Die Groot Geloofswoordeboek: Kenmerke van die ware Kerk

Kenmerke van die ware kerk

• Woordverkondiging Sakramentsbediening Tug

Daar word gewoonlik onderskei tussen kenmerke en eienskappe van die kerk. Die kenmerke is die suiwer verkondiging van die Woord, die suiwer bediening van die sakramente en die suiwer toepassing van die tug.

*Eienskappe van die kerk behels eenheid, heiligheid, Chris­telik­heid of apostolisiteit, algemeenheid of katolisiteit. (*Kerk)

Daar is ‘n interessante onderskeid tussen die eienskappe en ken­merke van die kerk. Die eienskappe kom al ‘n lang pad saam met die kerk. Hulle staan van vroeg af in die *Apostoliese Geloofs­belydenis en die *Belydenis van Nicea. Daarteenoor is die ken­merke eers in die tyd van die *Kerkhervorming opgestel. Dit was ‘n poging om te sê waarom die Hervormers nie meer die *Katolie­ke Kerk as die ware kerk beskou het nie. Volgens die Hervormers het hulle nie meer die Woord suiwer verkondig nie, nie meer die sakramente suiwer bedien nie en nie meer die tug suiwer toegepas nie.

Die klag dat die Katolieke Kerk nie meer die Woord suiwer ver­kondig het nie, het gespruit uit wat die Hervormers as op­sigtelike dwalings gesien het, soos die beklemtoning dat goeie werke deels tot ons saligheid bydra. Wat die sakramente betref, het die Ka­tolie­ke sewe *sakramente gehad in plaas van net die twee van die Pro­te­s­tante (die doop en die nagmaal). Hulle het ook geglo dat die brood en die wyn tydens die nagmaal regtig verander en die liggaam en die bloed van Jesus word. (*Trans­substansiasie)

Wat die tug betref, het die Hervormers gevoel die Katolieke tree op teen hulle wat gelowiges is en doen niks aan mense in die kerk wat soos heidene leef nie. Daarteenoor was die tug veronder­stel om die kerk suiwer te hou, om mense wat afdwaal, weer nader te trek (“tug” kom van ‘n ou Duitse woord tiën, wat “trek” beteken; mense moes dus weer nader getrek word), of in uiterste gevalle uit die kerk uit te sit.

Daar is vandag baie huiwering oor hoe effektief ‘n kerk se sui­wer­heid regtig deur hierdie kenmerke getoets kan word. Die tug word in verreweg die meeste Protestantse kerke hoege­naamd nie of uiters selde gebruik. Die basiese probleem met die tug is dat dit net in ‘n klein, hegte geloofsgemeenskap kan werk, en nie in die ge­formaliseerde gemeenskap van die meeste historiese kerke nie. Oor die suiwer bediening van die sakramente is daar onder Prote­stante self soveel verskille dat dit eweneens nie eintlik as kenmerk kan funksioneer nie. Daar is ingrypende verskille oor die bediening én die betekenis van die doop, en net so oor die nag­maal.

‘n Mens sou ook graag ander eienskappe wou oor­weeg, soos die liefde. Jesus het dit nogal beklemtoon (Joh 13:35).

Skrywer: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Katolieke Kerk, Ortodokse Kerke en die Pous

Katolieke Kerk • Pous • Ortodokse Kerke

Die eerste kerkskeuring

Vir omtrent 1 000 jaar was die kerk net “die kerk”, daar was geen be­sondere name vir bepaalde kerke nie omdat daar nie ver­skil­len­de kerke was nie. Dit is uit hierdie tyd wat die *Apostoliese Geloofs­belydenis kom waarin ons oor die kerk bely: “Ek glo aan ‘n heilige, algemene, Christelike kerk.” Dit beteken dat daar ‘n kerk is, net een, soos daar net een maan of een son is. Dit hoort so, en ons behoort vandag nog ons belydenis so te verstaan. Die Here het nooit in gedagte gehad dat daar ‘n klomp kerke sal wees wat mekaar ook nog opponeer nie.

In 1054 nC het daar egter ‘n skeuring gekom tussen die kerk in die Ooste en die kerk in die Weste. Onder “die kerk in die Ooste” verstaan ons die kerk in die Oos-Europese lande, soos Griekeland, Hongarye, Bulgarye, Rusland, en onder “die kerk in die Weste” die Katolieke Kerk in die Wes-Europese lande.

Na eeue lange verskilpunte oor ‘n hele aantal sake het die skeu­ring uiteindelik gekom oor een enkele klein woordjie wat in Latyn heet filioque en beteken “en vanuit die Seun”. Die kerk in die Weste, wat later die Katolieke Kerk genoem sou word, het hierdie woordjie by ‘n ou belydenis van die kerk bygevoeg. Die belydenis het gelui dat die Gees van die Vader uitgegaan het, wat beteken dat die Gees sy oorsprong in die Vader het. Maar die kerk in die Weste het geglo dat die Gees “ook van die Seun” uitgegaan het.

Om taamlik ingewikkelde redes wou die kerk in die Ooste dit nie aanvaar nie, en daardeur het daar ‘n skeuring gekom wat vandag nog nie geheel is nie. Vandag praat ons van die Katolieke Kerk en die Oosterse of die Ortodokse Kerke. Ons gebruik in hulle geval die meervoud (kerke) omdat hulle van land tot land taamlik selfstandig langs mekaar funksioneer en nie die soort strukturele eenheid van die Katolieke Kerk het nie.

 

Ortodokse Kerke

Die Ortodokse Kerke het nie dieselfde ontwikkelings as die Ka­tolieke Kerk gehad nie. Hulle het geglo dat net die hele kerk saam oor leerkwessies en belydenis kan besluit, en daarom het hulle by die ou belydenisse bly staan en nooit nuwe belydenisse oor nuwe probleme geformuleer nie omdat die hele kerk nie meer saam was nie.

 

Katolieke Kerk

Dit word verkeerdelik (en soms ook ‘n bietjie minagtend?) die Roomse Kerk of die Rooms-Katolieke Kerk genoem omdat hulle sentrale gesag in die Vatikaanstad in Rome gesetel is. Die woord “ka­to­liek” beteken “algemeen” en word in ons belydenis gebruik: “Ek glo aan ‘n heilige, algemene (ka­to­­lieke) kerk, die gemeenskap van die heiliges.” In dié sin bely ons saam met alle ander Christene dat ons (deel van) die alge­mene (katolieke) kerk is wat oor die hele aar­de versprei is. Maar tegnies word hierdie spesifieke kerk die Kato­lieke Kerk genoem. (*Algemeenheid van die kerk)

Die Katolieke Kerk is die grootste Christelike denominasie, met meer as een biljoen lidmate wêreldwyd. Dit is die enigste kerk wat wêreldwyd as een organisasie bestaan. Die ander tradisies het ver­skillende kerklike organisasies in die verskillende lande, soos verskillende Gereformeerde Kerke wat in die verskillende lande on­afhanklik van mekaar funksioneer. Maar die ganse Ka­tolieke Kerk is verenig onder die leierskap van die pous.

Net soos die Ortodokse Kerke maak hierdie kerk daarop aan­spraak dat hy die voortsetting is van die oorspronklike kerk wat deur die apostels in Handelinge begin is. Vir baie lank het hy homself ook as die enigste ware kerk beskou, maar hy het in die laaste halfeeu meer erkenning aan ander kerke begin gee. Dit is die kerk waarteen die Kerkhervormers soos Luther en Cal­vyn in die sestiende eeu in opstand gekom het. Die Kerkher­vor­mers (*Hervorming) was oortuig dat die Katolieke Kerk in die Middeleeue so ver van die waarheid afgedwaal het dat hulle nie meer die ware kerk kon wees nie. Daarom het die Her­vor­mers daarop aanspraak gemaak dat hulle die ware kerk ver­teen­woor­­dig omdat hulle die evangelie glo en verkondig soos dit oor­spronk­lik deur Jesus en die apostels aan ons oorgelewer is in die Nuwe Testament. Hulle het baie negatief oor die Katolieke Kerk geoordeel. Hulle het selfs na die pous as die *antichris verwys.

Ons kan dit nie meer vandag soos hulle doen nie omdat daar groot veranderings in hierdie kerk gekom het, veral tydens en na die tweede Vatikaanse Konsilie (1962-’65). Die pous is vandag ‘n simbool van die evangelie, hoe vreemd sommige van sy oor­tuigings ook al vir baie Christene is.

Alhoewel die Katolieke Kerk wêreldwyd een massiewe or­ga­nisasie is, is daar verskillende ordes of groeperings wat onder­ling hulle eie beklemtonings het. Hulle het dit egter reggekry om al hierdie groeperings onder een hoof, die pous, verenig te hou. Daar­mee het hulle aan die res van die Christene ‘n wonderlike voor­beeld gestel van eenheid in verskeidenheid, iets wat die Pro­testantse Kerke nooit aangeleer het nie. Die Protestante laat elke keer toe dat verskille hulle uitmekaar skeur en van mekaar verwyder, en so­dra ‘n groep ‘n eie selfstandige organisasie het, word hereniging uiters moeilik. Die kinders van die Hervorming vertoon ‘n patetiese prentjie van verdeeldheid aan die wêreld, wat die teenoorgestelde is van wat Christus bedoel het. (*Eenheid van die kerk)

 

Pous

Die pous is die leier van die Katolieke Kerk. Daar is twee ver­skillende sisteme van kerkleiding. Daar is kerke wat, soos die Ge­reformeerde Kerke, glo dat die leidende figure (ampte) in die kerk gelyk is. In die Gereformeerde kerkregering is daar drie be­son­dere ampte: *predikant, *ouderling en *diaken. (*Amp) Hier­die drie is gelyk en behartig saam die leiding in die kerk. Maar daar is baie kerke wat een persoon aanstel om die leiding te neem soos die *Charismatiese kerke en die *Katolieke Kerk. In die Ka­to­lie­ke Kerk is dit die pous. Onder hom dien die biskoppe, priesters en diakens.

‘n Vrou kan nie pous word of ‘n be­sondere amp (biskop of pries­ter of diaken) in die Katolieke Kerk beklee nie. Vrouens kan wel be­sondere dienste verrig, soos non­ne, maar hulle kan geen ge­sag in die kerk uitoefen nie. Die pous kan ook nie getroud wees nie; geen ampsdraer in die Katolieke Kerk mag trou nie. Hulle moet die “*selibaat” beoefen. Die pous word gekies uit die hoogste groep bis­koppe, die kardinale. Hy word lewenslank tot hierdie amp verkies.

Die Katolieke is oortuig dat die pous die opvolger van Petrus is. Hulle beskou Petrus as die eerste pous. *Petrus was inderdaad die leier onder die dissipels, en Jesus het aan hom besondere erkenning gegee. Die Katolieke glo dat Jesus Petrus aangewys het as die rots waarop Hy sy kerk sal bou (Matt 16:18, alhoewel baie Protestantse Christene nie met hierdie uitleg saamstem nie) en ook aan hom ‘n besondere verantwoordelikheid teenoor die an­der dissipels en die gelowiges in die algemeen gegee het (Luk 22:32; Joh 21:15-19).

Ons kry nêrens in die Bybel die indruk dat Petrus opge­volg moes word nie. Protestantse Christene glo dat sy amp, soos dié van die ander apostels, uniek was en nie op iemand ná hulle oor­ge­gaan het nie. Dit kon ook nie, omdat dit ‘n vereiste was dat iemand die Here ná sy opstanding moes gesien het om ‘n apostel te word (Hand 1:21-22). Daar was ná die apostels nie meer sulke mense in die kerk nie.

Die ander vraag wat die meeste ander Christene het, is dié oor die onfeilbaarheid van die pous. Beteken dit dat die pous nooit ‘n fout kan maak nie? Nee. Die Katolieke Kerk leer net dat die pous nie ‘n fout kan maak as hy amptelik (ex catedra) ‘n uit­spraak maak oor die leer van die kerk nie. Hulle beroep hulle op die belofte dat die Gees die kerk in die hele waarheid sal lei (Joh 16:13). As leier van die kerk sal hy dan altyd die waarheid uitspreek oor die leer van die kerk. Protestante vra egter hoe dit dan strook met wat vir ons lyk na opsigtelike dwalings in die ge­skiedenis van die Katolieke Kerk.

 

Skrywer: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Joodse Feeste

Joodse feeste

• Die feeste wat in verband met die Sabbat staan Die groot feeste Die Groot Versoendag

Daar was baie Joodse feeste. Dit is nie korrek om te dink daar was net sewe nie. Maar dis wel waar dat die getal sewe heeltemal oorheersend is in die kalender van feeste.

•             Elke sewende dag was die Sabbat.

•             Elke sewende maand was ‘n heilige maand.

•             Elke sewende jaar was ‘n Sabbatsjaar.

•             Na 7 x 7 jare (49 jaar) is die Jubeljaar gevier – dus elke 50ste jaar.

•             Die Paasfees en die Fees van die Ongesuurde Brode is veertien (2 x 7) dae na die begin van die maand gevier en die Fees van die Ongesuurde Brode het sewe dae geduur.

•             Die Pinksterfees was 49 dae (7 x 7) na die Paasfees.

 

Die Joodse feeste kan in drie groepe ingedeel word:

1.            Dié wat in verband staan met die Sabbat.

2.            Die groot feeste.

3.            Die Groot Versoendag

 

• Die feeste wat in verband met die Sabbat staan

Die Sabbat

Elke sewende dag was Sabbat. Daar is geen aan­duiding dat die aartsvaders al die Sabbat gehou het nie. Israel begin skynbaar eers tydens die uittog daarmee. Volgens die een weergawe van die Tien Gebooie is dit onderhou in herinnering aan God se rus op die se­wende dag na die skepping (Eks 20). Volgens die ander weergawe is dit ter herinnering aan die uittog (Deut 5).

Dit is ‘n dag van volkome rus, selfs vir die slawe. Dit was nie in die eerste plek ‘n godsdienstige dag, soos ‘n dag van fees­vierings by die tempel nie, alhoewel die daaglikse brandoffer van ‘n lam op die Sabbatdag verdubbel is, en die gebruik later ont­wikkel het om op die Sabbat *sinagoge toe te gaan waar hulle wel gods­diens­oefeninge gehad het, soos ons dit nog in die tyd van Jesus en later ook kry (Luk 4:16). Maar die wette rondom die Sabbat was oorspronk­lik eensydig ingestel op rus van daaglikse werk (Eks 20:8-10; 23:12). Daarom het daar ook nie tydens die uittog op die Sabbat manna geval nie (Eks 16:22 ev), en die Jode kon nie hulle woon­plekke ver­laat of ‘n vuur aansteek nie (Eks 35:3). Die verbre­king van die Sabbats­wette was strafbaar met die dood (Eks 31:12-15). Hierdie is maar net ‘n paar van die talle wette wat op die Sabbat betrekking het.

Na die *ballingskap is daar nog talle ander wette bygevoeg in ‘n poging om die Sabbat so streng te onderhou dat so ‘n ver­nietigende straf van God soos die ballingskap hulle nooit weer sou tref nie (Neh 13:15 ev, veral v 17-18; Jes 56:1-8). Dit het groot­liks aanleiding gegee tot die erge vorme van *wettisisme waarteen Jesus in opstand gekom het.

Jesus het telkens met die Joodse leiers oor die Sabbat gebots (Luk 6:1-11; 13:10-17; 14:1-6). Dit het nooit gegaan oor die feit dat hul­le dit gevier het nie, maar eerder oor die manier waarop hulle dit ge­doen het. Sy beginsel dat die Sabbat vir die mens gemaak is en nie die mens vir die Sabbat nie (Mark 2:27), het beteken dat Hy ruim­te gehad het vir barmhartigheidswerk en noodleniging op die Sabbat.

 

Die Nuwemaan

Dit is moontlik dat daar oorspronklik ‘n ver­band was tussen die getal sewe, die Sabbat en die Nuwemaan. Die maan gaan maandeliks deur vier fases van sewe dae elk, wat beteken dat daar elke sewende dag ‘n Nuwemaansfees gevier is. Die profete het ook ‘n besondere gebruik van die Sabbat en die Nuwemaansfees gemaak, moontlik om met mense te praat (2 Kon 4:23). Op die Nuwemaan is besondere brandoffers en sondoffers gebring.

Die Nuwemaan van die sewende maand

Die sewende maand het ‘n besondere betekenis gehad. Op die eerste dag van hier­die maand is ‘n buitengewone Nuwemaan gevier (Num 29:1-6). Ons lees: “Dit is ‘n dag vol feesvreugde vir julle” (v 1).

 

Die Sabbatsjaar

Elke sewende jaar was ‘n Sabbatsjaar. Die doel was dat die land self moes rus. Dit beklemtoon die feit dat die Sabbat ‘n rusdag was, en nie ‘n feesdag soos die eerste dag van die week (*Sondag) vir Christene nie. Die land self kon nie op die Sabbatdag rus nie; daar­om moes daar ‘n volle jaar van rus kom wanneer niks geplant en geoes mag word nie. In hierdie jaar moes die slawe vrygelaat word en skuld afgeskryf word (Deut 15:1-6). Omdat Israel nie getrou hierdie jaar onderhou het nie, het die ballingskap 70 jaar lank geduur om die land kans te gee om sy agterstallige rus in te haal (2 Kron 36:21). Let nogeens op die getal 7 (70 = 7 x 10).

 

Die Jubeljaar

Na sewe Sabbatsjare volg die Jubeljaar in die 50ste jaar (Lev 25:8-55; 27:17-24). Behalwe dat die Joodse sla­we vrygelaat moes word, moes die grond na die oorspronklike eienaar teruggaan. Daar was besonder interessante gebruike in hierdie verband. Omdat die grond in beginsel aan die Here be­hoort het, kon dit nooit regtig ver­koop word nie (Lev 25:23). Al wat verkoop is, is die opbrengs van die land. Dit het beteken dat die koopprys bepaal is in die lig van die aantal oeste wat oor is voor die volgende Jubeljaar. Grond het dus al goedkoper geword soos die Jubeljaar nader gekom het.

 

• Die groot feeste

Daar is drie groot feeste wat ‘n uiters belangrike ontwikkeling deurloop het. Dit was natuurfeeste wat oorspronklik direk met die oes (die natuur) in verband gestaan het, maar wat geleidelik met Israel se geskiedenis (God se bevrydingsdade) in verband gebring is. Al drie het onder verskillende name bekend gestaan:

•             die Paasfees saam met die Fees van die Ongesuurde Brode (Eks 12)

•             die Oesfees/die Fees van die Weke/die Pinksterfees/die Fees van die Eerste Vrugte (Eks 23:14 ev; 34:18 ev)

•             die Huttefees of die Insamelingsfees (Lev 23:33 ev)

Tydens hierdie feeste is die jaarlikse oes gevier: die Fees van die Ongesuurde Brode was aan die begin van die koringoes, die Pink­sterfees aan die einde, en die Insamelingsfees was die fees van die vrugte-oes. Maar die Paasfees het by die Fees van die On­ge­suurde Brode bygekom om die verlossing uit Egipte te vier, en die Huttefees het ook die deurtog deur die woestyn op pad na die beloofde land gevier. En uiteindelik het die Christene ook die Oes­fees/Pinksterfees gehistoriseer deurdat ons die koms van die Gees vier wat juis op die dag van die Joodse Pinksterfees uitgestort is.

Hierdie historisering van die feeste is van die uiterste belang. Dit getuig daarvan dat die Ortodokse Jode en die Christene ‘n ver­los­singsgeloof het en nie net ‘n voorsienigheidsgeloof nie. In ons ver­houding met God gaan dit om meer as die oes, meer as die daag­lik­se versorging – hoe belangrik dit ook al is en in hoe ‘n mate dit ook al in die Bybel beklemtoon word. Dit gaan om ‘n lang heilsgeskiedenis waarin God in ons lewe ingekom en ons verlos het, vir ou Israel uit Egipte en ons uit ons sonde. Hierdie verlossing is die wese van ons geloof, die *Voorsienigheid is ‘n wonderlike ekstra.

 

• Die Groot Versoendag

Die Groot Versoendag is jaarliks gevier (Lev 16; 23:26 ev). Twee bokramme moes as sondeoffer vir die hele volk gebring word, een skaapram as brandoffer, en een bul as soenoffer vir die priesters.

Die vervulling van hierdie feeste in Christus

Sommige van die feeste is op ‘n merkwaardige manier in Christus vervul. Ty­dens die Paasfees stel Hy die nagmaal in as die fees van ons verlossing van sonde. Op die jaarlikse Joodse Pinksterfees word die Gees uitgestort as die een wat die oes kom insamel (Hand 2). Die Groot Versoendag is vervul in Christus wat as dié Hoëpriester dié offer gebring het as versoening vir ons sonde (die Hebreërsbrief). En Christus bring die eintlike rus, die rus van sonde, waarvan die Sabbatsrus ‘n voorteken was (Heb 4:8-11).

 

Skrywer: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Jesus

Jesus

Jesus, die Jood van Nasaret, is sonder meer die hart van die Chris­telike evangelie. Dis nie verniet dat gelowiges “Christene” genoem word nie. Ons kry ons identiteit van Christus, of altans ons behoort ons identiteit van Hom te kry.

“Jesus” is Jesus se Naam, nie ‘n titel soos Christus, Seun van God, Seun van die mens nie. Dit is die Griekse vorm van Josua of Jeshua wat in Hebreeus eintlik Jehoshua gespel word. Dit beteken oorspronklik waarskynlik iets soos “die Here is heil of verlossing”.

Daar is in die Bybel ‘n hele paar mense wat dié naam gehad het.

1.            Josua, die seun van Nun (Jos 1:1).

2.            Die hoëpriester Jesua (Sag 3:1).

3.            ‘n Leviet Jesua (Esra 2:40).

4.            Josua ‘n voorvader van Jesus (Luk 3:29).

5.            Jesus die seun van Sirag (wat een van die bekende apokriewe boeke met dieselfde naam geskryf het).

6.            Jesus wat ook Justus genoem is en wat ‘n Christen was wat in Rome gebly het tydens Paulus se gevangenskap daar (Kol 4:11).

 

Dis merkwaardig dat daar oor niemand anders in die wêreld­geskiedenis meer gepraat en geskryf is as oor ‘n Jood nie. Jode is beslis nie die belangrikste volk met die grootste prestasies in die wêreld nie. Hulle is in baie opsigte klein en onbelangrik op die groot internasionale toneel.

Jesus het ook nie die persoonlike agtergrond gehad om uit te styg nie. Hy kom nie uit Jerusalem, die godsdienstige sentrum nie. Hy kom nie uit ‘n belangrike, invloedryke familie nie. Hy het by wyse van spreke nie aan die voete van Gamaliël gesit soos Paulus nie. Hy het geen besondere prestasies op sy kerfstok nie. Trouens, Hy was van die begin af in konflik met die mense wat saak gemaak het.

Hy trek aandag net deur sy persoonlike kwaliteite. Tel­kens lees ons die skare was verbaas oor wat Hy gesê en gedoen het. Veral sy wonderwerke het aandag getrek en die skare laat saamstroom. Juis dit het Hom die gramskap van die gods­dienstige leiers op die hals gehaal. Hulle probeer Hom beskuldig van samewerking met die duiwel, van ongemanierd­heid (“‘n vraat en ‘n wynsuiper”), van vriendskap met tollenaars en straatvroue, van godslastering, van minagting van die “Skrifte”, dit is die Ou Testament, en van wat nie alles nie! Al hierdie uiterste beskuldigings is niks anders as tekens van hulle radeloosheid met Hom nie. Hy het nêrens in hul skemas ingepas nie.

Daar is ongelooflik baie wat ‘n mens oor Jesus kan skryf. As ek ‘n keuse moet maak, dink ek aan sy “lewe na onder”, sy uitreik na dié wat nie in tel was nie. Volgens die Sinoptiese Evangelies wy Hy prakties sy hele bediening aan die mense in Galilea, dié wat eint­lik maar die uitvaagsels van die samelewing was. Sy dissipels was vissers wat rowwe manne was, tollenaars wat volksver­raaiers was. Hy raak aan me­laatses wat Hom onrein gemaak het; Hy prys Sa­maritane wat ‘n gebroedsel was; Hy laat ‘n prostituut toe om ‘n openbare skan­daal te veroorsaak aan die tafel van ‘n gesiene Fariseër; Hy spreek ‘n vrou vry wat in egbreuk betrap is, reg teen die wet in wat eis dat sy (en die man, waar was hy?) gestenig moet word.

Ons spreuk is: Meng jou met die semels, dan vreet die varke jou op. Syne is: Meng die semels met jou, dan word dit koekmeel.

Want dis een van die groot verskille tussen ons en Jesus: Hy het die mense om Hom verander, terwyl ons so geneig is om deur hulle verander te word.

In hierdie boek is op baie plekke oor Jesus geskryf, soveel plek­ke dat dit sonder meer duidelik word dat Hy die hart van hier­die boek en trouens ook van die hele evangelie is. Die vol­­gen­de trefwoorde (in alfabetiese orde) is die belangrikste: *beeld van God, *boodskap van die Bybel, *Christus/Mes­sias, *Drie-eenheid, *Four Square Gospel, *Godheid van Christus, *heiligmaking, *heilsweg, *hemelvaart, *historiese Jesus, *inkarnasie, *kruis, *maag­delike ge­boorte, *mensheid van Christus, *Middelaar, *op­standing, *Seun van die mens, *Seun van God, *vereniging met Christus, *weder­koms, *wonderwerke, *Woord – genoeg ver­wy­sings om te bevestig dat Hy inderdaad die hart van die Bybel is!

 

Skrywer: Prof Adrio König