Alle Paaie lei na Jesus: Abraham in die Nuwe Testament

Alle Paaie lei na Jesus: Abraham in die Nuwe Testament – Adrio König

1.4 Abraham in die Nuwe Testament

Dis opvallend dat Abraham ’n baie groter rol in die Nuwe Testament speel as in die Oue. Buite die verhaal oor hom in Genesis, word daar net omtrent 20 keer na hom verwys in die hele Ou Testament, teenoor byna 50 keer in die Nuwe. Die verwysings in die Nuwe Testament is baie interessant. In baie gevalle gaan dit net om verwysings na sy geskiedenis.

Maar veral Johannes en Paulus en die Hebreërbrief sien ’n verrassende geloofsrykdom in hom. Hulle verbind hom veral met:

die belofte (Rom 4:13 ev; 4:18 ev; Gal 3:16-20, 29; Heb 11:9-13),
die evangelie (Gal 3:8),
Christus (Gal 3:16, 29),
die seën (Gal 3:9, 14),
die verbond (Gal 3:17-29),
die genade (Rom 4:16; Gal 3:18),
die redding (regverdiging – Rom 4:3, 11, 22, 23; Gal 3:6),
die geloof (Rom 4:3-12, 17-22; Gal 3:6-9; Heb 11:8-19),
die besnydenis (Rom 4:11-12),
die doop (Gal 3:29).

Wat ’n rykdom! Daar is geen ander mens in die hele Bybel wat met so ’n verskeidenheid van fasette van die evangelie in verband gebring word nie. Om enigsins ’n greep op sy omvattende betekenis te kry, kan ’n mens verder net kyk na ’n paar stellings wat oor hom gemaak word.

Hy is die vader van alle gelowiges (Rom 4:16),
die besnydenis was ’n bewys dat God hom aangeneem het omdat hy geglo het (Rom 4:11),
die doop lyf vandag nog gelowiges in die verbond in wat God met hom gemaak het (Gal 3:26-29),
hy het bely dat hy ’n vreemdeling en ’n bywoner op aarde is – presies wat van die gelowiges in die Nuwe Testament gesê word (1 Pet 2:11).

’n Mens kan dus beswaarlik verder van die waarheid af wees as om te meen Abraham was maar net die vader van die fisieke Joodse volk, en die besnydenis was maar net ’n nasionale, “vleeslike” teken dat iemand ’n Jood was, en dat die beloftes van God aan hom maar net op die land Kanaän betrekking gehad het.

Dit is merkwaardig watter ryk evangeliese betekenis en waarde Paulus aan Abraham heg. Wanneer hy ’n voorbeeld soek van iemand wat deur die geloof gered is, gaan hy reguit na Genesis 15:6, na Abraham toe (Rom 4:3 ev). Dit beteken ook dat Genesis 15:6 dié verwysing van redding in die Nuwe Testament word: “Abraham het die Here geglo en die Here het hom as regverdig gereken” (NLV).

Daar word nooit in die Ou Testament pertinent na Abraham se geloof verwys nie. Waarom hierdie verskil? Omdat die nadruk op geloof eers in die Nuwe Testament ten volle ontwikkel word, terwyl dit in die Oue nog veel meer oor gehoorsaamheid gegaan het, en by Jesus oor navolging. En ons weet mos die betekenis en waarde van geloof word veral deur Johannes, Paulus en Hebreërs ontwikkel (Joh 8, Rom 4, Gal 3). Dit is dus nie vreemd dat juis hulle besondere aandag aan Abraham gee nie.

Dit is opvallend dat die begrip “verbond” selde gebruik word. Kyk na die lys hierbo. Daarteenoor word die begrip “belofte” die meeste in verband met Abraham gebruik. Sowel in Romeine 4 as in Galasiërs 3 word dit egter duidelik dat “die belofte” ’n wisselterm is vir die verbond. Dit is ook nie vreemd nie omdat God natuurlik in die verbondsluiting met Abraham sekere beloftes gemaak het.

As ons dit in gedagte hou, besef ons die verbond is een van die sentrale begrippe waar daar van Abraham sprake is. Kom ons kyk in meer besonderhede na die betekenis van hierdie “vader van alle gelowiges” (Rom 4:16).

1.4.1 Abraham – geloof – besnydenis

Paulus skryf veral in Romeine en Galasiërs oor ons redding (regverdiging). En sy groot boodskap is dat ons deur geloof gered word en nie deur die wet te onderhou nie. Kom ons kyk eers na Romeine 4. Later sal Galasiërs 3 ook aan die orde kom.

Paulus skryf breedvoerig in Romeine 4 oor ons redding (regverdiging). En wanneer hy ’n voorbeeld van redding (geregverdiging) deur die geloof soek, kies hy vir Abraham! Merkwaardig, want dis darem ver in die verlede. Daar was darem ná hom baie mense wat geglo het. Waarom juis vir Abraham? Enersyds omdat Genesis 15:6 dit so kernagtig sê, maar andersyds omdat die verbond met Abraham die klassieke geloofs- en genadeverbond is wat deurloop tot in die Nuwe Testament. Hoe word ’n mens gered? is Paulus se vraag. Antwoord: “Abraham het in God geglo, en daarom het God hom vrygespreek” (Rom 4:3).

En van hier af ontwikkel Paulus dan ’n geweldige perspektief op die betekenis van Abraham en die verbond wat God met hom gesluit het. Dit is uit en uit ’n genade- en geloofsverbond. En dit loop dan uit op die ingrypende uitspraak dat Abraham nie net die vader van Israel is nie, maar “die vader van ons almal” (4:16). Dit beteken hy is die vader van alle gelowiges, sodat hy vir ons almal van die allergrootste betekenis is. Daarom is dit so belangrik om te kyk na die betekenis wat Paulus hier aan hom gee. Abraham is nie vrygespreek op grond van sy dade nie, maar omdat hy geglo het (4:1-6):

Abraham is vrygespreek vóór sy besnydenis. Dit beteken dat die vryspraak-deur-die-geloof óók vir onbesnedenes was – heidene wat soos Abraham in die Here begin glo (4:9-11).
Hy moes éérs glo, en toe is hy besny. Dit beteken die besnydenis was ’n bewys dat, toe hy nog onbesnede was, God hom vrygespreek het net omdat hy geglo het (4:11).
Die doel hiervan was dat hy die vader sou wees van almal wat glo al is hulle nog nie besny nie; dus van die heidene. Hulle word dus net soos hy deur God vrygespreek omdat hulle glo (4:11). Hierdie uitspraak is iets soos ’n aardbewing. Ons kyk nou-nou verder daarna.
Natuurlik was die vryspraak ook vir die besnedenes; dus vir Israel – maar net solank hulle nie net besny is nie, maar self ook glo. Abraham is dus ook hulle vader (4:12).

Ons het hier te doen met ’n sentrale figuur in ons geloof. By hom begin die pad wat God regdeur met die mense loop tot in die Nuwe Testament en vandag.

1.4.2 Abraham die vader van Israel én die heidene

In die voorlaaste twee paragrafies is “heidene” en “Israel” gekursiveer. Dink ’n bietjie wat dit beteken.

Abraham was selfs al in die tyd van die Ou Testament nie net Israel se vader nie, maar ook die heidene s’n as hulle tot geloof gekom het!
Én hy was van die begin af nie die vader van dié Jode wat net as babas besny is, maar nie self geglo het nie.

Vir die Jode was dit ’n skokkende uitspraak. Maar Paulus het dit regtig bedoel. Hy eindig immers met: Abraham as “die vader van ons almal” (4:16), en dit beteken alle gelowiges uit die Jodedom én die heidendom. Paulus behandel dus Jode en heidene op dieselfde vlak. Die Jode is besny (as babas op agt dae) en daarna moes hulle tot geloof kom, anders was Abraham nie regtig hulle vader nie. En die heidene moes tot geloof kom en daarna is hulle besny, en so was Abraham ook hulle vader (Rom 4:11-12).

En nou die tweede aardbewing, maar hierdie keer vir dié onder ons wat meen die besnydenis was net ’n “vleeslike”, nasionale teken dat iemand ’n Jood is. Alles wat nou hier gesê is, beteken mos dat die besnydenis voluit ’n geloofsakrament was. Dis tog presies wat in Romeine 4:11-12 staan. Die besnydenis was die bewys dat God Abraham vrygespreek het omdat hy geglo het. Op sy beurt beteken dit weer dat as ’n Jood nie regtig glo nie, Abraham glad nie sy vader was nie! Maar dit alles maak van die Abrahamverbond ’n voluit geestelike saak. Geloof is bepalend of hy ook my vader is, nie vleeslike verwantskap nie.

Maar dan het die Abrahamverbond alles te doen met ons verhouding met die Here. Dan is dit van die grootste belang dat ons mooi sal kyk wat die verbond met hom beteken het en nou nog beteken. Trouens ons kan klaar die volgende afl ei.

Dit is verkeerd om aan Abraham te dink as maar net ’n persoon uit die Ou Testament wat eintlik vir ons in die ver verlede lê.
Dis ook verkeerd om aan die besnydenis te dink as maar net ’n teken dat iemand ’n Jood is.
Die waarheid is dat ons na Abraham moet kyk as ons wil weet hoe God ons red.
En dis byna vanselfsprekend dat ons sal vra: As Abraham alle gelowiges se vader is, en as die besnydenis ’n geloofsakrament was wat bedien was aan dié wat tot geloof kom (soos Abraham self) én hulle kinders (soos Isak), het die besnydenis nie dalk verband met die doop nie? Dis dan presies hoe ons die doop bedien.

1.4.3 Abraham se geestelike vaderskap

Kom ons kyk eers na die geestelike karakter van die vaderskap van Abraham, en daarna na die verband besnydenis-doop. Ons het klaar gesien Paulus skryf die Jode moet glo om vir Abraham as vader te hê. En hy is ook die vader van die heidene wat glo. In Romeine 9 bevestig hy dit. Aan die begin van hierdie beroemde hoofstuk sit Paulus met die probleem dat Israel nie Christus as Messias wil aanvaar nie. Dis vir Paulus so ’n ontstellende saak dat hy selfs bereid sou wees om self deur God verwerp te word as Israel maar net gered kan word. Daar is vir hom ’n skreiende teenspraak in. Hulle is dan die volk van God, God het die verbond met hulle gesluit, Hy het aan hulle sy beloftes gegee, en

Christus is uit hulle gebore (9:1-5). Hoe onder die son kan dit dan wees dat hulle hulle eie Messias verwerp? En dan die waterskeidende woorde: “Nie almal wat van Israel afstam, is werklik Israel nie; en nie almal wat nakomelinge van Abraham is, is werklik kinders van Abraham nie” (9:6-7). En dadelik wys hy dit was van die begin af so. Isak was die kind, Ismael was maar net ’n nakomeling. Waarom? Omdat Isak die kind van die belofte was, en Ismael nie. Dit gaan dus van die begin af oor die belofte en die geloof. Die verbond met Abraham was ’n voluit geestelike saak.

En daarvan lewer Johannes net so ’n sterk getuienis. Op Jesus se stelling dat net die waarheid (wat Jesus self is) ’n mens kan vrymaak, antwoord die Jode dat hulle die nageslag van Abraham is en daarom nie slawe nie (Joh 8:31 ev). Hulle herbevestig die aanspraak dat Abraham hulle vader is, waarop Jesus dan vra hoekom hulle dan nie doen wat Abraham gedoen het nie. Op hulle verdere aanspraak dat God self hulle Vader is, reageer Jesus met die skokkende stelling dat die duiwel hulle vader is (8:44).

Dit bevestig nogeens dat afstamming van Abraham nie noodwendig ’n geloofsband met Abraham veronderstel nie, en herbevestig dat die verbond met Abraham ’n geloofs- en genadeverbond is, en dat die besnydenis ’n diep geestelike betekenis gehad het.

1.4.4 Die geestelike betekenis van die besnydenis

Trouens uit die Ou Testament weet ons dit lankal. Die 1953-vertaling was nog duideliker hieroor. Indien die besnydenis net ’n teken was dat ’n man ’n Jood was, was dit genoeg om net besny te wees. Maar oor en oor lees ons dat die moeilikheid met Israel is dat hulle net letterlik besny is, maar dat hulle harte, of hulle ore, of hulle lippe nie besny is nie (Eks 6:11, 29; Lev 26:41; Deut 10:16; 30:6; Jer 4:4; 6:10; 9:25-26; Eseg 44:7, 9). Die nuwere vertalings vertaal dan met iets soos dat hulle ongehoorsaam of hoogmoedig is of dat hulle ore vir die Woord van die Here toe is en hulle hulleself verhard. In die NLV lees ons selfs: “Besny julleself vir die Here, inwoners van Juda … anders sal my woede oor jul le uitbreek” (Jer 4:4). Dit beteken die Israeliete wat besny is, moet hulleself besny. Dit kan mos net beteken dat die letterlike besnydenis sonder die geestelike besnydenis geen waarde het

nie. Dan was die besnydenis mos al in die Ou Testament ’n hoogs geestelike saak en glad nie ’n blote nasionale teken nie. Trouens dit werk vandag nog presies só met die doop. Dit help niks om letterlik gedoop te wees, maar nie ’n nuwe (“gedoopte”) lewe te hê nie.

In hierdie lig kan dit vir niemand vreemd wees dat die Nuwe Testament ’n bepaalde verband lê tussen die besnydenis en die doop nie. Kom ons kyk daarna.

AllePaaieLeinaJesus Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ŉ baie nuttige naslaanwerk wat ŉ betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: Ou verbond-nuwe verbond

Alle Paaie lei na Jesus: Ou verbond-nuwe verbond – Adrio König

Ou verbond-nuwe verbond

Ons moet ook kyk na die onderskeid ou verbond-nuwe verbond. Dit is die uitdrukking in die Bybel wat die meeste verwarring wek in ons siening van die verbond, want dit word maklik verkeerd geïnterpreteer. Ons gaan hier heelwat gebruik maak van gegewens in die Nuwe Testament wat eers later in hierdie hoofstuk breedvoeriger bespreek sal word.

Mense dink die ou verbond is die Ou Testament, en die nuwe verbond die Nuwe Testament. Ander dink weer die ou verbond is God se verbond met Abraham wat dan vervang word deur die verbond wat Jesus deur sy bloed/dood ingestel het. Natuurlik is die beste manier om duidelikheid te kry eenvoudig om te gaan kyk hoe hierdie begrippe in die Bybel gebruik word.

Die begrippe ou verbond-nuwe verbond kom uit Jeremia 31:31-34. Daar beloof die Here dat Hy in die toekoms met Israel en Juda ’n nuwe verbond sal sluit. Hy omskryf dan baie noukeurig watter verbond die ou verbond is wat deur die nuwe vervang sal word. Die nuwe verbond “sal nie wees soos die verbond wat Ek met hulle voorvaders gesluit het toe Ek hulle aan die hand gevat en uit Egipte laat trek het nie. Hulle het daardie verbond … verbreek”. Dit is dus sonder meer duidelik dat die ou verbond die verbond by Sinai is waar die wet aan Israel gegee is. Dit is dus nie die verbond met Abraham nie – wat 430 jaar tevore gesluit is – en ook nie die Ou Testament as sodanig nie. Immers die Ou Testament is baie meer as die verbond by Sinai, en soos later in hierdie hoofstuk duidelik sal word, gaan die verbond met Abraham juis voort in die Nuwe Testament.

Dit is verder belangrik om te kyk wat die nuwe verbond sal wees. Vier dinge word in Jeremia 31 oor hierdie verbond gesê.

“Ek sal my woord op hulle harte skryf.” Dit is duidelik ’n verwysing na die wet wat by Sinai op kliptafels geskryf is. Dit is dus hierdie wet of verbond wat vervang sal word.
“Ek sal hulle God wees en hulle sal my volk wees.” Dit is die inhoud van die nuwe verbond, maar ons weet dit is presies die verbond wat God met Abraham gesluit het. Daar sal dus ’n direkte verband wees tussen die nuwe verbond en die verbond met Abraham. Uit Galasiërs 4 sal dit later duidelik word.
Almal sal die Here dien, klein en groot.
Die Here sal hulle oortredings vergewe en nie meer aan hulle sondes dink nie.

’n Paar gedagtes oorheers dus in die nuwe verbond.

Dit sal nie net uitwendig wees nie, maar die harte van die volk raak.
Dit sal dieselfde verbond wees wat Hy met Abraham gemaak het.
In plaas daarvan dat daar net ’n klein groepie onder die volk sal wees wat aan die Here getrou is soos dit omtrent altyd was, sal almal Hom dien.
Die feit dat Hy hulle sondes sal vergewe, sien waarskynlik op hulle sondes wat gelei het tot die aankondiging van die afskaffing van die ou verbond en die instelling van die nuwe.

Wanneer ons nou na die Nuwe Testament gaan, is daar telkens sprake van die nuwe verbond, maar omtrent nooit in besonderhede nie. In verband met die instelling van die nagmaal verwys Jesus en Paulus kortliks na die nuwe verbond, maar sonder enige verduideliking (Luk 22:20; 1 Kor 11:25). In Hebreërs word die hele deel oor die ou en nuwe verbond uit Jeremia aangehaal, maar net met die opmerking dat die oue nou regtig iets van die verlede is (Heb 8:6-13). Elders in Hebreërs is daar nog ’n paar kort verwysings na die nuwe verbond, maar al wat daarin belangrik is, is dat Christus die Middelaar is (9:15; 12:24).

Maar dan die twee dele waarin daar besonderhede gegee word (2 Kor 3; Gal 4:21-31).

2 Korintiërs 3 is ’n geweldige hoofstuk, maar vir ons doel is net ’n paar dinge daarin belangrik. Net soos Jeremia vereenselwig Paulus hier duidelik die ou verbond met Sinai en Moses en die kliptafels. Ook hier gaan dit nie meer om die kliptafels en die letters van die wet nie, maar om die Gees en mense se harte. Dit is dus duidelik dat ook in die Nuwe Testament daar geen verband is tussen die ou verbond en die Abrahamverbond nie. Die ou verbond is die Sinaiwetgewing.

Galasiërs 4 is egter die eintlike belangrike hoofstuk om die betekenis van die ou verbond en die nuwe te verstaan. In hoofstuk 3 stel Paulus die evangelie teenoor die wet. Hy vereenselwig die wet met Moses en die evangelie met Abraham. Sy nadruk op die evangeliese betekenis van Abraham is merkwaardig, net soos in Romeine 4.

Die evangelie is reeds aan Abraham verkondig (3:8).
Abraham is vrygespreek omdat hy geglo het (3:6).
Gelowiges word vandag nog saam met Abraham geseën (3:9).
Christus het deur die kruis die seën (verbond) wat God aan Abraham toegesê het, ook vir die heidene toeganklik gemaak (3:14).
Christus is die eintlik nakomeling van Abraham (3:16).
Deur die doop word ons aan Christus verbind en op dié wyse self ook nakomelinge van Abraham (3:27, 29).

Dit is die agtergrond en die konteks waarin hoofstuk 4 staan: Die byna oorweldigende betekenis van die verbond met Abraham. Nadat Paulus dan nog ’n keer in die eerste deel van hoofstuk 4 teen die gevare van verslaafdheid aan die wet gewaarsku het, gaan hy oor om te skryf oor die twee verbonde, die oue en die nuwe. Abraham het twee seuns gehad, een uit ’n slavin (Hagar), en een uit ’n vrou wat vrygebore is (Sara). Die een kind is op die natuurlike manier gebore, en die ander een volgens die belofte van God. Paulus sien hierin ’n dieper betekenis. “Die twee vroue staan vir twee verbonde. Die een is by Sinaiberg gesluit en bring slawe voort. Dié verbond is Hagar” (Gal 4:24). Dit is dan vir Paulus ’n beeld van die Jerusalem van sy tyd wat slawe van die wet is, en dit is die ou verbond. Daarteenoor staan “die hemelse Jerusalem” (4:26) wat vry is, die nuwe verbond waarvan Sara die simbool is. En dié wat nou in Christus glo, is net soos Isak kinders van die belofte (4:28).

Dit beteken dat Paulus hier uitdruklik doen wat alreeds elders implisiet gedoen is, om die nuwe verbond te vereenselwig met die verbond met Abraham. Dit is nie vreemd nie. Eintlik kon dit ook nie anders nie. Die verbond met Abraham is tog die genadeverbond. En na die geweldige ryk betekenis wat hy in sowel Romeine 4 as Galasiërs 3 aan hierdie verbond gegee het, was dit vanselfsprekend dat dit dieselfde as die nuwe verbond moet wees.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: Abraham se belang

Alle Paaie lei na Jesus: Abraham se belang – Adrio König

Die belang van Abraham

Abraham is een van die sentrale figure in die Bybel. As ’n mens regtig die rol van Abraham in die Bybel verstaan, verstaan jy die evangelie self.

Die naam Abraham kom moontlik van een van twee bronne:

Uit ’n Babiloniese woord wat beteken: “Hy het die Vader lief” waar “Vader” ’n verwysing na God is.
Of uit ’n Kanaänitiese woord wat beteken: “Die Vader (God) is verhewe.”

Abraham is ’n heiden wat God geroep het uit Haran om die stam vader te word van die nuwe volk wat Hy vir Homself wou vorm (Gen 11:27-12:6; Jos 24:3). Na ’n baie lang geskiedenis van geloofsbeproewing het die Here deur ’n wonderwerk vir hom en Sara ’n seun gegee. Dit was die begin van die nuwe volk wat die Here vir Hom voortgebring het.

Buite die Genesisverhaal oor Abraham en Sara, is die direkte verwysings na Abraham nie so volop in die Ou Testament soos in die Nuwe nie. Maar ’n mens moet jou nie daardeur laat mislei asof hy nie belangrik was nie. Behalwe vir die verwysings wat daar wel is, moet ’n mens kyk na die formule van die Abrahamverbond: “Ek sal vir julle ’n God wees, en julle sal vir My ’n volk wees.” Dit is die sinnetjie wat verreweg die meeste in die Ou Testament voorkom. Kyk maar net na Jeremia (7:23; 11:4; 24:7; 30:22; 31:1, 18, 33; 32:38). Dit alleen maak die verbond met Abraham oorheersend belangrik in die Ou Testament.

Buite Genesis word Abraham die vader of die voorvader van Israel genoem (Jos 24:3; Jes 51:2), God word die God van Abraham genoem (Ps 47:10) of die God van Abraham, Isak en Jakob (baie keer), daar word verwys na die verbond met Abraham (Ps 105:9), en daar word na die nageslag van Abraham verwys (2 Kron 20:7). Abraham word ook die vriend van God genoem, ’n titel wat niemand anders in die Ou Testament gekry het nie (2 Kron 20:7).

Twee sake staan uit in die Ou Testament: die geloofsbeproewing waarin die belofte van die Here vir Abraham en Sara laat beland het, en die inhoud en betekenis van die verbond met Abraham.

1.1.2 Abraham en Sara se geloofstryd

Kom ons som net eers die verhaal van die geboorte van Isak kortliks op.

Die Here roep vir Abraham toe hy alreeds 75 was (Gen 12:4). Sara was omtrent tien jaar jonger as hy. Hy beloof dat Hy hom ’n groot nasie sal maak en dat al die volke op aarde in hom geseën sal word (12:2-3).
Intussen weet ons dat Sara onvrugbaar was (11:30).
Omtrent vyf jaar later herhaal God die belofte baie duidelik en spesifiek (Gen 15). Hy beklemtoon dat Abraham nie op ’n indirekte wyse, byvoorbeeld deur sy slaaf Eliëser, ’n nageslag sal kry nie, maar uit Sara.
Nog vyf jaar later verwek Abraham met Sara se toestemming ’n kind by haar slavin Hagar, wat op ’n breekspul uitloop (Gen 16).
Eers 16 jaar later verskyn die Here weer aan Abraham, sluit (by herhaling) die verbond met hom en beloof opnuut dat juis uit Sara ’n kind vir hulle gebore sal word (17:19). Hy voeg by dat dit oor ’n jaar sal wees (17:21).
Skynbaar baie kort daarna verskyn die Here weer aan hom en Sara, en verseker hulle opnuut dat hulle oor ’n jaar ’n seun sal hê (18:1-15).
’n Jaar later, toe Abraham 100 jaar oud is en Sara 90, kry sy vir Isak (21:1-7).

Wat ’n geskiedenis! Kan ’n mens jou dit indink? ’n Kwarteeu moes hulle op beloftes leef terwyl hulle lankal, eintlik van die begin van Genesis 12 af, al “verby die ouderdom” was. Hoe het hulle dit in terme van geloof en emosie reggekry?

Daar is ’n interessante “inkonsekwensie” van die Ou Testament na die Nuwe. Die Ou Testament vertel die volle verhaal, maar die Nuwe “positiveer” dit heeltemal eensydig. Genesis 12-18 vertel van hulle stryd om die onmoontlike te glo, van hulle twyfel, van hulle lag (!!) as reaksie op die Here se herhaling van die belofte (17:17; 18:12), van Abraham se pogings om die Here te “help” om sy belofte te vervul deur by Hagar ’n kind te verwek, eenvoudig omdat hy nie geglo het dit kan regtig meer deur Sara gebeur soos die Here beloof het nie (15:3; 16:1-4; 17:17-18; 18:10-12).

En wie van ons sal meerderwaardig of “meerdergelowig” op hulle neersien? Hy was 75 jaar oud, toe 80, toe 86, toe 99! Sy was van die begin af onvrugbaar (11:30)! Bring my die oupatjie en oumatjie, of liewer die oupagrootjie en oumagrootjie, wat net eenvoudig sou aanhou glo. Veral as ’n mens onthou dat die Here hulle swak geloof op geen enkele manier probeer help nie, maar eenvoudig elke keer net sy belofte herhaal met net nog meer woorde (15:4-5; 17:19-21; 18:10, 13-14). ’n Volkome geloofwaardige prentjie. Hulle worstel om deur te kom.

Maar die Nuwe Testament?

Paulus hoop die positiewe dinge oor Abraham en Sara op (Rom 4:18-22):

Toe daar geen hoop meer was nie, het Abraham nog steeds gehoop en geglo.
Al het Abraham goed besef dat hy en Sara al “gedaan” was, het sy geloof nie verswak nie.
Hy het nie in ongeloof begin twyfel aan die beloftes van God nie, maar hy is in sy geloof versterk.
Hy het aan God die eer gegee.
Hy was ten volle oortuig dat God mag het om te doen wat Hy beloof het.

Hoe klop dit met Genesis 15-18?

Volgens Paulus het hy aan God die eer gegee. Maar volgens Genesis 16 het hy ’n handjie probeer bysit (as dit maar net ’n handjie was) om die Here te help om sy belofte te vervul.
Volgens Paulus het hy aanhou hoop toe daar geen hoop meer was nie, maar volgens Genesis 17:17 het hy gelag en gedink die Here vergeet hoe oud hy en Sara is.
Volgens Paulus het hy nie aan die beloftes van God getwyfel nie, maar volgens Genesis 15:1-4 het hy eenvoudig aanvaar hy en Sara gaan nie meer ’n kind kry nie, en toe voorgestel dat die Here maar sy slaaf as sy kind beskou.

Hoe werk dit? En onthou, Paulus is nie ’n uitsondering nie. Lees gerus die getuigskrif vol lof wat die Hebreërbrief (11:8-19) oor Abraham het. Hy ryg die geloofsdade van Abraham in soos krale in ’n halssnoer sonder een enkele verwysing na Abraham en Sara se ongeloof en wanhoop.

Twee totaal verskillende prentjies van Abraham en Sara. Sluit die skrywers van die Nuwe Testament eenvoudig hulle oë vir die werklike geskiedenis in die Ou Testament? Maak hulle geloofshelde van twyfelaars?

Nee, Jesus doen dit. Onthou tussen Genesis en Galasiërs het daar in Palestina ’n Jood geleef en gesterf wat nie vir Homself geleef en gesterf het nie, maar vir ons. Hy is in ons plek veroordeel sodat ons in sy plek vrygespreek kan word (2 Kor 5:21). Ook in Abraham se plek. Hy het ook Abraham en Sara se twyfel en vrees en gelag op Hom geneem sodat Abraham en Sara met sy geregtigheid vervul kan word. Paulus eindig mos nie verniet hierdie heerlike hoof stuk oor Abraham met die volgende woorde nie: “Hy (Jesus) is vanweë ons oortredings oorgelewer en Hy is opgewek sodat ons (Abraham ook) vrygespreek kan word” (Rom 4:25).

Iemand het vertel as dit baie droog is in die Karoo sit die boere net brille met groen glase vir die skape op, en dan vreet hulle hulle dik aan die klippe. Omdat dit by ons so droog is aan geregtigheid, sit God vir Jesus as sy bril op en dan sien Hy in Abraham net geloof en moed en hoop.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: God se verbond met Abraham (3)

Alle Paaie lei na Jesus: God se verbond met Abraham (3) – Adrio König

God se verbond met Abraham (3)

Daar is twee besondere sake in verband met hierdie verbond waaraan ons nou breedvoeriger gaan aandag gee:

a. die inhoud van die verbond wat ons in die vorige gedeelte gedoen het;
b. en die struktuur van die verbond

1.2.2 Die struktuur van die verbond

Maar behalwe die inhoud, is ook die struktuur van die verbond belangrik. Omdat dit die genadeverbond is, hou die struktuur direk verband met die evangelie. Daar is twee uiters belangrike

kenmerke van hierdie struktuur: dit is mono-pleuries, en dit is korporatief.

’n Mono-pleuriese verbond

Die verbond met Abraham is eensydig (mono-), maar tog ook meervoudig (-pleuries). Dit is eensydig ingestel, maar dit werk meervoudig. God het die verbond eensydig ingestel, maar sowel Hy as ons het bepaalde verpligtings in die verbond. Hy en Abraham het nie om ’n tafel gaan sit en die ooreenkoms van twee kante af uitgewerk nie. Dit is dus nie ’n onderhandelde ooreenkoms/verbond nie. Hy verskyn aan Abraham en kondig eenvoudig die verbond af (Gen 17). Dit sluit wedersydse verpligtings in, syne en Abraham s’n. Hy sal Abraham en sy nageslag se God wees, Hy sal aan Abraham ’n groot nageslag gee, en aan hom en sy nageslag die land Kanaän (Gen 17:4-8). Abraham moet die verbond hou deur hom te laat besny (17:9-10). Hierdie verpligting het regsgeldigheid sodat elkeen uit die volk wat dit nie doen nie, uit die volk uitgesluit moet word (Gen 17:14).

En Abraham? Hoe is hy by hierdie aankondiging van die verbond betrokke? “Abraham het op sy knieë neergeval” (17:3). Niks meer nie. Geen eie, aktiewe betrokkenheid nie. Wanneer die Here dan in ’n lang gesprek uiteindelik kom by die nageslag, en herbevestig dat dit uit Sara sal kom, val Abraham weer op sy knieë, maar hierdie keer nie in aanbidding/verwondering nie, maar omdat hy lag oor hierdie belofte. Immers Sara was al 90 (17:17) en dit was toe al byna ’n kwarteeu dat die Here keer op keer net die belofte herhaal sonder dat daar iets van kom. Eers as God klaar met hom gepraat het, reageer hy sinvol (17:22 ev).

Hiermee is een kant van die struktuur van die verbond vasgelê. Die Here neem die inisiatief en die mens reageer net. Dit is trouens presies hoe dit ook nog in die Nuwe Testament met God se genade werk. Hy kom in Jesus na ons toe, en ons kan net reageer. Jesus bring die groot offer aan die kruis, en ons kan dit net aanvaar en dankie sê. Ons woorde aan God is dus antwoorde, ons liefde is wederliefde, ’n antwoord op sy liefde. “Ons het lief omdat God ons eerste liefgehad het” (1 Joh 4:19).

Twee sake vloei hieruit voort. Eerstens is die eensydige instelling van die verbond kenmerkend van die verhouding tussen die twee partye. Dis twee totaal ongelyke partye. Dit is dus nie vreemd dat die inisiatief net van een kant af kom nie. Daar is ’n soort ongebalanseerdheid in die verbond. Die groot en heerlike God, en ’n doodgewone mens. Maar tweedens het hierdie ongelykheid ’n belangrike implikasie. God “beskik” oor die verbond en veral oor die voortgang van die verbond. Dis sy verbond, nie ons s’n nie.

Dit bring die groot sekerheid in ons verbondsverhouding met God mee. Omdat Hy die inisiatief geneem het, sal Hy besluit of en hoe die verbond voortbestaan. Dis sy verbond. Dis nie Abraham se verbond met God nie, en dis prinsipieel verkeerd om só te praat. Dis ook nie die verbond tussen God en Abraham nie. Dis God se verbond met Abraham. En omdat dit sy verbond is, sal Hy besluit of dit moet voortgaan ondanks ons ontrou. Maar juis dit bring ons by ’n nuwe faset: die geskiedenis van die verbond. Die Ou Testament is oorwegend ’n geskiedenis van Israel se ontrou aan Hom en hulle verbondsverbreking. Israel is nie die troue bondgenoot nie. Israel is veel meer ontrou as getrou. Die Here moet hulle veel meer straf as seën. Sy doel met die verbond, dat Hy sy troue bondgenoot só sal seën dat die volke na Jerusalem sal stroom om Hom daar saam met Israel te kom dien (Jes 2:2-5; Ps 22:28 ev), is nie bereik nie. Die teendeel is eerder waar. Weens Israel se voortdurende ontrou en die oordele van die Here oor hulle is die Naam van God onder die heidene gespot (Eseg 36:16-23).

Nogtans hou God eeue lank met hulle aan. Selfs die ballingskap is nie die einde nie. Hy bring hulle terug. Waarom? Omdat die verbond uit en uit sy inisiatief is. Hy laat nie die werk van sy hande vaar nie (Ps 138:8). Hy bly getrou tot in ewigheid. Selfs al word dit ’n totale krisis, want óók ná die terugkeer het Israel nooit weer regtig vir Hom aan die gang gekom nie, en tog staan die deur na die ewige lewe nog altyd vir hulle oop, al word hulle uiteindelik verwerp uit die spesiale posisie wat hulle beklee het (hoofstuk 8.2).

Jesus

In reaksie op hulle voortdurende ontrou, doen God uiteindelik ’n aangrypende ding. Daar is twee kante aan die verbond, elkeen met bepaalde verpligtings: God se kant, en ons kant. In die tyd van die Ou Testament kom Hy sy kant getrou na, maar Israel faal Hom oor en oor. Dan waarsku Hy hulle, roep hulle terug, straf hulle as hulle nie wil luister nie, en vergewe hulle as hulle berou het. Dis ’n deurlopende patroon in die Ou Testament. Maar daar kom ’n krisispunt. Wat gehoorsaamheid, liefde en trou betref, stort Israel heeltemal in duie. En dan stuur God sy Seun. Alhoewel Hy aanvanklik ook as Profeet optree en ernstig probeer om Israel terug te roep na God toe, word dit gou duidelik dat Israel ook vir Hom gaan verwerp, soos die profete voor Hom.

Dan kom ’n ander faset van sy bediening na vore. Trouens iets daarvan blyk al by sy doop waar Hy verklaar dat Hy gedoop moet word al was dit eintlik heeltemal “onvanpas” omdat Johannes sondaars gedoop het wat hulle bekeer het. Waarom dan sy doop? “Om alle geregtigheid te vervul” het 1953 se vertaling gelui. Vertalings en kommentare verskil baie oor wat dit beteken, en dis inderdaad ’n moeilike uitdrukking. Maar vir wie het Jesus “alle geregtigheid” kom vervul? Tog nie vir Homself nie. Hy het klaar alle geregtigheid voor God. Maar ons het nie. Sou sy doop beteken dat Hy Hom reg van hierdie begin van sy openbare bediening af met sondaars vereenselwig, en nie eers aan die kruis nie, dat Hy dus nie net in ons plek gesterf het nie, maar óók in ons plek gedoop is en geleef het?

Inderdaad kom Jesus God verteenwoordig. Hy sit God se liefdestrou voort. Hy wys ons wat in God se hart vir ons om gaan. Maar die merkwaardige feit is nou dat Hy ons ook verteenwoordig. Hy kom wys ons wat God met mense bedoel het, hoe mense behoort te lyk/leef. Hy kom leef en sterf in ons plek. Dit beteken dat God in Jesus nie net sy eie kant van die verbond vervul nie, maar óók ons kant. Terwyl daar ’n duidelike grens is tussen God en mens (hoofstuk 4.3), kom Hy oor die grens en vervul ook ons kant van die verbond. Só radikaal is God in sy besluit dat die verbond nie deur ons mense se ontrou tot niet gemaak sal word nie.

Dit is die wonderlike betekenis daarvan dat God ’n eensydige verbond aangegaan het, ’n verbond waarin Hy die volle inisiatief geneem het en steeds neem. En dit maak ons bestaan as mense ’n geborge bestaan. Ons is nie alleen nie. Daar is Iemand. En dié Iemand maak ’n verskil.

’n Korporatiewe verbond

Die ander belangrike kenmerk van die verbond is dat dit korporatief is. Dit beteken ’n paar dinge. Dit gaan om groepe, maar die groepe word verteenwoordig deur een persoon. Ons moet God se aankondiging met Abraham soos volg lees: “Ek bring ’n verbond tot stand tussen My en jou-en-jou-nageslag-en-al-hulle geslagte” (Gen 17:7). “Ek gee aan jou-en-jou-nageslag die land” (17:8). Abraham en sy nageslag is ’n eenheid. Abraham verteenwoordig hulle, maar sluit hulle ook korporatief in hom in. God maak nie met Abraham ’n verbond en maak dan agterna met elkeen van sy nakomelinge dieselfde verbond nie. Daar is een maal met Abraham-en-sy-nageslag ’n verbond gemaak, en daarom word sy nageslag in die verbond gebore en moet, wanneer hulle groot word, die verpligtings van die verbond aanvaar. Omdat hierdie verbond deurloop tot in die Nuwe Testament, is ons nog steeds deel van hierdie verbond, is Abraham ook ons vader, en lyf die doop nog altyd mense in hierdie verbond in (Rom 4:16; Gal 3:29).

Maar hoe is dit moontlik? Ons is nie Jode nie. Was hierdie dan nie ’n verbond met die Jood Abraham sodat net Jode deel hiervan is nie?

Twee sake. Onthou eers dat dit nie waar is dat alle Jode deel gehad het aan God se verbond met Abraham nie. By herhaling onderskei Paulus tussen Jode wat wel daaraan deel gehad het, en ander Jode. “Nie hy is ’n Jood wat dit uiterlik is nie … Nee, hy is ’n Jood wat dit innerlik is” (Rom 2:28-29). “Immers, nie almal wat van Israel afstam, is werklik Israel nie” (Rom 9:6). Trouens ons ken hierdie skeiding reg van die begin af. Alreeds by die verbondsluiting is daar sprake van nakomelinge wat uitgesluit sal word as hulle nie die verpligtings nakom nie (Gen 17:14).

Dan die tweede saak: Daar was altyd plek vir nie-Jode in die verbond. Abraham was self ’n nie-Jood toe hy ingekom het. Mense kon altyd van buite af inkom as hulle soos Abraham Israel se God in geloof aanvaar het. Trouens dit was die eintlike doel van God met Abraham: “In jou sal al die volke van die aarde geseën wees” (Gen 12:3).

Dit is Israel se aanhoudende ontrou wat veroorsaak het dat dit later gelyk het of die verbond met Abraham ’n geslote eenheid was. In werklikheid was dit ’n oop verhouding waarin daar beweging in en uit was. Daar was beweging in die verbond in. God se doel was dat die volke na Jerusalem sou stroom om Hom daar saam met Israel te kom dien (Ps 22:28-29; Jes 2:2-5; Jer 3:17; Sag 8:23). Daarom word Abraham later genoem die vader “van almal wat glo al is hulle nie besny nie” (Rom 4:11).

Maar aan die ander kant het God nooit bedoel dat alle Jode net omdat hulle Jode is, deel van die verbond sou wees nie. Hy het Abraham aanvaar/geregverdig omdat hy geglo het (Gen 15:6). Daar om is hy óók die vader “van dié besnedenes wat nie net besny is nie, maar ook glo, soos hy geglo het … ”(Rom 4:12). Hy was nooit die vader van alle besnedenes nie! In die Nuwe Testament radikaliseer God nou deur Jesus die oopheid van die verbond. Veral Paulus ontwikkel dit met sy nadruk op die Abrahamverbond as die genadeverbond wat deur Jesus bevestig is. Dis merkwaardig hoe Paulus dit verstaan. Een van die skynbaar moeilikste uitsprake in Paulus se briewe is Galasiërs 3:16: “God het sy beloftes aan Abraham en aan sy nakomeling gegee. Daar staan nie ‘aan nakomelinge’, meer as een nie, maar: ‘en aan jou nakomeling,’ net een, en hierdie nakomeling is Christus.”

Vroeër in hierdie hoofstuk het ons hierop ingegaan. Die punt wat nou hier belangrik is, is dat die deure hiermee wyd oopgegooi is vir almal wat op Jesus Christus vertrou. “Deur Jesus Christus kan ook ons wat nie Jode is nie, deel kry aan die seën wat God aan Abraham toegesê het” (Gal 3:14). Hierdie “seën” is, net soos “die belofte”, sinoniem met die verbond. Deur die doop word ook ons nakomelinge van Abraham (Gal 3:29) en dus in die verbond met Abraham opgeneem.

In Genesis 12-17 praat die Here dikwels met Abraham oor sy nageslag. Maar Paulus maak dit nou “nakomeling”. Tegnies is dit moontlik, want die Hebreeus vir “nageslag” is eintlik “saad” en is dus ’n enkelvoud wat ook een nakomeling kan beteken. Abraham se nageslag het in elk geval met net een begin: Isak. Maar hierdie nageslag het misluk, Israel was volhardend aan die Here ontrou. En nou begin ’n nuwe nageslag, weer met net een nakomeling: Christus. En weer sal dit ’n nageslag word soos die sterre aan die hemel en die sand aan die see. Hierdie keer gaan dit om almal wat deur die doop met Christus verenig word en só deel kry aan die verbond met Abraham (Gal 3:26-29). Deur

die doop word ons, net soos Israel in die Ou Testament deur die besnydenis, “nakomelinge van Abraham” en kry ons deel “aan die seën (verbond) wat God aan Abraham toegesê het” (Gal 3:14,

29). Wanneer God ons seën, “seën Hy ons saam met die gelowige Abraham” (3:9). Abraham is immers die vader van al die gelowiges (Rom 4:16).

Dit beteken dat die verbond ons op ’n merkwaardige manier na Christus lei, soos alle ander “paaie”.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König