Pieter vra:

Wat beteken die term “verheerlik” in die Bybel, byvoorbeeld in Johannes 12:23 en 28? Die NLV vertaal met “eer”, maar dit maak dit geensins duideliker nie.

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Die term “verheerlik” is in die Nuwe Testament gewoonlik die Afrikaanse vertaling van die Griekse werkwoord doksadzein. Hierdie Griekse woord kom in drie betekenisse in die Nuwe Testament voor, hoewel hulle baie naby aan mekaar is. Die eerste betekenis is “om te prys”, byvoorbeeld Matteus 9:8: “… toe die menigte mense dit sien, het hulle God …  geprys.” Die bedoeling is om iemand – in hierdie geval God – te prys omdat hy hoë lof verdien. Die tweede betekenis is “om te eer”, byvoorbeeld Matteus 6:2: “ … sodat mense met lof van hulle kan praat.” ’n Mens sou egter hier ook kon vertaal: “… dat hulle deur die mense geëer kan word”, soos die 1933/53-Afrikaanse Vertaling (AV) dit inderdaad doen. Die bedoeling is om aan mense hoë status toe te ken deur hulle te (ver)eer. Die derde betekenis is “verheerlik”, byvoorbeeld Johannes 7:39: “Die Gees was nog nie uitgestort nie omdat Jesus nog nie verheerlik was nie.” Hier is die basiese betekenis om te veroorsaak dat iemand – veral God/Jesus – se luisterryke grootheid en mag vir almal duidelik kan word. Dit is veral hierdie betekenis wat oorvloedig in die Johannesevangelie voorkom, en oor en weer ten opsigte van die Vader en Jesus gebruik word.

Die rede waarom Johannes ’n voorkeur vir “verheerlik” het, is die besondere verhouding tussen Vader en Seun in die Johannesevangelie, asook die besondere manier waarop Jesus se verheerliking in verband gebring word met sy heilswerk deur sy kruisdood, opstanding en die uitstorting van die Heilige Gees. Die innige verhouding tussen Vader en Seun kom byvoorbeeld in Johannes 8:54 na vore, waar staan dat Jesus nie Homself verheerlik nie, maar dat die Vader dit doen. Jesus se heerlikheid is dus eg, want Hy soek nie sy eie eer nie; Hy doen slegs die wil van sy Vader. Vir hierdie aspek van verheerliking, kyk ook Johannes 13:31-32; 14:13; 17:1. Die punt is: Vader en Seun verheerlik mekaar oor en weer; dit vloei voort uit die feit dat die Seun as die ewige Woord van die begin af by God en Self God is (Joh 1:1), dat hulle een van wese is en sorg dat elkeen se luisterryke Godheid bekendgemaak word.

Jesus se verheerliking hang verder ten nouste saam met die verlossingswerk wat Hy kom verrig het deur sy kruisdood, opstanding en uitstorting van die Heilige Gees. Die Johannesevangelie verwys kort-kort daarna. So sê 7:39 dat Jesus se verheerliking saamhang met die uitstorting van die Heilige Gees. Johannes 12:16 verwys ook na Jesus se verheerliking deur sy heilswerk. Johannes 12:23 praat van Jesus se naderende dood as sy tyd van verheerliking, wanneer Hy soos ’n koringkorrel in die grond sal val en sterwe om vir baie lewe te bring. Ook Johannes 13:31 praat van sy dood en opstanding as sy verheerliking, so ook 17:1. Die punt is: die besondere manier waarop die grootheid en Godheid van Jesus bekend word, is juis deur die werk wat Hy as die Seun van God in opdrag van sy Vader kom doen: om te sterf aan die kruis, op te staan uit die dood en sy Gees uit te stort.

Christus se verheerliking lei ook daartoe dat sy volgelinge daarin kan deel en verder bydra tot sy verheerliking. In die mate dat gelowiges vrug dra en sy dissipels is, word die Vader ook verheerlik, selfs al bring dit lyding en pyn (Joh 15:8; 21:19; 1 Kor 6:20).

In die Ou Testament word “verheerlik” nie in die 1983-AV gebruik nie, maar wel in die 1933/53-Vertaling. Dit word veral in kontekste gebruik waar God sy besondere mag, krag en majesteit aan sy vyande en aan Israel bekend maak. In Eks 14:4,17-18 sê God dat Hy Homself aan Farao en sy hele leërmag wil “verheerlik”. Die bedoeling is, soos die 1983-AV dit stel, dat God sy mag sal laat geld teenoor hulle sodat hulle kan erken dat Hy alleen God is. Dieselfde gebeur ook wanneer God Hom voor die oë van die hele volk Israel wil verheerlik (Lev 10:3), om so sy ontsagwekkende teenwoordigheid ten toon stel sodat sy volk vir Hom ontsag sal hê en Hom sal erken as God. Die basiese gedagte van “verheerlik” in die Ou Testament is dus ook die bekendmaking van God as die Een wat vol Goddelike majesteit is en so gesag en ontsag afdwing. In die Nuwe Testament vind hierdie verheerliking net sy toespitsing in die persoon en werk van Jesus Christus.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

VRAAG 7: Bid in die Naam van Jesus.

Om in die naam van Jesus te bid, beteken om op sy gesag te bid. Hy gee jou die gesag om te bid. Om dit anders te stel: jou versoeke ry op sy rug. Voor God is dit asof Jesus dit self vra.

Maar, dit behels ook meer. Om in die Naam van Jesus te bid beteken ook dat jy jou volledig met Hom assosieer. Jy veronderstel eintlik met jou beroep op sy Naam dat jy jou volledig met Hom assosieer en dat alles wat jy sê sy goedkeuring wegdra. So gesien is dit eintlik ‘n groot verantwoordelikheid. Dit moet ‘n mens ook versigtiger maak om sommer enigiets te bid. Gebed gaan uiteindelik daaroor dat jy jou wil meer in ooreenstemming met die wil van God bring. Daarom behoort jou gebede ook die wil van God te weerspieël.

VRAAG 8: Hoekom moet ons bid as die Here dan reeds alles weet?

Iets wat gelowiges nogal dikwels pla, is die woorde in Mat 6:8: ‘…julle Vader weet wat julle nodig het nog voordat julle Hom vra’. Die vraag is dan gewoonlik waarom ‘n mens nog moet bid as die Here eintlik reeds alles weet?

Die eerste deel van die antwoord lê in die konteks van die woorde in Mat 6:7-8. Dit gaan daar oor mense wat vreeslik baie woorde gebruik en dink dat hulle so die Here kan oortuig of miskien nog kan afpers. Mense uit sekere godsdienstige bewegings het gedink dat die gode met baie en harde gepratery oortuig sou kon word om te doen wat jy wil hê. Die Here sê dat Hy nie so werk nie. Jy hoef nie vreeslik in jou gebed tekere te gaan asof Hy nie weet wat aangaan en jy eers alles onder sy aandag moet bring nie. Die gedagte is dus nie dat Hy alles weet en daarom buitendien nie wil hê jy moet bid nie. Nee, hy wil net nugterheid in jou gebed bring.

‘n Ander deel van die antwoord lê in die feit dat gebed nie werk soos ‘n lekkergoedmasjien waar ons net ons versoeke ingooi en dan verwag dat God die antwoorde outomaties moet laat uitval nie. Gebed se basis is ons persoonlike verhouding met God. Hy’s ons Pa op wie se skoot ons sit! Met Hom gesels ons oor dinge.

Nou, daar op sy skoot kan ons Hom nie forseer om te maak soos ons sê nie. Ons kan ons ‘begeertes’ wel met Hom bespreek. Maar uiteindelik moet gebed meer aan ons doen as aan God. Ons wil moet in lyn met God se wil kom!

God weet wat ons nodig het. Hy ken ook die plan vir ons lewe. Maar gebed is vir Hom veel meer as ‘n vraesessie. Dit is oomblikke van persoonlike gemeenskap. Dit is die saamwees en die ontdekking van Wie God is en wie jyself is wat ons in gebed soos ‘n arend bo ons eie begeertes en wil uitlug. Daar vind ons rus in die teenwoordigheid en nabyheid van God self.

As gebed net die oorhandiging van ‘n gebedslysie aan God was, sou ‘n mens kon wonder waarom jy nou juis moet bid? Maar nou is dit veel meer… dit is ware gemeenskap met God!

VRAAG 9: Hoe leer ek my kinders bid?

Kinders ontwikkel vinnig. Verstandelik en emosioneel beweeg hulle dus redelik vinnig deur sekere fases. Daarom moet die ouer sy kind se ontwikkeling goed dophou. Daar is periodes, veral voor hulle tien word, wanneer hulle graag na-aap. Daardie geleentheid moet gebruik word om sekere gebedspatrone vas te lê. Hulle moet gewoond raak om te bid! As hulle ouer word en tienerskoene begin aantrek word hulle meer krities en selfstandig. Dan raak dit belangrik om met hulle te gesels oor dinge soos gebedsverhoring of die manier waarop God in gebed teenwoordig is. As ouer moet jy jou dus laat lei deur die groeifase van jou kind.

Ons moet ook erns maak met ons kinders se vrae oor gebed. Klein kinders kan byvoorbeeld bid dat ‘ouma wat siek is gesond word’. As dit nie dadelik gebeur nie, wil hulle weet hoekom. Die Here is dan sterk. Waarom luister Hy dan nie? In so ‘n geval moet die ouer oppas om nie verkeerde idees in die kind se kop te plant net om uit die vraag te kom nie. Hierdie antwoorde onthou die kind gewoonlik baie goed, soms vir die res van sy lewe. Doen dus moeite om sinvol met jou kind te gesels as hy of sy ‘n probleem met gebed het. Uiteindelik sal julle almal die vrugte daarvan pluk.

As ouers is ons voorbeeld egter die heel belangrikste. Hoe ons bid, wat ons daaroor sê en wat ons van gebed verwag, word die ‘voorbeeld’ wat ons kind navolg. As jou kind jou nooit sien of hoor bid nie, sal hy of sy daarvan aflei dat gebed eintlik nie vir jou so belangrik is nie. Dit maak nie sigbaar deel van jou lewe uit nie. As jy bid vir hulp van die Here, maar daarna nog erger kla oor jou probleme, vertel dit aan jou kind iets van jou ongeloof. Die respek en erns waarmee jy vir en voor jou kinders bid, is dus deurslaggewend.

Kortom, neem jou kind ernstig en stel ‘n goeie voorbeeld.

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

En wat nou as??.. Vrae wat pla!

VRAAG 5: Mag ek bid vir iets wat wetenskaplik onmoontlik is?

God is natuurlik bo die skepping verhef omdat Hy die Skepper is. Daarom kan Hy enigiets in die skepping laat gebeur. God kan op enige manier ingryp. Hy is immers God!

MAAR as Skepper is Hy ook die een wat die natuurwette in die skepping ingebou het. Hy is ook die Een wat die skepping onderhou. God staan dus nie teenoor die skepping of die natuurwette nie. Die natuurwette weerspieël eintlik God se wil. Daarom is die normale manier waarop God werk deur die natuurwette. Om God te vra om teen die natuurwetenskaplike in te gaan, is eintlik om Hom te vra om teen sy eie skeppingsbeplanning in te gaan. Dat Hy dit sommer net sal doen, is hoogs onwaarskynlik. Daarvoor moet daar ‘n baie goeie rede wees.

VRAAG 6: Verskillende tipes gebede?

Daar is baie opwindende maniere om te bid, veral om saam met ander te bid. Omdat gebed ‘n gesprek met God is, kan gebed baie verskillende vorms aanneem. Hier word maar enkeles genoem.

Persoonlike gebede.

Gedissiplineerde persoonlike gebede.

Uit die beskrywing van gebed in die res van die boek is dit duidelik dat persoonlike gebed redelik omvattend kan wees. Dit kan met lof en aanbidding begin, met skuldbelydenis aangaan en in ‘n algemene gesprek van ‘vra en voorbidding uitloop.

Elke gebed hoef natuurlik nie presies so te wees nie. Soms kan daar meer op lof en aanbidding en soms meer op vra of voorbidding gekonsentreer word. Daar moet tog probeer word om gebalanseerd te bid. Om by elke geleentheid net jou lysie versoeke aan God voor te hou, sonder om ook gereeld op die lof en aanbidding van God te fokus, sou jou gebed baie verarm. Daarom is dit goed om tog een of ander kontrole oor jou eie persoonlike gebedstyl te hou.

Om gedissiplineerd en gereeld te bid is belangrik. So vloei die sake wat jy met God wil bespreek inmekaar; jy kom agter hoe God jou gebede verhoor en spesiaal met jou werk; jy kan jou sonde waarmee jy sukkel met God se hulp uitsorteer, en so aan. Om egter net af en toe te bid breek hierdie ‘gebedsritme’. Dit is onnodig om te sê dat dit jou gebed radikaal sal verarm.

‘n Groot gevaar is natuurlik ook om in die gewoonte van ‘rympiesgebede’ te verval. Dit is die soort van ‘Here wees met die sendelinge op die sendingvelde; vergewe my sonde, Amen’ gebede. Afgesien daarvan dat so ‘n gebed ‘n bietjie simboliese waarde het – jy sê darem vir die Here dat jy Hom nie vergeet het nie – is dit andersins nie veel werd nie. Die beste manier om jouself te help om uit die strik te kom, is om voor jy gaan bid eers deeglik na te dink oor wat jy met die Here wil bespreek. Gun jouself die kans om ‘stil’ te word. ‘Beplan’ jou gebed eers ‘n bietjie.

Ander persoonlike gebede.

Die vorm van ‘n mens se gebede hang natuurlik baie van die situasie af. As ‘n mens besef dat gebed ‘n gesprek met jou Vader is, besef jy ook dat gebed omtrent enigiets van ‘n enkele sinnetjie tot ‘n lang pleitrede kan wees. Jy kan maar die vrymoedigheid neem om spontaan met God te praat. Om in ‘n sinnetjie God se bystand voor ‘n eksamen of belangrike vergadering te vra, het net soveel krag as wat ‘n lang gebed sou hê. ‘n Skietgebed as jy in die nood is, weerklink ook in die hemelse troonsaal. Om langs die see op ‘n rots te sit en sommer vir die Here dankie te sê vir sy goedheid word ‘n pêrel in die skatkis van die hemel.

Daar moet geen beperking gelê word op die spontaniteit van gebed nie. As jy met die Here wil praat, praat met Hom! As jy vir Hom iets wil sê, sê dit!

Groepsgebede.

Groepsgebede bring ‘twee of drie’, selfs baie meer in die ‘Naam van die Here’ saam.

Gesamentlike gebede.

Die mees algemene gesamentlike gebede is ‘n groepie gelowiges wat saamkom en eenvoudig beurte neem om met God te praat. Die Bybel sê dat ons gebede soos wierook voor God in die hemel is (Op 5:8). Dit is vir Hom aangenaam om na sy kinders se gebede te luister. Daarom moet ‘n mens nie die effektiwiteit hiervan onderskat nie.

Tog is daar hier ook sekere gevare waarvoor ‘n mens moet oppas. Lang gebede deur ‘n enkele persoon wat allerhande ‘draaie’ loop waar die ander lede van die groep nie eers weet ‘draaie’ is nie, moet ontmoedig word. Groepsgebed moet groepsgebed bly – gelowiges moet kan saamstem met wat gebid word.

Dit bring ons by ‘n volgende gevaar, naamlik om gebed te misbruik om met ander ‘in argument te gaan’. As iemand byvoorbeeld sterk voel oor ‘n sekere politieke saak, sal hy miskien by die Here pleit om sy saak te bevoordeel. Natuurlik mag jy ook vir die politiek bid, maar groepsgebed mag nie die arena word waar mense in ‘onder onsies’ met mekaar betrokke raak nie. Iemand wat met sulke valse motiewe bid, moet weet dat God tot in sy hart sien.

Iets wat ‘n mens meer kere laat wonder is al die herhaling wat dikwels gedurende groepsgebed plaasvind. Ses persone bid en al ses bid vir dieselfde ding, net in ander woorde! Het die Here dan nie die eerste keer gehoor nie? Is groepsgebed nie veronderstel om daarop gebaseer te wees dat gelowiges, saamstem nie? As jy nou klaar oor ‘n saak saamgestem het, waarom moet jy die Here nou weer daaraan herinner? Behoorlike beplanning is ook met groepsgebed belangrik. Kom ooreen waaroor wie gaan bid en stem dan in die gebed saam. Dit sal ‘sirkelgebede’ uitskakel.

Gesinsgebede.

Die oomblikke wat ‘n gesin saam om die troon van die Here in gebed kniel, is goue oomblikke. Daar fokus die gesin op dinge wat hulle raak en kan hulle vir mekaar bid! Daar kan hulle ook voor God op ‘n ander manier betrokke raak by mekaar se sake.

Dikwels as daar konflik in die huis is, is dit moeilik om die saak ‘saam met die Here’ uit te praat. As die een party sê: ‘Die Here hou nie van wat jy doen nie’, is die ander party baie vinnig om die eerste party se sondes ook uit te ryg. In die gesin ken ons mekaar mos so goed dat ons niks kan wegsteek nie. So word die Here eintlik uit die konfliksitausie uitgesluit! In gebed kan niemand egter van God af weghardloop nie! Daar word ons met ons eie sonde maar ook met die bereidheid om die regte dinge te wil doen, gekonfronteer.

Moenie gesamentlike gebed in die gesin afskeep nie. Daar word ons soveel hegter aan mekaar en aan ons hemelse Vader gebind.

Singebede.

‘n Ander moontlikheid om saam te bid is om elkeen net in ‘n enkele sin te bid vir wat op sy of haar hart is. So kry almal geleentheid om aan die gebed deel te neem en gewoonlik word die gevaar van ‘herhaling’ uitgeskakel.

Kettinggebede.

Kettinggebede kan verskillende vorms aanneem. Dit is gebede wat presies werk soos ‘n ketting werk: die een skakel in die ander in. So word daar onophoudelik, soos ‘n ketting aanmekaar geryg is, gebid. Gewoonlik gaan dit ook oor ‘n belangrike saak waaroor gebid word. Dit is wonderlik om so saam te bid. Dit snoer werklik gelowiges eendragtig saam rondom dieselfde saak!

Kettinggebede kan plaasvind in ‘n groep wat bymekaar gekom het. Hulle kry dan in die ry af, een na die ander, ‘n kans om te bid. Hier hoef dit nie noodwendig oor dieselfde saak te gaan nie.

Kettinggebede word dikwels ook so gereël dat elke persoon ‘n spesifieke tyd kry waarop hy moet bid. Waar hy of sy ook al op daardie tydstip is, word die kettinggebed voortgesit.

Daar moet egter opgepas word om nie hierdie vorm van gebed te misbruik nie! In Mat 6:7 waarsku die Here juis teen ‘n stortvloed van woorde. Dit beteken dat mense dink hulle kan die Here deur hulle baie woorde of lang gebede manipuleer. Om die waarheid te sê, hou die Here nie baie daarvan nie. Hy soek nie woorde nie, maar opregte harte.

Simboliese gebede.

Daar word baie gebid. Voor of na etes, voor vergaderings of byeenkomste en so aan. Sommige gelowiges voel dat hierdie gebede nie altyd opreg is nie en hulle is seker in baie gevalle reg. Jy kan nie bid dat die Here ‘n vergadering moet seën en daarna word opgetree soos vyande van die Here nie.

Tog moet ons weer ‘n keer mooi nadink oor wat die gebede presies ‘doen’. Om voor die ete te bid is ‘n gewoonte en gewoonlik word dieselfde ‘rympie’ opgesê. Ons leer dit as kinders van ons ouers en hulle het dit weer van hulle ouers geleer. Dit is dus gewoonlik nie ‘n spontane gebed wat elke keer anders klink nie. ‘n Mens sou eintlik kon sê dat die ‘eintlike’ gebed nie in die woorde self lê nie, maar in die gesindheid van die persone. Deur so voor ete saam te bid, is ‘n simboliese aksie waarin ‘n mens erkenning vir die Here gee. Jy sê vir Hom dat Hy deel is van jou lewe en dat jy ook erken dat jy die kos uit sy hand ontvang. Hy is die een wat vir jou sorg. Eintlik maak dit dan nie veel saak watter woorde jy gebruik nie.

Dieselfde geld sekerlik van gebede by vergaderings. Een van die treffendste geleenthede wat ek bygewoon het,was ‘n gebed voor ‘n simfoniekonsert in Nederland. Die bidder het eenvouding gesê dat hulle die Here as Here wil erken, ook vir die talente wat Hy hulle gegee het. Dit is eintlik mos wat ‘n gelowige se lewe is.. ‘n erkenning tot eer van die Here.

Moet dus nie bang wees om ‘simboliese gebede’ te bid nie. Dit is ‘n getuienis wat jyself oor jouself voor andere lewer.

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Wanneer huigel ek in gebed?

As daar oor huigelary in gebed gepraat word, word daar veral aan twee dele uit die Bybel gedink.

Op straathoeke met baie woorde!

(i) In Mat 6:5-15 praat Jesus oor gebed. Hy begin deur te waarsku teen skynheiligheid (6:5). Daar was mense wat daarvan gehou het om op die straathoeke en in die sinagoges te staan en bid sodat die mense hulle kon sien. Mense het dan hierdie ‘heiliges’ bewonder en geëer vir hulle vroomheid. (Daarom word gesê dat hulle hul beloning klaar weg het). God het nie meer in die sentrum gestaan nie, maar die bidder.

Gebed word dus nie gebruik waarvoor dit bedoel is nie. Gebed word misbruik vir eie eer. Die fokus val op die bidder en nie op God nie. Dit word ‘n instrument vir die bidder om sy of haar eie belange te soek. Hierdie selfsugtige gebed word in Jak. 4:3 duidelik afgewys: ‘As julle bid, ontvang julle nie, omdat julle verkeerd bid: julle wil net julle selfsugtige begeertes bevredig’.

In die verdere verloop van hierdie gesprek verwys Jesus na ‘n tweede probleem. ‘Wanneer julle bid, moet julle nie soos die heidene ‘n stortvloed van woorde gebruik nie. Hulle verbeel hulle hulle sal verhoor word omdat hulle baie woorde gebruik’ (6:7). Jesus sê nie hier dat God net na kort gebede luister nie. Hy luister na opregte lang gebede ook. Die probleem is egter dat daar onder die heidene die idee bestaan het dat as ‘n mens aanhoudend praat en veral baie godsname gebruik die blote krag van jou woorde die god sal oortuig om te luister. Jou oorvloed van woorde word die instrument waarmee die god dan gedwing en gemanipuleer word om te doen wat jy sê. Só laat die lewende God Hom nie manipuleer nie!

Gebed is so weereens nie gehoorsame kommunikasie tussen Vader en kind nie, maar word ‘n instrument waarmee die bidder sy wil op die wil van die Vader probeer afdwing. Weereens staan die bidder in die sentrum. Daarom herinner Jesus in Mat 6:8 net weer sy dissipels aan Wie werklik die sentrum van elke gebed moet staan: ‘…julle Vader weet…’

In ‘n lofsang oor jouself!

(ii) ‘n Tweede belangrike deel vertel die verhaal van ‘n fariseër en tolleaar in gebed (Luk 18:9-14). Die fariseër het in hoogmoed homself geprys. Breedvoerig het hy aan God vertel hoe vroom hy is. Die tollenaar kon daarinteen maar net sy kop laat sak en God om genade smeek! Laasgenoemde, sê vers 14, het weggegaan as die een wie se saak met God reg is!

Die verhaal is so duidelik dat verdere opmerkings eintlik oorbodig is. Iemand wat homself in sy verhouding met God so na  vore stoot en begin dink God skuld hóm iets, ja, dat God eintlik bly moet wees om hóm as navolger te hê, wys eintlik hoe ver hy regtig van God af staan. Hy bid nie omdat hy regtig voor die lewende God in ootmoed wil staan nie. Hy bid omdat hy oor homself wil praat. Iemand wat die fokus van gebed so verskuif, huigel!

Die ware voorreg van gebed: om met God te praat!

Gebed nie daar is om iets vir jou of jou aansien te verwerf nie. Om gebed as ‘n soort van verdienste te gebruik is huigelary. 

Gebed is ook nie daar om God te probeer beïndruk of te probeer manipuleer tot jou eie voordeel nie.

Die probleem kan soms subtiel sy kop uitsteek…

Soms bid jy vinnig voor ete… net om – byna uit bygeloof – te verseker dat God darem nie vir jou kwaad sal wees nie. Van opregte dank en kontak met God is daar nie veel sprake nie.

Soms is jou gebed net ‘n herhaling van sinne wat jy elke aand in byna dieselfde volgorde aframmel. Jy dink nie eers mooi wat jy sê nie! Jy wil in die bed kom na ‘n harde dag… maar moet darem eers ‘bid’. Gedagtelose woorde is so goed as geen woorde nie. Ware gebed moet vanuit die hart opklink. Dit moet van bewustelike oortuiging spreek.

Soms word my gebed ‘n wapen teen God. Ek wil graag iets hê. Nou manipuleer ek Bybelverse so dat hulle vir my sê dat as ek net genoeg glo en bid EK enigiets kan kry, ja selfs berge kan versit… so asof God se wil nie tel nie; so asof God so klein is dat Hy maar net moet luister en doen wat ek die belangrike GELOOFSHELD sê. Wie word dan wie se here? Nee, geloof maak jou eintlik klein en afhanklik voor God. Geloof maak God nie klein en afhanklik voor jou nie!

Soms lê gebed my eie ongeloof bloot. Ek bid vir alles en nog wat. Ek vra God om my met dit of dat te help. Maar as ek van my knieë af opstaan, het ek al my versoeke klaar vergeet. Daar is nie by my die verwagting dat dinge nou anders is en gaan wees as wat dit voor my gebed was nie! My ou wêreld lyk vir my nog steeds dieselfde. Eintlik het my gebed vir my geen verskil gemaak nie. Iemand wat weet dat hy met die lewende God gepraat het wat ‘n verskil kan maak, staan nie só van sy knieë af op nie! Waarom bid jy dan as jy nie glo dat God ook erns met jou gebed sal maak nie? Word die note van ‘n huigelagtige gebed nie dalk daar gehoor nie?

Gebed moet bruis van ‘n lewende verhouding met God.

Wie daardie fokus in sy eie rigting verskuif, huigel. Wie God oneer aandoen deur gedagteloos te bid of ‘bid’ sonder dat hy  omgee of dink wat hy vir God sê, huigel!

Nee, gebed is daar om in opregtheid met die lewende God in gemeenskap te tree, omdat jou verhouding met Hom bruis van lewe. Gebed kan maar net een fokus hê en dit is die lewende God voor wie elke mens in dankbare aanbidding en lof staan!

Wanneer moet ek bid? Is daar bepaalde tye, of kan ek maar enige tyd bid?

‘n Mens kan darem nie voor die stoof agter die kospotte staan en bid nie… of kan jy?

Om een of ander rede het sommige van ons probleme oor wanneer ons moet bid. Gaan die Here nie dalk vir ons kwaad wees as ons net die aand voor ons gaan slaap bid en nie ook as ons in die oggend opstaan nie? As ons nie in die oggend bid nie, gaan die Here regtig die dag saam met ons wees?

Ander wonder weer of die Here na ons gaan luister as ons sommer so voor die stoof staan en bid terwyl die kos kook; of miskien of God gaan luister as ons biddend agter die stuurwiel van die motor sit terwyl ons in besige verkeer voortsukkel. Is so iets nie dalk onrespekvol teenoor die Here nie? Of verder, is dit genoeg of moet ons meer bid?

Is daar ‘n vaste patroon vir gebed?

Is daar ‘n vaste patroon vir ‘n man om met sy vrou te gesels? Natuurlik gesels hy gewoonlik met haar as hy na werk by die huis kom, of as hulle om die etenstafel sit. Soms gesels hy meer en soms minder. Soms het hy soveel te sê dat hy sommer lank die nag in gesels. Op ‘n keer is ‘n saak so dringend dat hy haar sommer van die werk af huis toe skakel. ‘n Verhouding kan alleen groei as dit met gesprek en kommunikasie gepaard gaan. In ‘n verhouding word kommunikasie ook nie ingeperk net tot sekere tye nie. Tog moet ‘n mens gereeld gesels. Daar is dus ‘n kombinasie van gereelde gesprekke en gesprekke wat toevalling kom soos die oproep van die werk af.

Net so gaan dit met gebed. Dit is mos ook deel van ‘n verhouding: ‘n verhouding tussen jou en God. Daarom kan jy gebed nie vasskryf in die hokkies van tyd nie. God se hart en ore is te alle tye vir jou oop. As jy iets vir God te sê het, sê DIT! Jy hoef nie tot vanaand te wag nie. Dit maak ook nie saak waar jy op daardie stadium is nie – praat met God.

Tog was gebed van die vroegste tye af reëlmatig gedoen. Die ou Jode het drie maal per dag op presiese tye gebid (Dan 6:11,14). Jesus self het gewys dat dit dikwels nie genoeg was nie. Hy het soms as dit nodig was, sommer ‘n nag deur gebid (Luk. 6:12)! Daarbenewens leer die geskiedenis ons dat alle groot bidders gedissiplineerde bidders was. Soos ‘n man wat ‘n vrou liefhet en graag met haar praat, moet die gelowige gereeld in rustigheid kontak met God opsoek.

‘n Verdere element is die Bybelse getuienis dat Jesus met spesiale geleenthede spesiale tyd vir gebed ingerig het. So bid Hy byvoorbeeld voor sy kruisiging. Soms gebeur daar net iets met ons wat ons laat voel dat ons nou moet bid en soms sommer lank moet bid. Doen dit! ONTHOU die Here is nie soos ‘n staatsamptenaar wat jou net sekere tye kan sien nie. Hy is soos ‘n liefdevolle Vader wat te alle tye gereed is om te luister.

Wat lei ons uit hierdie gegewens af? Die Nuwe Testament beveel ons nêrens om op spesifieke tye te bid nie. Tog lyk dit of daar tog waarde aan die reëlmaat geheg word. Reëlmaat en spontaniteit in gebed mag nie teenoor mekaar afgespeel word nie. Die hou van gebede op bepaalde tye (hetsy in die oggend of in die aand) mag die spontaniteit van die gebed nooit inperk nie. Die gelowige is steeds vry om elke oomblik spontaan die troon van sy of haar Vader op te soek

Tog kom die patroon van vaste reëlmatige gebed reeds van die Ou Testament af. Die gelowige moet ook spesiale tye inrig om met God te praat. Hy moet stil raak en homself voorberei vir ‘n ontmoeting met God. Soms is dit vir ons as moderne mense moeilik om dit te doen, wat ons voel ons doen niks as ons net stil word nie. Tog is daardie oomblikke van stilword en nadenke soos balsem vir ons oorwerkte en besige siele.

Reëlmatige gebed moet egter nie ‘n wettiese saak word nie. Ons as gelowiges is nie slawe van wette nie, maar is uitbouers van ons verhouding met God. Om ons verhouding met God te versterk bid ons gereeld en nie om wette of opdragte te probeer hou nie!

In die laaste hoofstuk word daar ‘n gebedsprogram voorgestel vir reëlmatige en gedissiplineerde gebed. Hierdie program kan met vrug gevolg word, maar mag nooit in die pad van spontane gebed staan nie!

Skrywer:  Prof Jan van der Watt