Amanda vra:

Ek was besig om in 2 Petrus 2 te lees oor vals leraars. Ek lees toe tot by vers 15:16 in Die Boodskap op my kindle.

“Hulle doen presies wat Bileam, die seun van Beor, vroeër aangevang het. Hy is daardie vals profeet wie se liefde vir geld duur te staan gekom het. Maar die Bybel vertel vir ons dat Bileam se donkie net betyds met hom in ‘n menslike stem gepraat het. Dit het gekeer dat die profeet met sy bose planne voortgaan”

Vind die Boodskap maklik verstaanbaar. Wou toe verder weet van Bieleam en gaan lees toe verder in my hand bybel  AFR53 in Numeri 22 oor Bileam.  Behalwe dat ek gelees het hy was ongehoorsaam was, kon ek nie verstaan oor die geld nie. Bileam wou my net nie los nie. Drie keer die week kry ek Numeri verse  23/24 en toe weer 21 as deel van daaglikse stukke om te lees.  Toe besluit toe om in die  Matthew Henry’s commentary Whole Numeri 22 daar te gaan lees. Nou verstaan ek dit beter wat hy verkeerd gedoen het.

Is daar ‘n Afrikaanse naslaan bybel beskikbaar

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

In Numeri 31:16 sê Moses vir die bevelvoerders van die leër wat al die Midianitiese vroue laat bly lewe het: ‘en deur die toedoen van Bileam was juis hulle (die vrouens) die oorsaak dat die Israeliete by Peor ontrou was aan die Here en daar ’n ramp oor die volk van die Here gekom het.’

Hier verwys Moses na wat in Numeri 25 opgeteken is. Die plan om die vroue te gebruik om die Israeliete te verlei om aan die offermaaltye ter ere van hulle gode deel te neem, was blykbaar Bileam se raad aan Balak, om sodoende die Here kwaad te maak vir sy volk, omdat daar geen ander manier was om die Israeliete te vervloek nie.

Of Bileam daarvoor geld gekry het van Balak, word nie gesê nie, maar dit kon so geskied het. Vergelyk bv. Miga 6:5 ‘dink aan die planne van koning Balak van Moab, en wat Bileam hom geantwoord het en dink aan alles tussen Sittim (van Numeri 25) en Gilgal (van Deutr. 12:29-30; vgl. Jos 4:9).

In Deuteronomium 23:4-5 word gesê dat die Moabiete Bileam gehuur het om Israel te vervloek, maar dat die Here sy vloek in ’n seën verander het.

In Josua 24:9-10 sê die Here: ‘Balak het vir Bileam laat roep om ’n vloek oor julle uit te spreek. Maar Ek het nie na Bileam geluister nie, en hy moes julle teen wil en dank seën…’

In Nehemia 13:2 word gesê dat die Moabiete vir Bileam gehuur het om ’n vloek oor Israel uit te spreek, maar dat ons God die vloek in seën laat verander het.

Daarom dat 2 Petrus 2:15-16 kan sê dat Bileam daarop uit was om vir geld onreg te pleeg, maar wat daaroor bestraf is. ’n Stom rydier het met die stem van ’n mens gepraat en ’n einde gemaak  aan die onsinnige optrede van die profeet.

In Josua 13:22 word vertel dat Bileam deur die Israeliete doodgemaak is met die inname van die gebied wat aan Reuben toegeken is.

Afrikaanse Naslaan Bybels:

Die beste is seker die Afrikaanse Bybelkonkordansie; ook die Verwysingsbybel.

Die Bybel in Praktyk het verwysings en ‘n tematiese konkordansie agterin.

Die Verklarende Bybel is uit druk.

Skrywer:  Prof Francois Malan

Pieter vra:

Ek het ‘n vraag oor die teksgedeeltes in Jeremia en Hebreërs wat verwys na die ou en nuwe verbond.

Ek het die gedeelte gelees: Alle Paaie lei na Jesus: Ou verbond-nuwe verbond deur Adrio König. My vraag is egter: Hoekom is daar ‘n verskil in Hebreërs teenoor Jeremia? Is die teks in die Nuwe Testament ‘n aanhaling van die teks in die Ou Testament? Is dit nie ‘n verbreking van die opdrag dat nie een woord bygesit of weggelaat mag word nie?

Voorbeeld: 1983-Afrikaanse Vertaling: Jeremia 31:32-33: “³² Dit sal nie wees soos die verbond wat Ek met hulle voorvaders gesluit het toe Ek hulle aan die hand gevat en uit Egipte laat trek het nie. Hulle het daardie verbond wat Ek met hulle gesluit het, verbreek al was Ek getrou aan hulle, sê die Here. ³³ Dit is die verbond wat Ek in die toekoms met Israel sal sluit, sê die Here: Ek sal my woord op hulle harte skryf en dit in hulle gedagte vaslê. Ek sal hulle God wees en hulle sal my volk wees.”

Hebreërs 8:9-10: “⁹ Die nuwe verbond sal nie wees soos dié wat Ek met hulle voorvaders gemaak het op die dag toe Ek hulle aan die hand gevat het om hulle uit Egipte uit te lei nie, want hulle het nie my verbond gehou nie, en Ek het hulle verwerp, sê die Here. ¹⁰ Dít is nou die verbond wat Ek met Israel na daardie dae sal sluit, sê die Here: Ek sal hulle my wette in die verstand gee, op hulle harte sal Ek dit skrywe; Ek sal hulle God wees, en hulle sal my volk wees.”

King James version: Jeremiah 31:32-33: “³² Not according to the covenant that I made with their fathers in the day that I took them by the hand to bring them out of the land of Egypt; which my covenant they brake, although I was an husband unto them, saith the LORD: ³³ But this shall be the covenant that I will make with the house of Israel; After those days, saith the LORD, I will put my law in their inward parts, and write it in their hearts; and will be their God, and they shall be my people.”

Hebreërs 8:9-10: “⁹ Not according to the covenant that I made with their fathers in the day when I took them by the hand to lead them out of the land of Egypt; because they continued not in my covenant, and I regarded them not, saith the Lord. ¹⁰ For this is the covenant that I will make with the house of Israel after those days, saith the Lord; I will put my laws into their mind, and write them in their hearts: and I will be to them a God, and they shall be to me a people:”

Antwoord

Aanhalings uit die Ou Testament deur Nuwe Testament-skrywers is een van die interessantste maar ook moeilikste kwessies om te verstaan wanneer dit kom by die uitleg van die Bybel. Ons vraagsteller noem een voorbeeld – hoe die skrywer van Hebreërs Jeremia 31:32-33 in Heb 8:9-10 aanhaal. (En ja, dit is beslis ‘n aanhaling.) Maar soos die vraagsteller tereg opmerk, as dit ‘n aanhaling is, is dit nie baie akkuraat gedoen nie, want daar is ‘n paar verskille op te merk tussen Jeremia en Hebreërs.

Ek gaan eers ‘n paar algemene opmerkings maak oor die kwessie van aanhalings deur NT-skrywers en dan meer spesifiek oor Heb 8:9-10 handel.

• Die meeste NT-skrywers was Joodse gelowiges wie se belangrikste godsdienstige gesagsbron “die Skrifte” was. Laasgenoemde was destyds die benaming vir daardie geskrifte wat later as ons OT bekend sou staan. Dit was dus net natuurlik dat die NT-skrywers die Jesus-figuur sou probeer verstaan in terme van die Godsopenbaring in die OT. Hulle het probeer aantoon dat Jesus die voortsetting van die OT Godsopenbaring was, dat Jesus dieselfde status as die God van die OT gehad het en daarom ook as Here erken en aanbid moes word. Al gou het sekere tekste in die OT hulleself aangedien as Messiaanse tekste (waarvan sommige reeds deur Joodse geleerdes as Messiaans gedui is) en van toepassing gemaak op die verskillende aspekte van Jesus se Persoon en bediening. Dit is so verstaan dat hierdie tekste hulle vervulling gevind het in Jesus Christus. Dit is veral tekste soos Gen 12:3; Deut 18:15; Pss 2:7; 8:4-6; 22:2; 110:1; 118:22-23; Jes 6:9-10; 7:14; 28:16; 40:3-5; 52:13-53:12; 61:1-2; Jer 31:31-34; Joël 2:28-32; Hos 6:2; 11:1; Sag 9:9 wat deur NT-skrywers op Jesus betrek is.
• Die vraag is verder watter OT die NT-skrywers gebruik het. Hier staan ons voor een van die verskynsels wat nie altyd so maklik te beantwoord is nie. Wat ons wel met ‘n redelike mate van sekerheid kan sê, is dat die NT-skrywers meestal die sogenaamde Septuagint gebruik het. Laasgenoemde was die Griekse vertaling van die Hebreeuse OT. Die Septuagint het tot stand gekom in die twee eeue voor die geboorte van Christus toe baie Jode, veral dié wat in die sogenaamde verstrooiing buite Palestina gewoon het, nie meer Hebreeus kon verstaan nie. Grieks het in hierdie tyd algaande die wêreldtaal geword en daar is toe ‘n Griekse vertaling van die oorspronklike Hebreeuse OT gemaak. En dié was eintlik die meerderheid Jode se Bybel. Maar dis nie al nie. Ons weet daar was verskillende weergawes van die Septuagint in omloop in die 1e eeu nC. Ons is dus nie altyd seker watter weergawe deur ‘n bepaalde NT-skrywer gebruik is nie (van hierdie weergawes is ook nie meer vandag beskikbaar nie). Verder is dit ook duidelik dat NT-skrywers soms direk van die Hebreeuse OT gebruik gemaak het, veral as dit die argument beter gepas het. ‘n Mens moet dus in elke individuele geval probeer vasstel wat moontlik die bron van die aanhaling was – die Septuagint, watter weergawe van die Septuagint, of die Hebreeuse OT?
• ‘n Verdere kompliserende faktor is dat NT-skrywers nie altyd die OT op dieselfde manier gebruik het nie. Soms maak hulle net vae toespelings op ‘n OT teks, of hulle haal uit die geheue aan (met gevolglike presisie-verlies), ander kere is dit weer klaarblyklik direkte of verbatim-aanhalings (met die bron wat weliswaar soms nie duidelik nie), en in ander gevalle haal hulle weliswaar min of meer direk aan maar verander doelbewus die OT bewoording op bepaalde punte om die argument beter te dien. ‘n Goeie voorbeeld is die aanhaling van Ps 68:19 in Ef 4:8. In Efesiërs word gesê dat God aan die mense geskenke gegee het, terwyl Ps 68:19 sê dat die mense aan God geskenke gegee het. Die punt wat Paulus egter in Efesiërs wil maak is dat die Here Jesus ten hemele gevaar het en vanuit sy verhewe posisie aan sy kerk gawes gee: apostels, profete, ens. Daarom gebruik Paulus die gedagte van God wat in die hoogte woon (Ps 68:19), maak dit van toepassing op Jesus se hemelvaart, maar verander die gedagte van geskenke ietwat sodat Jesus nou in die posisie is om gawes aan mense te gee, eerder as dat hulle gawes aan Hom bring. Hieruit kan mens aflei dat hoewel die NT-skrywers oor die algemeen getrou was in die manier waarop hulle uit die OT aangehaal het, hulle dikwels die OT teks aangepas het om in ‘n ander konteks (die openbaring in Christus) hulle argument beter te dien. Hulle het dus ‘n baie meer dinamiese en kreatiewe omgang met en gebruik van die OT as gesagsbron gehad as wat ons hulle dikwels voor krediet gee. Hierdie verskynsel maak ook dat ons vandag ‘n onderskeid moet tref tussen ons uitleg van die OT, enersyds, en ons uitleg van die NT se gebruik van die OT, andersyds. Byvoorbeeld, as ons Ps 68:19 uitlê, dan moet dit in terme van die bedoeling van die Psalm self in sy oorspronklike konteks gedoen word. Ons kan dus nie Ef 4:8 se aanwending van Ps 68:19 as die “eintlike betekenis” van Ps 68:19 sien nie. Ons kan wel sê dat die resepsie van Ps 68:19 in die NT ‘n ander wending geneem het; hier het dit ‘n verdere toepassing gekry soos die nuwe heilsgebeure in Christus dit genoodsaak het. Verder, die ander saak waarna ons vraagsteller verwys – dat die beginsel van geen toevoeging tot of wegneming van die Woord van God (Op 22:18-19) so in die gedrang kom – is glad nie op hierdie kwessie van OT aanhalings in die NT van toepassing nie. Indien dit was, sou ons dan die hele manier waarop NT-skrywers met die OT omgaan, onder verdenking moet plaas, en dit kan tog nie. Die waarskuwing in Op 22 het eerder op die oog mense wat doelbewus die evangelie van Christus verdraai en verwring sodat dit iets anders sê as wat die duidelike bedoeling daarvan is. Paulus rig ook ‘n soortgelyke waarskuwing in Gal 1:8-9 en 5:10 (vgl Deut 4:2; 12:32). Die tegniek en metode van aanhalings uit die OT deur NT-skrywers lê egter op ‘n totaal ander vlak. Laasgenoemde het te make met die manier waarop die OT ‘n belangrike rol gespeel het om die Persoon en werk van Jesus as die kontinuering van die OT Godsopenbaring te verstaan.

Met bogenoemde opmerkings as algemene agtergrond, kan ek vervolgens spesifiek handel oor Heb 8:9-10. Hier het ons met ‘n geval te doen waar daar eintlik ‘n merkwaardige woordelikse ooreenkoms tussen die aanhaling in Heb 8 en die teks van Jer 31:32-33 is. Maar dan moet die vergelyking getref word tussen die Griekse teks van Heb 8:9-10 en die Septuagint-teks van Jer 31:32-33, want die Hebreër-skrywer is kennelik besig om uit die Septuagint aan te haal en nie uit die Hebreeuse teks van Jeremia nie. En wat ons vraagsteller doen, is om Heb 8:9-10 te vergelyk met die Afrikaanse en Engelse vertalings wat uiteraard op die Hebreeuse teks gebaseer is. (Bybelvertalings van die OT word gedoen uit die oorspronklike Hebreeuse teks van die OT en nie uit die Septuagint-teks nie.)

Tussen die Hebreeuse teks van Jer 31:32-33 en die Septuagint-weergawe (38:32-33) is daar inderdaad groter verskille as tussen die Septuagint en Heb 8:9-10. So word daar bv in die Hebreeuse Jer 31:32 gepraat van Israel wat die verbond verbreek het al was God getrou aan hulle (of, dat God ‘n getroue eggenoot vir hulle gebly het, vgl King James-Vertaling), terwyl die Septuagint praat van God wat Israel  verwerp het. Dis nie duidelik hoe die Septuagint hierdie vertaling (verwerp) van die Hebreeuse teks gemaak het nie; sommige kenners meen dat die Septuagint die Hebreeuse woord vir getrou verwar het met ‘n ander Hebreeuse woord wat baie dieselfde lyk maar die betekenis van verwerp het.

Hoe dit ook al sy, feit van die saak is dat Heb 8:9-10 die Septuagint-teks redelik getrou volg. Die enigste werklike betekenisvolle verskil is waar Hebreërs die woord “verbond gemaak” het (v9) terwyl die Septuagint die meer algemene begrip “verbond gesluit” het. Hierdie verskil kan óf voortspruit uit die feit dat Hebreërs bloot sy styl afwissel óf dat hy doelbewus “gemaak” gekies het om iets sterker te sê oor die nuwe verbond, naamlik dat die nuwe verbond van ‘n ander aard is as die ou verbond, dat dit meer effektief is as die eerste verbond. Dit mag saamhang daarmee dat Hebreërs ook in 8:8 ‘n ander woord vir verbondsluiting as die Septuagint gebruik, wat in die vertaling nie so opvallend is nie, maar wel in die Grieks. In die Septuagint staan dat die Here met die huis van Israel en Juda ‘n nuwe verbond sal sluit, maar Hebreërs gebruik ‘n sterker woord, naamlik tot stand bring, tot voltooiing bring. Moontlik het Hebreërs doelbewus hierdie verandering aangebring om aan te sluit by die gedagte dat die nuwe verbond in Jesus sy voltooiing bereik, of volmaak tot stand gebring word. Hierdie gedagte pas in elk geval goed in by die hele argument waarmee Heb 8 besig is, naamlik dat daar nou deur Christus ‘n nuwe en beter verbond tot stand gebring is as onder die ou verbond, omdat Jesus, die Seun van God, as ewige Hoëpriester die Middelaar van hierdie verbond is. En Jeremia 31 word binne hierdie argument aangewend om aan te toon dat hierdie teks nou sy voltooiing of vervulling in Christus bereik het.

Hopelik het bogenoemde bespreking die punt tuisgebring dat die wyse waarop NT-skrywers die OT aanhaal dikwels ‘n komplekse aangeleentheid is, maar dat hulle so juis in hulle doel geslaag het om te demonstreer dat alles waarop Israel kon hoop hulle voltooiing en vervulling in Christus gevind het.

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

Awie vra:

Onderwerp: selfmoord en dat n mens hom nie met voorwerpe soos klip en hout mag bevredig nie

Boodskap Teks:

ons is besig met n paar onderwerpe waar ek graag duidelike skrif soek wat ek al raak gelees het maar nie nou kry nie

1 jy mag nie jou hand aan eie boessem slaan nie (selfmoord)

2 geen self bevrediging deur voorwerpe soos hout of klip nie

3as u my daardie skrifte kan aangee sal ons baie dankbaar wees

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

1. Jy mag nie jou hand aan eie boesem slaan nie (selfmoord).

Die 1953-vertaling het die opdrag van die Here om Moses se  geloofwaardigheid by die Israeliete en by die Farao te versterk, in Eksodus 4:6-7 vertaal met: ‘steek tog jou hand in jou boesem. En hy het sy hand in sy boesem gesteek; en toe hy dit uit sy boesem uittrek, was sy hand melaats, soos sneeu. En Hy (die Here) sê: Steek jou hand weer in jou boesem. En hy het sy hand weer in sy boesem gesteek; en toe hy dit uit sy boesem uittrek, was dit weer soos sy ander vlees.’

Die 1983-vertaling het ‘in jou boesem’ verduidelik met ‘in die vou van jou klere.’

In Afrikaans het ons ’n spreekwoord: ‘Die hand in eie boesem steek’ wat beteken ‘jou gewete ondersoek en jou eie skuld erken.’ Die spreekwoord het geensins met selfmoord te doen nie.

Selfmoord is ’n groot probleem wat veral mense in diep depressie of wanhoop of vertwyfeling daartoe lei. Daar kan egter uitsonderings wees. Maar eintlik is dit iemand wat dink dat hy die reg het om sy lewe te beëindig, omdat hy/sy die beskikkingsreg oor die lewe het, die lewe wat die Here in sy liefde aan hom/haar toevertrou het. Omdat die Here aan ons die lewe gee, het Hy die reg om dit weer te neem, en mag ons nie ons hand aan ons eie lewe slaan nie.

Genesis 1:27: God het die mens na sy beeld gemaak, en in sy neus die asem van die lewe geblaas (Gen 2:7). Job 27:3 praat van die asem van God wat in ons is. Ps 104:30 sê die Here gee die lewensasem. Hy sê vir ons dag vir dag: ‘jy mag lewe.’ Maar as ons nie meer elke dag glo dat Hy sê: ‘jy mag lewe’ nie, dink ons dat ons moet lewe om onsself te bewys en dat ons die seggenskap oor ons lewe het. God gee egter aan ons die vryheid om te lewe onder sy hand as ons Skepper, Gewer en Here van ons lewe. Ons behoort aan Hom en Hy lei en sorg vir ons. As ons dit nie meer glo nie, begin ons dink dat ons self die seggenskap het oor ons lewe.

Jesus het gesê: ‘Ek is die weg en die waarheid en die lewe. Niemand kom na die Vader toe behalwe deur My nie’ (Joh 14:6).  Die mense wat na Hom toe kom kry die lewe (Joh 5:40). Hy het sy lewe gegee sodat die wêreld kan lewe (Joh 6:51). Jesus het gekom sodat ons die lewe kan hê en dit in oorvloed (Joh 10:10).

2. Geen selfbevrediging deur voorwerpe soos hout of klip nie.

Jesaja 37:19 verwys na die nasies wat deur Assirië verwoes is en  wat hulle gode verbrand het, maar dit was nie gode nie, dit was die werk van mensehande, hout en klip, daarom is hulle vernietig.

Jeremia 3:9 ‘Israel het owerspel gepleeg met afgodsbeelde van hout en klip.’  Dit verwys na die diens van Baäl en Astarte wat met klippilare en houtpale gesimboliseer is, en waar gemeenskap met die tempelprostitute sou maak dat Baäl reën en vrugbaarheid sou gee (vgl. Jer 2:20; 3:6).

In Openbaring 9:20 word ook verwys na die afgode wat o.a. van hout en klip gemaak is.

Dit lyk nie na selfbevrediging met hout en klip nie, maar na afgodediens deur seksuele omgang met tempelprostitute of seksuele orgies by of voor afgode van hout en klip.

Skrywer: Prof Francois Malan

Amanda vra:

Ek is tans besig met bybelstudie oor die doop. Ek is klein gedoop en my kinders ook in NG kerk. Soos ek dit verstaan dan neem die ouers dit op hulle om jou kinders te leer van Onse Here Jesus Christus. Waar ek nou woon gaan ek na ‘n Engelse Kerk toe en hulle seën die kinders in en die ouers word groot gedoop. Moet ek nou weer gedoop word?

My ander vraag is Numeri 22-24. Kortliks ek verstaan dit verskillend van die DB as wat ek dit in AF53 lees. Dit noem hy was geldgierig, maar hy het nie die geskenke aanvaar nie. Ek sal dit waardeer as jy net vir my kortliks kan reg help oor hom dat ek hom nou kan weg bêre.

Antwoord

Dit is nie nodig om weer gedoop te word nie. Die doop is die uiterlike teken wat die Here vir ons gee dat Hy ons uit genade aangeneem het as sy kind vir wie die Here Jesus Christus aan ’n kruis gesterf het, waar Hy as ware mens en ware God die straf van die sonde van die mensdom op Hom geneem het (vgl. Johannes 1:29).

Die agtergrond van die doop is die verbond wat die Here uit sy genade met Abraham en sy nageslag en al hulle geslagte gesluit het (opgeteken in  Genesis 17:1-27). Dit is ’n blywende verbond: ‘Ek sal jou God wees en ook die God van jou nageslag. Jy moet my verbond nakom, jy en jou nageslag en hulle geslagte. Dit is my verbond wat moet geld vir jou en vir jou nageslag: elke lid van die manlike geslag onder julle moet besny word…elke seun onder julle van ag dae oud moet besny word’ (17:7-12). Selfs die slawe in diens van Abraham en hulle kinders is in die verbond ingesluit (17:7-12). Die besnydenis van die seuns was die uiterlike teken van die ou verbond.

Jesus het ’n nuwe verbond met ons kom sluit waar seuns en dogters die doop as teken van die verbond van God se genade ontvang. In die nuwe verbond is hele gesinne ook gedoop (vgl. Kornelius en sy hele huis,  Hand. 10:2,24,48; 11:14; ook die tronkbewaarder van Filippi en sy hele huishouding, Hand. 16:31).

Die doop is nie ’n prestasie van ‘n mens nie, maar die teken waarmee God in genade aan die mens bevestig dat Hy ons aanneem as sy kinders. As ons eenmaal gedoop is, is ’n tweede doop nie nodig nie, maar dat ons vertrou op die Here wat ons as sy kinders aangeneem het, deur ons aan sy Seun se offer vir ons sonde te verbind en ons daarom al ons sonde van ons hele lewe vergewe, al bly dit nodig dat ons nog daagliks vra om die vergifnis van ons sonde soos Jesus ons leer bid het om ons daaglikse brood, en om vergifnis van ons sonde. Maar God verwag van ons om ook mekaar te vergewe (vgl. Matteus 6:11-12; 14-15). Hy verwag nie van ons ’n tweede doop nie, want dit is sy teken wat Hy vir ons klaar gegee het.

Die tweede vraag is nie duidelik nie. Na watter teks verwys Numeri 22-24? Ek kry niks van geldgierigheid in die drie hoofstukke nie. Wat beteken ‘die DB’?

Skrywer:  Prof Francois Malan