Die Groot Geloofswoordeboek: Die Eindtyd (3)

Die Jode (Israel)

Baie Christene is oortuig dat die Jode se terug­keer na Israel sedert 1948 ‘n teken is dat die koms van Christus nou naby is. Gewoonlik word die uitspraak van Jesus oor die vyeboom wat bot op Israel se terugkeer toegepas. Dit kan egter nie so werk nie. As die vyeboom wat bot Israel se terugkeer is (Matt 24:32), wat dan van “al die ander bome” wat ook bot? (Luk 21:29) Moet alle volke dan terugkeer na waar hulle vandaan kom?

Boonop is dit nie korrek om te beweer dat die vyeboom al­tyd in die Bybel na Israel verwys nie. Dit verwys nie eens drie hoofstukke vroeër in Matteus self na Israel nie (Matt 21:18 ev). Trouens, die verwysing na die vyeboom het geen “dieper of geestelike” betekenis nie. Dit is ‘n blote vergelyking: Soos ‘n mens uit die vyeboom se bot kan aflei dat die somer naby is, kan jy uit die tekens wat sal gebeur, aflei dat die wederkoms naby is.

In die Ou Testament is daar heelwat profesieë dat Israel na Palestina en veral na Jerusalem sal terugkeer. Dit is vervul in die terugtog, lank voor die geboorte van Jesus. In die Nuwe Testament is daar nêrens sprake van so ‘n terugkeer voor die wederkoms van Christus nie. Heelwat tekste word wel hiervoor gebruik (oa Matt 10:23; 19:28; 23:39; Hand 3:19-20), maar daar is nie van so iets sprake nie. Lukas 21:20-24 is deel van ‘n profesie van Jesus oor die tekens van sy koms. Jerusalem sal omsingel word en baie sal as krygsgevangenes weggevoer word. Heidennasies sal Je­rusalem vertrap “totdat ook hulle tyd verby is” (v 24). Daar staan egter niks van wat daarna met Israel sal gebeur nie. Die gedeelte gaan maar net aan oor die spanning onder die nasies omdat hulle tekens in die lug sal sien.

Israel se toekoms: Romeine 9-11. Hier het ons die enigste deel in die Nuwe Testament wat enigsins breedvoerig aandag gee aan die toekoms van Israel. Die agtergrond is die feit dat die kerk in Paulus se tyd vol heidene sit met omtrent geen Jode nie, en dit terwyl Jesus die Jode se Messias is. Dit is vir Paulus ‘n hartseer saak (Rom 9:1-4), so erg dat hy wens dat hy liewer verlore gaan as die kerk maar net vol Jode kan word.

Die rede waarom die heidene “oorgeneem” het in die kerk is eenvoudig: hulle het die evangelie van vrye genade geglo terwyl Israel self hul heil wou verdien (Rom 9:30-33).

En wat nou van die toekoms? Met ‘n baie interessante beeld ver­duidelik Paulus dit, die beeld van die twee olyfbome (11:16 ev). Die mak olyfboom is die volk van God, die wilde boom is die heidene. Die stam of wortel van die mak olyf is die gelowiges van die Ou Tes­tament. Die Jode wat nie vir Jesus as Messias wil aanvaar nie, is die takke wat van die mak boom afgekap is. Die heidene wat tot geloof kom, is takke wat van die wilde olyfboom afgebreek is en op die mak boom geënt is (11:17-24). Tot sover die huidige situasie.

En die toekoms? In ‘n sekere sin is die toekoms oop. Die Jode wat Jesus in die toekoms as Messias aanvaar, is soos afgebreekte takke wat weer op die mak boom geënt word. En die heidene wat hulleself verhef en nie in die geloof volhard nie, sal weer van die mak boom afgebreek word.

Hier kom nog iets by. As die Here die wilde lote op die mak boom kon ent, sal dit soveel makliker wees om die mak lote wat afgebreek is, weer terug te ent. Dit beteken dat Paulus verwag dat dit maklik gaan wees om die Jode te oortuig dat Jesus hulle Messias is. Dit is ook sy eintlike oogmerk met sy sending onder die heidene. Hoe­wel hy die apostel vir die heidennasies is, strewe hy in sy bedie­ning daarna om sy eie mense jaloers te maak en hulle te red (11:13-14). Hy hoop juis dat die heidene wat in Jesus glo, die Jode jaloers sal maak omdat Jesus eintlik hulle eie Messias is.

Paulus is oortuig dat dit maklik kan gebeur. Hulle is tog die mak takke wat pas by die mak boom en dus maklik daarop geënt sal kan word (11:24). Die argument is duidelik. Die Jode ken die Ou Testament as hul eie geskiedenis terwyl heidene in ‘n nuwe, vreemde wêreld moet inkom. Daarom verwag Pau­lus dat ‘n massa Jode tot bekering kan kom. Die “sommige” (11:14) is eintlik die groot meerderheid. Kyk na die betekenis van “sommige” of “party” in 3:3 en 11:17, waar dit elke keer na die groot massa verwys. En verder verwag hy dat dit wel nog in sy leef­tyd kan gebeur. Dit is presies waarvoor hy werk, en waarop sy hele heidensending ingestel is (11:13-15).

Dit beteken dat Paulus nie die bekering van Israel sien as ‘n ge­beurtenis iewers in die verre toekoms wanneer die hele volk eensklaps vir Jesus as die Messias sal aanvaar nie. Dit kan nooit die betekenis wees van “die hele Israel” wat gered word nie (11:26). Een enkele geslag iewers ver in die toekoms is nie “die hele Israel” nie, maar net een geslag.

Daar is Christene wat meen 11:26 volg op 11:25, in plaas daar­van dat 11:26 ‘n verduideliking is van 11:25. 11:26 begin nie met: “en daarna” nie, maar met “en op hierdie manier”. Hier staan nie dat die hele Israel gered sal word nadat die volle getal uit die heidennasie ingegaan het nie. Daar word niks gesê oor wat sal gebeur nadat die volle getal heidene ingegaan het nie (net soos in Luk 21:24). Wat hier gesê word, is hoe die hele Israel gered sal word: as gevolg van Israel se verharding word die evangelie nou aan die heidene verkondig om Israel jaloers te maak. Dus, terwyl die heidene tot geloof kom, moet hulle Israel jaloers maak, en só sal die hele Israel gered word. Dit sal aanhou totdat die volle getal uit die heidennasies ingegaan het. Daar is nie goeie rede om te aanvaar dat daar dan op daardie stadium iets anders as die wederkoms van Christus sal plaasvind nie. Daar is nie sprake van ‘n ander toekoms van Israel nie as dat hulle verharding sal voortduur en net dié wat jaloers gemaak word, gered sal word.

Die vraag is dan natuurlik hoe dit kan beteken dat die hele Israel gered sal word. Dit is moontlik dat ‘n mens ‘n antwoord kry in die slotgedeelte, 11:28-32. Dit eindig met die nadruk op “almal”: “God het almal aan die ongehoorsaamheid oorgegee, sodat Hy Hom oor almal kan ontferm.” Hierdie “almal” is die Jode en heidene saam. Elders noem Paulus die gelowiges van die Nuwe Testament ook “Israel” (Gal 6:16). “Die hele Israel” is dus nie die hele volk Israel nie, maar die nuwe gestalte van die volk Israel: die volle getal ge­lo­wiges uit die Jode en die heidene.

Dit alles beteken dat Paulus nie vir Israel as volk ‘n ander toekoms sien nie as dat hulle deur die gelowige heidene jaloers gemaak moet word en dus weer deel word van die eintlike “Israel”, die gemeente van die Nuwe Testament. Van ‘n aparte toekoms vir die volk Israel is daar nie in die Nuwe Testament sprake nie.

In watter sin is Israel as volk dan ‘n teken van die nabye we­der­koms van Christus? Israel se voortdurende verharding en die feit dat hulle deur die gelowige heidene jaloers gemaak moet word, moet ons daaraan herinner dat Christus enige oomblik weer kan kom. Van ‘n terugkeer van Israel na die staat Israel kort voor die we­der­koms van Christus is daar nie sprake in die Nuwe Testament nie.

Outeur: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Die Eindtyd (2)

• Die tekens van die tye

Die tekens van die tye is die tekens van die nabye wederkoms van Christus. Sowel Jesus as die skrywers van die Nuwe Tes­tament noem ‘n aantal gebeurtenisse wat sal dien as tekens dat sy koms naby is. Maar let mooi op na hierdie formulering: Tekens dat sy koms naby is, nie tekens wanneer sy koms naby sal wees nie.

Wat beteken dit? Moes die tekens mense eendag in die verre toekoms help om te bereken wanneer sy koms naby sal wees, of moes die tekens die eerste Christene daagliks daaraan herinner dat sy koms (alreeds in hulle tyd) naby was? Kom ons kyk.

Daar is algemene tekens soos oorloë, aardbewings, honger­sno­de, verdrukking, geloofsafval (Matt 24:3 ev). Maar daar is ook meer spesifieke tekens soos die antichris, die Jode en die hei­densending.

Die algemene tekens is dinge wat deurlopend in elke ge­slag ge­beur: oorloë, aardbewings, hongersnode, verdrukking, ge­loofs­afval. Hierdie tekens sou dus moeilik kon dien as aandui­ding wanneer sy koms naby sou wees. Elke geslag beleef hierdie tekens.

Daar is ‘n taamlik algemene oortuiging onder baie Christene dat hierdie tekens wel altyd voorkom, maar dat dit kort voor die wederkoms intensiewer sal word. Maar dit is ‘n ver­leent­heids­op­lossing. Jesus sê nooit iets daarvan nie, en indien dit wel so is, hoe intensief moet dit dan word voordat ons daaruit moet aflei dat die koms nou naby is?

Dit lyk dus beter om Jesus se woorde net so te aanvaar soos dit daar staan: “As julle (sy dissipels) … ” Dit was bedoel as herinnering aan sy dissipels (en daarom ook aan elke geslag na hulle) dat sy koms naby is. Dit was nie bedoel as hulp om te bereken wanneer sy koms naby sou wees nie.

Deur die eeue heen was hierdie tekens dus ‘n staande herinne­ring daaraan dat die Here enige oomblik kan kom. Hulle funksie is inderdaad juis om ons voortdurend gereed te hou, presies soos Jesus dit oorspronklik gestel het: “Om dieselfde rede moet julle ook elke oomblik gereed wees, want die Seun van die mens kom op ‘n uur dat julle dit nie verwag nie” (Matt 24:44).

Maar wat dan van die spesifieke tekens: die antichris, die Jo­de en die heidensending? Sou hierdie tekens vir ‘n mens ‘n aanduiding kon gee van wanneer Christus se koms naby sal wees? Die vraag self is natuurlik in terme van die Nuwe Tes­ta­ment klaar ‘n vreemde vraag. As Christus se koms al in die tyd van die Nuwe Testament naby was, is dit dan sinvol dat daar sekere tekens is om te help bereken wanneer dit naby sal wees? Maar kom ons kyk een vir een na hierdie tekens.

Antichris (*Chiliasme)

“Antichris” is ‘n Griekse woord wat in die Bybel net in die eer­ste en die tweede brief van Johannes voorkom. Dit verwys na ‘n figuur in die eindtyd wat radikaal teenoor Christus (anti-Christus) staan en die gelowiges vervolg. Volgens die briewe van Johannes was daar alreeds in sy tyd baie “antichriste” of misleiers en vyande van Christus wat die gelowiges vervolg het (1 Joh 2:18-25; 4:1-3; 2 Joh v 7-9).

Die meeste Christene stem saam dat daar wel ook op an­der plek­ke in die Bybel van hierdie figuur sprake is, onder andere 2 Tessa­lonisense 2:3-12 en Openbaring 13.

Onder Christene is daar verskillende sienings oor die anti­chris. Die Chiliaste en die Dispensasionaliste in die algemeen is oortuig dat ons eintlik nou eers in die eindtyd leef en dat die anti­christe waarvan Johannes in sy briewe skryf, maar net voorlopers was van die eintlike antichris wat nog moet kom. Hierdie antichris sal ‘n politieke wêreldheerser wees wat die gelowiges stelselma­tig en vreeslik sal vervolg in wat bekend staan as die Groot Verdruk­king (*Chiliasme), wat sewe jaar lank sal duur.

Dit is egter goed om noukeuriger na hierdie saak te kyk. Dit wat Johannes uitdruklik skryf, maak dit onmoontlik om in hierdie antichriste maar net voorlopers van die eintlike antichris te sien. Johannes skryf dat dit die laaste uur is. Dus sal hy nie van voorlopers skryf nie. As hy in die laaste uur skryf, sal hy tog seker oor die eintlike antichris skryf. En dan herhaal hy ook nog dat die feit dat daar reeds in sy tyd baie antichriste is, bevestig dat hulle in die laaste uur leef. Dan kan hierdie antichriste mos nie voorlopers wees nie. Die feit dat hy van antichriste (meervoud) praat, is nie vreemd nie. Ons weet dat daar verskillende prentjies van die antichris in die Nuwe Testament is: ‘n godsdienstige leier (2 Tess 2), ‘n politieke leier (Op 13) en mense (meervoud!) wat in die gemeente was, maar die gemeente verlaat het (1 Joh 2:19 ev).

Verderaan in hierdie deel skryf Johannes nog meer oor die antichris. En dan blyk dit dat dit juis om meer as een persoon gaan, want elkeen wat nie bely dat Jesus werklik die Christus (Messias) is nie, is ‘n antichris (2:22 ev).

1 Johannes 4:1-3 bevestig hierdie siening. Hier word aan die gelowiges ‘n maatstaf gegee waaraan hulle profete kan meet om te weet of hulle eg is en of hulle die gees van die antichris adem. Van sulke profete word dan geskryf dat hulle die gees van die antichris is “van wie julle gehoor het dat hy kom en wat nou reeds in die wêreld is” (4:3). Dit gaan dus om dinge wat deel van die gemeentelede se lewe is. En die derde en laaste verwysing waar die woord “antichris” gebruik word, bevestig dit. Hier word geskryf van baie verleiers wat “te voorskyn gekom het in die wêreld”, en hulle is dié wat nie erken dat Jesus die Christus is wat mens geword het nie. En dan vervolg Johannes uitdruklik: “dit is wat ek met ‘die misleier’, ‘die antichris’, bedoel” (2 Joh v 7).

Die antichris het dus alreeds in Johannes se tyd in baie ver­skillende vorme en persone gekom. Dit ondersteun die gedagte dat die eindtyd alreeds met Jesus se aardse optrede aangebreek het en dat sy wederkoms al in die tyd van die Nuwe Testament naby was. Maar dit beteken ook dat die koms van die antichris nie die gelowiges gehelp het om te bereken wanneer Jesus se koms naby sal wees nie, maar eerder bevestig het dat sy koms – toe al – naby was.

Dit bring ‘n interessante faset van hierdie tekens na vore: hulle was nooit bedoel om mense te help bereken wanneer die wederkoms naby sal wees nie – wat onsinnig sou wees omdat die wederkoms alreeds naby was – maar om te bevestig dat die wederkoms naby is.

Natuurlik het die antichris sedertdien al weer in baie ander vor­me of persone verskyn. En natuurlik kan hy nog weer in ander vor­me of persone na vore kom. Maar dit is elke keer net om te bevestig dat Christus se koms naby is. Die tekens van die tye is nooit gegee om Christene in staat te stel om te bereken wanneer Christus se koms naby sou wees nie, eenvoudig omdat sy koms van die begin af naby was. Dit is gegee om hulle voortdurend daaraan te herinner dat sy koms naby is. Omdat hulle baie gely het, was dit vir hulle ‘n troos. En vir die ongelowiges ‘n waar­skuwing.

Outeur: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Die Eindtyd (1)

Berekenings

Die eindtyd is die tyd van die wederkoms van Christus. Daar is verskillende oortuigings onder Christene oor die eindtyd. Hulle verskil veral oor wanneer dit sal wees. Deur die eeue is daar telkens berekenings gemaak. Teen die jaar 70 nC was baie Christene oortuig dat dit die tyd vir sy koms is, en weer teen die jaar 100, 150, 350, 380, 500, 530, 1000, 1290, en talle datums daarna, tot onlangs in die jaar 2000. Daar is in hierdie verband ‘n opvallende verskynsel. Christene wat só bereken, bereken altyd dat Hy juis in hulle tyd sal kom. Daar was nie Christene wat in die jaar 100 bereken het dat Hy in 500 sal kom, of in die jaar 1000 dat Hy teen 2000 sal kom nie. Elke geslag soek getalle iewers in die Bybel wat op hulle tyd dui. Dit gee ‘n ongeloofwaardige trek aan hierdie berekenings. Getalle word taamlik willekeurig iewers in die Bybel gekry en “bewerk” tot dit juis op hulle tyd dui.

Dit is ook nie vreemd dat die berekenings nie werk nie. Op net twee bladsye in Matteus staan vyf keer dat ons nie sal weet nie wanneer Hy weer sal kom (Matt 24:36, 42, 44, 50; 25:13).

Daar is ‘n tweede rede waarom berekenings nie werk nie. Wag ons nog op die eindtyd, of leef ons lankal in die eindtyd? Het die apostels al in die eindtyd geleef?

• Die laaste dae/Die eindtyd

Daar is ‘n aantal uitdrukkings wat in die Bybel in verband met die eindtyd gebruik word: die laaste dae, die einde, die voleinding, die laaste uur. Gewoonlik dink mense die tyd waarna hierdie uitdrukkings verwys, het in die tyd van die apostels nog ver in die toekoms gelê en dat ons maar nou eers hierdie tyd ingaan. Maar hierdie uitdrukkings het direk op die tyd van die Nuwe Testament betrekking.

“Die laaste dae” word nooit in die Nuwe Testament gebruik vir ‘n toekomstige tyd nie. In Hebreërs 1:2 lees ons dat God “in hierdie laaste dae met ons gepraat het deur die Seun” en dit verwys na die aardse optrede van Jesus. Volgens Petrus is die Heilige Gees in “die laaste dae” uitgestort (Hand 2:17). Jakobus noem die tyd waarin hy leef “die laaste dae” (5:3). Johannes noem sy tyd selfs “die laaste uur” (1 Joh 2:18). In dieselfde terme praat Paulus oor sy tyd as “die einde van die tye” (1 Kor 10:11) en die skrywer aan die Hebreërs verwys na Jesus se eerste koms as “die voleinding van die tye” (9:26). Vir baie lesers sal dit na ‘n vreemde siening lyk. Maar is dit nie wat duidelik in die Bybel staan nie?

Daar is ‘n paar verwysings wat wel geïnterpreteer kan word asof dit op die toekoms slaan. 2 Timoteus 3:1 lui: “In die laaste dae sal daar swaar tye kom.” Dui dit op die verre toekoms? Skynbaar tog nie. Die skrywer vervolg dat daar slegte mense sal kom, en eindig: “Bly weg van sulke mense af” (3:5). Die bedoeling is dus dat Timo-teus nog self hierdie slegte mense gaan beleef. “Die laaste dae” is dus die tyd waarin hulle geleef het. Dieselfde geld van 2 Petrus 3:3.

Daar is ook ander uitdrukkings wat daarop dui dat die laaste dae of die einde van die tye alreeds met Jesus se eerste koms aangebreek het. Hy kom om die *koninkryk van God te bring, en as Hy ‘n bose gees uit iemand uitdryf, verklaar Hy: “Aangesien Ek deur die Gees van God die duiwels uitdryf, het die koninkryk van God inderdaad tot by julle gekom” (Matt 12:28).

Beteken dit dat Jesus se eerste koms regtig die laaste dae of eindtyd ingelui het? Dan kon daardie tyd mos nie vir die skrywers van die Nuwe Testament in die (verre) toekoms gelê het sodat ons nou eers die laaste dae ingaan nie.

Twee ander sake kan ons help om ‘n antwoord te probeer kry: Die nabyheid van die wederkoms en die tekens van die tye.

• Die nabyheid van die wederkoms

Daar is min sake wat so algemeen deur so baie skrywers van die Nuwe Testament be­nadruk word soos die nabyheid van Christus se koms. Baie van ons ken hierdie uitdrukkings uit ons kop: dit is nie meer lank nie, die regter staan al voor die deur (Jak 5:8-9); die tyd is min, dit is die einde van die tye (1 Kor 7:29; 10:11); die tyd is naby, voor die deur (Matt 24:33; Mark 13:29); die nag is byna verby, dit is amper dag (Rom 13:12); dit is die laaste uur (1 Joh 2:18). Dit is almal uitsprake oor die wederkoms van Christus. Die Nuwe Testament is vol daarvan (Matt 24:33; Luk 21:28, 30; Mark 13:29; Rom 13:12; 16:20; 1 Kor 7:29; Fil 4:5; 1 Tess 4:17; Heb 10:37; Jak 5:8-9; 1 Pet 4:7; Op 1:1, 3; 3:11; 22:7, 12, 20).

Wat ons partykeer vergeet, is dat dit nie in die eerste plek vir ons tyd bedoel is nie, maar vir hulle tyd, die tyd van die eerste Christene. Die boodskap wat ons in die Nuwe Testament kry, is nie dat die einde teen die jaar 1000 of 2000 naby sal wees nie, maar dat dit teen die jaar 50 en 70 nC naby was. Jesus sê nie vir sy dissipels dat die mense wat in die verre toekoms leef, eendag sekere dinge sal beleef en dat hulle dan moet weet dat die einde naby is nie. Hy kyk sy dissipels in die oë met die woorde: “Julle sal hoor van … Hulle sal julle oorlewer … Wanneer julle sien … As iemand vir julle sê … So moet julle weet … ” (Matt 24:6, 9, 15, 23, 33). Die wederkoms was in daardie tyd naby.

Terloops, omdat die Here nog nie weer gekom het nie, glo ons vandag nog dat sy koms naby is. Ons sal later in hierdie bespreking aandag gee aan die vraag hoe om dit na soveel eeue te hanteer. (*Vertraging van die wederkoms)

Bring nou hierdie twee sake met mekaar in verband: die eind­tyd en die nabye wederkoms. Jesus se geboorte en die koms van die Gees was in die laaste dae. Trouens, die *opstanding van Jesus was die begin van die algemene opstanding. En die vroeë Christene glo die wederkoms is naby. Die twee pas presies byme­kaar. Hulle verwagting dat die wederkoms van Christus naby is, was volko­me logies. As Jesus in die laaste dae gekom het, moes sy weder­koms naby wees. En omdat hulle swaar gekry het en baie van hulle vervolg is, was dit ‘n brandende verlange dat die Here gou moet kom. Daarom lees ons in byna elke boek in die Nuwe Testament van die nabye wederkoms.

Ons kan dus nie daaraan twyfel nie: die vroeë Christene was oortuig dat hulle in die eindtyd geleef het en die Here enige oom­blik weer kon kom.

Dit bring egter dadelik die vraag na die tekens van die tye na vore, die tekens van die nabye wederkoms van Christus. Hoe kon die koms van Christus toe al naby gewees het as die tekens toe nog nie vervul is nie?

Outeur: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Kenmerke van die ware kerk

Die Christelike kerk het vier besondere eienskappe: algemeen­heid, Christelikheid of apostolisiteit, heiligheid en eenheid. Maar hierdie eienskappe is tegelyk ook vermanings en uitdagings waarna ons met aandag moet luister. Die vraag sal elke keer wees of die kerk, en dan spesifiek die kerkgenootskap waaraan ons be­hoort, regtig hierdie kenmerk duidelik vertoon, en of ons nie baie ernstig daaraan moet werk om duideliker te wees wat ons veronderstel is om te wees nie.

• Algemeenheid

Die kerk is algemeen. Hiervoor word ook die woord “katoliek” gebruik. Dit beteken dat die kerk gedurende alle eeue die hele wêreld met die hele evangelie moet bereik. Eer­stens mag die kerk in die algemene sin van die woord hom nooit tot ‘n deel van die mensdom beperk, byvoorbeeld net die Weste, of net ‘n bepaalde volk of kul­tuur nie. Omdat God deur Christus die wêreld met Homself versoen het (2 Kor 5:18 ev), moet die hele wêreld bereik word (Matt 28:19). Maar tweedens moet die wêreld met die hele evangelie bereik word. Die kerk mag hom nooit beperk tot net ‘n deel van die evangelie nie, soos net die “redding van siele”, of net die algemene heerskappy van Christus oor die samelewing om ‘n sogenaamde Christelike samelewing te vorm nie. Vandag word ons al meer bewus daarvan dat die Bybel ook ‘n boodskap bevat oor die besker­ming van die aarde of die natuur teen die aggressiewe aan­slag van ons kultuur op die hulpbronne sodat ons ons lewe al gemakliker en veiliger kan maak. (*Heil) ‘n Paar dekades gelede het ons bewus geword van die nadruk van veral die Ou Testament op ‘n regverdige samele­wing waarin daar nie teen sekere men­se of groepe mense gediskri­mi­neer word nie (swart mense – én wit­ mense, vrouens, bejaardes, gestremdes). Daar kom dus telkens nuwe in­sigte na vore wat ons help om die volle evangelie in sy ryk om­vang te verkondig. En derdens moet die kerk in alle tye die hele evangelie bring. Daar sal geen tyd in die geskiedenis van hierdie wêreld kom waarin die wêreld nie meer behoefte aan die evangelie sal hê nie.

Soos al die ander kenmerke is die algemeenheid van die kerk ‘n vermaning en ‘n uitdaging aan ons. Is ons regtig daarby be­trokke dat die volle waarheid van die evangelie deur alle tye heen aan die hele wêreld verkondig word? Of hou ons self­sugtig die waarheid van die verlossing vir onsself en gee net hier en daar ‘n krummeltjie weg wat van ons oorbelaaide tafel afval?

• Christelikheid of apostolisiteit

In die Apostoliese Geloofsbelydenis bely ons dat die kerk “Chris­telik” is, en in die Geloofsbelydenis van Nicea dat die kerk “apo­stolies” is. Dat die kerk Christelik is, be­teken dat dit van Christus af kom. Dit word op baie maniere in die Nuwe Testament verdui-­de­lik. Die woord “Christelik” kom direk van “Chris­tus” af. Verder is daar die allernouste band tussen Christus en die kerk. Christus word die hoof van die kerk genoem, en die kerk sy liggaam (Ef 1:22-23). Hy is die hoeksteen op wie die kerk gebou is (Ef 2:20). Deur die doop word ons in Christus ingelyf om deel te hê aan sy kruisiging, dood, begrafnis, opstanding en hemelvaart (Rom 6:4-6; Ef 2:6; Kol 2:12-13, 20; 3:1). Christus word selfs ons lewe genoem (Kol 3:4). Die kerk, dit beteken die totale geloofsgemeenskap, is dus sonder meer Christus se kerk, en dit is wat “Christelike kerk” beteken.

Dit beteken natuurlik nie dat die kerk nie aan die Vader of aan die Gees verbonde is nie. Christus is die Seun van God, en die Gees is die Gees van Christus. Daarom is daar eweneens die aller­nouste verband tussen die kerk en die Vader en die Gees. Die kerk is die volk van God en die tempel van die Gees (1 Pet 2:9-10; 1 Kor 3:16-17; 6:19; 2 Kor 6:16).

Dit alles beteken dat die kerk direk onder die gesag van Christus (én die Vader én die Gees) leef. Aan sy woorde moet ons ons hele lewe meet. Sonder oorgawe en verbondenheid aan Hom kan ons nie kerk wees nie, en kan niemand ‘n Christen wees nie.

Maar waar kry ons sy woorde? Natuurlik in die Bybel. Die Bybel kry ons van die apostels. Hulle, of mense na aan hulle, het die boeke van die Nuwe Testament geskryf. En hulle het in hul geskrifte vir ons geleer dat die Ou Testament ook vir hulle die Woord van God is. Ons het geen ander toegang as die geskrif­te van die apostels om te weet wie Jesus was en wat Hy gesê en gedoen het nie.

Uit hulle geskrifte leer ons dat Jesus hulle spesiaal afgerig en voorberei het om die evangelie verder te dra. Daarom kan ons glo wat hulle oor Hom vir ons nagelaat het, en Hom in hulle voetspore volg. Die apostels word dan ook saam met die profete die fonda­ment van die kerk genoem (Ef 2:20). In hierdie sin is “Christelik” en “apostolies” beide kenmerke van die kerk: ons ken Christus deur die getuienis en die apostels wat Hy self vir hierdie taak voorberei het. Hulle geskrifte bevat die waarheid oor Hom. Daarom is die Bybel die maatstaf waaraan ons die lewe van die kerk in die algemeen en ons eie lewe in die besonder moet meet.

Ook hierdie kenmerk van die kerk is ‘n vermaning en ‘n uit­da­ging aan ons. Is ons denominasie regtig onvoorwaardelik gehoorsaam aan Jesus Christus? Is die geskrifte van die apostels ons rigsnoer? Volg ons hulle na soos hulle Christus nagevolg het? (1 Kor 11:1) Of is daar ander tradisies en mensgemaakte reëls wat vir ons swaarder weeg as hulle woorde oor Hom?

• Eenheid

Die eenheid van die kerk is in die Nuwe Testament vanselfspre­kend. Dink maar net aan die beelde wat by die Chris­telikheid van die kerk gebruik is: Ons is die liggaam van Christus, die volk van God, die tempel van die Gees. Wat is vanselfsprekender as dat God net een volk het, dat Christus net een liggaam het en dat daar net een tem­pel is? Paulus gebruik dit inderdaad as argument teen verdeeldheid in die gemeente van Korinte: “Is Christus dan in stukke ver­deel?” (1 Kor 1:13). Hy noem die eenheid tussen al die kinders van God selfs ‘n vrug van die kruisdood van Jesus (Ef 2:15-16). Hy kan nie ophou om die dinge in te ryg wat almal een is in die kerk nie: één liggaam, één Gees, één hoop, één Here, één geloof, één doop, één God en Vader (Ef 4:4-6). Omdat die eenheid so belangrik is, roep hy ons op om hierdie eenheid te bewaar deur in vrede met me­kaar te leef (Ef 4:3). Die eenheid van God se kinders sal die wêreld oortuig om in Hom te glo (Joh 17:21).

Ons het waarskynlik in hierdie kenmerk van die kerk die op­vallendste anomalie tussen die norm van die Nuwe Testament en dit wat duidelik sigbaar is: die verskeurdheid van die kerk van die Here. Hierdie verdeeldheid is nie net sigbaar in die talle de­nominasies oraloor nie, maar in die opvallende spanning en selfs vyandskap tussen baie denominasies. Ons probeer mekaar vlieë afvang, en bewys dat ons die suiwerste is. Ons word uit­mekaar gehou deur allerlei redes wat niks met die evangelie te doen het nie.

Die vermaning en die uitdaging wat hierdie kenmerk van die kerk aan ons stel, is om die Here te vertrou, oor denominasione­le grense heen hande te vat en saam die evangelie na die wêreld te neem. Nêrens in die Bybel word dit as ‘n vereiste gestel dat ons eers oor alles moet saamstem voor ons hande vat nie. Alle denomina­sies behoort eers saam ‘n verenigde front te vorm en dan na hul ver­skil­le te begin kyk. Dit is slegs die uiterste af­wy­king van die hart van die evangelie wat afstand tussen deno­minasies kan regverdig.

• Heiligheid

Die heiligheid van die kerk het verskillende as­pekte. Om heilig te wees vir die Here beteken eerstens om an­ders te wees, afgeson­­-derd, opsy gesit vir Hom. Dit is nie iets waarna die gelowiges moet streef nie, hulle is dit. Die gemeente word herhaaldelik in die brie­we in die Nuwe Testament “heiliges” genoem. Dit geld selfs ge­meen­tes waar daar skokkende sondes voorgekom het (1 Kor 5:1 ev). Die nuwer vertalings omskryf “heilig” gewoonlik as “mense wat aan God behoort” – wat ‘n mooi betekenis vir heilig is, maar die oor­spronklike taal lees letterlik “heiliges” (Rom 1:7; 1 Kor 1:2; 2 Kor 1:1; Ef 1:1). Hulle is heilig, ondanks hulle sonde. Dis ‘n gawe van God.

In een sin noem Paulus Christus ons verlossing en ons heili­ging (1 Kor 1:30). En ons weet dat Hy ons verlossing as ‘n geskenk aan ons gee. Net so ons heiliging. Ons ontvang dit as ‘n gawe uit sy hand.

Maar dan moet ons dit in werking stel en daarvolgens lewe. Dit is die tweede aspek van heiligheid: om nie aan hierdie son­dige wêreld gelyk te wees nie, maar deur God verander te word (Rom 12:2), anders te leef as die ongelowiges. Om heilig te wees beteken om ‘n heilige lewe te leef wat aan Hom gewy is. Omdat Hy die sonde haat (Ps 5:4-7), moet sy kinders wegvlug vir die sonde. “Aardjie na sy vaartjie” beteken dat kinders soos hulle vader is; dus is ons soos ons Vader. Christus se liggaam moet tog by Hom as die hoof (die kop) pas. Christus moet in ons gestalte kry (Gal 4:19). ‘n Moderne Duit­se vertaling lees: Die mense moet aan julle kan sien wie Christus is. Daarom is die briewe in die Nuwe Tes­tament vol vermanings om met die sonde op te hou en ons lewe onvoorwaardelik aan God te wy. Ons moet in die praktyk word wat ons in Christus is. Dit geld elke ge­lowige, en ook die kerk as geheel. By *heiligmaking word die saak breedvoeriger behandel. Ook by *Beeld van God.

Outeur: Prof Adrio König