Handeldryf Op Sondag – Francois Malan

Nico Peyper vra:

Daar is tans baie vrae oor die “sabbat” en Sondag. Die “sabbat” bestaan nie in die Nuwe Testament nie en die rusdag is ook nie die Sondag nie. Enige dag kan aangewend word as die rusdag – maar op daardie dag moet ons rus – rus in God. Is daar  ʼn moontlikheid dat u my meer kan inlig wat die Bybel vir ons sê hoe om ‘n Sondag deur te bring. Ek kan nie die “handeldryf” op ‘n Sondag verstaan nie. Volgens ons herder en ouderlinge is daar niks mee verkeerd nie, MAAR eers die samekoms van die gelowiges bywoon dan die “handeldryf”. Gee raad asb. By voorbaat dankie.

Antwoord:

Dr. Francois Malan antwoord:

Handeldryf op Sondag

Volgens Markus 2:27-28 sê Jesus vir die Fariseërs wat beswaar maak dat sy dissipels op die sabbatdag koringare afpluk om te eet: ‘Die sabbatdag is vir die mens gemaak en nie die mens vir die sabbatdag. Daarom is die Seun van die mens Here óók oor die sabbat.’ Die sabbat is nie ʼn doel op sigself nie. By die skepping het God die sabbat as gawe aan die mens gegee, nie as ʼn wet nie, maar as ʼn bevryding van die las en drukte van sy werk, as ʼn verkwikking ook vir die diensknegte en die vee, ʼn dag waarop God saam met die mens wil feesvier. Daarvoor kom die gemeente Sondae saam om met dankbaarheid en vreugde saam met die Here en sy kinders te verkeer en die opstanding van Christus te vier. Die sabbat is op Jesus as ons Here gerig. Hy het ons sonde oorwin en ons lewe vir Hom.

In Markus 3:4 is Jesus se vraag: ‘Mag ʼn mens op die sabbat goed doen of kwaad doen, iemand red of doodmaak?‘ Hy genees ʼn man se gebreklike hand, en die Fariseërs gaan saam met hulle vyande, die Herodiane, ʼn komplot smee om Hom dood te maak – ʼn dag vir goeie dade, nie vir bose planne nie.

In Romeine 14:1-6 reageer Paulus op mense wat hulle sienswyse op ander wil afdruk. Elkeen moet voor God sy eie besluit neem. Dit kan beteken dat gelowiges oor sake verskil. Maar dit gee hulle nie die reg om ander te veroordeel wat nie soos hulle dink nie. Ons moet mekaar aanvaar want ons behoort aan die Here ‘Die een wat ʼn bepaalde dag op ʼn besondere wyse hou, doen dit tot eer van die Here.’

In Kolossense 2:16-17 reageer Paulus teen die dwaalleraars wat o.a. die onderhouding van die sabbat as ʼn maatstaf  van ware godsdienstigheid uitlê. Paulus beskou dit as ʼn skaduwee van Christus wat sou kom, wat nou die betekenis van Christus verduister. Die voorskrifte en gebooie van die Ou Testament was die skaduwee wat die omtrekke van Christus vertoon het. Maar nou het Hy gekom, en moet ons nie langer aan die skadubeeld vashou nie, maar op Hom konsentreer.

Wat sê dit oor handeldryf op Sondag? Dat dit seker nie verkeerd is om op Sondag te gaan kos koop soos die dissipels koringare uitgevryf het nie. Maar wat van die winkelassistente wat nie tot rus kan kom en die dag saam met Here en sy gemeente vier nie?

Die Heidelbergse Kategismus (vraag 103) wys na die saamkom van die gemeente vir die erediens op die rusdag, en ʼn lewe wat elke dag die Here deur sy Gees in my laat werk.

Outeur: Dr Francois Malan

Sabbat of Sondag? – Francois Malan

Johann Trollip vra:

Het  u enige inligting oor die viering van die rusdag op ‘n Sondag en nie op ‘n Saterdag nie!

Antwoord:

Dr. Francois Malan antwoord:

Jesus is op Sondagmôre uit die dood opgewek en het op die dag reeds aan sy dissipels verskyn (Matteus 28:1; Markus 16:1-6; Lukas 24:1-7; 13-40; Johannes 20:1,2,19). Die Christene het die opstandingsdag van Jesus die ‘dag van die Here’ genoem (Openbaring 1:10). Volgens Handelinge 20:7 en 1 Korintiërs 16:2 het die gelowiges op Sondae bymekaargekom vir hulle gemeenskaplike maaltyd en nagmaal.

Die woord Pinkster kom van die Grieks vir 50 (pentekoste). Op die vyftigste dag na Paasfees het die Jode hulle dankfees vir die oes gehou, dit is die dag na die sewende Sabbat vanaf die fees van die eerstelinge (Levitikus 23:15-16). Op die Sondag is die Heilige Gees uitgestort (Handelinge 2:1-4).

Jesus en sy apostels het wel die Sabbat gevier, maar Jesus het beswaar gemaak oor die wettiese betekenis daarvan. Volgens Markus 2:27-28 sê Jesus vir die Fariseërs wat beswaar maak dat sy dissipels op die sabbatdag koringare afpluk om te eet: ‘Die sabbatdag is vir die mens gemaak en nie die mens vir die sabbatdag. Daarom is die Seun van die mens Here óók oor die sabbat.’

Die sabbat is nie ‘n doel op sigself nie. By die skepping het God die sabbat as gawe aan die mens gegee, nie as ʼn wet nie, maar as ʼn bevryding van die las en drukte van sy werk, as ʼn verkwikking ook vir die diensknegte en die vee, ʼn dag waarop God saam met die mens wil feesvier. Die sewende dag waarop God gerus het, was eintlik die mens se eerste dag, nadat hy op die sesde dag geskep is (Genesis 2:2-3). Ons word geroep om die Here te dien, nie die sabbat nie.

Wanneer Paulus in ʼn stad by die Jode begin met sy sendingwerk, gaan hy na die sinagoge op ʼn Sabbatdag (Handelinge 13:14-15), maar vir die gelowige gemeentes preek hy op Sondag (Handelinge 20:7). Aan die bekeerlinge uit die nie-Jode het Paulus nie die onderhouding van die Sabbat verkondig nie, maar vryheid van die Joodse wette en gebruike, en ʼn lewe aan Christus verbind (Romeine 14:1; Galasiërs 4:9-11). By die vergadering in Jerusalem word die onderhouding van die Sabbat nie van die bekeerlinge uit die nasies gevra nie (vgl. Handelinge 15:28-29).

In Kolossense 2:16-17 reageer Paulus teen die dwaalleraars wat onder andere die onderhouding van die sabbat as ʼn maatstaf  van ware godsdienstigheid vereis. Paulus beskou dit as ʼn skaduwee van Christus wat sou kom, en dat dit nou die betekenis van Christus verduister. Die voorskrifte en gebooie van die Ou Testament was die skaduwee wat die buitelyne van Christus vertoon het. Maar nou het Hy gekom, en moet ons nie langer aan die skadubeeld vashou nie, maar in liefde en dankbaarheid saam met Hom en vir Hom lewe (vgl. ook Hebreërs 8:5-6; 10:1).

Outeur: Dr Francois Malan

Die armes in die Bybel – Jan van der Watt

Ons het die volgende vraag ontvang:

Wie was die armes in die Bybelse tyd? Was die armes in die OT en NT, dieselfde mense wat vandag as arm beskou word? Tel boemelaars ook onder dié wat as arm beskou word?

Antwoord:

Prof. Jan van der Watt antwoord:

As ʼn mens oor armes in die Bybel praat, moet ʼn mens altyd na die konteks kyk waarin die verwysing na die armes voorkom. Die rede is omdat daar dikwels na letterlik arm mense verwys word, met ander woorde, mense wat nie geld het nie. Aan die ander kant word die woord ‘arm’ ook op ʼn figuurlike manier gebruik, byvoorbeeld ‘armes van gees’.

Die Bybel sê op baie plekke dat gelowiges vir armes moet sorg. Lees maar net die volgende gedeeltes: Jakobus 2:15-17: ^‘Sê nou daar is ‘n broer of ‘n suster wat nie klere het nie en dag vir dag honger ly, ¹⁶en sê nou een van julle sou vir hulle sê: “Mag dit met julle goed gaan; gaan trek julle warm aan en eet genoeg,” maar julle gee nie vir hulle wat hulle nodig het om van te lewe nie, wat help dit dan? ¹⁷So gaan dit ook met die geloof: as dit nie tot dade oorgaan nie, is dit sonder meer dood.’ of 1 Johannes 3:16-17: ‘¹⁶Hiéraan weet ons wat liefde is: Jesus het sy lewe vir ons afgelê. Ons behoort ook ons lewens vir ons broers af te lê. ¹⁷Wie aardse besittings het en sy broer sien gebrek ly, maar geen gevoel vir hom het nie-hoe kan die liefde van God in hom wees?’ Die Bybel sê ook dat gelowiges sommer alle mense wat hulp nodig het, of die “underdogs” van die samelewing, moet help:  Jakobus 1:27: ‘Egte en suiwer godsdiens voor God die Vader is om weeskinders en weduwees in hulle moeilike omstandighede by te staan en om jou skoon te hou van die besmetting van die wêreld.’

Daar is dus min twyfel dat gelowiges die plig het om vir armes te sorg, ook vir boemelaars. Daarvoor het die kerk verskillende meganismes op die been gebring, byvoorbeeld komitees soos die Diens van Barmhartigheid, of MES-aksies (middestadaksies), ens. Daar word dus op georganiseerde manier aan die probleem aandag gegee. So word seker gemaak dat die geld goed spandeer word.

Daar moet egter nog een opmerking gemaak word: is die armes dieselfde as vandag? In die antieke tyd was armoede baie verspreid. Daar word bereken dat 8 uit elke 10 mense nie genoeg geld verdien het om aan die lewe te bly nie. 90% van die rykdom het aan 2% van die bevolking behoort. Tog het die mense oorleef – hulle het families en groepe gevorm wat hulle geld saam gesit het en so vir mekaar gesorg het. Hierdie “families” het dus soos ons versekeringsmaatskappye gewerk.

Daar is tog verskille met vandag. Vandag is die situasie in baie samelewings anders – die regerings neem verantwoordelikheid om werk te verskaf en daar is versekeringsmaatskappye of pensioenmaatskappye wat help as iemand skielik sterf en sy familie nie geld het nie. Ons is ook vandag baie meer individueel, met ander woorde, elkeen vir homself. Dit laat ons besef dat as ons nie werk nie, gaan niemand vir ons sorg nie. Die verantwoordelikheidsgevoel om te werk is dus ook hoër as in die ou tyd. Daar word dikwels gevoel dat mense wat nie kos het nie of bedel – ten regte of ten onregte – wel die geleentheid het om te werk.

Omdat die situasies op verskillende plekke verskil, beteken dit nie dat die Christen nie meer die verantwoordelikheid het om vir die arme te sorg nie. Die vraag is egter hoe? Omdat daar so baie misbruik van goedheid is, bly dit maar altyd die beter uitweg om op georganiseerde manier (deur die kerk of ander organisasie) te probeer help of jou geld te kanaliseer. ʼn Ander goeie beginsel is om tuis te begin – as jy werkers het wat sukkel, help hulle, want daar kan jy ʼn verskil maak en kan jou getuienis tel.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Die Heilige Gees – Francois Malan

Chris vra:

Hoe werk die Heilige Gees en wat is die funksie van die Heilige Gees?

Antwoord:

Dr Francois Malan antwoord:

Die Heilige Gees is God, die Gees van God wat vir Christus en die verlossingswerk van Christus aan die kruis in ons harte bring en ons in gemeenskap met Christus laat lewe. Lees wat Johannes 16:5-11 sê van die werk van die Heilige Gees: Hy oortuig ons van sonde, geregtigheid en oordeel:

1.    Die Heilige Gees oortuig ons van ons sonde en roep ons tot berou daaroor – die vernaamste sonde is ongeloof in God se openbaring deur Christus, die verwerping van die evangelie, die goeie tyding oor Christus se verlossing vir ons. Die verwerping van God se liefdesdaad  (vergelyk  Johannes 3:16) beteken dat ek nie uit sy liefde wil lewe nie.

2.    Hy wys vir ons hoe om van ons sonde verlos te word deur te glo in Christus wat vir ons sonde gesterf het en deur God opgewek is uit die dood. Daarmee het God Christus se offer vir ons aanvaar. Die Heilige Gees lei ons om te glo dat my sonde vergewe is voor God en dat Hy my aangeneem het as sy kind (vergelyk Romeine 8:16).

3.    Die Heilige Gees oortuig ons van die oordeel van God wat aan die kruis voltrek is, dat die Satan daar oorwin is (vergelyk Johannes 12:31). Die Heilige Gees is die krag van God wat vir my die krag gee om nee te sê vir die versoekings van die Satan en van my eie hart.

Dit doen die Heilige Gees deur ons te bereik met die prediking van die Woord (in die kerk, deur die Bybel, deur die getuienis van mense, deur ons kennis van die Woord van God), beslag te lê op ons en ons in te lyf in die liggaam van Christus, sy kerk. As die Heilige Gees Christus aan ons preek, bring Hy Christus in ons harte en laat ons in Christus wees. Hy bewerk in ons die geloof in Christus (vergelyk Romeine 8:9-11). Maar in ons bly Hy God, die grote God voor wie ons slegs in dankbaarheid kan buig, die Here wat ons in alle waarheid lei (Johannes 16:13), ook in wat ons dink en beplan.

Hy lei ons om God lief te hê, en mekaar lief te hê. Deur Hom bly ons in God se liefde en God se liefde in ons (1 Johannes 4:11-16).

Outeur: Dr Francois Malan