Alle Paaie lei na Jesus: ’n Verskeidenheid verhoudings tussen die twee Testamente

Alle Paaie lei na Jesus: ‘n Verskeidenheid verhoudings tussen die twee Testamente – Adrio König

6.3 ’n Verskeidenheid verhoudings tussen die twee Testamente

Wat is regtig die verhouding tussen die Ou Testament en die Nuwe? Daar is ’n hele paar tradisionele voorstelle.

Profesieë-vervulling. Die Ou Testament is die profesieë/beloftes, en die Nuwe Testament die vervulling.
Wet-evangelie. Die Ou Testament is die wet, maar die Nuwe die evangelie.
Toorn-liefde. In die Ou Testament gaan dit om die toorn/oordeel van God, en in die Nuwe om sy liefde.

Dit is almal verhoudings wat ’n klein stukkie waarheid beet het, maar eensydig is. Natuurlik is daar profesieë in die Ou Testament, maar daar is oneindig meer as net profesieë. En natuurlik is daar in die Nuwe Testament vervulling van profesieë, veral in Jesus se lewe, maar daar is Briewe oor hoe ons die evangelie moet verstaan, en Evangelies oor wat Jesus gesê en gedoen het, wat nie noodwendig vervulling van profesieë is nie – om maar net ’n paar dinge te noem.

En natuurlik het ons die wet in die Ou Testament, maar daar is nog ’n keer oneindig meer. Maar ons het die wet ook in die Nuwe (kyk na hoofstuk 3 oor die wet). Ook die toorn-liefde-model is te eenvoudig. Ons het óók in die Ou Testament heerlike hoofstukke oor die liefde van God, soos Hosea 11, en in die Nuwe nog steeds skerp oordeelsuitsprake soos Matteus 23.

Uit die geskiedenis is die siening van Augustinus goed bekend: Die Nuwe Testament is implisiet (latent, sluimerend) in die Ou Testament teenwoordig, en die Ou Testament is eksplisiet (uitgesproke, duidelik) in die Nuwe Testament teenwoordig. Iemand anders het gesê: Die Ou Testament is die roosknop en die Nuwe Testament die pragtige roos wat oopgegaan het. Christene is lief om sulke lekker opwindende formules uit te dink, maar in die meeste gevalle dek dit eenvoudig nie die volle lading nie. Dit sal duidelik word uit die volgende bespreking. Dit sal blyk dat die verhouding Ou Testament-Nuwe Testament baie ingewikkelder is en veral nie met een enkele formule uitgedruk kan word nie.

Ons moet van ’n paar kante af na die saak kyk.

Tussen bepaalde sake in die twee Testamente is daar verskillende verhoudings.
Binne elke Testament is daar oorgange.
En dit is ’n vraag of ons in die geheel die twee Testamente as twee eenhede met mekaar kan vergelyk.

Verskillende verhoudings

Tussen bepaalde sake in die twee Testamente is daar verskillende verhoudings

Verryking: In die Ou Testament is God die Skepper. In die Nuwe word Christus saam met die Vader as Skepper bely (oa Joh 1:1-3). Dit beteken die skeppingsboodskap van die Ou Testament word verryk in die Nuwe.
’n Skerp breuk en ’n vergeesteliking: Daar is ’n ryk verskeidenheid offers in die Ou Testament. Maar die hele sisteem word in die Nuwe Testament opgeskort en vervang deur die een unieke offer van Christus (Hebreërs). Hier pas net een woord: Breuk, diskontinuïteit. Intussen is daar egter ook ’n soort vergeesteliking van die offers. Christene word opgeroep om hul lewens as heilige offers aan God te wy (Rom 12:1). Presies dieselfde gebeur natuurlik ook met die tempel. Dit verloor sy betekenis, Jesus word self die tempel (Joh 2:21), en die gelowiges word die geestelike tempel van die Gees (1 Kor 6:19).

Jesus se eie optrede lewer nog heelwat ander interessante perspektiewe op.

Kontinuering: Daar is ’n sin waarin Hy eenvoudig die Ou Testament voortsit. Hy tree tydens sy lewe op aarde veral as ’n Ou-Testamentiese profeet op wat die volk dringend oproep tot bekering. En as dit teen die einde van sy lewe duidelik word dat hulle nie luister nie, dreig Hy hulle met die oordeel van God (Matt 1:21; 10:5-7; 15:24; 21:33-46; 22:1-14; 23:37 ev). (Kyk na hoofstuk 8.2 oor Jesus se aardse bediening.)
Vervulling: Jesus vervul ’n onnoemlike aantal profesieë. Dink maar net daaraan dat Hy die Messias is wat sou kom, die Dienaar van Jesaja 53, die Seun van die mens (Dan 7:13-14), en die Profeet (Deut 18:15-22). Net in sy eerste drie hoofstukke haal Matteus vyf profesieë aan wat in die geboorte van Jesus vervul is.
Verryking: Die titel “seun van God” word deur Jesus se optrede verryk. In die Ou Testament word die volk Israel en die koning “die seun van God” genoem (oa Ps 2:7; Hos 11:1). Maar in die Nuwe Testament kry dié titel ’n nuwe dimensie by wanneer veral Johannes dit gebruik om Jesus aan te dui as die bonatuurlike, ewige Seun van God wat aan die Vader gelyk is (Joh 5:18; 10:34-37), ’n wonderlike verryking van die natuurlike betekenis van vroeër.
Herinterpretasie: In die lig van die betekenis van Jesus, herinterpreteer die skrywers van die Nuwe Testament soms sekere sake in die Oue radikaal. Hebreërs munt uit in hierdie opsig. Jesus is groter as Moses, ’n stelling waaroor ’n Jood ’n hartaanval kan kry; die rus van Kanaän is nie die ware rus nie; Melgisedek, die vreemde, vae figuur uit die gryse verlede (Gen 14) het ’n veel hoër priesterorde as Aäron wat direk deur God aangestel is; die wet van Moses, wat hy op die berg direk uit die hand van God ontvang het, is “slegs ’n skadubeeld van die weldade wat sou kom, nie eens ’n werklike beeld nie”. Die heilige tempel waarin God self onder die volk gewoon het, is “net ’n namaaksel van die ware tempel”. Die offers wat die volk op God se uitdruklike bevel vir eeue lank moes bring ter versoening van hul sondes, moet ophou “omdat die bloed van bulle en bokke onmoontlik (!) die sondes kan wegneem” (Heb 3:3; 4:8; 7; 9:24; 10:4). Dit is om die minste te sê ’n radikale herinterpretasie van dele uit die Ou Testament.

Wat ’n verskeidenheid van verhoudings tussen bepaalde sake in die twee Testamente! Dit is sonder meer duidelik dat ’n mens nie van een enkele verhouding tussen die twee Testamente kan praat nie. Die bepaalde verhouding hang eenvoudig af van watter twee sake ’n mens met mekaar vergelyk.

Is die twee Testamente twee selfstandige eenhede?

Daar is egter ’n tweede perspektief. Doen ons reg aan die werklikheid wat ons ondersoek, as ons eenvoudig die twee Testamente as twee selfstandige eenhede (blokke) teenoor mekaar stel, en dan probeer bepaal in watter verhouding(-s) hulle tot mekaar staan? Daar is mos nie net een netjiese oorgang presies tussen die Ou Testament en die Nuwe Testament nie. Daar was nie iewers tussen Maleagi 4 en Matteus 1 ’n radikale breuk sodat van die eerste hoofstuk in die Nuwe Testament alles verander het nie. Daar is ’n sin waarin niks op hierdie punt verander het nie. Jesus was ’n Ou-Testamentiese profeet wat soos die ander, die volk tot bekering geroep het. Dat sy betekenis oneindig meer was, het maar geleidelik uit sy openbare optrede duidelik geword. Daarom kan dit sinvol wees om eerder die belangrike oorgange binne elke Testament te ondersoek.

AllePaaieLeinaJesus Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ŉ baie nuttige naslaanwerk wat ŉ betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: Wat kom nie na vore in die Nuwe Testament nie?

Alle Paaie lei na Jesus: Wat kom nie na vore in die Nuwe Testament nie? – Adrio König

6.2 Wat kom nie na vore in die Nuwe Testament nie?

Dit is interessant om in hierdie verband te kyk na dele van die Ou Testament wat nie na vore kom in die Nuwe Testament nie. In die meeste gevalle is dit die dinge wat die vroeë Christene nie baie ernstig opgeneem het nie.

Die sogenaamde heilige oorloë. Dit kom nie na vore nie. Natuurlik is daar wel van verwoestings sprake in die boek Openbaring, maar dan in ’n apokaliptiese idioom wat eintlik iets anders is.
Die honderde wette van veral Levitikus. Trouens veral in Hebreërs kry ons die indruk dat hulle eenvoudig saam met die tempeldiens agtergelaat is.
Rykdom as seën van God vir sy getroue kinders. Dit kom eers weer na vore op die nuwe aarde. In die Ou Testament was die gelowiges ryk omdat hulle die Here gedien het. In die Nuwe Testament word die gelowiges vervolg en ly hulle omdat hulle die Here dien. Op die nuwe aarde in God se hemelse heerlikheid kry ons eers weer die luuksheid, en dan in oor vloed. Die beelde vir die heerlikheid op die nuwe aarde (Op 21-22) is oorweldigend vir die tyd waarin die boek geskryf is: goue strate en pêrelpoorte. (Kyk by hoofstuk 2.2 en 2.3 oor Heil.)

Wat beteken dit vir ons Bybellees? Dat dit interessant en leersaam is om die hele Ou Testament deur te lees, maar dat dit nie te vreeslik belangrik is nie. Die vroeë Christene het ons geleer dat daar dele is wat uitstaan bo die res. Om ’n beeld te gebruik: die Bybel is nie soos die Vrystaat nie, maar soos KwaZulu-Natal, daar is hoë en lae dele, pieke en dale. En op die ou end lyk dit my self nie ’n slegte beginsel nie om regtig aan die vier boeke wat vir hulle uitgestaan het, besondere aandag te gee.

In die volgende artikel gaan ons na ‘n verskeidenheid van verhoudings tussen die twee Testamente kyk.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: Wat gebruik die skrywers van die Nuwe Testament uit die Ou Testament?

Alle Paaie lei na Jesus: Wat gebruik die skrywers van die Nuwe Testament uit die Ou Testament? – Adrio König

Hoofstuk 6

Die verhouding Ou Testament-Nuwe Testament

Hier het ons een van die ryk temas in die Bybel wat op ’n merkwaardige manier na Jesus lei. Ons gaan kyk na ’n paar kante van hierdie verhouding.

Wat gebruik die skrywers van die Nuwe Testament uit die Ou Testament?
Hoekom?
Wat is in die lig hiervan die verhouding tussen die twee Testamente?
Uit watter Ou Testament haal die Nuwe Testament se skrywers aan?

6.1 Wat gebruik die skrywers van die Nuwe Testament uit die Ou Testament?

’n Mens kan begin by die vraag hoe ons vandag die Ou Testament gebruik. Gebruik ons al die dele/boeke van die Ou Testament ewe veel? Of gee ons voorkeur aan bepaalde boeke? Oor die algemeen sal ons vind dat daar duidelike voorkeure is onder Christene. Waarskynlik is die Psalms die populêrste boek. Dan volg moontlik sommige historiese boeke soos Genesis, of sommige profete soos Jesaja. Miskien is Spreuke ook populêr. Is dit verkeerd? Moet ’n mens nie die hele Bybel ewe veel lees en alles op dieselfde vlak nie? Die hele Bybel is tog die Woord van God.

Wel, kom ons vra eers hoe die skrywers van die Nuwe Testament die Oue gebruik het. Vir minstens die eerste eeu het Christene nie ’n Nuwe Testament gehad nie. Waarskynlik is al die boeke van die Nuwe Testament gedurende die laaste helfte van eerste eeu geskryf, maar hulle is nie gou in een bundel versamel nie. Dit beteken dat die eintlike Bybel van die vroeë Christene die Ou Testament was. En hulle het oorvloedige gebruik daarvan gemaak. Daar is ongeveer 2 400 direkte of indirekte aanhalings of verwysings uit die Ou Testament in die Nuwe. Dit beteken dat daar in die Nuwe Testament omtrent sewe verwysings per bladsy na die Ou Testament is, wat regtig baie is. Dit beteken dat dit belangrik is om die Ou Testament te ken as ’n mens die Nuwe wil verstaan.

Maar dit is interessant uit watter dele van die Ou Testament die meeste aanhalings/verwysings kom. Daar is geen sprake van ’n eweredige verdeling nie. Omtrent die helfte kom uit net vier boeke: Omtrent 400 elk uit die Psalms en Jesaja, en omtrent 200 elk uit Genesis en Eksodus.

Wat het die Nuwe Testament spesifiek in hierdie boeke gekry? Dis interessant dat hulle ook hierdie boeke nie eweredig gebruik het nie. Van die 400 uit Jesaja kom byna die helfte net uit Jesaja 40-54, waarvan omtrent 40 aanhalings/verwysings net uit Jesaja 53. En van die 400 uit die Psalms kom omtrent 70 uit net drie Psalms (2, 22, 110).

Waarom juis die konsentrasie op hierdie bepaalde dele uit hier die boeke? Daar is net een antwoord: Jesus. Alle paaie uit die Ou Testament lei na Jesus.

Uit die Nuwe Testament weet ons goed die Christene het die Jode probeer oortuig dat Jesus die beloofde Messias is. Dink maar net aan Petrus en Paulus se preke in Handelinge (2:36; 3:18-20; 9:22; 13:23; 17:3; 18:5). Vandaar die konsentrasie op bepaalde Messiaanse profesieë soos Jesaja 9 en 11 (6 keer elk) en Psalm 2 (18 keer).
Maar omdat hulle Hom ook gesien het as die groot Hoëpriester (Hebreërs) was Psalm 110 (25 keer) so belangrik. Wat hierdie Psalm nog belangriker gemaak het, is die feit dat koning en priester hier in een persoon verenig word, en dit is juis wat die vroeë Christene van Hom geglo het.
Van die allergrootste belang was sy diens aan mense in nood, en uiteindelik sy kruisdood. Dit het hulle na die Dienaar van Jesaja 40-54 laat kyk, veral Jesaja 53 (38 keer), maar ook na sekere Psalms soos Psalm 22 (24 keer).
Maar dan was daar soveel ander kante van Jesus se betekenis dat hulle rond en bont in die Bybel geblaai het. Dink maar aan Jesus as die Seun van die mens. Daar word 14 keer verwys na Daniël 7:13-14.
Jesus as Profeet was vir hulle baie belangrik. Daarom word 11 keer verwys na Deuteronomium 18:15-19.
Dat die Seun van God saam met die Vader die Skepper was, word oor en oor bely, en dit is een van die redes waarom daar so veel verwysings na Genesis is. Dis gewoonlik na die eerste skeppingsverhaal, Genesis 1. Dink maar net aan Johannes 1:1-3.

Wat interessant is in hierdie verband, is dele in die Ou Testament waarna nie verwys word in verband met Jesus nie, terwyl dit in ons tyd mode geword het om dit wel te gebruik.

Die Nuwe Testament pas nooit die “saad” (nageslag) van Eva op Jesus toe nie (Gen 3:15) terwyl baie vandag aanvaar dis die eerste “Messiaanse” profesie. Daar is natuurlik nie Messiaanse profesieë vóór Dawid nie, want die Messias sou die seun (nageslag) van Dawid wees (2 Sam 7:12-16). Daar is wel profesieë soos dié van die besondere profeet, maar dis nie Messiaanse profesieë (profesieë oor ’n Messias) nie, maar profesieë oor ’n Profeet.
Ook Abraham wat geroep word om sy seun te offer (Gen 22), word nooit op Jesus toegepas nie.
Net so die verwysings na die kleur rooi (soos Ragel se rooi tou, Jos 2:21) wat vandag graag op die bloed van Jesus betrek word.

Die skrywers van die Nuwe Testament het oorvloedig na Jesus verwys, en hulle het Hom geken en geweet wat sy betekenis is. Daarom lyk dit my gepas om ons te hou by die talle en talle verwysings wat hulle uit die Ou Testament op Jesus toegepas het. Ek dink nie ons kan dit beter doen as hulle nie. Dit sluit ook die talle “tipes” in wat daar van Jesus sou wees. In Genesis en Eksodus was nog ’n paar temas vir die vroeë Christene belangrik. In Genesis was dit veral Abraham (kyk na Abraham, hoofstuk 1), en in Eksodus Moses en die uittog en die wet, die tempel, priesters en offers (kyk na hoofstuk 3 oor die wet). Wat nou belangrik is, is die feit dat nie een van hierdie groot temas op sy eie so belangrik is nie, maar dat hulle almal direk in verband met Jesus ontwikkel word.

esus is die eintlike nakomeling van Abraham (Gal 3:16),
Hy is groter as Moses (Heb 3:1-6),
Hy was by die uittog betrokke (1 Kor 5:7; 10:1-5),
Hy vervul die wet (Matt 5:17, 1953-vertaling),
Hy is die tempel wat in drie dae afgebreek word (Joh 2:19-21),
Hy is dié Hoëpriester (Heb 7:11-17),
Hy is self die groot offer (Heb 9 en 10).

Waarlik, alle paaie lei na Jesus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: Siel, Gees en Liggaam

Alle Paaie lei na Jesus: Siel, Gees en Liggaam – Adrio König

5.5 Siel en liggaam, of gees, siel en liggaam?

Daar is ’n ou verskil oor die “samestelling” of “bestanddele” van die mens. Bestaan die mens uit twee dele (siel en liggaam) of uit drie (gees, siel en liggaam)? Mense gaan uit hulle pad om dan te omskryf presies wat elke deel is. Intussen word die verskil nie opgelos nie. Is dit dalk omdat die uitgangspunt verkeerd is? Bestaan die mens hoegenaamd uit ’n aantal dele? Indien wel, sal dit heelwat meer as twee of drie moet wees. Wat van die hart, die gemoed, die kragte, die verstand, die wil, die gewete – almal terme wat in die Bybel net soos gees, siel en liggaam vir die mens gebruik word? Daar is wel pogings om hierdie ander begrippe onder gees, siel en liggaam in te deel, maar dis sonder grond in die Bybel.

Al hierdie begrippe word in die Bybel vir die mens gebruik, maar op ’n vrye, onsistematiese, willekeurige manier. Jesus som die Tien Gebooie op in twee gebooie. Die eerste is om God lief te hê met jou hele hart, siel, verstand en krag (Mark 12:30). As ons uit vaste dele bestaan het, sou dit dan beteken ons hoef Hom nie lief te hê met ons liggaam, gees, gewete en gemoed nie? As Paulus ons vermaan om ons liggame as ’n heilige offer aan God te wy (Rom 12:1, 1953-vertaling), beteken dit ons kan maar ons siel en ons gees en ons hart vir onsself hou? As die Psalmdigter sê sy siel smag na God (Ps 42:2, 1953-vertaling), bedoel hy sy ander dele, hart, gees, liggaam smag nie na God nie?

Ons moet die beginsel onthou dat woorde nie vaste betekenisse het nie, maar dat ’n woord in ’n bepaalde konteks betekenis kry. Daarom vertaal nuwere vertalings nie meer die Griekse woorde vir gees, siel, liggaam, ensovoorts, altyd met dieselfde betekenis nie. Vroeër was dit so gedoen, en dit is die letterlike vertaling genoem. As ons die Hebreeuse woord nefesj altyd met siel vertaal, sal ons die volgende vertaling kry:

Jesaja 29:8: “En soos ’n hongerige droom dat hy eet, maar hy word wakker en – sy siel is leeg … ” (1953-vertaling). Maar as ’n mens honger is, is jou maag leeg. Dis die betekenis van nefesj in hierdie vers. En so vertaal nuwere vertalings dit ook.
Jesaja 5:14 lees “letterlik”: “Daarom het die doderyk sy siel wyd oopgemaak en sy mond uitgerek … ” Maar uit die verband (mond) is dit duidelik dat nefesj hier keel beteken.
Jeremia 4:10: “die swaard raak aan die siel” terwyl ’n swaard natuurlik aan ’n mens se nek of keel kan raak as die vyand jou bedreig.
Spreuke 16:26 lui “letterlik”: Die siel van die werksman laat hom werk. Die bedoeling is dat hy werk omdat hy honger is; dus sy honger werk vir hom.
Psalm 42:2: “My siel smag na God” beteken nogeens nie dat my ander dele nie na God smag nie. Waarskynlik het ons hier ’n intensief sodat ons kan vertaal: “Ek is baie stil tot God.” Ons ken dit in gewone taal ook: “Ek is tot in my siel ontsteld” beteken nie ’n sekere deel van my is ontsteld nie, maar ek is baie ontsteld.
Paulus vermaan die gemeente in Rome om hulle liggame aan die Here te wy (Rom 12:1, 1953-vertaling). Hy bedoel nie net ’n bepaalde deel van die mens sodat hulle nie hulle siel of hart of gemoed aan Hom hoef te wy nie. Onder “liggaam” bedoel hy waarskynlik eerder hulle konkrete lewe, of eenvoudig “hulleself” soos baie vertalings deesdae lui.
Ons dink altyd jou hart is jou emosies. Ons praat van iemand se “hartsake”. Maar Salomo vra van die Here letterlik ’n “opmerksame hart” en dan gee die Here hom ’n “wyse en verstandige hart” (1 Kon 3:7-12, 1953-vertaling) wat tereg vertaal word met “wysheid en insig”. Die hart verwys dikwels in die Ou Testament na insig en wysheid.
In Spreuke 23:26 waarsku die pa die seun teen ’n onsedelike vrou en vra dan: “Gee my jou hart” wat beteken gee aandag aan wat ek sê, luister na my.
Ons lees dat elke goudsmid verleë is omdat die beeld wat hy gemaak het, geen “gees” in hom het nie, wat tog duidelik “lewe” beteken (Jer 10:14).
Toe die koningin van Skeba Salomo se heerlikheid sien, “was daar in haar geen gees meer nie” (1953-vertaling) wat tog seker beteken dat haar asem weggeslaan het (1 Kon 10:5 – soos 1983 vertaal).
Die familiehoofde “wie se gees God opgewek het om te trek” beteken seker dié wat van God die wil/wilskrag gekry het (Esra 1:5, 1953-vertaling).

Dit is dus sonder meer duidelik dat hierdie woorde verskillende betekenisse het en dat die verband telkens die betekenis bepaal. Dit beteken dat ’n mens nie uit bepaalde vaste “onderdele” bestaan nie, maar ’n eenheid is. Hierdie woorde word vrylik en taamlik willekeurig gebruik om van verskillende kante na die mens te kyk.

Die gedagte dat die mens uit twee of drie vaste dele bestaan, kom nie uit die Bybel nie, maar het onder die invloed van sekere Griekse filosowe in die Christendom ingekom. Die Bybel sien die mens as ’n eenheid en gebruik ’n hele aantal woorde vrylik en in verskillende betekenisse om na aspekte van ons lewe te verwys, maar nie na vaste dele nie.

Maar wat dan van ons “onsterflike siel”? Dit is vir baie gelowiges ’n uiters belangrike saak. “Jou siel moet gered word.” Wat hulle daarmee bedoel, is volkome Bybels. Ons het ’n ewige bestemming, en ons moet ons saak met die Here regmaak. ’n Mens word gered of jy gaan verlore. Maar ons kan dit alles sê soos wat die Bybel dit sê. Ons hoef nie woorde soos “siel” en “onsterflike siel” daarvoor te gebruik nie. God sal ons uit die dood opwek, en dan sal ons op die nuwe aarde in sy ewige heerlikheid deel. En mense wat Hom nie aanvaar het nie, sal verlore gaan. Ons ewige bestemming sal bepaal word deur ons verhouding met Jesus Christus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König