Alle Paaie lei na Jesus: Die Doel van die Skepping (3) – Adrio König

Ons is besig om te kyk na die doel van die skepping – hoekom het God alles geskep? In die vorige gedeelte het ons na die eer van God gekyk. Ons gaan nou verder.

2.1.2 Die skepping self, spesifiek die mens

Hier het ons ’n ander standpunt oor die doel van die skepping: die skepping self, of meer spesifiek die mens. Dit kan gesien word as in teenstelling met die vorige een: die eer van God. Word die mens nou hier in die plek van God ingeskuif? Kom die mens nou in die middelpunt? Skuif die mens God nou uit? “Dan is dit mos suiwer humanisme” is ’n bekende slagspreuk wat sommige graag gebruik.

 

Trouens in die geskiedenis is Calvyn en Luther ook soms só teenoor mekaar gestel. Calvyn het inderdaad die eer van God beklemtoon, en Luther die heil van die mens. Sommige het dit gesien as ’n teenspraak. Vir Calvyn sou dit dan om God gegaan het, maar vir Luther om die mens. En dit sou dan onaanvaarbaar wees.

 

Maar dit kan mos nie so werk nie. Het ons dan vergeet van watter God ons praat? Ons praat dan van die God van liefde, van die God wat alles veil gehad het vir mense. Sou sy eer dan téénoor die heil  van mense staan? Of is sy eer juis om alles te gee om mense te red?

 

Dit lyk my ons kan maklik hierdie twee standpunte sien as twee kante van dieselfde saak: die skeppingsdoel van God.  Dit beteken dat die mens ’n eie waarde het. God se skeppingsdoel was om ’n aarde te maak waarop Hy mense kon sit om in gemeenskap met hulle te leef. Dit is wonderlik om ’n mens te wees. God se doel met ons is dat ons sy beeld sal wees, en daarvoor moet ons in ’n verhouding van liefde en trou met Hom leef. Waarom soek ’n mens nog na sin in die lewe? Omdat Hy vir ons omgee, het ons lewe klaar sin, ongeag al die ander omstandighede waarin ons kan beland.

 

Voor ons verder gaan, moet ons eers weer kyk na die begrip “doel”. Ons is God se skeppingsdoel. Ons het dus ’n doel. Maar net hier moet ons oppas. Daar is gevare aan die begrip “doel” verbonde. Ons leef in ’n Westerse samelewing waarin alles ’n doel het of ’n doel moet hê. Elke mens of ding moes iets beteken, nuttig wees. Ons leef in ’n kultuur van wedywering en prestasie. Ons sloof ons af om bo uit te kom. Ons kinders moet eerste staan (in die klas), of eerste kom (in sport). Die arme gemiddelde kind tel nêrens nie. Net die name van die “uitblinkers” verskyn op die lys.

 

En intussen vergeet ons om te lewe, en om ons kinders te leer lewe. Intussen vergeet ons om regtig te leef – dit het ook te doen met speel, ontspanning, niks doen. En veral met verhoudings, met saam wees, met vir-mekaar-daar-wees. Twee saam halveer die smart en verdubbel die vreugde. ’n Hollandse boek het die titel: “Die wêreld gaan aan vlyt ten onder.” Ek het ’n vriend wat sê sy grootste probleem is dat hy nie tyd het om sy geld te geniet nie. Stop! Begin lewe. Begin God dank vir die voorreg om ’n mens te wees.

 

Ons mag dus die lewe geniet. Ons mag die skepping van God geniet: die berge en bome (veral die vrugte!). En ons mag ons eie lewe ook geniet as die skepping van God. Ons mag ons potensiaal ontwikkel, ons verhoudings uitbou, ons lewe toewy aan die diens van ons Here en die mense in nood. En die meeste van alles: Ons mag God geniet. Die Westminster Kategismus antwoord soos volg op die vraag wat die doel van ons lewe is: Om God te verheerlik en Hom vir ewig te geniet. Dis so  jammer dat ons so ’n negatiewe beeld van God het as die een wat ons ten alle koste moet tevrede stel, as die een wat “waghou oor sy eer”, en so min aan Hom dink as die Een wat ons lewe die moeite werd maak, as die een wat goed en genadig en getrou en geduldig met ons is. Dink meer kere oor Hom as die pa van die verlore seun. Dit was ’n fees toe die seun weer terug was by sy pa (Luk 15). Die nadruk op ons lewe op aarde sal ons ook help om nie ’n eensydige hemelverlange te ontwikkel nie.

 

Ons is deel van die aarde, gemaak vir die aarde om op die aarde te bly en op die nuwe aarde verheerlik te word in die hemelse teenwoordigheid van die Here. “Die hemel is net vir die Here, maar die aarde het Hy aan die mense gegee” (Ps 115:16). Ons mag nie toelaat dat ons godsdiens ons vervreem van die woonplek wat die Here vir ons gemaak het nie. Daar mag nie van ons gesê word nie: “They are so heavenly minded that they are of no earthly use.” Alhoewel ’n mens tog kan wonder of die gevaar nie groter is nie dat hulle van ons kan sê: “They are so selfminded that they are of no Godly use.”

 

Gesonde selfvertroue help ’n mens om jou lewe te geniet. Dis ’n skande dat ons soms ons eie tekortkomings en mislukkings probeer wegpraat met: “Ag, ek is ook maar net ’n mens.” God het nie sukkelende, onbetroubare, treurige wesens geskep toe Hy mense gemaak het nie. Ons is bedoel om sy beeld te weerspieël. Dis ’n mondvol!

 

Ons kan moed skep, inisiatief neem, waag. Is hierdie nie ’n eensydig optimistiese prentjie van menswees nie? Is die klipharde waarheid nie dat ver meer as die helfte van die mense op aarde in armoede en nood en ellende leef nie, dat miljoene mense omtrent nooit rede het om te glimlag nie, dat talle en talle babas nie een dag ooit genoeg melk kry nie? Is dit nie ook die klipharde waarheid dat miljoene mense wat genoeg en meer as genoeg het om in oorvloed te leef, in eensaamheid of in

uitmergelende spanningsverhoudings leef met die mense naaste aan hulle nie? Is dit sinvol om met hulle te praat oor die mooi berge en bome en lekker vrugte en oor die uitdaging om ons potensiaal te ontwikkel en ons gemeenskap met God te geniet?

 

Nee, seker nie sonder meer nie. Maar dis nie God wat daarvoor verantwoordelik is nie. Die ellende op aarde kan ons liewer op ons eie rekening skryf. En dit geld globale en individuele verhoudings. Globaal is daar genoeg kos op aarde om alle mense te voed, en dis mense wat daarvoor verantwoordelik is dat vreeslik baie mense gereeld honger gaan slaap. Soms is dit hulle eie skuld, en soms ander mense of strukture s’n.

 

Maar ons het wel die boodskap dat God ons roep om vir ander om te gee. Ons het trouens dié Voorbeeld van alle voorbeelde wat sy lewe gewy het aan mense in nood, en wat ons roep om sy dissipels te wees. Ons, gelowiges, het ’n verantwoordelikheid om mense in nood te help. Dis goedkoop om net “geniet die lewe” te preek, en nie die struikelblokke in ander se pad te help verwyder nie. “Sê nou daar is ’n broer of ’n suster wat nie klere het nie en dag vir dag honger ly, en sê nou een van julle sou vir hulle sê: ‘Mag dit met julle goed gaan; gaan trek julle warm aan en eet genoeg,’ maar julle gee nie vir hulle wat hulle nodig het om van te lewe nie, wat help dit dan? So gaan dit ook met die geloof: as dit nie tot dade oorgaan nie, is dit sonder meer dood” (Jak 2:15-17). Dit beteken dat ons die nadruk oor die skeppingsdoel ’n bietjie moet verskuif. Daar is ’n verskil tussen die aarde soos God dit bedoel het, en die aarde soos dit tans lyk. Ons kan dus verwag dat daar ook ’n verskil sal wees tussen die oorspronklike skeppingsdoel van God vir ons, en sy doel in hierdie situasie van nood en ellende.

 

Kom ons probeer ons indink wat die verskil sou wees tussen Jesus se lewe in Palestina waarvan die Evangelies ons vertel, en hoe Jesus op aarde sou geleef het as daar geen sonde en ellende was nie. Dit sou in ’n sekere sin twee totaal verskillende lewens gewees het. Die lewe wat Hy regtig in Palestina geleef het, is ondenkbaar sonder die mense-in-nood om Hom. Sy genesings, vergifnis, sorg oorheers sonder meer sy lewe. Wat sou Hy gedoen het as daar nie mense-in-nood was nie? “One guess is as good as the other.” Maar ek dink Hy sou in die Tuin van Eden gaan bly het en die bome versorg en die vrugte geniet het. Dalk sou Hy nog meer bome geplant het en selfs nuwe soorte ontwikkel het. Wat is jou raai? Wat is die punt? Dat die toestand van die wêreld sy lewensingesteldheid en daarom sy lewensdoel bepaal het.

 

En ons s’n? Natuurlik kan ons nog altyd praat oor die skeppingsdoel as die skepping self en vreugde in ons eie lewe. Maar ons ingesteldheid verander. Ons kyk met ander oë na die skepping, na die mense om ons, en daarom na onsself. Of liewer: Ons behoort. Maar doen ons dit? Leef ons nie dalk ons eie lewe asof daar nooit sonde gekom het en al die ellende daarmee saam nie? Leef ons nie dalk ons eie lewe asof ons net die lewe kan geniet en by wyse van spreke soveel vrugtebome plant as wat ons wil en so goed moontlik voorsiening maak vir ons oudag nie? Alles vir onsself – in ’n wêreld van nood? Of leef ons regtig bewustelik en planmatig in ’n wêreld waar sonde en ellende beveg moet word in die Naam bo alle name? Is dit nie die doel wat God in hierdie omstandighede vir ons lewe het nie? En gaan dit dan nie nog altyd oor hierdie skepping as skeppingsdoel nie, maar nou ’n aangepaste doel met die oog op die behoefte wat hierdie skepping in hierdie spesifieke  omstandighede het nie?

 

Ons is besig met die vraag: Waarom het God alles geskep? Ons het na twee na twee aspekte gekyk. Volgende keer gaan ons na die laaste aspek – die verbond – kyk.

 

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

 

 

 

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: Die Doel van die Skepping (2) – Adrio König

Waarom het God alles geskep? In die vorige artikel het ons ‘n algemene oorsig gegee. Nou bespreek ons die eerste rede waarom God sou geskep het.

2.1.1 Die eer van God

’n Mens kan vir ’n oomblik wonder hoe die eer van God ’n beskrywing van die saligheid kan wees. Maar kom ons kyk. Vir baie Christene is die eer van God hoog op die agenda, en terég ook. Ons ken almal die Latynse spreuk: Soli Deo gloria, net tot eer van God. En alles behoort net tot eer van God te wees. Alles behoort op God gerig te wees en ter wille van Hom te bestaan. Ons kry dan ook herhaaldelik in die Nuwe Testament die bekende uitdrukking “tot Hom is alle dinge” (Rom 11:36; 1 Kor 8:6). God het dus alles geskep met die doel dat alles op Hom gerig sal wees en Hom sal vereer en verheerlik.

 

Daar is selfs die onderskeid gemaak tussen God se “objektiewe eer” en “subjektiewe eer”. Die hele skepping, alles wat bestaan, ook die onpersoonlike dinge, bestaan tot sy eer. Psalm 19:1-7 is ’n sprekende voorbeeld hiervan. Die hemel, die uitspansel, dag en nag, alles onpersoonlike dinge, getuig van die mag van God. “Die hele aarde betuig sy mag” is GN (Gute Nachricht, ‘n Duitse vertaling) se vertaling van Jesaja 6:3. Dit word dan objektiewe eer genoem, lof aan God wat vas staan en nooit verander nie.

 

Maar ons as mense het die roeping om hierdie objektiewe eer subjektief te maak, persoonlik. Ons moet die eer van God wat alreeds in die natuur bestaan, verklank. En met hierdie perspektief kan ons nou maklik insien hoedat die eer van God as skeppingsdoel ons heil/saligheid kan wees. God het die mense geskape om Hom te verheerlik. Net wanneer ons Hom verheerlik, bereik ons werklik ons doel en kan ons regtig gelukkig (salig, heel) wees.

 

Natuurlik moet ’n mens nog weer nadink oor die gedagte van die eer van God as die doel van die skepping. Dit is hierdie gedagte wat aanleiding daartoe gegee het dat sonde gesien word as die aantasting van die eer van God. En omdat daar niks groter en heerliker is as Hy nie, is die aantasting van sy eer ook die groots moontlike oortreding wat begaan kan word. En daarom moes Hy die sonde straf met die hoogs moontlike straf, die verderf.

 

Dis alles baie netjies en logies geformuleer. Maar watter indruk skep dit werklik oor God? Lyk Hy nie soos iemand wat baie gesteld is op sy eer en nie vreeslik vergewensgesind is nie? Daarom is dit wonderlik dat ’n mens die saak ook anders kan verstaan. Dit is nie waar dat dit vir God net om sy eie eer gaan ondanks alles wat met mense gebeur nie. Is dit nie eerder waar dat God ons juis rede wil gee om Hom te eer nie? En is die motivering wat Hy ons gee, nie juis dat Hy ons deel gee aan sy lewensvreugde sodat ons in sy gemeenskap regtig gelukkig kan wees nie? Dan eer ons Hom mos van harte, en nie uit dwang nie.

 

Ons weet wel dat die Babiloniërs geglo het onbelangrike gode het die mense gemaak omdat hulle nie meer bereid was om self al die swaar werk vir die belangrike gode te doen nie. Maar dis mos nie hoe die God van Israel werk nie.

 

Die eerste Vatikaanse Konsilie van die Katolieke Kerk het soos volg oor die skeppingsdoel besluit: “God het die wêreld deur sy goedheid en oneindige mag geskape, nie om sy geluk te vermeerder of om volmaakter te word nie, maar om sy geluk en volmaaktheid te openbaar deur die goedheid wat Hy aan die  skepsels gee.”

 

Ons kan van twee kante af na hierdie formulering kyk. Die skeppingsdoel van God is om sy goedheid met ons te deel. Dit is nie net ’n baie mooi formulering nie, maar dis ook die waarheid. Hoe graag wou God nie sy grootheid en heerlikheid en goedheid met Israel deel nie. Hy wou hulle voorspoedig maak sodat al die volke Jerusalem toe sou stroom om Hom daar te kom dien en iets van sy goedheid daar te ervaar (Jes 2:2-5; 60:3; Jer 3:17).

 

Ons moet immers onthou dat die doel van die skepping die eer van God is, maar watter God? Dis die God van liefde, die God wie se grootste eer juis sy eie selfprysgawe is, die liefdesoffer in die vernedering en kruisdood van sy geliefde Seun. Die eer van God is nie selfsug nie, dit kos Hom iets, alles!

 

Maar daar is ook ’n ander kant. Die besluit lui ook dat God nie die wêreld geskep het om sy geluk te vermeerder nie. Die gedagte agter hierdie formulering is dat God se volmaaktheid beteken dat Hy klaar alles het en op geen manier iets kan bykry nie. Die ou bekende formule is dat Hy selfgenoegsaam is. Dit is ’n baie goeie gedagte solank ons daarmee bedoel dat God nie deur ander wat ryker is as Hy, verryk kan word nie.

 

Maar sou ons nie tog kon sê dat God Homself kan verryk nie? Is dit regtig waar dat God klaar alles het en alles is, en in geen opsig meer kan kry of meer kan word nie? Is die teendeel nie eerder waar nie? Het God nie Homself verryk deur sy skepping nie? Hy het die eer en heerlikheid bygekry wat sy skepsels Hom gee, wat Hy nooit tevore gehad het nie omdat daar nog nie skepsels was nie. Het Hy nie in verhoudings gekom waarin Hy nie tevore was nie, en ook nuwe ervarings gehad nie?

• Hy het die Skepper geword, wat Hy nie tevore was nie,
• later die God van Abraham, Isak en Jakob,
• later die teleurgestelde God omdat Israel so ontrou aan Hom is,
• nog later die Vader wat die hoogste offer gebring het.

Dink maar net aan die geweldige geskiedenis wat God deur die eeue deurgemaak het met Israel, en later met die kerk en die wêreld.

 

Dit is alles natuurlik ’n gevolg van die skepping. Maar is dit nie ook deel van sy doel met die skepping nie? Was dit nie dalk regtig iets wat God bedoel het nie: Om met mense in gemeenskap te leef en  hulle in sy heerlikheid te laat deel nie? Het dit nie tot die vermeerdering van sy eer gelei nie? Het Hy nie baie dinge beleef wat Hy nooit anders sou beleef het as Hy nie geskep het nie, positiewe dinge én negatiewe dinge? Het dit nie sy ervarings veel ryker gemaak nie?

 

Sou ons dus inderdaad kon sê die doel van die skepping was dat God nuwe ervarings wou opdoen en Homself daardeur verryk?

 

Ons is besig om na die doel van die skepping te kyk. In hierdie gedeelte het ons na die eer van God gekyk. In die volgende gedeelte gaan ons na die skepping self, spesifiek die mens, kyk.

 

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

 

 

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: Die Doel van die Skepping (1) – Adrio König

Heil – Saligheid

2.1 Die doel van die skepping

Natuurlik is heil of saligheid een van die sentrale temas in die Bybel. Maar wat bedoel ons regtig as ons hierdie woorde gebruik? Dis interessant dat mense dikwels twee sake verwar: die saligheid, en die weg tot saligheid. As ons praat oor weergeboorte, bekering, regverdiging, sondevergifnis, praat ons nie oor die saligheid nie, maar die weg tot saligheid, die manier waarop ons in die heil deel kry. Die pad Kaapstad toe is tog nie Kaapstad nie.

 

In hierdie bespreking gaan dit nou oor die saligheid self, nie die heilsweg, die pad daarheen nie.

“Heil” is nogal naby aan “heel”. Sou “heil” (saligheid) kon beteken dat alles heel, reg, in orde is, reg werk, sy doel bereik? Kom ons kyk.

 

Ons sou seker kon begin om te vra waarom God alles geskep het. Hy het seker nie sommer uit die bloute besluit om te skep, en toe sommer lukraak daarmee voortgegaan nie. Ons kan seker verwag om in die Bybel aanduidings te kry van ’n skeppingsdoel. En dis seker redelik om te aanvaar dat saligheid iets met hierdie doel van God te doen het.

 

As ons in die geskiedenis rond lees, is dit interessant hoe graag teoloë standpunte téénoor mekaar gestel het: Ek/Ons is reg, jy/julle is verkeerd. En natuurlik is daar aspekte van die boodskap van die Bybel waaroor ons inderdaad so moet dink. Ons kan nie maar glo wat ons wil oor die wonderwerke en die kruis en die opstanding van Jesus nie. Wie ontken dat Jesus deur sy kruisdood versoening vir ons by God bewerk het, kan hom- of haarself seker beswaarlik nog ’n Christen noem.

 

Maar dit geld tog regtig nie vir al die aspekte van die Bybelboodskap nie. Die vraag of die doop van gelowiges se babas reg of verkeerd is, lê tog nie op dieselfde vlak nie, of die vraag of weergeboorte of bekering eerste kom nie – ’n vraag wat in elk geval heel moontlik op ’n misverstand berus. Ons moet ’n gevoel ontwikkel vir wanneer dit om die wese van die evangelie of die hart van die Bybelboodskap gaan, en wanneer verskillende standpunte eerder verrykend op mekaar kan inwerk as om gelowiges onnodig teenoor mekaar in kampe op te stel.

 

Kom ons kyk na die vraag waarom God alles sou geskep het. Omdat ons nie duidelike en direkte verwysings daarna in die Bybel kry nie, kan ons dalk tog wel uit ’n algemene bespreking van die groot lyne in die Bybel aanduidings daarvan kry. In die geskiedenis het daar veral drie sake na vore gekom:

• die eer van God
• die skepping self
• die verbond

 

Maar soos reeds genoem, is hierdie sake eerder téénoor mekaar gestel en teen mekaar afgespeel. Terwyl ons na hierdie sake kyk, gaan ons vra of dit regtig nodig is. Kan hierdie verskillende sienings mekaar nie dalk juis onderling verryk nie? ’n Mens moet in hierdie bespreking onthou dat ons uitgangspunt is dat die doel van die skepping die saligheid/heil is. Ons sal regtig gelukkig wees, heel wees, as ons bereik wat God met die skepping bedoel het.

 

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

 

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: Abraham, evangelie, doop, besnydenis – Adrio König

1.5 Abraham – evangelie – doop – besnydenis

Eintlik kry ons mos al by Abraham se roeping in Genesis 12 die sterk boodskap van sy geestelike vaderskap. Reg aan die begin, wanneer die Here hom uitlei uit die heidendom om uit hom ’n nuwe volk te bou, is die belofte aan hom: “Deur jou sal al die mense op die aarde geseën word” (Gen 12:3, NLV). Paulus verwys  na hierdie teks en noem dit die “evangelie” as hy skryf: “Daarom is die Goeie Nuus (Grieks “evangelie”) vooraf aan Abraham bekend gemaak” (Gal 3:8, NLV). Wat is die Goeie Nuus?

Dat nie net Jode wat glo nie, maar ook heidene wat glo, deur God gered (geregverdig) word. Met nadruk skryf Paulus dan twee keer dit is nie dié wat die wet (probeer) hou nie, maar dié wat glo, wat “kinders van Abraham” is (3:7, 9). Na hierdie laaste sinnetjie moet ’n mens mooi kyk. Kom ons

kyk na twee vertalings.

•  “Dit is dus dié wat glo, wat saam met die gelowige Abraham geseën word” (1983).
•  “Almal wat glo, ontvang dus die seën waarmee God die gelowige Abraham geseën het” (NLV).

 

Bedoel Paulus dit regtig ernstig? Kan ek (en elke ander mens) op geen ander manier geseën word as om deel te kry aan die seën wat God aan Abraham gegee het nie, anders gesê: Om saam met Abraham geseën te word nie? Wel, dis tog presies wat Paulus ’n paar verse verder aan herhaal: Deur Christus kry ons deel aan die seën wat God aan Abraham toegesê het (3:14).

 

Dit kan tog nie iets anders beteken nie as dat God een gemeenskaplike seën aan Abraham gegee het, en dat ons, alle gelowiges, deur die geloof, aan daardie gemeenskaplike seën deel kry. Dan is dit mos nie vreemd dat hy Abraham die vader van alle gelowiges noem nie. En dan is dit mos totaal van die spoor af om te dink Abraham is net die vader van die Jode.

 

En die verbond? Werk dit nie op dieselfde manier nie? Onthou God se verbond met Abraham was nie ’n private verbond met hom as enkeling nie. Hy het die verbond gemaak met Abraham en- al-sy-geslagte-na-hom (Gen 17). Ook die verbond is dus gemeenskaplik. God sluit nie met elke mens ’n nuwe verbond nie. Hy neem ons op in die een enkele genadeverbond, die verbond met Abraham.

 

En dis tog presies wat Paulus verder aan in Galasiërs 3:26-29 skryf. Ons is deur die doop met Christus verenig (3:27), en só kry ons deel aan die verbond wat God met Abraham gemaak het (3:29). Maar dit is tog wat die besnydenis in die Ou Testament gedoen het. Heidene wat in God geglo het, het deur die besnydenis deel gekry in die Abrahamverbond. En verbondskinders is besny en moes later self tot geloof kom. Dan moet daar tog ’n soort verband tussen die doop en die besnydenis wees. ’n Mens verwag dit eintlik as jy eenmaal losgekom het van die gedagte dat die besnydenis maar net ’n nasionale, “vleeslike” teken was dat iemand ’n Jood is, en as jy die diep geestelike betekenis van die besnydenis in die Ou Testament raakgesien het.

 

Ons kry dan ook so ’n verband in Kolossense 2. Paulus skryf aan ’n gemeente wat hoofsaaklik uit heidene bestaan het. En vir hulle sê hy dan dat hulle besny is!? (2:11) Natuurlik kan hy dit nie letterlik bedoel nie. Heidene is nie besny as hulle tot geloof gekom het nie. Wat bedoel hy dan? Hulle is besny” omdat hulle aan Christus verbonde is (2:11). Hierdie “besnydenis” bestaan daar in dat hulle ou sondige natuur weggeneem is (2:11). Nou weet ons natuurlik dis presies wat die besnydenis in die Ou Testament beteken het: Jou lippe moes besny word, of jou ore, of jou hart. Dis presies dieselfde as dat jou ou sondige lewe beëindig word. Deur die geloof in Jesus het die heidene dus die betekenis van die besnydenis gekry. Maar hoe? Hulle is dan nie besny nie. Nee, dit het by hulle doop gebeur (2:12).

 

Wat beteken dit? Dat hulle deur die doop die betekenis van die besnydenis ontvang het. Dan is daar mos ’n verband tussen die besnydenis en die doop. Dan gee die doop ons deel aan die betekenis van die besnydenis, wat op hierdie punt presies dieselfde is as dié van die doop: Die doop is die beëindiging van ons ou lewe (wat ook die betekenis van die besnydenis is) omdat dit ons met Christus verbind.

 

En nou val meer uitsprake in plek. Nou weet ons die wonderlike betekenis van die besnydenis in Romeine 4:11 is ook die betekenis van die doop: “Dis ’n seël wat bewys dat God jou vrygespreek het omdat jy geglo het.”

 

1.5.1 Misverstande

Twee misverstande moet hier uit die weg geruim word. Die eerste is die misverstand dat ons hier die volle betekenis van die doop het. Die doop se betekenis is baie ryker. Dit is nie so dat die besnydenis eenvoudig in die doop oorgegaan het nie. Eintlik het besnydenis en doop ’n ruk lank saam geloop in die vroeë kerk. Terwyl Jode en heidene gedoop is as hulle tot bekering gekom het, het die Christen-Jode nog steeds hulle kinders besny (Hand 21:21).

 

Ons moet onthou dat alles nie dadelik duidelik was na die opstanding van Jesus nie. Trouens Hy het dit self in die vooruitsig gestel dat die Gees die dissipels geleidelik in die hele waarheid sou inlei (Joh 16:13). Daarom het baie insigte geleidelik gegroei. Ons weet byvoorbeeld dat die Christene aanvanklik die kruis heeltemal negatief geïnterpreteer het (Hand 3:15; 4:10; 5:30; 7:52; 10:39-40) en eers byna 20 jaar na die kruisiging besef het watter  wonderlike waarde die kruis het (Gal 1:4). Net so het die doop skynbaar aanvanklik net die betekenis van vergifnis en reiniging van sonde gehad (Hand 2:38; 22:16), en eers later ook die be te kenis gekry van vereniging met Christus en inlywing in die

Abrahamverbond (Rom 6; Gal 3:26-29).

 

Opsommend sou ons kon sê dat die doop se betekenis teruggaan op twee gebruike in die Ou Testament:

• die Groot Versoendag (Lev 16 – vergifnis en reiniging van sonde),
• en die besnydenis (inlywing in die verbond en beëindiging van ons ou lewe).

En dan het die doop natuurlik ook nuwe betekenisse gekry soos die vereniging met Christus.

 

1.5.2 Die tweeledigheid van die Abrahamverbond

Die tweede misverstand is dat die doop net vir gelowiges is. Natuurlik is die doop vir gelowiges. En natuurlik is daar niks met die sogenaamde grootdoop verkeerd nie. Prys die Here vir elke buitestander wat tot bekering kom en dan gedoop word. Dis presies hoe die besnydenis ook gewerk het. Dit was in die eerste plek bedoel vir heidene soos Abraham wat in God begin glo het en dan besny is. Die besnydenis was immers voluit ’n geloofsakrament (Rom 4:11), net soos die doop.

 

Maar tog het die Here Abraham beveel om ook vir Isak te besny (Gen 21:4). Natuurlik sou ’n mens direk kon vra of dit dan nie verkeerd was nie. Die besnydenis was dan, net soos die doop, ’n geloofsakrament. Abraham is besny as teken en bewys dat God Hom aangeneem het omdat hy geglo het. Maar Isak kon mos nog nie glo nie.

 

’n Mens kan verskillende verklarings hiervoor aanbied, maar belangriker as enige verklaring, is die feit dat dit die wil van die Here was. Hy wou hê dat die gelowige Abraham aan sy seun, nog voor hy self kon glo, dieselfde geloofsakrament sal gee as wat hyself ontvang het nadat hy tot geloof gekom het. En dit beteken dat daar twee maniere was om deel van die verbond met Abraham te word:

• ’n buitestander moes eers self glo en dan die sakrament ontvang,
• en ’n gelowige se kinders moes eers die sakrament ontvang en dan self ook tot geloof kom. Sulke kinders wat dan agterna “onbesnede van hart/lippe/ore” gebly het, dus nie self geglo het nie, was dan net afstammelinge van Abraham en nie kinders nie (Rom 9:6). Elders het ons daaraan herinner dat nie alle Jode/Israeliete werklik deel van Israel, die verbondsvolk, die kinders van Abraham was nie.

 

Hierdie tweeledigheid van die Abrahamverbond kom duidelik na vore in Romeine 4:11-12. Daar staan dat Abraham die vader was van twee groepe mense:

• dié wat glo voordat hulle besny is (heidene wat net soos hyself van buite af inkom),
• die besnedenes wat “nie net besny is nie, maar ook glo”, wat natuurlik die Jode is wat as babas besny is en dan self tot geloof gekom het.

 

Dit is hoe Israel vir eeue lank die besnydenis geken het. Dit is jammer dat dit hoofsaaklik net na die een kant toe gewerk het, dat min heidene van buite af ingekom het en dus as gelowiges besny is, maar dit was Israel se skuld. Hierdie tweeledigheid was egter altyd wesenlik deel van hierdie verbond.

 

As ons nou in die Nuwe Testament lees dat Abraham die vader is van alle gelowiges en dat die doop ons nou in die Abraham verbond inlyf, is dit nie vreemd dat sommige aanvaar dié verbond werk nog so nie. As die verbond van God met Abraham in die tyd van die Nuwe Testament wesenlik verander het deurdat die een helfte verval het sodat gelowiges se kinders nie meer deel daaraan kon kry nie, kan ’n mens met reg aanneem dat die apostels baie verduidelikingswerk aan die Christen-Jode sou moes doen. Maar ons kry geen spoor van so iets in die Nuwe Testament nie.

 

Ons kan dus aanneem dat kinders van gelowiges nog steeds soos in die Ou Testament die geloofsakrament moet ontvang en dan agterna self tot geloof moet kom.

 

1.5.3 Afleidings aan albei kante

Ons weet dat alle Christene nie daaroor saamstem nie. Die hele Pinkster- en Baptistewêreld verwerp die kinderdoop. Hulle beroep is sterk gegrond op die feit dat mense na die opstanding van Jesus self eers moes glo voor hulle gedoop is. Hulle is oortuig dat dit ook geld van gelowiges se kinders.

 

Maar kom ons kyk ’n oomblik mooi netjies na hierdie twee teenoorgestelde standpunte. Nie een van hierdie standpunte kom direk in die Bybel voor nie. Daar staan nêrens dat kindertjies van gelowiges gedoop moet word nie. Maar daar staan ook nêrens dat gelowiges se kinders, net soos buitestanders, eers self moet glo voor hulle gedoop word nie. Beide hierdie standpunte is dus afleidings wat gegrond is op sekere gegewens in die By bel. Ons wat die kinderdoop aanvaar, lei uit die karakter van die verbond met Abraham af dat kinders van gelowiges óók in die Nuwe Testament ’n plek in hierdie verbond het. In hierdie verbond is altyd twee groepe opgeneem: buitestanders én gelowiges se kinders. Daar is geen sprake in die Nuwe Testament dat dié verbond verander het nie.

 

Daarteenoor gaan die teenstanders van die kinderdoop uit van die feit dat mense wat in die tyd van die Nuwe Testament gedoop is, eers self moes glo. Hulle lei dan af dat gelowiges se kinders ook aan hierdie reël onderworpe is. Maar ook dit staan natuurlik nêrens in die Nuwe Testament nie. Die teenstanders van die kinderdoop lei dit net af.

 

As beide standpunte dus op afleidings gegrond is, en elke geval ’n taamlik oortuigende afleiding is, is dit seker gepas om vir mekaar respek te hê en mekaar as medegelowiges te aanvaar. En dan is dit seker ook gepas om mekaar nie teen te werk nie, maar ruimte vir mekaar te maak.

 

1.5.4 Abraham en goeie werke – Jakobus

Ons was nou baie lank besig met Paulus se gebruik van Abraham. Hy het Abraham veral gesien in verband met die redding deur die geloof, en in verband met die seën van God, die verbond met sy beloftes, en die toegang tot die verbond: die besnydenis en die doop.

 

Dis interessant dat Jakobus heeltemal van ’n ander kant af na Abraham kyk. Die feit dat hy glad nie die sentrale begrip aanhaal wat Paulus in sy diskussie gebruik nie, “die werke van die wet”, mag al in hierdie rigting wys. Hy skryf oor die belang van goeie werke, nie wetswerke nie (Jak 2). Daar is baie mense wat oortuig is dat hy eintlik téénoor Paulus standpunt inneem. Terwyl Paulus geleer het ons word nie deur werke gered nie, maar net deur geloof (Gal 2:16), sou Jakobus dan leer ons word eintlik deur goeie werke gered. Kom ons kyk hierna.

 

Dit lyk my dit gaan vir Jakobus nie in die eerste plek om die goeie werke nie, maar om die egtheid van die geloof. Hy veg teen ’n verkeerde soort geloof. Volgens hom is geloof sonder werke ’n dooie geloof (2:14, 17, 20, 26). Dis die sentrale tema dwarsdeur hierdie perikoop.

 

’n Mens kan dalk die situasie só verstaan. Paulus waarsku teen mense wat meen dis nie genoeg om vir jou verlossing net op Jesus se kruiswerk te vertrou nie. Jy moet ook nog die wet van Moses hou (Gal 2:16) en dan veral dat jy besny word. As ’n mens verder in Galasiërs lees, sien jy dit gaan oor die “wet hou” (wetswerke) teenoor die geloof. Maar by Jakobus is dit anders. Hy verwys nie eens na die wet nie. Paulus was in die situasie waarin gelowiges uit die Fariseërs die heidene wou verplig om, bo en behalwe hulle vertroue op Jesus, ook nog die wet van Moses te hou. Daar moes dus by die kruisoffer van Christus nog iets bykom.

By Jakobus gaan dit oor die aard van mense se geloof. Jou goeie werke moet toon jou geloof is eg. Presies só verstaan hy dan ook vir Abraham. Abraham se gehoorsaamheid aan God (Gen 22) het getoon sy geloof (Gen 15:6) was eg (Jak 2:21-23). Anders sou hy ’n dooie geloof gehad het net soos die duiwels wat ook sekere dinge oor Jesus en God “glo” (2:19).

 

Dit is wel waar dat Jakobus sy standpunt soms radikaal formuleer. Dit klink vir ons wat Paulus goed ken, soms selfs bietjie vreemd. “Julle sien dus dat ’n mens vrygespreek word op grond van sy dade en nie net op grond van sy geloof nie” (2:24). En in verband met Abraham lees ons: “Is dit nie op grond van wat hy gedoen het dat God hom vrygespreek het nie?” (2:21) Maar die verbande waarin dit staan, is duidelik. Dit gaan vir Jakobus ten diepste om die geloof, maar die geloof se egtheid hang af van die dade wat dit voortbring.

 

By Paulus se teenstanders was die situasie totaal anders. Daar was geen verband tussen die geloof en die werke nie. Die werke moes nie iets oor die geloof betuig nie. Die werke moes bykom, nie die egtheid van die geloof bewys nie, en dit moes bykom omdat Jesus se offer te min was. Hiervan is daar hoegenaamd geen sprake by Jakobus nie.

 

Dit help dalk as ons onthou Jakobus het skynbaar lank ná Paulus sy Brief geskryf. Paulus was oortuig om gered te word hoef ’n mens net op Jesus te vertrou sonder om die wet van Moses te onderhou. Jakobus was oortuig as jy op Jesus vertrou, sal jou lewe dit wys. Daarvan weet Paulus self baie goed. Hy skryf nie verniet nie (juis in die Brief-teen-die-wetsonderhouding-om-salig-te-word) van die “geloof wat deur die liefde tot dade oorgaan” (Gal 5:6)

 

Ons het in Abraham en die verbond met Abraham ’n klassieke voorbeeld daarvan dat die groot temas in die Bybel op ’n merkwaardige manier op Jesus uitloop. Enersyds is dit Hy wat deur sy kruisdood die seën van Abraham vir alle heidene toeganklik maak. Andersyds is Hy self die Nakomeling van Abraham nadat die eerste nakomeling (Isak) se nageslag nie gewerk het nie. En wanneer Jesus die nuwe verbond instel deur sy bloed, is dit ’n herbevestiging van die Abrahamverbond.

 

Ons sal dwarsdeur hierdie boek, in hoofstuk na hoofstuk, dieselfde merkwaardige ontwikkeling sien. Die apostels en die vroeë Christene het die Ou Testament gelees om bevestiging vir hulle geloof in Jesus te kry.

 

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

 

Skrywer: Prof Adrio König