God alles gemaak (Hebr. 1:10). Hy het gaan sit aan die regterhand van God  (vgl. Hebreërs 8:1). Deur die bloed van Jesus het ons nou vrye toegang tot die heiligdom (Hebreërs 10:19). ‘Kom ons gaan dan met vrymoedigheid na die genadetroon, sodat ons barmhartigheid en genade ontvang en so op die regte tyd gered kan word‘ (Hebreërs 4:16).

Toe Johannes voor die engel op sy knieë neergeval het om hom te aanbid, het die engel vir hom gesê: ‘Pas op, moenie! Ek is ʼn mededienaar van jou en van jou medegelowiges wat aan die getuienis vashou wat Jesus gelewer het. Aanbid God, want dit is Jesus wat die getuienis gelewer het, en dit is die Gees wat die profesie gegee het’ (Openbaring 19:10; 22:8-9).

Paulus waarsku ‘Moenie dat iemand ʼn behae skep…in die aanbidding van engele nie….So iemand verhef hom oor wat hy in eiewaan van homself dink, en hy hou nie aan die hoof, aan Christus, vas nie‘ (Kolossense 2:18-19). Die verwaande aansprake op verbinding met die geestelike wêreld is eintlik net ʼn diens aan die mens om homself te verhef bo andere. Christus is die Hoof oor alle magte. Wie naas hierdie Hoof ook ander magte wil dien of gebruik, verloën die ware Hoof.

Jesus het ons geleer ‘So moet julle bid: Ons Vader wat in die hemel is…‘ (Matteus 6:9). Na ons hemelse Vader moet ons gaan met ons versoeke. En Paulus sê: ‘Die Gees staan ons ook in ons swakheid by: ons weet nie wat en hoe ons behoort te bid nie, maar die Gees self pleit vir ons met versugtinge wat nie met woorde gesê kan word nie. En God, wat die harte deurgrond, weet wat die bedoeling van die Gees is, want Hy pleit volgens die wil van God vir die gelowiges. Ons weet dat God alles ten goede laat meewerk vir dié wat Hom liefhet…'(Romeine 8:26-28).

Outeur: Dr Francois Malan

Die wederkoms van Jesus Christus – Francois Malan

Erika Taylor vra:

Inligting oor die wederkoms van Jesus

Antwoord:

Dr. Francois Malan antwoord:

1.     Jesus kom weer

Jesus het vir sy dissipels gesê Hy gaan om vir hulle plek gereed te maak in die huis van sy Vader, en as Hy gegaan het en vir hulle plek gereedgemaak het, kom Hy terug ‘en sal julle na My toe neem, sodat julle ook kan wees waar Ek is‘ (Johannes 14:2,3).

Paulus skryf: ‘Wanneer die bevel gegee word en die stem van die aartsengel en die trompet van God weerklink, sal die Here self uit die hemel neerdaal. Allereers sal dié wat in Christus gesterf het, uit die dood opstaan; daarna sal ons wat nog lewe, saam met hulle op die wolke weggevoer word, die lug in, die Here tegemoet. En so sal ons altyd by die Here wees’ (1 Tessalonisense 4:16-17).

2.     Jesus kom as Regter oordeel

In Matteus 25:31-46 sê Jesus: ‘Wanneer die Seun van die mens in majesteit kom en al die engele saam met Hom, sal Hy op sy koninklike troon gaan sit. Al die volke sal voor Hom bymekaar gebring word en Hy sal die mense van mekaar skei soos ʼn wagter die skape van die bokke skei.’ Vir die skape sal Hy sê ‘Kom, julle wat deur my Vader geseën is! Die koninkryk is van die skepping van die wêreld af vir julle voorberei. Neem dit as erfenis in besit…’ Vir die bokke sal Hy sê ‘Gaan weg van My af, julle vervloektes! Gaan na die ewige vuur wat vir die duiwel en sy engele voorberei is…’

3.     Die oordeel is klaar gevel

Johannes 3:18 sê: Wie in die Seun van God glo, word nie veroordeel nie; wie nie glo nie is reeds veroordeel omdat hy nie in die enigste Seun van God glo nie. Vers 36 sê: ‘Wie in die Seun glo, het die ewige lewe; wie egter aan die Seun ongehoorsaam is, sal die lewe nie sien nie, maar die straf van God bly op hom.’

4.     Ons sal verander word

Paulus sê: ‘Ons sal nie almal sterwe nie, maar ons sal almal verander word. By die laaste trompet sal dit in ʼn oomblik, in ʼn oogknip gebeur, want die trompet sal weerklink, en die dooies sal as onverganklikes opgewek word, en ons sal verander word. Hierdie verganklike liggaam moet met die onverganklike beklee word, en hierdie sterflike liggaam met die onsterflike‘ (1 Korintiërs 15:51-53).

5 Wanneer?

Jesus het gesê: ‘…niemand weet wanneer daardie dag en uur kom nie, selfs nie die engele in die hemel nie en ook nie die Seun nie’ maar ons moet altyd gereed wees (Matteus 13:32-37)

Oor die mense wat spot met die belofte van die wederkoms, sê Petrus vir die gelowiges hulle moet onthou ‘vir die Here is een dag soos duisend jaar en duisend jaar soos een dag. Die Here stel nie die vervulling van sy belofte uit nie, al dink party mense so. Nee, Hy is geduldig met julle, omdat Hy nie wil hê dat iemand verlore gaan nie: Hy wil hê dat almal hulle moet bekeer.’ Die dag van die Here sal so onverwags soos ʼn dief kom. Ons moet egter lewe in die verwagting dat die dag van God kom, met ʼn nuwe hemel en ʼn nuwe aarde waar die wil van God sal heers (2 Petrus 3:8-13).

Outeur: Dr Francois Malan