Die Groot Geloofswoordeboek: Oordeel, Toorn, Straf

Oordeel/Toorn/Straf van God • Jaloerse God

(*Hel)

In die toorn, oordeel en straf van God gaan dit telkens om dieselfde saak. In die lewe van die kerk ry hierdie begrippe wipplank. In een tydperk word dit oorbeklemtoon, net om dan weer vir lang tye verwaarloos te word. Dit wissel ook van groep tot groep. En tog het ek die indruk dat dit, saam met die *hel/verdoemenis/verderf, ge­durende die laaste paar dekades eenvoudig uit die geloofstaal van die meeste kerke verdwyn het. Natuurlik sal alle konserwatiewe Christene op navraag nog bevestig dat hulle glo daar is so iets, maar of dit deel van hulle praktiese geloofbelewing en hulle getuienis is, is ‘n ope vraag.

Daar is ook verskillende sienings oor die plek en funksie van die toorn van God in die Bybel. Sommige meen ons kry die toorn van God net in die Ou Testament. Dit sou dan beteken dat dit eintlik ‘n verouderde gedagte is wat met die tyd verdwyn het. Net so sou die liefde van God eintlik nog nie in die Ou Testament voorgekom het nie, maar eerder in die plek van die toorn van God in die Nuwe Testament na vore getree het.

Dit is egter nie waar nie. Net in die brief aan die Romeine alleen is daar agt verwysings na die toorn van God, soms vertaal as die straf van God (1:18; 2:5, 8; 3:5; 4:15; 5:9; 9:22; 12:19).  Die toorn van God kom dus in beide Testamente voor, al is dit wel so dat die wreedheid van die Ou Testament versag in die Nu­we. Maar Jesus se uitsprake teen die Fariseërs en skrifgeleer­des is nog vol van hierdie toorn (Matt 23), en die boek Openbaring is vol ontstellende voorbeelde van die wreedheid van die toorn van God.

Die woord “toorn” is natuurlik ‘n vreemde woord. Ons praat gewoonlik van woede, of ons sê iemand is kwaad. Maar dié woorde hou verband met emosies wat ‘n mens nie meer goed onder be­heer het nie. Ons praat van ‘n woedeuitbarsting, van onbeteuelde woe­de. En dis juis waarom ons dié woorde nie vir God gebruik nie. Want sy toorn is nie onbeteueld nie, dit is nie onbeheerbare woe­deuitbarstings nie; dit is ‘n beplande, ge­kontroleerde uiting van af­kering.

Dit hou verband met ‘n ander vreemde woord vir God: sy ja­loesie. Die 1953-vertaling het nog van die “jaloerse God” ge­praat, die 1983-vertaling maak dit: “Hy eis onverdeelde trou” (Eks 20:5). Dit beteken dat God omgee, dat dit vir Hom saak maak of ek sy liefde met liefde beantwoord. Hy is nie ‘n koue klip wat daarbo op sy eie sit en met niemand naby-verhoudings het nie. (*God, *On­ver­anderlikheid, *Liefde) As Hy regtig liefhet soos die Bybel sê, is dit ‘n volkome sinvolle reaksie om wederliefde te eis.

Net so is sy toorn/straf/oordeel ‘n sinvolle reaksie op ons ver­werping van sy liefde. As ons nie vir God belangrik was nie, sou Hy dit eenvoudig ongemerk by Hom laat verbygaan het. Maar die beelde wat in die Bybel vir sy verhouding met ons gebruik word, praat ‘n ander taal. Hy is die man en ons die vrou. En ‘n vrou mag net aan een man behoort.

Om te swyg oor die toorn van God is om die evangelie self dood te maak, want dit is om te impliseer dat God nie liefde is nie. Dit skep dieselfde situasie as om te beweer dat daar nie ‘n Bose en *bose magte is nie omdat dit die vraag sal laat ontstaan waarvan Jesus mense kom bevry het.

Terselfdertyd moet ons erns maak met die gevaar van die toorn van God. Dit is ‘n waarskuwing wat ons in alle erns moet op­neem. Die geskiedenis van die Ou Testament is vol van die oor­de­le van God wat die ongehoorsame volk tref. Die ballingskap is die ergste voorbeeld daarvan. Maar in die apokaliptiese geskrifte (*Apo­kaliptiek) gaan die oordele van God oor van hierdie hi­s­toriese oordele na bonatuurlike oordele, en uiteindelik het ons die skrikwekkende beeld van die *hel.

Dit is ‘n aanstoot vir ons moderne menslikheidsgevoel om oor die oordele van God en oor die hel te praat. En dis goed so. Ons kan God dank vir die menslikheid wat in die wêreld ingekom het se­dert Bybeltye. Maar dit neem nie die erns weg van die waarsku­wings in die Bybel teen die oordele van God nie. Die laaste norm is nie ons menslikheidsgevoel nie. Dié kan vorentoe nog weer verander. Die laaste norm is die Woord van God, en dié het dringende waar­skuwings dat God selfs ‘n verterende vuur kan wees (Heb 10:26-31; 12:29).

Skrywer: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Onweerstaanbare Genade

Onweerstaanbare genade

Onder “onweerstaanbare genade” word bedoel dat ‘n mens nie God se genade kan weerstaan of afwys as Hy besluit het om jou te begenadig en te red nie. Dit is een van die *TULIP-artikels wat uit vyf leerstukke bestaan. Die vyf leerstukke vorm saam ‘n integrale eenheid en word onder *TULIP bespreek.

Skrywer: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Die Onsterflike Siel

Onsterflike siel

(*Siel, *Mens, *Tussentoestand, *Opstanding)

Dit is ‘n baie bekende uitdrukking wat vir sommige Christene ‘n besondere betekenis het. Hulle sien die taak van die kerk as “die redding van onsterflike siele”. Dit beteken dat mense tot bekering moet kom. En dit is inderdaad ‘n baie belangrike deel van die roeping van alle Christene en die kerk as geheel om mense na die Here toe te roep en te lei.

Die uitdrukking self, “onsterflike siel”, kom egter nie in die By­bel voor nie. Trouens, daar lees ons dat net God onsterflikheid be­sit (1 Tim 6:16). Ons lees wel dat ons by die opstanding on­sterflik sal word (1 Kor 15:53-54), maar dit beteken juis dat ons nog nie on­­sterflik is nie.

Mense kan daarvan verskil. Hulle kan daarop wys dat Pau­lus skryf dat die sterflike liggaam met onsterflikheid beklee sal word. Dit sou volgens hulle beteken dat net ons liggaam nog nie onsterflik is nie, maar ons siel natuurlik wel onsterflik is. Die moeilikheid hier­mee is dat Paulus anders daaroor dink (1 Tim 6:16). Verder is elders daarop gewys dat dit ‘n misverstand is om te meen dat Paulus in 1 Korintiërs 15 met “liggaam” net ‘n deel van die mens bedoel en die siel uitsluit. (*Opstandingsliggaam) “Liggaam” be­teken hier “die mens” sonder meer. Paulus skryf dus hier dat die mens onsterflik sal word by die wederkoms van Christus. By die bespreking van *mens is daarop gewys dat die mens ‘n een­heid is en nie uit twee of meer “onderdele” bestaan nie.

En tog moet ons volle respek hê vir mense wat met soveel nadruk praat van “onsterflike siele”. Wat hulle waarskynlik eint­lik bedoel, is dat elke mens ‘n ewige bestemming het, en dat ons ons lewe vir die Here moet gee sodat ons die *ewige lewe kan beërf.

Skrywer: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Onafhanklike Kerke in Afrika

Onafhanklike kerke in Afrika

• Separatistekerke
• Sionistekerke
• Zion Christian Church

Die onafhanklike kerke in Afrika is ‘n groot groep kerke onder swart mense wat ook soms separatistekerke of inheemse kerke ge­noem word. In Engels word die term African Initiated Churches dees­­­dae verkies omdat hierdie kerke deur swart Afrikane gestig is en gelei word, en nie onder leiding van wit, Westerse sen­ding­ini­sia­tiewe ontstaan het nie. Daar is honderde sulke kerke, waarvan die bekendste die ZCC is, die Zion Christian Church met die ster-em­­bleem, waarvan Lekgenyani die leier is. Meer as 10% van die bevolking van Suid-Afrika behoort aan dié kerk. Hulle het jaarliks ty­dens die Paasnaweek hulle groot byeenkoms buite Po­lokwane in Lim­popoprovinsie waar ‘n paar miljoen mense byme­kaarkom.

Byna die helfte van alle swart mense in Suid-Afrika behoort aan hierdie onafhanklike kerke. Hulle word onderskei van die so­ge­naamde sendingkerke (mission churches) wat deur wit sen­ding­inisiatiewe tot stand gekom het.

Die onafhanklike kerke is die kerke wat die vinnigste groei. Hulle trek veral lidmate van die sendingkerke. Hulle slaag daar­in om te reageer op die basiese nood en behoeftes van ver­al ongeskoolde arbeiders en hul gesinne. Die boodskap en praktyk van genesing is in die meeste gevalle die kern van hulle bedie­ning, maar hulle gee ook baie aandag aan die vrese van mense vir bonatuurlike magte. Dit plaas *eksorsisme ook hoog op hulle agenda.

Hulle leiers word gewoonlik biskoppe genoem en het meestal geen teologiese opleiding gehad nie. Daar is baie huiwering on­der die historiese kerke oor die suiwerheid van hulle leer, maar dit lei min twyfel dat hulle tog verband hou met die ba­sie­se oortuigings van Christene, soos verlossing en genesing. Daar is bepaalde kerke waarin die biskop dreig om die plek van Chris­tus in te neem, maar in ander bly Hy die sentrale figuur van verlossing en genesing. Hulle slaag meestal daarin om by die tradisies van Afrika aan te sluit, al sou hierdie tradisies miskien soms die evangelie bedreig.

Skrywer: Prof Adrio König