Deel 4: Dankie Here!

‘Dankie sê’ is om jou skuld te betaal.

In die tyd van die Bybel was ‘dankie sê’ iets anders as vandag. Vandag is dankie ‘n  woord wat baie gebruik word. Dink maar hoe ons ons kinders met moeite leer om vir alles ‘dankie’ te sê. Dit is juis die probleem. Ons woord ‘dankie’ het sy krag verloor; dit het ‘leeg’ geword. Daarom sê mense baie keer: ‘Ek weet nie hoe om vir jou dankie te sê nie’, of  ‘Ek het nie woorde om jou te bedank nie’. Om net ‘dankie’ te sê klink so hol en leeg.

In die Bybelse tyd was dit anders. Dankbaarheid was nie eintlik iets waaroor jy  gepraat het nie, maar wat jy gedoen het! Die ou samelewing het interessant gewerk. As iemand iets vir jou gedoen het, het hy of sy eintlik verwag dat jy iets soortgelyks sal terugdoen. Dán sou jy ‘dankbaarheid’ bewys. Jy ‘skuld’ hom of haar dus dit wat aan jou gedoen is. Dit mag vir ons snaaks klink dat dankbaarheid so saam met ‘skuld’ loop, maar so was dit nou maar eenmaal. Dankbaarheid beteken inderdaad om in jou optrede te erken dat iemand iets vir jou gedoen het, maar dit is ook ‘n  erkenning van jou verpligting om presies dit vir die persoon terug te doen.  Julle belange en sake loop dus inmekaar. Julle is voortaan by mekaar se sake betrokke.

Die mense in die ou tyd het dus eintlik nooit vir mekaar ‘dankie’ gesê nie. Hulle het ‘dankie’ gedoen! Dit is byna soos in ‘n  rugbywedstryd. Jy sê nie gedurig ‘dankie’ as iemand die bal vir jou gooi nie. Jou maat weet mos dat as jy die kans kry, jy die bal weer vir hom sal gooi. Jy moet iets ‘doen’. Dit sien ons dan ook duidelik in die Bybel. Met enkele uitsonderings na, lees ons nie in die Nuwe Testament dat mense vir mekaar ‘dankie sê’ nie.

Daar is egter ‘n groot uitsondering! Teenoor jou meerdere, die een wat vir jou sorg, moes jy nie alleen met jou optrede nie, maar ook met jou WOORDE ‘dankie’ sê. Dit hang nou saam met die eer en aansien wat jy so vir die belangrike persoon gee. Deur ook vir hom woordeliks te bedank beteken dat almal kan hoor wat hy gedoen het. Dit verhoog sy eer en aansien.

Daarom is die Bybel vol verwysings na ‘dank’ wat aan God gebring moet word (bv. Rom 1:8; Kol. 1:12, 3:17, 4:2; 1 Thes. 5:18). Hy is immers die Een wat vir ons alles gee en vir ons sorg. Sy aansien moet deur ons dankbaarheid verhoog word. ‘Lof’ en ‘dank’ kom dus in die Bybel baie naby aan mekaar. Dink maar aan die bekende verhaal van die tien melaatses wat genees is (Luk 17:11-19). Net die een het teruggekom om Jesus te kom bedank (Luk 17:16).  Luk 17:15 en 18 vertel egter dat sy dank met die prys en eer van God versmelt het. Dank vind uitdrukking in lof.

Dankie doen!

Dit bring ons dan by gebed. Gebed is die plek waar ons soos die melaatse man in dankbaarheid voor God moet neerval. Maar ons moet besef wat dit beteken. Dit beteken ‘n gevoel van dankbaarheid teenoor God nie, maar ook ‘n erkenning van ons verpligtinge en verantwoordelikhede teenoor God. Ons kan nie net ‘dankie’ sê nie, ons moet ook ‘dankie’ doen! En hierdie doen impliseer dat ons dit wat God vir ons doen en gee weer aan Hom sal teruggee… En dit vra baie. Bybelse dankbaarheid is inderdaad nie goedkoop nie!

Dink net ‘n  bietjie…

* Wie het vir jou die lewe gegee?

Wat behoort dus aan Hom en moet jy eintlik aan Hom teruggee?

# Natuurlik jou lewe! Jou lewe behoort aan Hom en daarom moet jy jou lewe vir Hom leef.

*  Wie het vir jou alles gegee wat jy besit?

Wat behoort dus aan God teruggegee te word?

# Natuurlik dit wat jy besit! God het jou as rentmeester aangestel oor jou eiendom. Hy gun dit vir jou, maar om tot sy eer te gebruik.

* Wie het aan jou jou lewenslus en gesondheid gegee?

Wat is dus eintlik God s’n om te gebruik?

# Natuurlik jou lewenslus en gesondheid. God wil hê dat jy die lewe geniet, maar so dat Hy daarop trots kan wees.

En so aan…

Op die wyse word dank ‘n  lewenstyl. Omdat God by elke faset van ons lewens betrokke is, moet ons altyd dankbaar wees (1 Thes 5:18) vir alles (Ef 5:20). Die wyse waarop jy praat, mense hanteer, optree, elke ding wat jy doen moet van dankbaarheid spreek… dankbaarheid teenoor God wat dit vir jou moontlik gemaak het.

En op jou knieë in gebed gee jy aan God dankbare erkenning daarvoor.

Dankbaarheid in die gelowige se lewe word dus in die woorde van lof aan God geskryf, en met die dade van erkentlikheid onderstreep.

Sê ‘ja’ vir God vir alles wat jy het omdat Hy lankal vir jou ‘ja’ gesê het.

Dankbaarheid volgens die Bybel is dus een groot stuk toewyding aan God. Dit is om vir God te sê jy is Syne! Jy is Syne met alles wat jy het, omdat alles wat jy het buitendien syne is! Hy het dit immers vir jou gegee. In dankbaarheid wil jy dit nou VIR HOM gebruik.

Prakties op jou knieë beteken dit dat jy oor elke faset van jou lewe nadink; dat jy jou lewe uit verskillende hoeke bekyk. En dan, so met jou lewe ‘voor jou’, weeg jy elke faset op aan die eis: ‘Is hierdie faset van my lewe ‘n ondubbelsinnge “ja” aan God?’  As die antwoord miskien nie so positief is nie, verwag God dat jy dit ‘n ondubbelsinnige ‘ja’ sal maak.

Here, ek is U s’n

Dit is waar toewyding in gebed inkom. Waar jy op jou knieë in die troonsaal van God staan, kan jy maar net prewel: ‘Here, ek is U s’n’. Uit hierdie oomblikke van toewyding aan God moet die begeerte groei om elke swart kol in jou lewe uit te wis, elke verkeerde begeerte te vermorsel.

Hoe kan dit anders? As jy werklik voor die troon van die lewende God staan, kan jy nie anders as om neer te val en Hom te loof en te dank nie. En dank beteken om jou geheel aan Hom toe te wy. Verder deur jou gebed sal jy sekerlik weer oorweldig word deur die begeerte om God vir ander dinge te dank, byvoorbeeld as jy van Hom dinge gevra het en jy besef  Hy het dit aan jou gegee. Maar toewyding pas hier aan die begin van jou gebed omdat dit nie van lof en dankbaarheid geskei kan word nie. Daarbenewens berei dit die bidder ook voor vir ‘n volgende belangrike faset van gebed, naamlik sondebelydenis.

Word nou stil en sê vir die Here net een sinnetjie: ‘Here, ek is U s’n’. Maar voordat jy dit doen, dink eers na presies wat jy daarmee gaan bedoel.

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Lof uit ‘n traan, maar sonder ‘n vals noot.

‘n  Rooilig: ek loof die Here so hard dat ek net my eie stem hoor!

Lofprysing maak ‘n  belangrike deel uit van baie kerke se eredienste en ander byeenkomste. Dit is natuurlik wonderlik en prysenswaardig. Tog moet ‘n  mens versigtig wees dat die lofprysing se fokus nie verskuif na die verkeerde plek nie. Enige plek behalwe die totale fokus op ons Brandpunt, op God, is die verkeerde plek.

Musiek help met die lofsang, mooi liedjies help ook. ‘n  Vrolike opgewonde atmosfeer het nog nooit kwaad gedoen nie. Die rooiligte moet egter flikker as die lofprysing maar net word soos ‘n  ‘sing song’ op ‘n  kermis. Ek geniet die liedjies en die atmosfeer. Dit laat my lekker voel, ja ek voel selfs naby die Here! Om die waarheid te sê, dit was so lekker dat ek van die Here vergeet het. Of miskien het ek nie heeltemal van Hom vergeet nie, maar ook nou nie heeltemal op Hom gekonsentreer nie. Die sang was so lekker… As dit van lofprysing waar word, verloor lofprysing sy wesentlike doel.

Lofprysing met sang is wonderlik… as dit totaal op God fokus! Lofprysing sonder sang is ook wonderlik… as dit ook totaal op God fokus!

Kom ons oefen.

* Dink aan een (of meer) ding(e) in jou lewe wat vir jou sleg is en wat jy graag anders sou wou gehad het.

#…………………………………………………………………………………………….

#…………………………………………………………………………………………….

#…………………………………………………………………………………………….

Loof God nou daarvoor dat Hy dit met jou laat gebeur het of toegelaat het dat dit gebeur het. Vra Hom sommer ook waarom Hy dit gedoen het en wat Hy daarmee vir jou wil leer. Sê vir Hom dankie vir sy betrokkenheid by jou lewe.

Dit het nou duidelik geword dat ook hierdie stap nie sommer maar net kan ‘gebeur’ nie. Dit help nie om maar net op jou knieë neer te sak en weg te trek moet allerhande ‘lofbetuiginge’ nie. ‘Lofprysing’ is daardie geleentheid in jou gebed waar jy baie spesiaal vir God erken vir sy betrokkenheid in jou lewe. ‘n Paar algemene opmerkings op hierdie punt in jou gebed is alles behalwe goed genoeg. Dit is nie hoe God dit wil hê nie. Hoe kan jy God behoorlik loof as jy nie jouself eers rustig afvra hoe God in jou lewe – goed en sleg – betrokke was nie. Dan kan jy mos sinvol met jou lofgebed aangaan.

 Geliefde, moenie jou gebed verwater deur jou lof aan die Here af te skeep nie. Leer Hom loof in alles!

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Elbe vra:

Ek wil die Bybel bestudeer van voor tot agter, kruis en dwars maar sistematies. Hoe kan ek dit doen?

Antwoord

Prof Jan van der Watt antwoord:

Daar het onlangs ‘n artikel oor Bybelstudie op ons webblad verskyn. Hier is nog ‘n stukke wat daardie artikel aanvul.

Daar is verskillende maniere om die Bybel van voor tot agter te bestudeer. DIe heel eerste stap is om die Bybel sistematies deur te lees. Dit beteken nie dat mens By Genesis begin en by Openbaring eindig nie. DIe eerste paar boeke Genesis en Eksodus gaan oor die geskiedenis van die Jode, maar as mens by dele soos Levitikus is net ‘n klomp reels. As mens daar kom, verloor baie mense moed. Met die Nuwe Testament is die eerste drie Evangelies weer baie dieselfde (Matteus en Lukas het Markus as bron gebruik en lyk daarom so dieselfde). As jy dus met die Nuwe Testament begin lees jy dus basies drie maal dieselfde storie wat meestal dieselfde is (daar is natuurlik verskille ook). Dus, moet mens so bietjie afwissel. Daar is verskillende moontlikhede:

1. a) Daar is leesprogramme wat mens help om die Bybel bv. in ‘n jaar deur te lees (gewoonlik is daar ‘n stukkie uit die Ou Testament en een uit die Nuwe Testament vir elke dag). Dit is gewoonlik redelik lang dele – mens kan dit oor twee jaar versprei deur die daaglikse leesprogram oor twee dae te lees. So ‘n leesrooster kan mens bv. agter in BYBEL A-Z kry. Die Bybelgenootskap het ook so rooster (op webblad: co.za). Kyk ook op Christianity.com, GOOGLE ‘reading the Bible’ of ‘lees die Bybel’.
2. b) Mens kan begin met die Nuwe of Ou Testament (ek sou die Nuwe Testament aandbeveel). Die eerste deel van die Nuwe Testament is geskiedenis (Matt – Handelinge). Dan volg daar ‘n hele reeks briewe van Paulus, Petrus ens. Dit eindig met die profetiese boek Openbaring. Soos ek gese het, sal ek bv. net Matt eers lees (Markus en Lukas oorslaan) en dan van Johannes af verder lees (Johannes vertel ook die storie van Jesus maar op sy eie manier – dit is ook baie meer op die preke van Jesus gefokus). Mens kan dan bv. na Galasiers Markus lees en as mens met Hebreers klaar is, Lukas aanpak. Die Ou Testament se eerste deel is ook geskiedenis (slaan die lang dele met die lyste reels gerus uit). DIe geskiednis van Israel word vertel van Genesis af tot by Nehemia (Ester).  Van Job af kry mens boeke wat oor wysheid en Psalms gaan, Van Jesaja tot by Maleagi kry mens al die profete. Die profesiee is natuurlik in hulle eie omstandighede geskryf (hier sal  mens bietjie hulp moet kry oor wanneer hulle geskryf is en wat die doel was vir die skrywe – party is byvoorbeeld voor die ballingskap geskryf terwyl ander tydens of na die ballingskap geskryf is. 
3. c) ‘n Mens kan ook ‘n kombinasie maak, byvoorbeeld, ‘n deel uit die Ou Testament lees, dit afwissel met ‘n boek uit die Nuwe Testament, soos mens dit interessant vind. So maak mens ‘n kombinasie wat vir jou self interessant is. As die geskiedenis van Israel byvoorbeeld vir jou interessant is, bly dit lees. As jy voel jy wil nou eers afwissel, lees van Paulus se briewe of ‘n Evangelie. Hou dit dus vir jousel finteressant. 

Belangrik is dat a) jy goed boekhou van jou vordering; b) jou gedagtes en wat jou tref aanteken (daar is Bybels met ‘tussenskote’, met ander woorde daar is oop bladsye in die Bybel waar jy aantekening kan maak. Kry vir jou so Bybel, of anders ‘n ‘werksbybel’ waarin jy kan onderstreep en in die kantlyn kan merk. 

Ek hoop dit help bietjie. 

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Deel 3: Lof uit ‘n traan maar sonder ‘n vals noot.

Here, hoe kan ek by ‘n  oop graf lofsange sing?!

MAAR, wat daarvan as dit nie met my goed gaan nie? Moet ek die Here dan nog loof; nee, KAN ek Hom nog loof? Hoe kan ek by ‘n oop graf lofsange sing? Hoe kan ek daar by die grens van die lewe waar ek voel of ek gaan afstort, lofsing asof niks besig is om te gebeur nie?

Hierdie vrae sou geldig  gewees het, as die Here nie daar was nie. Omdat Hy daar is, kan die slae van die lewe ons nooit verwoestend van koers slaan nie. Te midde van jou pyn en smart kan en moet jy nog jou hart in vertroue voor God uitstort. Nooit mag die trane jou oë so vul dat jy die Here nie meer kan raaksien nie (Heb. 13:15). In jou nood moet jy jou na die toekoms uitstrek waar die trane in vreugde sal verander; dit het God mos beloof. Daarvoor kan jy Hom grootmaak en loof. Want waar hierdie hoop en lof uitbly, sterf  gebed. Om God te loof, bind jou aan God se toekoms vir jou. Daaruit kan jy leef, soos Habakuk (3:17-19):

Al sou die vyeboom nie bot nie

en daar geen druiwe aan die wingerde wees nie,

al sou die olyfoes misluk en die lande geen oes lewer nie,

al sou daar geen kleinvee in die kampe meer wees nie

en die beeskrale sonder beeste wees,

NOGTANS SAL EK IN DIE HERE JUBEL,

SAL EK JUIG IN GOD, MY REDDER.

Die Here my God gee vir my krag.

Hy maak my voete soos dié van ‘n  ribbok,

op hoë plekke laat Hy my veilig loop.

Dink maar op praktiese vlak wat ‘lof’ in nood en swaarkry aan jou doen. Veronderstel iets baie slegs het met jou gebeur. Dit voel vir jou of hierdie ding alles in jou stukkend maak, ook jou geloof. As jy dan jou fokus in lof weer instel op die Brandpunt, wat sien jy? As jy daar in sak in as vir God kan sê dat jy dankbaar is vir wat Hy al vir jou gedoen het, of wat Hy nog vir jou gaan doen, sal jy skielik agterkom dat die wêreld nie so donker is nie! Jy sal agterkom dat God se nabyheid en beloftes alles in waarde oortref. Ook in hierdie swaarkry kan jy jou kop op die skouer van God laat rus in aanvaarding van wat met jou gebeur.

Maar dit kan ook meer doen. Deur God ook vir die slegte te loof  kan jou help om na sy plan vir jou lewe te vra. Niks gebeur mos sommer maar toevallig nie. God is altyd daar. Miskien wil die Here jou iets leer, miskien wil Hy jou ‘n  weg wys. Daarvoor kan ons die Here mos altyd loof. En die belangrikste: elke woord van lof in nood is ‘n  belydenis, ‘n  getuienis van jou vertroue in God. Dan verstaan ‘n  mens ook wat die Here bedoel het toe Hy vir Jeremia (32:27) gesê het: ‘Ek is die Here die God van al die  mense. Is iets vir my onmoontlik?’

Loof die Here ook in jou nood en dan sal jy uitvind waarom jy werklik die Here in jou nood kan loof!

Laat ons dan oponhoudelik deur Jesus aan God

‘n offer van lof bring,

dié lof wat aan Hom gebring word

deur die lippe wat sy naam bely.

(Heb 13:15)

Skrywer:  Prof Jan van der Watt