Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Kleredrag(2)

Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Kleredrag(2) – Hennie Stander

Die gordel:

Die onderkleed.is om die persoon se middellyf met ‘n gordel vasgemaak wat vanvertaling met “.beursie“ vertaal word, beteken eintlik gordel). Hierdie gordel was baie handig en ‘n mens kon ook wapens of ander werktuie daarin steek (1 Samuel 25:13).

hierdie uitdrukking het later ‘n idioom geword met die betekenis van “jouself in gereedheid te bring”. Petrus, byvoorbeeld, vermaan die Christene om heldere en nugtere denke aan die dag te lê wanneer by hulle aanraai om “die lendene van hul verstand te omgord” (1 Petrus, 1:13). Ook die vrouens het die pant van hul onderkleed opgelig wanneer hulle iets van een plek na ‘n ander daarin wou dra.

Die bokleed (of mantel)

‘n Mantel het bestaan uitis en bo-oor die onderkleed gedra is. So ‘n mantel kon een van twee soorte wees. In gebiede waar daar behoefte was aan warm bedekking, is ‘n omhangsel van dik wolstof gemaak. Dit was by die skouers. vasgewerk met splete aan die kant vir die arms. Die ander vorm van ’n .mantel het byna soos ‘n japon gelyk en het wye moue gehad. Mantels van systof gemaak was as baie kosbaar beskou en die rykes het dit gedra wanneer hulle in die openbaar verskyn het.

Die soom van die mantel kon ongetooid of ook geborduurd wees. Die ongetooide soom was die algemene gebruik. Dit was waarskynlik hierdie soom van Jesus se kleed wat die vrou wat aan bloedvloeiing gely het, aangeraak het (Matteus 9:20).

 

‘n Leersandaal uit die eerste eeu n.C. gevind in die Masada vesting.

 


In navolging van Numeri 15:38-41 het die Fariseërs se mantels some gehad met tossels wat aan die vier hoeke vasgemaak is. Hulle het dikwels ook die soom en die tossels baie prominent en opvallend gemaak om daardeur die aandag op hul piëteit te vestig. Dit was dan juis ook hierdie grootdoenerigheid van hulle waarteen Jesus horn uitgespreek het (Matteus 23:5).

 

Hierdie mantel is ook as kombers gebruik. Snags het die mense hulle daarin toegewikkel en vir baie mense was hierdie kleed die enigste vorm van beskerming wat hulle gehad het. Gevolglik, in gevalle waar so ‘n mantel verpand is, was die houer daarvan verplig om dit aan die eienaar terug te gee voor sononder sodat laasgenoemde daarin kon slaap (Eksodus 22:26-27). Om hierdie selfde rede sou ‘n Joodse hof nooit op iemand se mantel beslag lê nie.

 

Skoeisel

Die armes het dikwels kaalvoet geloop, maar ander weer het eenvoudige sandale gedra. Die sool daarvan is van beesvel gemaak om by die vorm van die voet te pas. Dit is aan die voet vasgemaak deur ‘n lang riem wat deur die sool gegaan het, tussen die groottoon en die toon langsaan deur, en dit is dan om die enkel vasgebind (vgl Lukas 3:16). Soms het die riem die lussies verbind wat rondom die sool aangebring is en dan het dit heen en weer oor die boog van die voet gestrek.

 

Skrywer:  Prof Hennie Stander

 



Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Kleredrag(1)

Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Kleredrag(1) – Hennie Stander

Die lendedoek

wat.om die heupe gedraai is en die lyf was kaal. Dit was egter die algemene drag wanneer swaar handearbeid verrig moes word. Petrus het byvoorbeeld heel waarskynlik so ‘n lendedoek of onderkleed gedra toe hy “naak” was of sy klere uitgetrek het om in die familie se vissersboot to werk (Johannes 21:7). Met sy bokleed aan sou hy minder vryheid van beweging gehad het. Ons lees ook van ‘n jongman wat slegs so ‘n lendedoek om sy naakte lyf aangehad het toe Jesus gevange  geneem is. Hy het dit egter laat val en nakend weggevlug (Markus 14:51). In teenstelling met moderne voorstellings van die kruisiging van Jesus, het Hy waarskynlik heeltemal nakend aan die kruis gehang omdat ons lees dat die soldate al sy klere uitgetrek het (Johannes 19:23). Dit was die gebruik dat die soldate al die klere wat ‘n veroordeelde aangehad het vir hulle geneem het as hulle die kruisiging voltrek het.

Die onderkleed (of lyfrok)

in die eindproduk. Hierdie onderkleed het nogal baie na ‘n sak gelyk. ‘n V-vorminge opening is vir die kop ingesny en in die twee hoeke is daar snitte gemaak waardeur die arms kon steek. Die. onderkleed is van wol, linne of selfs van katoen gemaak, afhangende van hoe ryk die persoon was wat dit gedra het. ‘n Lyfrok (= onderkleed) wat van saklinne of van bokhaar gemaak was, was baie ongemaklik omdat dit velirritasie tot gevolg gehad het. Dit is dus in tye van roubeklag en boetedoening gedra. Die onderkleed van mans was gewoonlik kort en kleurvol; die van vrouens weer het tot op die enkels gehang en het versierde some rondom die kante van die V-nek gehad.

 

Die onderkleed wat Jesus gedra het, was egter sonder ‘n soom in die middel (Johannes 19:23). Dit is as een stuk geweef en is nie in die middel aanmekaar vasgewerk nie. Dit was dus blykbaar ‘n redelike waardevolle kleed. Miskien het van Jesus se volgelinge hom met so ‘n kleed vereer. Dit is dus te verstaan dat die soldate oor Jesus se kleed die lot gewerp het. Josefus, ‘n Joodse historikus wat omtrent dieselfde tyd as Jesus geleef het, vertel vir ons dat die hoëpriesters altyd so ‘n kleed gedra het. Die dertig “linnehemde” wat Simson beloof het om te gee aan diegene wat sy raaisel korrek kon beantwoord, was waarskynlik soortgelyk aan hierdie onderkleed (Rigters 14:12 ev). Die mense van die Bybelse tye het nie spesiale klere, soos nagklere, gehad waarin hul geslaap het nie. Hulle het net hul gordel losgemaak en elkeen het dan in sy of haar onderkleed gaan slaap, en as dit warm was, het hulle sonder klere geslaap.

Dit is egter baie belangrik dat ons duidelik sal verstaan wat ons met elke termonderkleed die onderlyf bedek het en die bokleed weer die bolyf nie. Met onderkleed word bedoel dat dit onder die bokleed gedra is. Maar nog belangriker, ons moet nie die onderkleed met onderklere probeer gelykstel nie. Dit sou ‘n heeltemal verkeerde begrip wees aangesien dit in die Bybelse tyd heeltemal betaamlik was om net met jou onderkleed ‘aan in die openbaar te verskyn.

 

Prof Hennie Stander

 



Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Inleiding

 

Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Inleiding – Hennie Stander

Een van die grootste probleme wat Christene ervaar wanneer dit by die Bybel kom, is die kwessie van betekenis, m. a. w. hoe verstaan ‘n mens dit wat jy lees. Die Woord van God het op spesifieke plekke en op spesifieke tye na ‘n Joodse seun lees uit die Torah tydens ‘n bar mitzvah plegtigheid by die Westelike Muur in Jerusalem

Inleiding

 

Die ander aspek rakende die inleef in die situasie van die Bybelse persone, behels ‘n “gevoel” vir dit waarna woorde en uitdrukkinge in die Bybel verwys, d.w.s. om vir jouself ‘n beeld daarvan te kan vorm. Om so ‘n “gevoel” te kry, moet ons onsself kan indink in die Bybelse.:konteks deur onsself te sien in hul huise, op die platteland en op die markplekke, en wel soos dit in die Bybelse era gelyk het. Met hierdie boek het ons probeer om die leser ‘n gevoel vir die Bybelse tye te gee sodat die hele Bybel daardeur meer lewendig kan word.

     

Gelukkig vir ons het die lewenswyse van die “mense van die Bybel” vir honderde jare redelik konstant gebly met die gevolg dat ons selfs in die twintigste eeu die Bybelse lande kan besoek en enkele dinge kan sien wat eeue gelede feitlik net so gebeur het. Maar die lewenswyse van die antieke mense is ook opgeteken in dit wat hulle geskryf en gemaak het, asook in kunstonele – ja, selfs in hul rommel. Dit is dan juis deur die bestudering van hierdie bronne dat dit vir ons moontlik word om iets te kan-beleef van hoe dit in die Bybelse tye was.

 

Die kultuur van die mense van die Bybel was ryk en divers. In die sogenaamde Vrugbare Halfmaan (destyds meer boomryk as vandag) tussen die Middellandse See en die Persiese Golf, was daar ‘n groot verskeidenheid van kulturele gebruike. Die lewenswyse van die armes was nie dieselfde as die lewenswyse van die rykes nie; die lewenswyse in die warm vallei van die Jordaanrivier het verskil van die lewenswyse op die  

Hierdie boek word in twee groot dele verdeel:

  1. Die individu in die gesinslewe. Dit sluit dinge soos kleredrag, woonplekke, die familie, opvoeding, landbou, voedsel, vakmanne, ens. in.
  2. Nasionale instellings en gewoontes soos stede en dorpe, reise, gasvryheid, oorlog, ontspanning, regering, godsdiens, ens. in.

 

Skrywer: Prof Hennie Stander

 



Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Wenke aan die Leser

Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Wenke aan die Leser –  Hennie Stander

Hierdie boek probeer om by elke item wat behandel word, na toepaslike gedeeltes uit die Bybel te verwys. Die inhoud van hierdie gedeeltes word gewoonlik nie woordeliks herhaal nie. Daarom is dit noodsaaklik dat die leser ‘n Bybel byderhand sal hê om elke keer die verwysing na te slaan. So sal jy ‘n volledige verduideliking van die saak kry. Hoewel hierdie boek ‘n deurlopende geheel maak en jy vir vinnige lees kan klaarkom sonder om dieBybelgedeeltes na te slaan, moet jy besef dat jy baie gaan verloor as jy dit nie doen nie. Die naslaan van die teksverwysings in die Bybel sal vir joutegelykertyd baie handige Bybelstudiemateriaal bied: Op hierdie manier kan die boek heel goed deur Bybelstudiegroepe gebruik word.

Jy sal nog meer nut uit hierdie boek kry as jy verskillende Afrikaanse en. Engelse vertalings gebruik, maar dan moet jy net op twee sake let. Eerstens, veral in die Ou Testament, mag die nommers en volgorde van versies in sommige Bybelboeke van mekaar verskil. Tweedens, die woorde en uitdruk­kinge in Bybelvertalings verskil. Die raakpunt van die verwysing mag dus dalk in een vertaling duideliker as in ‘n ander wees,

 

In enkele gevalle word daar ook uit die Ou Testamentiese Apokriewe boeke aangehaal wat jy in sommige Engelse Bybelvertalings ingesluit kan vind. Hoewel Apokriewe boeke deur baie kerke nie as gesaghebbend‘ vir leerstellings gebruik word nie, gee hulle tog waardevolle inligting oor gebruike en gewoontes van die antieke wêreld.

 

Hierdie boek bevat ook gedeeltes met inligting wat die toeris in moderneIsrael nuttig sal vind omdat die agtergrond van al die gebruike en gewoontes wat in hierdie boek behandel word, vir jou ‘n beeld sal gee van die destydse wêreld. Dit sal jou ook help om inligting van sommige toergidse versigtig te beoordeel.

 

Alhoewel hierdie boek ‘n nuutgeskrewe Afrikaanse teks bevat, gebruik dit die fotomateriaal van die boek The New Manners and Customs of Bible Times van Ralph Gower met toestemming van The Moody Bible Institute of Chicago. Die fotomateriaal het die huidige skrywers aan die opset en uitleg van die oorspronklike boek gebind, maar die Afrikaanse weergawe verskil aansienlik van die Engelse teks omdat dit van nuwe kennis en inligtings­bronne oor die antieke wêreld gebruik maak.

 

 

Skrywer: Prof Hennie Stander