Martin vra:

Ek het my hele lewe lank nooit God se Woord gelees of geken nie. In die huis was nie so iets soos godsdiens of kerk in enige manier van gepraat nie.Ek is vandag 57,en probeer dinge optel en al meer vrae duik op en ek sukkel om werklik met die Woord reg te kom en te verstaan.Ek glo dat God bestaan, maar op die oomblik is ek werklik op soek na iets om aan werklik vas te hou in die Woord. Ek het my lank met drank en vriende omgegaan,en het op n tyd rondgeslaap terwyl ek getroud is. Dit is net asof iets my ongeveer 3 jaar gelede gestop het,en almeer na God se Woord begin soek en n waarheid wat vir my kan sê en wys dat God werklik is. Ek het ’n ruk lank die bybel begin lees ens, totdat my vrou eendag gese het jy kan die “stuk ding”maar verbrand. Ek het opgehou lees, maar kyk en luister net waar ek kan en kans het na die woord, soekende na God.Waar en hoe soek en vra ek om vergifnis vir alles,wat ek aangejaag het, teen God gesondig as ook aan almal om en met my. Dankie

 Antwoord

Prof. Francois Malan antwoord:

Nadat Israel ’n goue kalf gemaak en dit aanbid het, het Moses wat, op bevel van die Here die volk Israel uit die slawerny van Egipte gelei het, vir die Here gesê: ‘Hierdie volk het ’n ernstige sonde gedoen deur vir hulle ’n god van goud te maak. Vergewe tog hulle sonde (Eksodus 32:31-32). Daarna het die Here Hom aan Moses soos volg bekendgemaak:

            ‘Ek, die Here, is die barmhartige en genadige God, lankmoedig, vol liefde en trou. Ek betoon my liefde aan geslagte en geslagte. Ek vergewe ongeregtigheid, oortreding en sonde, maar Ek spreek niemand sonder meer vry nie’ (Eksodus 34:6-7).

 Die naam ‘Here’ is ’n vertaling van die Hebreeuse naam Jahweh wat die Here aan Moses bekendgemaak het toe Hy hom geroep het om Israel uit Egipte te lei. Moses het gevra wat Hy vir Israel moet gaan sê is die naam van die God van hulle voorvaders Abraham, Isak en Jakob wat hulle uit die slawerny sal verlos. Toe sê God vir Moses: ‘Ek is wat Ek is.’ Jy moet vir Israel gaan sê Jahweh,  ‘die Ek is,’ die God van Abraham en Isak en Jakob, het my na julle toe gestuur. Dit is die Naam waarmee Ek aangeroep moet word (Eksodus 3:13-15). Die Naam beteken: ‘Ek is altyd en oral aktief teenwoordig’ en dit as die barmhartige en genadige God, lankmoedig, vol liefde en trou. Dit is die God wat vergewe as daar berou is oor die sonde.

 So het God Hom in die Ou Testament bekendgemaak. In die Nuwe Testament het God veel meer gedoen. Hy het sy enigste Seun gestuur, wat in die Ou Testament reeds opgetree het as die Woord van God, wat in die begin by God was en self God was. Alles het deur Hom ontstaan, en sonder Hom het selfs nie een ding wat bestaan, ontstaan nie. In Hom was lewe, en dié lewe was die lig vir die mense (Johannes 1:1-4). Genesis 1:3: Toe het God gesê (deur sy Woord): ‘Laat daar lig wees. En daar was lig, ens.’  ‘Dié Woord het mens geword en onder ons kom woon…die enigste Seun van die Vader, vol genade en waarheid…die genade en die waarheid het deur Jesus Christus gekom, Hy het die Vader aan ons bekend gemaak’ (Johannes 1:14-18). Van Hom sê Paulus: ‘Vir ons is daar één God, die Vader, uit wie alles is en ons vir Hom, en één Here, Jesus Christus, deur wie alles is en ons deur Hom.’ (1 Korintiërs 8:6).

 Die ware lig wat elke mens verlig was in die wêreld en die wêreld het deur Hom ontstaan, en tog het die wêreld Hom nie erken nie. Hy het gekom na wat syne was, en tog het sy eie mense, die volk Israel, Hom nie aanvaar nie. Maar aan almal wat Hom aangeneem het, hulle wat in sy Naam glo, het Hy die reg gegee om kinders van God te word (Johannes 1:8-12).

 Die wonder dat God ons as sy kinders aanneem kon slegs gebeur deurdat Jesus Christus, self God, aan die kruis gesterf het vir die sonde van die hele wêreld. Hy wat God is wat mens geword het, het die straf van God op die sonde van die mensdom op Hom geneem. Daardeur is ons verhouding met God reggemaak. Ons word deur God vrygespreek deur sy Seun se offer van Homself aan die kruis aan te neem. As ek glo dat Jesus ook vir my sonde gesterf het, en opgestaan het sal ek ook saam met Hom kan begin lewe vir God en my medemense.   

 Paulus skryf daaroor in Romeine 5. ‘Omdat ons nou op grond van geloof geregverdig en vrygespreek is, het ons vrede by God deur ons Here Jesus Christus. Deur Hom het ons in geloof ook toegang tot hierdie genade waarin ons vasstaan, en ons jubel oor die hoop om deel te kan hê aan die heerlikheid van God…ook te midde van verdrukking…En die hoop beskaam nie, want God se liefde is in ons harte uitgestort deur die Heilige Gees wat aan ons gegee is….God bewys sy liefde vir ons daarin dat Christus vir ons gesterf het toe ons nog sondaars was…’ (Romeine 5:1-8).

 Die Heilige Gees van God wat in ons kom woon het, verander ons lewe. Hy lei en leer en versterk ons in die geloof in God (Johannes 14:15-17; 16:8; Romeine 8:11.14). Die vrug van die werk van die Heilige Gees van God in ons, is liefde, blydskap, vrede, geduld, vriendelikheid, goedheid, getrouheid, sagmoedigheid/nederigheid, selfbeheersing (Galasiërs 5:22-23).

 Paulus sê: ‘God is vir ons, wie kan teen ons wees? Niks kan ons skei van God se liefde wat daar in Christus Jesus ons Here is nie’ (Romeine 8:31 en 39).

 Jy vra: ‘Waar en hoe soek en vra ek om vergifnis vir alles, wat ek aangejaag het, teen God gesondig asook aan almal om en met my.’ Waar? – enige plek waar jy ookal kan wees, want God is oral en altyd teenwoordig in sy skepping.

 In Ps 139:1-12 sê Dawid: ‘Here, U deursoek my en ken my. U ken my sit en my opstaan; van ver af verstaan U wat ek in gedagte het. My omswerwinge en waar ek rus – U het dit afgemeet; al my paaie is aan U bekend. Ja, daar is nog nie eers ‘n woord op my tong nie, of U, Here, ken dit volledig. Van agter en van voor omsluit U my; U plaas u handpalms op my. Om dit te verstaan, is ’n te groot wonder vir my; dit is te hoog, ek kan dit nie begryp nie. Waarheen kan ek gaan, weg van u Gees; waarheen kan ek vlug, weg van u teenwoordigheid? Klim ek op na die hemel – U is daar; gaan lê ek in die doderyk – ook daar is U! Neem ek die vlerke van die daeraad, gaan woon ek by die einde van die see; ook daar sal u hand my lei, u regterhand my vashou. En al sê ek, “As duisternis my maar net wil oorval, en die lig om my nag word”, is selfs die duisternis nie vir U donker nie, maar skyn nag so lig soos dag, is die duisternis soos die lig.’ 

 Dat iets jou ongeveer drie jaar gelede gestop het – jy kan seker wees dit is die Here wat met jou besig is. Selfs nadat jy ophou Bybel lees het, is die Here nog steeds met jou besig. Daarom het jy op 17 Mei met jou vrae na die webwerf gekom. 

Hoe ’n mens na die Here toe kom – in gebed. Deur te glo dat God by jou is en jou hoor as jy in gebed met Hom praat, al is dit ’n stilgebed.

 Jesus het die gelykenis vertel van die Fariseër en die tollenaar wat by die tempel gebid het (Lukas 18:9-14). Die Fariseër het vir die Here vertel hoe goed hy is. Die tollenaar het net gesê: ‘O God, wees my, die sondaar, genadig!’ ‘Jesus het vir sy volgelinge gesê, ‘hierdie man, eerder as die ander een, het na sy huis gegaan as iemand wie se saak met God reggestel is.’

 Skrywer:  Prof Francois Malan

Leser vra:

Ek is 63 jaar oud en die afgelope plus minus vier jaar jaag ‘n belofte my wat ek aan Jesus gemaak het toe ek omtrent 34 jaar oud was, en nie nagekom het nie. My vraag: Kan so iets vergewe word? Indien wel, hoe kry ek vergifnis? Want ek kan myself nie vergewe nie.

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Ek gee eers algemene agtergrond oor geloftes in die Bybel voor ek spesifiek by die vraagsteller se probleem uitkom.

Geloftes, waar mense sekere dinge aan die Here belowe, word dikwels in die Bybel vermeld (hoofsaaklik in die Ou Testament). Trouens, dit was nie net in Israel ‘n bekende praktyk nie, maar ook onder ander antieke volke. Omdat die praktyk so wyd voorgekom het, was daar voorskrifte hieroor. In die Bybel vind ons dit in Numeri 30 en Deuteronomium 23:21-23. Veral belangrik hier is dat geloftes nie ‘n geringe saak is nie en dat dit konsekwensies het, soos dat dit uitgevoer moet word. Bekend is byvoorbeeld die spreuk dat mens liewer nie moet belowe nie as om te belowe en nie te betaal nie (Pred 5:3-6; vgl Ps 22:26; 50:14; 56:13; 61:9; 66:13-14; 116:14,18; Jona 2:9). Ons ken ook die spreuk uit ons eie tyd: Belofte maak skuld. ‘n Besondere gelofte in die Bybel was die nasireërgelofte van toewyding aan God (Num 6:1-21). Bekende voorbeelde van persone wat geloftes aan God maak, is die volgende: Jakob wat aan God ‘n belofte maak dat as God hom beskerm, sal hy van al sy besittings ‘n tiende aan God afstaan (Gen 28:20-22); Israel wat as volk ‘n gelofte aan die Here doen dat as Hy die Kaänaniete in hulle hand gee, dan sal hulle die land as brandoffer aan die Here gee (Num 20:2); Jefta, die rigter, wat aan God belowe dat as God die Ammoniete in sy (Jefta se) mag gee, sal hy die eerste een wat hom op pad huis toe tegemoet kom, as brandoffer aan die Here offer (Rig 11:30-40); die kinderlose Hanna wat aan God belowe dat as Hy vir haar ‘n kind gee, sy hom aan die Here sal wy solank hy lewe (1 Sam 1:11); en – die enigste duidelike voorbeelde in die Nuwe Testament – Paulus, en later ‘n paar ander manne, wat waarskynlik ‘n soort nasireërgelofte aan die Here gedoen en vervul het (Hand 18:18; 21:23-26).

Uit hierdie voorbeelde, asook uit die voorskrifte rakende geloftes aan God, is die volgende duidelik:

• ‘n Gelofte spruit voort uit ‘n lewende verhouding met God. Geloftes funksioneer binne die konteks van mense wat hulle lewe in afhanklikheid stel van God. ‘n Gelofte is dan juis ‘n manier om die lewe saam met God te bekragtig en uit te bou;
• Dit spreek daarom vanself dat geloftes nie ligtelik gemaak mag word nie. Dit is slegs na deeglike besinning en gebed dat daartoe oorgegaan mag word;
• Daar is gewoonlik besondere omstandighede, soos lewensgevaar (bv oorlog, vyande; ander bedreigings) of lewensnood (bv kinderloosheid) wat ‘n gelofte aan die Here ontlok;
• Die Here neem ons geloftes ernstig op; Hy hou ons aan ons woord. Dit hang saam met die feit dat God heilig is en ons respek verdien. Hy is nie net nog ‘n mens met wie allerlei magspeletjies gespeel kan word nie. Ons moenie dink dat ons Hom vir ons eie kleinlike voordele kan uitbuit, manipuleer of vir die gek hou nie. Mense wat probeer voordeel trek uit ‘n vinnige belofte, net om agterna gerieflik daarvan te vergeet, speel met vuur.

Hierdie gedagte dat die verhouding met God opregtheid en integriteit van ons vra, ontvang in die Ou Testament reeds groot klem, maar word in die Nuwe Testament nog sterker beklemtoon. Jesus benadruk dit byvoorbeeld dat mens nie jou woorde en jou lewe met allerlei uiterlike rituele, eedswerings en geloftes as geloofwaardig moet probeer voorstel terwyl jou hart ver van Hom af is nie. Laat jou woorde min, maar opreg wees, is Jesus se opdrag. Dit geld jou omgang met ander mense (jou “ja” moet “ja” en jou “nee” “nee” wees; Matt 5:33-37; vgl Jak 5:12), maar ook wanneer jy met God te doen het; byvoorbeeld, ons hoef Hom nie met ‘n stortvloed van woorde te probeer beïndruk wanneer ons bid nie (Matt 6:7-8). Dít is waarskynlik ook die rede waarom daar nie baie voorbeelde van geloftes of enige voorskrifte oor geloftes in die Nuwe Testament voorkom nie. Die verhouding met God word nie soseer by wyse van allerlei voorskrifte gereguleer as wat dit op ‘n innige verhouding met God berus nie. Dit gaan daaroor dat ons verenig met Christus sal lewe, soos die wingerdloot in die wingerdstok is (Joh 15:1-8); dan alleen dra ons veel vrug. God se wette is nie meer op kliptafels geskryf nie, maar in ons harte; dít is die kenmerk van die nuwe verbond wat God in Christus met ons gemaak het (Heb 8:10). Ons word dus nie net meer deur uiterlike wette gelei nie, maar deur die Gees van God wat in ons woon (Rom 8:4-17). Vanuit Nuwe-Testamentiese perspektief word die verhouding met God dus nie meer gedryf deur allerlei uiterlike tekens en manifestasies dat God dit goed bedoel met ons, dat Hy mét ons is in alle nood tot by die voltooiing van die wêreld nie (Matt 28:20). Ons hoef nie meer tekens en bewyse uit die hemel te ontvang dat Hy by ons is nie. Hy het dit reeds bewys toe Hy sy Seun na die wêreld gestuur het. Aan God se teenwoordigheid, nabyheid en redding mag ons nooit meer twyfel nie, maak nie saak wat die omstandighede is nie.

Dis vanuit hierdie manifestasie van God se nabyheid in Christus dat die behoefte aan tekens van God se kant, en geloftes van ons kant om God se nabyheid te verseker, in die Nuwe Testament op die agtergrond tree. Dit plaas egter nie ‘n absolute verbod op geloftes nie. Bepaalde omstandighede mag hulle steeds voordoen waar ‘n gelowige oor tyd heen tog daartoe gelei word om ‘n gelofte aan God te doen, nie noodwendig om iets van God te verkry of oor iets verseker te word nie, maar as uitdrukking van sy of haar toewyding aan God. Nie net individue nie, maar ook groepe gelowiges kan tot so ‘n oortuiging kom. Solank dit nie oorhaastig, ligtelik, om God se “arm te draai” of as “eksperiment” gedoen word nie, maar as uitdrukking van ‘n ernstige oortuiging, kan daar sekerlik nie fout gevind word daarmee nie. Maar myns insiens moet mens beklemtoon dat, vanweë die gewigtigheid van ‘n gelofte en gegewe die aard van die verhouding met God soos hierbo verduidelik, dit nie as “normale” geloofspraktyk beoefen behoort te word nie. Dis slegs by hoë uitsondering, na grondige konsultasie met ander gelowiges en na persoonlike gebedsworsteling dat tot so ‘n stap oorgegaan behoort te word. Die voorbeeld van die oorhaastige Jefta uit Rigters 11 waarsku ons teen geloftes wat op die ingewing van die oomblik gemaak word. En die uitvoerige voorskrifte oor die implikasies van ‘n gelofte (Num 30), asook die herhaaldelike vermanings in die Psalms dat geloftes aan die Here betáál moet word, waarsku teen ‘n onnadenkende en ligtelike omgaan met geloftes aan die Here. Ons kennis van God, maar ook ons selfkennis – gedagtig daaraan dat ons broos en sondig is – maak dat ons nie oorhaastig dinge aan God behoort te belowe nie.

In die lig van bostaande uiteensetting is dit verstaanbaar dat ons vraagsteller bekommerd is oor die belofte aan die Here wat hy verbreek het. Dit knaag aan hom; hy is teleurgesteld in homself en voel dat hy homself nie kan vergewe nie, amper asof hy die “onvergeeflike sonde” begaan het.

Maar ons kan die broer onomwonde verseker dat die genade van God in Christus ook hierdie verbreekte belofte bedek en vergewe. Hy is in elk geval in goeie geselskap. Ons weet ten minste van een ander “geloofsheld” wat ook ‘n belofte verbreek het en tog herstel is in sy posisie as volgeling van Jesus, en dit is Petrus. In sy voortvarendheid het hy plegtig voor al die dissipels belowe dat al sou die ander vir Jesus in die steek laat, hý beslis nie sal nie (Matt 26:33); net om enkele ure daarna vir Jesus drie maal te verloën (Matt 26:69-75). Uiteindelik het Petrus weer drie keer bely dat hy die Here liefhet (Joh 21:15-19), en so is hy in ere herstel.

Die punt is: God weet van watter stoffasie ons is, dat ons soms oorhaastig, voorbarig en oormoedig optree (soos Petrus), maar ook dat ons broos, weifelend en sondig is (soos Petrus). Daarom vergewe hy ook ons verbreekte beloftes wat soms in oormoed gedoen is. ‘n Verbreekte belofte is nie ‘n erger sonde as ander nie; dis ook nie die onvergeeflike sonde nie. Daar is net een sonde wat onvergeeflik is, en dit is wanneer ons nie vergewe wíl word nie. Daarom kan ons vraagsteller met groot vrymoedigheid ook hierdie oortreding van hom aan die Here bely, die Here se vergifnis aanvaar en voortgaan om Hom voluit te dien. Hy hoef hom nie verder daaroor te kasty nie. Hy is miskien teleurgesteld in homself, dat hy die Here nie genoeg liefgehad het om sy belofte te hou nie. Maar hy kan dit weet: Werklike liefde is nie die liefde wat ons vir God het nie (daarin is ons altyd teleurgesteld), maar die liefde wat God aan ons bewys het deur sy Seun te stuur as versoening vir ons sondes (1 Joh 4:10). Ons word nie gered op grond van hoe getrou ons óns beloftes nakom nie, maar op grond van hoe getrou God aan sý beloftes is. En dié verbreek Hy nie; sy Woord is ewig (Jes 40:8). Dís die evangelie, die goeie nuus. Daarin kan ons rus. As dit nie so was nie, het nie een van ons ‘n kans gestaan by God nie. Ons redding is nie afhanklik van die verbond wat ons met Hom aangaan nie, maar van die verbond wat Hy in Christus met ons tot stand gebring het (Heb 9:23-28; 10:11-18).

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

Jan vra:

Dit is nogal ‘n moeilike gedeelte. In die opmerking van Jan staan daar dat Abimeleg die naam HERE gebruik het. Dit is wel nie korrek nie. In die betrokke vers (4) word egter nie in die Hebreeus JAhwe gebruik nie, maar Adonay. Wanneer God met Abimeleg praat, word konsekwent van Elohim (God) gepraat. Dit was ook ‘n algemene naam vir gode (of ‘n god) by die ander semitiese volke. God het aan Abimeleg verskyn. Dit is nie werklik duidelik of Abimeleg gedink het die enigste ware God het aan hom verskyn, of dalk maar een van die meer gode wat hy aanbid het nie. Abimeleg het in ‘n sekere sin onwetend gesondig. Abraham, wat wel die ware God geken het, bid dan hiervoor. Al was hy ‘n sondaar, het Abraham in God geglo en bid hy dan as gelowige kind van God vir iemand wat deur Abraham se toedoen onwetend gesondig het.

Antwoord

Prof Herrie van Rooy antwoord:

Dit is nogal ‘n moeilike gedeelte. In die opmerking van Jan staan daar dat Abimeleg die naam HERE gebruik het. Dit is wel nie korrek nie. In die betrokke vers (4) word egter nie in die Hebreeus JAhwe gebruik nie, maar Adonay. Wanneer God met Abimeleg praat, word konsekwent van Elohim (God) gepraat. Dit was ook ‘n algemene naam vir gode (of ‘n god) by die ander semitiese volke. God het aan Abimeleg verskyn. Dit is nie werklik duidelik of Abimeleg gedink het die enigste ware God het aan hom verskyn, of dalk maar een van die meer gode wat hy aanbid het nie. Abimeleg het in ‘n sekere sin onwetend gesondig. Abraham, wat wel die ware God geken het, bid dan hiervoor. Al was hy ‘n sondaar, het Abraham in God geglo en bid hy dan as gelowige kind van God vir iemand wat deur Abraham se toedoen onwetend gesondig het.

Skrywer:  Prof Herrie van Rooy

Jan vra:

Matteus 10: 40, 41

Jesus stuur die 12 dissipels uit en gee aan hulle mag om onrein geeste uit te dryf en om elke siekte en kwaal te genees. Dan gee Hy allerhande instruksies oor hoe hulle te werk moet gaan en sluit af met: “Wie ‘n profeet ontvang omdat hy ‘n profeet is, sal die loon van ‘n profeet ontvang, en wie ‘n regverdige ontvang omdat hy ‘n regverdige is, sal die loon van ‘n regverdige ontvang.”

Wat bedoel Jesus met die “loon” van ‘n profeet en regverdige?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Onderliggend aan Matteus 10:40-42 lê die konsep van die profeteloon, wat teruggaan tot in Ou-Testamentiese (OT) tye. Dit is dus nodig om die OT agtergrond eers na te gaan voordat spesifiek oor Matteus 10 gehandel word.

Volgens 1 Samuel 9:9 was profete vroeër sieners genoem, waarskynlik omdat hulle ‘n bonatuurlike vermoë gehad het om dinge waar te neem, ‘n insig wat hulle van God ontvang het. Daarom dat ‘n profeet ook as ‘n man van God bekend gestaan het; hulle was in diens van God om sy wil aan die volk bekend te maak. Iets hiervan kry ons 1 Samuel 9-10 waar Samuel as God se boodskapper optree om Saul as koning oor Israel te salf. Saul was eintlik op soek na sy pa se donkies, maar gaan raadpleeg toe die siener, Samuel, oor waar die donkies moontlik kon wees. En dit was die gebruik om in so ‘n geval ‘n geskenk aan die siener of profeet te gee (1 Sam 9:7; vgl ook 1 Kon 13:7; 2 Kon 5:5,15), ‘n gebruik wat uitgegroei het tot ‘n vaste inkomste vir profete wat in die koninklike hof diens gedoen het, maar ongelukkig ook tot wanpraktyke gelei het (Miga 3:5,11). Ware profete se grootste geskenk of loon was egter die respek wat hulle in die samelewing geniet het omdat hulle as vertolkers van die wil van God opgetree het. Dit spreek dan ook vanself dat mense wat aan profete gasvryheid betoon het, gedeel het in die profeet se eer en aansien, en in daardie sin van die woord ook die profeteloon ontvang het. ‘n Goeie voorbeeld hiervan is die profeet Elia wat by die weduwee van Sarfat tydens die groot droogte in Israel huisvesting ontvang het. Dit het die goeie gevolg vir haar gehad dat haar meel en kookolie nie opgeraak het nie (1 Kon 17:8-24). Sy deel dus in die “profeteloon” van Elia, wat in haar geval beteken het dat God nie net vir sy profeet sorg nie, maar ook vir haar en haar kind.

Profete was egter nie altyd gewild nie, veral nie by die konings wanneer hulle aan dié God se wil moes verkondig nie, wat nie noodwendig in ooreenstemming met die heersende politiek van die dag was nie. Dan moes die profete vlug vir hulle lewe. Elia is weer eens ‘n goeie voorbeeld. Hy moes homself uit die voete maak toe koning Agab en dié se vrou, Isebel, sy bloed gesoek het (1 Kon 18: 1,10). Hulle het Elia verantwoordelik gehou het vir die ellende in Israel weens die droogte wat hy in opdrag van Here aangekondig het (1 Kon 18:17). Met dié dat profete dikwels deur die konings vervolg en doodgemaak is (vgl 2 Kron 36:16; Jer 26:20-23), het die konsep van profeteloon ook ‘n negatiewe betekenis gekry, naamlik dat profete die gevaar loop om doodgemaak te word, soos wat Isebel met ‘n groot aantal profete gemaak het (1 Kon 18:4). Nie net die profete self nie, maar enigeen wat hulle sou huisves of aan hulle gasvryheid betoon, sou dieselfde lot as die profeet ondergaan, naamlik uitwissing. Hierdie gedagte het in die tyd van die Nuwe Testament nog sterk geleef. Jesus verwys daarna in Matteus 5:12 as Hy sê dat die Jode se voorouers die profete doodgemaak het, en dat die dissipels dieselfde lot sal ondergaan. As die Meester gehaat en vervolg word, sal die dissipels dit ook ervaar (Matt 10:22-25). Hebreërs 11:35-38 bevat dieselfde gedagte – dat daar OT gelowiges was wat ter wille van hulle geloof in God gemartel en gedood is. Dis alles deel van die loon omdat jy ‘n profeet is, of iemand wat aan ‘n profeet gasvryheid bewys het. Laasgenoemde is per assosiasie dan net so “skuldig” soos die profeet self.

Die konsep profeteloon het dus ‘n dubbele betekenis: enersyds om lewensonderhoud en eer te ontvang omdat iemand as God se betroubare boodskapper bekend gestaan het, en andersyds om verguis, vervolg en gedood te word omdat mense – veral diegene in magsposisies – nie van jou (God se) boodskap hou nie. En dieselfde met mense wat indirek deel in die profeteloon vanweë hulle betrokkenheid by die profeet: dit kan vir hulle óf positief óf negatief uitwerk.

Dit is hierdie gedagtekompleks wat ons as agtergrond moet aanvaar om Matteus 10:40-41 te verstaan. Hier word die gedagte van profeteloon toegepas op Jesus en sy volgelinge. Hierdie verse is op ‘n interessante manier gestruktureer. In dalende orde word hier van vyf kategorieë gepraat: God, Jesus, profeet, goeie mens (letterlik: regverdige) en geringste. Die laaste drie is almal verwysings na die dissipels van Jesus. (Vir “profeet”, kyk Matt 5:12; vir “goeie mens”, kyk Matt 5:20 waar gesê word dat die dissipels “geregtigheid” / “regverdigheid” moet beoefen; vir “geringste”, kyk Matt 18:6-14 waar die dissipels “kleintjies” genoem word, en in Matt 25:40,45 “geringstes” [“geringste” is slegs die oortreffende trap van “kleintjie”].) Die “rangorde” werk so: God is die Een wat Jesus stuur (10:40), en Jesus is die Een wat sy dissipels (profete, goeie mense, geringstes) stuur. En elkeen wat die dissipels ontvang, dit wil sê aan hulle gasvryheid bewys, ontvang dan die loon wat gekoppel is aan die dissipels as God se profete. En so-iemand ontvang eintlik vir Jesus Self, want agter die dissipels staan die Een wat hulle gestuur het. Dus, net soos wat die profete in die OT God se verteenwoordigers was, en mense wat hulle ontvang het (d w s met hulle geassosieer het), ingetrek is in God se teenwoordigheid, net so gebeur dit in die NT met die dissipels as Jesus se verteenwoordigers, gesante of ambassadeurs. As jy hulle boodskap aanvaar en daarmee identifiseer, dan word jy deel van God se familie op aarde, en ontvang jy die loon wat daarmee gepaard gaan, naamlik om te deel in al God se gawes wat Hy as die Koning van sy koninkryk aan sy onderdane meedeel: aanvaarding, liefde, genade, vergifnis van sonde, gemeenskap van die gelowiges. Natuurlik, daar is ook nog die toekomstige loon, waarvan ons nou reeds ‘n voorsmakie kry, naamlik die ewige lewe. Dít is die finale profeteloon wat ons van God ontvang – om vir ewig in sy teenwoordigheid te mag verkeer (vgl Matt 19:28-29).

Maar, soos reeds genoem, die profeteloon het ook ‘n negatiewe komponent. Net soos in die OT mense wat met profete geassosieer het die gevaar geloop het om saam met die profeet vervolg te word, so ook in die NT. Jesus praat hiervan in Matteus 10:16-25 as Hy noem dat die dissipels ook gehaat, vervolg en uitgeskel sal word. Dit is deel van die “pakket”. Die profeteloon hou beide goeie en minder goeie dinge in. Maar ook die slegte dinge bevestig op ‘n vreemde manier dat ons geloof in Christus eg is. Wanneer mens vervolging in die gesig staar, in watter vorm ook al, dan wys dit dat jy in die lang ry staan van God se profete wat dit in hierdie wêreld nie altyd maklik gehad het nie, om dit sag te stel.

‘n Laaste opmerking. Omdat die dissipels in Matteus 10:40-42 met drie verskillende benamings benoem word, is daar nie regtig ‘n verskil tussen die “goeie mens se beloning” en die “profeet se beloning” nie; dis presies dieselfde. Wat wel interessant is, is dat Matteus die geringstes insluit by die beloning. Met geringste, as term vir die dissipels, wil hy sê dat die profete en goeie mense ook geringstes is. Daar is nie ‘n hiërargiese verskil tussen die dissipels nie. Tog kan mens sê dat Matteus met “geringstes” / “kleintjies” diegene aandui wat nie so gereken of besonders was in die gemeente nie. (Kyk Matt 18:6-14 waar “kleintjies” gebruik word om diesulkes mee te beskryf.) Dit beteken dat al bedien jy selfs een van hierdie geringstes van Jesus se dissipels, deur byvoorbeeld bloot ‘n beker koue water aan te bied, deel jy nog steeds in die profeteloon. Want in die kerk van Jesus is daar nie vernames en minder vernames nie, almal is broers (Matt 23:8). Ons kry dus in Matteus met ‘n besondere toepassing of herinterpretasie van die profeteloon-gedagte te doen. Alle volgelinge is verteenwoordigers van Christus, nie net besondere figure nie, en is daarom draers van die profeteloon. Jou optrede teenoor selfs die sogenaamde geringstes kan dus jou lot by God bepaal, soos Matteus 25:40,45 duidelik aantoon, waar staan dat in soverre versorging aan die geringstes gebied is, is dit ook aan Christus gedoen.

Kortliks dus: Die profeteloon van Matteus 10:40-42 het as inhoud die gemeenskap met Christus, en deur Hom met God, en daarmee saam die ewige lewe (Matt 5:12).

Skrywer: Prof Hermie van Zyl