9:1-6 Die eerste vier trompette het plae aangekondig oor die skepping wat terugkeer tot die chaos voor die skepping (Gen 1:2). Die laaste drie is gerig teen die bewoners van die aarde, teen dié van hulle wat nie die seël van God ontvang het nie.

Met die vyfde trompet sien Johannes ‘n ster wat uit die hemel val met die sleutel van die bodemlose diepte, die baie diep onderaardse woonplek van die bose geeste en demone wat daar gevange gehou word. Met hulle gevangenis oopgesluit kan hulle kom pynig en doodmaak – met drie beperkings op hulle bose werke: op die tydspan van die pyniging en die voorwerpe van hulle aanslag: slegs vyf maande, nie die plantegroei nie, en slegs daardie mense wat nie die seël van God op hulle voorkoppe het nie (beeld van hulle denke en geloof). Hulle kan nie buite God se plan optree nie. Die verstikkende rookwolk wat uit die bodemlose diepte opborrel, verduister die son en die lug. Dit staan teenoor die wierook van die gebede van die kinders van God wat ‘n aangename geur is vir die God van lig (8:4; 22:5).

Uit die rookwolk kom sprinkane (die agtste plaag in Egipte Eks 10:13-15; Joël 1:5-7) wat die karakter van die bodemlose diepte dra – dit is ‘n gesig oor wat met die aarde gebeur as God dit oorgee aan ander magte. Die vier lewende wesens van 4:6-8 het trekke van die aarde en die hemel. Maar hierdie kruising van swerms sprinkane met angels van skerpioene sal die mense so pynig, dat die mense daarna sal smag om dood te gaan (soos in 6:15-16). Hierdie kruisings is verderwers van die goeie skepping en verteenwoordig die skepping se opstand teen die Skepper, wat God se orde in die skepping wil omdraai.

9:7-11 Die eienskappe van die skerpioen-kruisings word telkens met vergelykings beskryf: net soos, iets soos, soos. Al kom hulle uit die onderwêreld is hulle ook soos iets in hierdie wêreld. Sprinkane wat soos perde lyk wat vir die oorlog gepanser is (vgl. Joël 2:4-5 se sprinkane), borsplate van yster, en die geluid van hulle vlerke soos van oorlogswaens wat instorm in die geveg, krone wat lyk soos goud, gesigte soos van mense, hare soos van vroue, tande soos van ‘n leeu, sterte soos van skerpioene. Hulle kom die orde van die skepping omgooi. Sprinkane verniel gewoonlik die plantegroei, maar hierdie massa pyl op die mense af. In die natuur het sprinkane geen leier nie (Spr 30:27), maar Abadon (in Hebreeus) Apollion (in Grieks) wat beteken ‘Vernietiging’ of ‘Vernietiger’ is die leier van hierdie sataniese horde wat teen die koninkryk van God opruk – keiser Domitianus het homself graag Apollo incarnatus genoem, die mensgeworde Apollo, die god van peste en plae, daarom bevat die benaming ‘n steek na sy goddelike pretensies. Sprinkane vreet met hulle bekke, maar hierdie lot gebruik hulle sterte om die mense te teister, soos die stert van die draak in Openb 12:4. Die bose kan baie vorms aanneem, maar het ‘n menslike gesig, want dit word veroorsaak deur die opstand van mense se wil teen die wil van God. Die bose het die mens se samewerking nodig om God se skepping af te takel.

In hulle sterte met die angels waarmee hulle die mense teitser, was daar krag vir vyf maande, ‘n simboliese getal (in 9:5,10; 17:10). Dit is die lewenssiklus van ‘n sprinkaan – hulle hele lewensspan is hulle daarmee besig. Maar dit hang ook saam met die mense se weiering om hulle afgode te los wat gemaak is van die vyf materiale: goud, silwer, brons, steen en hout (9:20).

9:12 is ‘n brug-uitspraak wat die eerste vyf trompette met die laaste twee verbind : die eerste wee!-uitspraak, wat mense met pyniging tot besinning roep (8:13), lui ook die twee volgende trompette in as waarskuwing vir die mense wat nie gesien het waartoe hulle afgodery en lewenstyl alreeds gelei het nie (vgl. 9:20).

Skrywer:  Prof Francois Malan

8:6-7 Die eerste trompet – hael en vuur met bloed gemeng: Met die oopbreek van die vierde seël (6:8) is ‘n kwart van die aarde doodgemaak deur vier plae. Met die blaas van die eerste trompet is ‘n derde van die aarde en ‘n derde van die bome verskroei maar al die groen gras verbrand – drie dele van die skepping word genoem. ‘n Derde is groter as die kwart met die vierde seël. Die intensiteit van die oordeel word groter. Die getal drie loop deur hoofstuk 8 en 9. Die verwagting word gewek dat die tyd aan die uitloop is.

Die eerste trompet bring ‘n eienaardige mengsel van koud en warm: vuur en hael, wat die onnatuurlikheid van die plaag onderstreep met ‘n eggo van die sewende plaag in Egipte se donderslae, bliksems en die haelstorm (Eks 9:23-24 sê letterlik: en die Here het donder en hael gestuur, en die vuur het afgehardloop na die grond toe…en daar was hael, en vuur het opgevlam tussen die hael). Die vuur en hael wys heen na die ineenstorting van die skepping, en ‘n omkeer van die derde dag van die skepping se groenigheid, groen plante en vrugtebbome (Gen 1:11-12). Die vernietiging van die plante is soos die wêreld tans lyk, nie soos God dit bestem het met die skepping nie. Die bloed en vuur herinner aan Joël 2:30-31se bloed, vuur en rookwolke wat die groot, vreeslike dag van die Here inlei as simbole van God se oordeel.

8:8-9 Met die tweede trompet word iets soos ‘n baie groot berg wat met vuur brand in die see gegooi, wat ‘n derde van die see in bloed verander soos die eerste plaag wat die water in bloed verander en die visse laat vrek het, as God se straf op die Egiptenaars (Eks.7:20-21). Hierdie plaag voorsien die val van Babilon in hoofstuk 18, soos Jeremia 51:25 se ‘verwoestersberg wat ‘n uitgebrande berg sal word.’ Die tweede trompet se plaag beskryf boosheid se selfvernietigende mag: Die brandende berg Babilon vernietig ‘n derde van die seediere en skepe wat Babilon se ekonomie dra (vgl. Op. 18:9 brand; 18:11 handelaars; 18:17 matrose, 18:19 skepe). Alles word nie verwoes nie, maar hierdie derde is ‘n waarskuwing van wat kom vir die aanbidders van afgode van goud, silwer, koper, klip en hout (9:20), alles materiale wat die skepe van die handelaars vervoer (18:12). Soos die Egiptiese plae vir Israel die voorlopers van hulle verlossing was, is hierdie plae gemik op die gelowiges se verlossing.

8:10-11 Die plae van die eerste twee trompette het die land en die see getref. Die oordeel van die derde en die vierde trompette tref die varswater en die ligte in die hemelruim. Die groot brandende ster wat op ‘n derde van die riviere en fonteine val se naam is Bitterals, wat hulle varswaters bitter en ondrinkbaar gemaak het (vgl. die gifwater van Deutr.29:18; Jer 23:15 as beeld vir die giftige uitwerking van afgodsdiens – so vernetig die afgodsdiensaars hulleself met hulle dors na die onsedelikheid van die afgodsdiens).

8:12 Met die blaas van die vierde trompet verdof die drie hemelliggame, son, maan, sterre, en op aarde is ‘n derde van die daglig daarmee heen. In Egipte was daar drie dae duisternis (Eks 10:21-23; vgl. die treurlied oor die farao in Eseg 32:7-8). Met die vyfde bak word die koninkryk van die dier in duisternis gehul (Op 16:10). Die skepping op die vierde dag word gedeeltelik omgekeer (Gen 1:14-19). Die terugkeer na chaos simboliseer die chaos en duisternis van die rebelse menslike hart wat die oorsaak is van die chaos in die skepping (vgl. Hosea 4:1-3). Die goddelose se stiksienigheid is die oorsaak van die duisternis waarin hulle leef. Die gedeeltelike verduistering skep egter die moontlikheid van bekering waartoe die trompette oproep.

8:13 Die eerste wee! Aan die einde van die vierde trompetgeskal skreeu ‘n vlieënde arend/aasvoël drie weeklagte uit, ouai, ouai, ouai (vgl. Eseg 15:23; ellende, ellende, ellende, vgl. 9:12 – die Afrikaanse woord ellende kom van die Nederlands: uit den lande, ‘n staatlose swerwer; in Grieks is daar net een woord vir arend en aasvoël; die baard aasvoël lyk ook baie soos ‘n arend). Uit die lug waarsku die aasvoël die bewoners van die aarde oor die ellende wat die volgende drie trompette gaan aankondig. In Openb 19:17,21 neem die aasvoëls deel aan God se fees vir al die voëls op die lyke van die goddeloses (vgl. Mat 24:28), terwyl die gelowiges aansit aan die feesmaal van die Lam (Openb 19:9). Die arend het die simbool van die Romeinse Ryk geword. In Openbaring 4:7 verteenwoordig die arend as vierde lewende wese, die hele skepping se gevleuelde diere in diens van God; Die vrou van 12:14 kry twee arendsvlerke om mee te vlug; hier in 8:13 bring die aasvoël God se oordeel. Die ‘ellende’aankondiging word in 12:12 oor die land en see uitgeroep en in hoofstuk 18:10,16,19 is daar drie dubbele ‘ellende, ellende’ aankondigings aan die groot stad Babilon, simbool van die verderflike en oorheersende mag en invloed van die hoofstad en sy leiers. In die tyd van die boek Openbaring was dit Rome, wat hier deur sy arend-simbool gewaarsku word.

Skrywer:  Prof Francois Malan

8:1-5 Die oopbreek van die sewende seël word voorafgegaan met ‘n halfuur se stilte waarmee die spanning verhoog word. Is dit nou die einde? Dit is ‘n kort verposing in die dag en nag uitroepe van die hele skepping se lof aan God (4:8), sodat die gebede van die gelowiges gehoor kan word voor die geraas van die donderslae. Dit is ook deel van die ritme van Openbaring wat geweldige oordele aankondig, en dan onderbreek, om te sê ons is nog in die tussentyd: die einde is voor die deur, maar is nog nie hier nie; Christus se wederkoms om te oordeel is naby, maar nog nie hier nie. Alles word erger, maar die finale oordeel wag nog. Daar is nog ‘n kans om tot bekering te kom, om die verleidings van Babilon te los en die Lam te volg. Die oopbreek van die sewende seël word aangekondig in 8:1; die sewe trompette word aangekondig (8:2-6) en op hulle word geblaas (8:7-9:21), maar die sewende trompet word vertraag tot 11:15.

8:1 Die ‘ongeveer ‘n halfuur’ is die eerste van verskeie gebroke getale in Openbaring (3½ dae in 11:9,11) , ‘n tyd en tye en ‘n halwe tyd (12:14). Die betekenis lê nie in die uur nie, maar in die helfte daarvan: 3½ is die helfte van die volmaakte, 7 dae of jare. Die uur is wanneer Jesus kom soos ‘n onverwagte inbreker (vgl. die uur van beproewing in 3:10). Die uur is die kortste van die tye in 9:15; in 11:13 geskied die vernietiging op daardie uur (14:7,15; 17:12). ‘n Uur verteenwoordig ‘n skielike belangrike gebeurtenis, soos die verskyning van Christus of die skielike val van Babilon (18:10,17,19). Daarteenoor verteenwoordig ‘n halfuur die onderbreking van die voltooide en finale gebeure, God se onderbreking van die finale slag is ‘n dramatiese pouse in die onstuitbare opmars na die einde. Dit verhoog die leser se verwagting oor die nuwe wat nou gaan aanbreek.

8:2 Sewe trompette is gegee aan sewe engele wat voor God staan. Die passiewe werkwoord ‘is gegee’ is die Joodse manier om van God se werking te praat sonder om sy Naam (ydelik) te gebruik. Dit is Hy wat gee. Hy is die verborge akteur wat hierdie drama beheer: Die wierook wat met die gebede van die gelowiges gemeng moet word, is aan die ander engel gegee (8:3); die sleutel van die skag na die bodemlose diepte is aan die ster gegee (9:1); aan die sprinkane is krag gegee, en hulle is aangesê wat hulle moet doen en dat hulle nie toegelaat word om die mense dood te maak nie (9:3-4); vier engele is losgelaat om mense dood te maak (9:15) – almal opdragte van God, passief geskryf.

In die Ou Testament kondig trompette/ramshorings spesiale persone en gebeure aan: oorlog (1 Sam 13:3), troonsbestyging (1 Kon 1:34,39), voor ‘n brandoffer (Num10:10), feeste (Lev 23:24) oproep tot bekering (Jes 58:1). In die NT kondig trompette die eindtyd aan, roep die gelowiges op, kondig Christus se koms aan, en wek die gelowiges op uit die graf (Mt 24:31; 1 Ts 4:16; 1 Kor 15:51-52)   Die eerste ses trompette waarsku dat die dag van die Here aan die kom is en roep opstandige mense tot bekering (9:20-21); die sewende trompet kondig die kroning van ‘ons Here en sy Christus’ aan (11:15).

8:3-4 Die goue wierookbak met die wierook wat God laat meng het met die gebede van die gelowiges, wat in 5:8 deur die ouderlinge in goue bakke gehou is, word aan God aangebied/geoffer op die altaar, en die rook met die gebede gevul, het na God opgestyg (vgl Ps 141:2). Die gebede verwys na die gelowiges se roep om geregtigheid en vergelding (Op 6:9-11). In Ef 5:2 word Christus se liefdesoffer ter wille van ons ‘n aangename geur vir God genoem; in Flp 4:18 noem Paulus die gemeente se bydraes ‘n lieflike geur, ‘n aanneemlike offergawe wat God behaag. Volgens Rom 8:26 kom die Gees ons swak gebede te hulp en tree vir ons in met onuitspreekbare versugtinge – wierook wat God laat meng met ons gebede. Die halfuur se stilte, die onderbreking in die oordeel, word gevul met die aanbieding van die gelowiges se gebede wat met die wierook van die Heilige Gees se versugtinge gemeng is – en: ‘Hy wat die harte deurgrond, weet wat die bedoeling van die Gees is, dat Hy volgens die wil van God vir die heiliges intree’ (Rom 8:27).

8:5 God se antwoord op die gelowiges se gebede wat na Hom opstyg, word beskryf met die engel wat die wierookbak daarna vul met vuur van die altaar af, en die vuur op die aarde uitgooi met donderslae, gedreun, weerligstrale en ‘n aardbewing (vgl Eks 19:16,18). Saam met die drie gebeure in die hemelruim, word die aarde ook geskud om aan te kondig dat God se oordeel op pad is. Die breuk in die aarde stem ooreen met die gebroke sosiale, geestelike en politieke lewe op aarde; die chaos in die skepping weerspieël die chaos wat die mense veroorsaak met hulle onregverdige en destruktiewe wanorde; 11:18 noem hulle ‘vernietigers,’ (die woord verwys ook na hardnekkige perverte wat verderf saai);19:2 verwys na hulle onsedelikheid wat vernietig en verderf saai.

Skrywer:  Prof Francois Malan

7:9 In 7:4 hoor Johannes die simboliese vol getal van God se verseëldes; in 7:9 sien hy ‘n groot ontelbare menigte uit elke nasie, stam, volk en taal. God se verseëldes sluit almal in wat die Lam volg (vgl. die Here se belofte aan Abraham in Gen 17:4-5). Hulle lewe op die aarde as dienaars van God word deur die verseëling gewaarborg, maar hulle is ook vir die hmel bestem, om saam met God en die Lam as oorwinnaars fees te vier. Teenoor almal oor die hele aarde wat in die grotte en skeure wegkruip en die dood soek om die Lam se oordeel te ontvlug (6:15-17), staan die menigte sonder vrees in die teenwoordigheid van die troon en die Lam. Hulle wit stolas en palmtakke in die hand is tekens van oorwinning (stolas is lang togas wat tot op die voete strek as simbool van hoë status, van bv. ‘n oorwinnende Romeinse generaal op sy triomftog deur die stad) – hulle staan voor God se troon, die ereposisie wat die Lam vir hulle verdien het, en waaraan hulle volhardend vasgehou het. Soos die palmtakke by Jesus se intog in Jerusalem (Jn 12:13), getuig die palmtakke van feesvreugde, soos die Joodse Sukkot, hulle Loofhuttefees met verblyf in hutte van palmtakke gevleg, as dankfees na die insameling van die olywe en druiwe-oes, en ter herinnering aan die uittog uit die Egiptiese slawerny (Lev 23:39-43) .

7:10 Met ‘n luide stem roep hulle uit: Die verlossing behoort aan ons God wat op die troon sit en aan die Lam. Die menigte vier hulle bevryding tydens en na die vervolging. Elkeen wat volhard het met sy geloof in Jesus, selfs tot die dood toe, word met die wit kleed beklee (3:4-5), soos die 144,000 verseëldes alle gelowiges insluit. In 6:10 het hulle geroep om God se regverdigheid. Hier jubel hulle dat sy verlossing gekom het met die sterwe en opstanding van die Lam.

7:11-12 Die groot menigte se jubelroep oor hulle verlossing is aansteeklik en al die engele – God se hemelse boodskappers – die vier lewende wesens wat die skepping verteenwoordig, en die ouderlinge wat die kerk verteenwoordig, val aanbiddend voor God se troon neer, met hulle gesigte op die grond as teken van ootmoedige eerbetoon. Twee ‘Amens’ omsluit die sewevoudige lof aan God, wat telkens met ‘en’ aan mekaar verbind word (in Grieks) om elkeen van die sewe onderdele te beklemtoon, en die ‘Amens’ bevestig dit: lof vir God se verlossing van die menigte; die heerlikheid van die God van liefde en sy liefde vir die wêreld (vgl. Jn 17:4-5); wysheid met sy plan van verlossing (1 Petr 1:19-20); danksegging vir die grootheid van sy genade (Ps 69:31: letterlik: ek sal Hom grootmaak met ‘n loflied); mag, sy almag (4:11; 5:12; 12:10; 19:1); sterkte, sy onstuitbare vermoë om verlossing tot uitvoer te bring. Hy is ons God wat ons lewe in sy hand hou, en ons leef vir Hom; al die lofbetuigings kom Hom vir ewig toe.

7:13-14 Die dubbele vraag vra die leser se aandag vir die identiteit van die groot menigte en hulle plek van oorsprong, soos van Bo af gesien. Die ouderlinge verduidelik aan Johannes dat die groot menigte steeds vanuit die groot verdrukking (Mt 24:21) kom wat met Jesus se lyding, dood en opstanding begin het tot sy wederkoms (1:9; 2:10); die Griekse woord ‘die komendes’ wys dat dit steeds aangaan; ‘vanuit’ wys dat hulle deur die verdrukking gaan en nie daaruit ontsnap nie. Die lewe van gelowiges op aarde word gesien as voortdurend in die vuurproef van versoekings en teenstand, soos Jesus dit ook beleef het. Die uiterlike kleed is ‘n simbool van die innerlike lewe en geestelik stand van die persoon. Die gelowiges het hulle klere gewas in die bloed van die Lam wat ons uit liefde verlos het van ons sonde (1:5); die aktiewe werkwoord ‘hulle het gewas’ wys na die mens se verantwoordelikheid om dwarsdeur sy lewe te identifiseer met Jesus se offerdood vir ons, sodat ons rein voor God kan lewe, en waardig is om voor God se troon te staan en in sy teenwoordigheid te lewe (voor Israel se ontmoeting met God by Sinai moes hulle ook hulle self reinig en hulle klere was, Eks 19:10-11).

7:15 Die gelowiges reageer op hulle veilige deurgang op aarde deur hulle aanbidding voor God se troon waar hulle Hom dag en nag in sy tempel dien. Dit is in teenstelling met die volgelinge van die dier wat dag en nag geen rus sal hê van hulle foltering nie (14:11). In 5:10 word die Lam geloof omdat Hy van die gelowiges priesters vir God gemaak het. Hulle diens as priesters is om God dag en nag onophoudelik te loof – Jerusalem se tempel was snags gesluit. In 21:22 word gesê dat daar geen tempel in die nuwe Jerusalem is nie, want God en die Lam is volmaak teenwoordig in die hemel (vgl. Jn 2:21: ons nuwe tempel om by God te wees, is die liggaam van Jesus, afgebreek en deur Hom in drie dae opgebou). Hy wat op die troon sit as regeerder, sal hulle lei en beskerm deur ‘tent op te slaan’ oor/tussen/by hulle (die Griekse voorsetsel kan enige van die drie aandui). Die wolkkolom bedags en vuurkolom snags was die teken van sy teenwoordigheid, leiding en beskerming van Israel deur die woestyntog (Eks 13:21-22; 14:19-20).

7:16-17 Teenoor die vier winde van vernietiging aan die begin van die hoofstuk, word vier beloftes gemaak aan dié wat dwarsdeur die vuurproef getrou bly: geen honger, dors, of verbranding deur die son of hitte meer nie. Dieselfde belofte is in Jes 49:10 gemaak aan die ballinge wat terugkeer uit Babilon. Om die Middellandse-See en in die Sinaiwoestyn was sonsteek en hittegolwe goed bekend (vgl 2 Kon 4:19; Ps 121:6). Gelowiges keer uit die ballingskap van sonde veilig terug na die nuwe beloofde land deur die Lam te volg (18:4), na ‘n hemel waar die aardse verwysingsraamwerk nie meer bestaan nie (Johannes probeer om sy visioene in aardse terme oor te dra). Die Lam sal hulle as herder lei na strome van lewende water (Op 21:6; Jn 4:14; 7:37-39). Die nuwe lewe word voorgestel as ‘n fontein van water wat uit ons binneste vloei as beeld van die Gees wat in ons kom woon (Jn 7:38). God die Heilige Gees woon nou reeds in die gelowiges, maar dan sal ons volledig in Hom lewe, soos die Vader in die Seun en die Seun in die Vader (Jn 14:10) en hulle in ons (Jn 14:23). Soos ‘n ouer sy kind se trane afvee, sal God die gelowiges se trane van pyn en lyding tydens hulle vuurproef op aarde, wegvee/uitwis (Op 21:4). Die teerheid en troos van die Lam en van God wat die hele skepping sal regmaak, staan in skrille kontras met die chaotiese gebeure in hoofstuk 6.

Waar is God in al die gebeure van ons dag? Op. 7 teken twee prente wat sekuriteit en moedskep uitbeeld. Gelowiges op aarde word op hulle voorkop verseël as God se eiendom. Daarna verskuif die fokus op ‘n hemelse toneel waarin dieselfde getal Christene rondom die troon feesvier en God en die Lam se lof besing. Dit laat Christene moed skep om te weet ons lewensreis op pad daarheen sal soms afgryslik wees, maar die veilige aankoms is gewaarborg. God se versekering dat Hy ons besit en vir ons omgee, plaas ‘n nuwe perspektief op ons op-pad-wees om vir ewig by God te wees. Die fees in die hemel is die ewige lewe, die volmaakte saamwees met God en die Lam.

Skrywer:  Prof Francois Malan