61:5-7 In die vorige vier verse is die ander nasies nie genoem nie. Hier word hulle betrek by die nuwe samelewing, maar die bordjies is verhang. Die groot bouprogram het vakmanne nodig, en hulle word ingevoer van die ander nasies af. Die nasies kom werk as arbeiders ook op die plase van die Jode wat tydens die ballingskap op hulle beurt in diens van die Babiloniërs was.

Terwyl die ander nasies ook die geringer landboutake uitvoer, word die ontvangers van die Here se beloftes aan Sion, met ander woorde die hele gelowige volk  ‘Priesters van die Here’ en ‘Dienaars van ons God,’ met die voorreg om te lewe van die ryk gawes van die nasies wat hulle na die tempel toe bring en in die ekonomie lewer, en in hulle eer/besittings sal jy  roem (1983: die trotse eienaars word van hulle besittings). Priesters tree vir die volk en die ander nasies in by die Here, en Dienaars dien die gemeenskap met die woorde en dade van die Here, om hulle te leer om vir die nasies ‘n voorbeeld te wees en ‘n getuienis van hoe die Here is.

In 40:2 staan, Israel het van die hand van die Here dubbel ontvang vir al hulle sonde (1983: die volle straf). In die ballingskap is hulle dubbel verneder in die oë van die nasies, en het dubbel gely vir hulle sonde. 61:7a sê letterlik ‘in plaas van julle dubbele skande en die verwarring waaroor hulle hardop gekla het as hulle lot…’ daarteenoor staan die dubbele deel voorspoed in 61:7b, soos aan Job in Job 42:10. ‘n Dubbele deel verwys in Deutr 21:17 na die erfenis van die eersgeborene as sy voorreg (vgl. 1 Sam 1:5). So ontvang Israel ‘n dubbele deel van die welstand en oorvloed as die Here se eersgebore seun (Eks 4:22). In die nuwe tyd word alles omgekeer. Israel, die Here se volk wat aan Hom toegewy is, lewe in die weelde van die gawes wat sy eertydse onderdrukkers vir hom bring uit eerbied vir die God van hierdie volk wat volgens sy wil saam lewe. In plaas van hulle vroeëre vernedering ontvang Israel nou ‘n oorvloed besittings, lof en vreugde.

61:8  Die profeet se rede word onderbreek deur die woorde van die Here, wat die rede verskaf vir die buitengewone vergesigte van die digter-profeet. Die goeie vooruitsigte vir ‘n herstelde Jodendom is gebaseer op die Here se wil vir hulle samelewing en sy beloftes wat teen die huidige omstandighede ingaan. Die vers begin met ‘n ‘Ek is’ uitspraak soos in 41:4. Ek is Jahweh, ‘Die Ek is’ – die HERE (wat altyd persoonlik en aktief teenwoordig is).

Die Here is geheel toegewy aan reg en geregtigheid (Ps 99:4 Hy het die reg lief en het reg en geregtigheid in Jakob gevestig). ‘En Ek haat roof met onreg’ – die onreg wat Israel so lank gely het onder die nasies wat hulle van hulle menswaardigheid en besittings beroof het. Daarom is dit dat die Here, deur sy liefde en toewyding aan die reg, die radikale omkeer van die vorige verse aankondig (die woord be‘aowlah ‘met onreg’ van party Hebreeuse manuskripte is deur die Masorete anders gevokaliseer as be‘owlah ‘met brandoffer’ en is gevolg deur die 4e eeu n.C. se Vulgaat in Latyn en holocausto. Die Griekse Septuaginta van 200 v.C. vertaal byvoorbeeld met eks adikias  ‘uit onreg’ wat die konteks beter pas).

En Ek sal in getrouheid aan hulle die verdienste vir hulle werk gee, en ‘n ewige verbond met hulle sluit (letterlik ‘sny’ Gen 15:10). Gedurende die ballingskap het baie gedink dit is die einde van die Here se getrouheid aan sy verbond. Slegs die enkeles wat dit gewaag het, het geglo die ballingskap is nie die einde van die verbond  nie. Nou word die getrouheid van die Here aan sy verbond, waarop die bestaan van Israel gebou is, deur die Here bevestig. Sy trou aan sy verbond met Abraham (1,300 jaar tevore; Gen 17:7) en met Dawid (1,000 jaar tevore; 2 Sam 23:5) is nie voorwaardelik nie en bly staan onder alle omstandighhede. Die toekoms van Israel wat nou in werking tree is gewortel in die Here se ononderbroke besluit. Die verbond word deur die bloed van Jesus beseël, wat vir baie vergiet word tot vergewing van sondes (Mt 26:28; vgl Jes 53:12 hy het die sondes van baie op hom geneem). As self God, is Hy die Lam van God wat die sonde van die wêreld wegneem (Jn 1:1,29), dit sluit ook die sonde van die mense van die Ou Testamentiese tye in, en van vandag se mense 2,000 jaar n.C. Wie in die Seun glo, het die ewige lewe; wie egter aan die Seun, die Woord van God, ongehoorsaam is, sal die lewe nie sien nie, maar die straf van God bly op hom (Jn 3:36).

61:9 Die nasies sal die herstel van Israel sien en erken dat Israel deur die Here geseën word. In Gen 12:3 het die Here vir Abram gesê: In jou sal al die volke van die aarde geseën wees. Dit is die fondament waarop die herstel van die ballinge gebou is. Hulle kom terug uit die ballingskap om vir al die volke van die aarde ‘n seën te wees (vgl. Jes 51:4; 52:10).

61:10 Die digter is vervul met vreugde – die sin begin in Hebreeus met ‘n herhaling van dieselfde woord: ‘ek is verheug met vreugde oor die Here’. ’My siel –die hele ek – juig oor my God.’ Die digter is ongereserveerd uitgelate.

‘want Hy het my beklee met ‘n gewaad van verlossing, met ‘n mantel van geregtigheid het Hy my toegedraai., soos ‘n bruidegom met ‘n priesterlike hooftooisel, en ‘n bruid haarself versier met haar bruidsuitset’

Na die militêre drag in 59:17 waarmee die Here Homself beklee met geregtigheid, word die beeld van ‘n bruidegom en bruid se vreugdeversierings hier gebruik vir die verlossing en geregtigheid waarmee die Here die digter-profeet en sy volgelinge beklee (soos Ef 4:22-23:’ julle moet eerder in die gees van julle denke vernuwe word. Ja, trek die nuwe mens aan wat in geregtigheid en ware heiligheid na God se beeld geskep is.’ Israel is uit die ballingskap verlos, maar word nou van hulle ou lewenswyse verlos. Geregtigheid wys na die verhouding tot God en medemens wat reggestel word. As die Here jou daarmee beklee en toedraai is dit hoe jy moet begin lewe. Die priesterlike hooftooisel praat van die verandering van die mens se denke, om soos ‘n priester bewoë te wees oor die sonde en tekortkominge van mense, en om vir hulle in te tree by die Here.

61.11 Alles gaan om die uitwerking op die samelewing in Sion wat vervul moet word met die Here se verlossing en geregtigheid en om Hom te prys. Die opbloei van die ekonomie soos uitgedruk in die jubeljaar, met sy regverdige verdeling en teruggawes, word vergelyk met ‘n produktiewe tuin wat vrugbaar sal wees deur te blom en geregtigheid voort te bring, met billike en regverdige verhoudings wat lewe aan almal gee. Dit sal ‘n getuienis vir die Here wees voor die nasies (vgl Jesus se gebed vir al sy volgelinge in Joh 17:20-23). Daarvoor het die Here Israel teruggebring uit die ballingskap dat  hulle samelewing in reg, geregtigheid en barmhartigheid  vir die nasies sal wys hoe die Here is, wat reg en geregtigheid liefhet, Hy wat oor die hele aarde regeer.

Skrywer:  Prof Francois Malan

‘n Persoon, waarskynlik die digter-profeet, is aan die woord in verse 1-7 en 10-11. In verse 8-9 praat die Here. Die volgorde van: mens – God – mens, wys hoe nou die Here se besluit en die menslike roeping aan mekaar verbind is. Die spreker moet die bedoeling van die Here bekendmaak en gaan uitvoer.

61:1 Die spreker is deur ‘my Here, die HERE (Die Ek is Teenwoordige),’ gemagtig en  besiel om die Here se geloofsgemeenskap te transformeer. Twee figure is gebruik vir die magtiging:

1 Die HERE se Gees, sy bemagtigingskrag wat die radikale vernuwing kan bewerk, die Gees wat in die vormlose en leë skepping orde en die lewe gegee het by die skepping (Gen 1:2), van wie Jesus beloof het dat die Gees strome van lewende water uit die binneste van dié wat in Hom glo sal laat  uitvloei (Jn 7:38-39). Dieselfde Gees het nou op hierdie agent van die Here gekom (soos in 42:1; vgl. Jn 20:22).

2 Die HERE se salwing – stel die spreker in die openbaar bekend as die HERE se gesant, of dit is slegs ‘n metafoor  vir sy bemagtiging, soos in Lk 4:18-19 waar Jesus hierdie gedeelte op Homself van toepasing maak. Die lesers en hoorders van hierdie bemagtiging sou onthou van Dawid se bemagtiging met dieselfde twee figure, in 1 Sam 16:13: Samuel het die horing met die olie gevat en hom voor sy broers gesalf. Die Gees van die HERE het van daardie dag af kragtig in Dawid gewerk (vgl. Dawid se laaste woorde in 2 Sam 23:1-2).

61:1b Die spreker word bemagtig om te bring, te verbind, te verkondig, te bevry, aan te kondig, te troos, te voorsien en te gee. Al hierdie optredes is om diens te lewer aan die swakkes wat geen krag of gesag het nie en uitgeskuif is, om te herstel sodat hulle ten volle sal kan funksioneer in ‘n gemeenskap van welsyn en vreugde.

Om die goeie nuus (evangelie) te bring waarna reeds in 40:9; 41:27 en 52:7 verwys is.  Dit behels die reorganisering van die samelewing volgens die wil van die Here. Dit is evangelisasie met ‘n konkrete sosiale uitwerking. Die gesalfde van die Here moet die Joodse leefwêreld met die evangelie, die goeie nuus, transformeer. Dit bring goeie nuus vir die armes (die mense wat voor God weet hulle is arm, nederig, sagmoedig; 1983: mense in nood), dit verbind gebroke harte (1983: die moedeloses), gee vryheid vir gevangenes (ballinge en slawe), ontslag vir prisoniers (oopmaak van tronke – Griekse vertaling: oopmaak van blinde oë, soos in Lk 4:18), troos vir dié wat treur.

61:2 Dit kulmineer in ‘die jaar van die Here se guns en die dag van ons God se wraak’ (1983-vertaling: die tyd vir die Here se genade en die dag om sy vyande te straf). Die genadejaar verwys na Levitikus 25 se sabbatsjaar wanneer alle mense en goed wat in ekonomiese transaksies verloor is, teruggegee word, grond wat teruggekoop word (Lev 25:13,23,24) en mede-Israeliete wat bywoners geword het gaan vry terug na hulle grond (Lev 25:41). Die menswaardigheid en die orde in die hele gemeenskap word  herstel om te funksioneer volgens die wil en aanwysings van die Here. So het Nehemia opgetree (Neh 5) om ‘n stabiele gemeenskap te skep.

Met Jesus se toepassing van hierdie verse op Homself in Luk 4:18-19 het die mense van Nasaret eers daarmee ingestem en hulle verwonder, maar toe Hy dit ook op die heidene van toepassing gemaak het,  het hulle Hom probeer doodmaak (Luk 4:28-29). Dieselfde gesindheid teenoor buitestaanders word ook deur die meeste Jode in Esra en Nehemia se tyd geopenbaar.

61:3-4 Drie maal word teenoorgesteldes gestel met ‘in plaas van’ soos in 3:24 en 60:17. Dit verwys na die gemeenskap se radikale transformasie van hulle gesindhede en toestand, as gevolg van die verkondiging van die goeie nuus en die uitvoering van ‘n genadejaar. Hulle word genoem dié wat in Sion treur (oor die korrupsie, onreg, selfverryking en onderdrukking) aan wie die volgende toegeken en gegee word:

eer as versiering vir jou kop (soos ‘n bruidssluier of  ‘n blommekrans) in plaas van in oneer met stof/as op jou

voete, om vasgevang te sit in dinge wat niks werd is nie (1983: ‘as’ as teken van smart). In Hebreeus is daar ‘n woordspel: pe’eer i.p.v. ’eefêr – blomme in plaas van stof/as.

Olie van vreugde in plaas van ‘n begrafnisseremonie

‘n mantel van lofprysing in plaas van ‘n ontmoedigde/neerslagtige gees

Op Christus toegepas, verwys dit na sy kruisdood en begrafnis wat vervang word met sy opstanding en hemelvaart (vgl. Joh 16:20: julle hartseer sal in blydskap verander)

Sodat hulle genoem sal word groot magtige bome van geregtigheid, deur die Here geplant sodat Hy (deur hulle eerlike en regte optrede en lewe) verheerlik kan word.

en hulle sal die eeu-oue ruïnes opbou, verwoeste plekke uit die vorige tye weer oprig

en hulle sal die bouvallige stede vernuwe, die verwoeste plekke deur baie geslagte.

Hulle is die samelewing wat deur die Jubeljaar herstel is in hulle waardigheid as mense wat vol vreugde voor die Here lewe in reg, geregtigheid en barmhartigheid, en nou weer krag en visie en energie het, soos groot sterk bome (vgl. Ps 1:2-3), om die tempel en die mure van Jerusalem en die stede van Juda op te bou – dit staan  teenoor Israel voor die ballingskap wat soos bome was, waarvan die blare verdroog is 1:30 (vgl. Haggai 2:4-5).

Skrywer:  Prof Francois Malan

60:15 Die omkeer word gevier in verse 15-16:  waar niemand kom nie (letterlik: waar niemand deurgaan nie), vreugde sonder einde (letterlik: vreugde van geslag tot geslag) – ‘n volledige omwenteling vir Jerusalem, die eens verlate stad. Ten spyte van wisselende omstandighede en agtereenvolgende bouwerk aan die tempel van die Here, was Jerusalem die sentrum van die Judaïsme waarheen pelgrims vir 500 jaar  lank gestroom het tot in 70 n.C.

60:16 ‘jy sal die melk van nasies drink (suig), en aan die bors van konings suig – nasies en konings sal hulle oorgee om Jerusalem te verhoog, om haar selfs met hulle liggame met deernis te versorg. Dit is metafore vir die voorafgaande voorspellings vir Jerusalem. Die beeld van nasies en konings wat aan Jerusalem eer bewys verwys na ‘n goeie lewe vir Jerusalem en na die vernedering van haar vroeëre vyande tot kinderoppassers (vgl. 49:26). Dit word alles gedoen deur die Here, jou Redder en Verlosser, die Magtige van Jakob, die God wat 1200 jaar te vore reeds ‘n verbond met hulle voorvader Jakob gesluit het (Gen 28:13-15)  – dit behoort Israel te oortuig om die plan van die Here vir hulle te aanvaar en hulle eie programme te laat vaar.

60:17 In plaas van 3:24 se vyfmaal ‘in plaas van,’ wat totale vernedering en slawerny aangekondig het, word hier viermaal ‘in plaas van’ gebruik om sterkte en eer vir Jerusalem aan te dui. Alles in die stad sal opgradeer word weens die instroming van buitelandse rykdomme. Die vers gaan voort met ‘n gedugte verpersoonliking van sjalom en tsedakah (vrede en geregtigheid) as magte wat die welsyn van die samelewing sal bewerk soos in Ps 85:10-14. In die ballingskap was Israel onder harde werkgewers (vgl. Egipte se slawedrywers, Eks 5:14) maar nou stel die Here die genadigste, grootmoedigste en vriendelikste beheerders oor hulle aan, naamlik vrede en geregtigheid – die regte verhouding met God en medemens!

60:18 Die nuwe ‘opsigters’ sal sorg dat al die ou negatiewes uit die land en binne sy grense uit die weg geruim word: geweld, verwoesting, afbreek (o.a. met gedwonge verhuisings). Die mure van die stad sal ‘Verlossing’ (jesju‘ah soos in Jesaja –‘ die Here is Verlosser’, en die naam jesju‘ah  ‘Jesus’ (Mat 1:21) genoem word en die poorte ‘Lofprysing,’ (tehillah soos in Halleluja-  loof die Here).  Die stad het nie mure van klip nodig nie, want die Here (Die Ek is Teenwoordige) is haar beskerming (Ps 90:1; 91:1-16), wat lei tot ‘n oneindige lofprysing van die Here (Ps 95:1-2). Die nuutheid van die Here se nuwe bestel verskil totaal van die ou manier van lewe.

60:19-20 Die digter-profeet waag om hier nog groter beelde te gebruik om die welsyn van die nuwe bedeling aan te kondig. Tot hier is politieke en ekonomiese beelde gebruik om die verandering te verduidelik. Nou gaan hy na die wyer perspektief van die skepping: Die nuwe Jerusalem van die teruggekeerdes sal vir seker nog die son en die maan nodig hê, maar in die profesie word die son en die maan deur die Here self vervang. Hy sal die lig en die heerlikheid, die waarborg en die versekering van Israel wees, ‘n ewige lig wat alle duisternis verdryf, geen nag meer nie, of gevaar of verloor van beheer nie (Ps 139:11-12; Openb 22:5). In die Jerusalem van die teruggekeerde ballinge is die tempel ook nie meer die plek van lig nie, maar die Here, sy liggaam wat vir ons sonde aan die kruis gebreek is (vgl. Joh 2:19-22). Hierdie direkte verhouding met die Here is beter as die tempel (Joh 14:23).

60:21 Al die inwoners sal regverdiges wees – mense wat reg en geregtigheid sal laat geskied. Dit kan hulle egter slegs doen as hulle aan die Here en sy woord vashou, aan Hom wat hulle sondes vergewe het en hulle in die regte verhouding met Hom laat lewe (58:8-10; 59:20). Die besit van die land, in plaas daarvan om huurarbeiders van ‘n vreemde regering te wees, loop dwarsdeur Jesaja (49:8 om die land weer te herstel; 57:13 vir wie by die Here skuil; 61:7 ‘n dubbele porsie in die land vir vreugde; 65:9 die Here se bergland), soos aan Abraham belowe in Gen 15:18 (vgl. egter Hebr 11:13-16 se beter vaderland).

In 11:1 is voorspel dat ‘n loot (netsêr) uit Isai se wortels vrugte sal dra. Hier sê die Here dat Israel ‘n loot is wat Hyself geplant het toe Hy hulle teruggebring het uit die ballingskap, toe Hy hulle sonde vergewe en hulle verhouding met Hom reggemaak het, hulle wat deur hulle sonde weggegooi was soos ‘n boomtak (loot, netser) wat al klaar vrot is (14:19). Hulle is die skepping van sy hande (meervoud soos in die Dooie See manuskrip), Hy het hulle gevorm om in hulle sy heerlikheid te toon. Hulle moet die toonbeeld van hulle God voor die nasies wees, ‘n toonbeeld van reg, geregtigheid en barmhartigheid teenoor alle mense. Daarvoor het Hy hulle geplant en nuut geskep, gevorm na sy beeld (Gen 1:27).

60:22 Die geringste word ‘n groot nageslag en die minste ‘n sterk nasie (soos belowe aan Abraham,  die vader van baie nasies; Gen 17:3-6). ‘Op die regte tyd sal Ek, die Here, dit haastig aan haar (Jerusalem) doen.

Die eerste groep Jode het uit Babel  teruggekeer onder Sesbassar en Serubbabel, ná Kores se dekreet in 538 v.C. (2 Kron 36:22; Esra 1:1). Na sewe maande, toe hulle gevestig was, het hulle in Jerusalem bymekaargekom om ‘n altaar vir die Here op te rig, en het hulle die huttefees gevier (Esra 3:1-2, 4). Na nog sewe maande het hulle begin om die fondament vir die tempel te lê (Esra 3:6,8,10).

Kores is in 524 v.C. opgevolg deur sy seun Kambuses, wat almal dood gemaak het wat hom teenstaan. Hy het Egipte onderwerp  en op pad terug in Palestina gesterf in 522 v.C. Toe was daar vir twee jaar opstande in die Persiese ryk tot Darius, Kambuses se militêre leier, die oorhand gekry het na 29 veldslae. (Serubbabel se gedagte om met geweld vir Israel se vryheid te veg in hierdie deurmekaar tyd, is deur die Here gekeer (Sag 4:6: met mag en krag sal jy nie slaag nie, maar deur my Gees). Dit was ‘n tyd toe dit swaar gegaan het met Israel. Die profeet Haggai het die swak ekonomiese toestand van die Judeërs toegeskryf aan die feit dat die tempel nog in puin gelê het. As hulle dit herbou sal die Here ingryp, die nasies skud en die tempel luisterryker maak as dié van Salomo. Sagaria 9-14 het in soortgelyke terme die volk aangespoor om die tempel te voltooi. Die Jode het weer moed geskep en die bouwerk hervat, sestien jaar na die fondament gelê is. Spoedig is teenstand gekry van die inwoners van Samaria wat vroeër deelname aan die tempelbou geweier is. Die bouwerk is hervat nadat die Persiese koning Darius versoek is om in die argiewe te laat soek na Kores se proklamasie, wat toe gevind is (Esra 6:1-2), en is daar toe aan die tempel gebou van 520-515 v.C.

Na Darius kom sy tweede seun Ahasveros aan bewind 486-464 v.C. wat nie so vriendelik was met die Jode nie, en in sy tyd is hulle openlik vervolg, sodat Jode in die ryk bang was om hulle identiteit te openbaar (vgl. Ester 2:10).  Die lewe in die hele Persiese ryk het in sy tyd agteruitgegaan. Die boek Ester vertel hoe die Jode van algehele uitwissing gered is.

Ahasveros is opgevolg deur sy derde seun Artasasta (464-423 v.C). Die nie-Israelitiese inwoners van die omgewing het aan die begin van Artasasta se regering ‘n klagskrif teen die inwoners van Juda en Jerusalem by hom ingedien teen die opbou van die mure van Jerusalem, waarop hy opdrag gegee het dat die bouery gestaak moes word (Esra 4:6, 21-23).  Maar in sy sewende regeringsjaar gee hy aan Esra volmag om die tempeldiens in Jerusalem, die regspraak en die opvoeding van die volk te gaan herstel en herorganiseer (Esra 7). In die twintigste bewindsjaar van Artasasta stuur hy Nehemia met volmag om die mure van Jerusalem te herbou (Neh 2:12-7:3). Daar was toe weer herhaalde male pogings van die Samaritane om die bouwerk tot stilstand te bring, maar Nehemia het voortgegaan, en selfs die volk bewapen om hulleself te verdedig teen aanvalle (Neh 4:13).

Dit is in hierdie tye dat die derde deel van die boek Jesaja afspeel (hoofstukke 56-66). Dit reflekteer die teologiese krisis in die vormingsjare van die Judaïsme. Dit was ook ‘n sosiale rekonstruksie. Dit volg op die visie van hoofstukke 40-55 oor die terugkeer van die ballinge en wat die Here se heerlike doel daarmee is. Ten spyte van die woelinge van die jare na die terugkeer, is hoofstukke 60-62 en dele van 65 seker dat die Here se plan nog deurgevoer sal word in hulle verswakkende omstandigheide. Dit volg op hoofstukke 56-59 se stryd tussen die mense wat ‘n oop samelewing as die nuwe pad van die Here verkondig, met gehoorsaamheid aan die wet van die Here se etiese eise van reg en geregtiheid en barmhartigheid vir alle mense, en die kwaai teenstand daarteen van hulle wat staan by die ou manier waarop hulle die wet toegepas het om hulleself te beskerm (vgl. ook die stryd in die eerste kerk in Hand 15 en in Petrus se hart in Hand 10; Gal 2:11-14 teenoor Gal 3:28).

Skrywer:  Prof Francois Malan

Drie motiewe dra die gedeelte: die hoofmotief is lig (verse 1-3,5a, 19-20; die verwysing na die verfraaiing van die tempel en die stad oorheers die kern gedeelte (verse 7b-9,13,21); die oproep tot vreugde word duidelik uitgespel in verse 5a, 15b, 22. Jerusalem word aangespreek oor haar nuwe status en voorreg.

Esra 7 vertel dat Esra na Jerusalem vertrek het in 458 v.C.; 80 jaar na die eerste groep onder Serubbabel wat met koning Kores van Persië se opdrag daar aangekom  het. Esra kom  met die toestemming en opdrag van koning Artasasta (Artaxerxes) van Persië. Nehemia kom 13 jaar later die mure van die stad opbou  (445-433 v.C.) met die goedkeuring van koning Artasasta en kom weer in 430-428 v.C om die tempeldiens te herstel. Die hoofstuk speel miskien af gedurende die tyd van Esra en Nehemia.

60:1 ‘Staan op! Skyn! want jou lig het gekom; en die heerlikheid van die Here skyn oor jou.’ Die werkwoord en die voornaamwoord is vroulik, wat die stad Jerusalem aandui wat moet opstaan uit hulle wanhoop en lusteloosheid om weer met hoop en dryfkrag te lewe en te werk. Die rede vir die dubbele opdrag is die versekering dat hulle lig, naamlik die heerlikheid van die Here, duidelik sigbaar vir die wêreld (die volke van v2 en nasies van v 3) in en deur hulle skyn. Die Here is hulle lig. Dit word uitgebrei in vers 2.

60:2 Die volke van die aarde lewe in duisternis van onkunde oor God en sy doel met die mens, en in negatiwiteit sonder hoop; maar die Here verlig sy volgelinge en die lig wat die Here aan hulle gee sal raakgesien word deur die volke. Soos deur die hele boek Jesaja staan die Here op om Israel op te hef en te verlig, maar die ander volke is altyd ook op die horison.

60:3 ‘Nasies sal na jou lig toe kom en konings na die helder glans wat van jou uitstraal’ – in die verlede was Jerusalem onderhorig aan ander nasies. Maar nou, as gevolg van die Here se nuwe besluit, word daar ‘n groot omkeer gesien. Terwyl die volke in die duister van negatiwiteit sonder hoop lewe (v2) is Jerusalem die voorwerp van die Here se positiewe aandag. Daarom sal nasies en konings getrek word deur Jerusalem se lig – iets wat lank laas gesien is. Dit is reeds in Jes. 2:2-5 vir Israel voorgehou as die wil van die Here. In Joh 12:32-33 verwys Jesus na sy kruisdood in Jerusalem as die toppunt van God se selfopofferende liefde vir die wêreld: En as Ek van die aarde af verhoog word, sal Ek almal na My toe trek.

60:4 Die teks begin ook met ‘n dubbele opdrag: slaan julle oë op en kyk rondom julle – na die skare wat aanstroom na die stad wat aan die herstel is. Hulle (die nasies) kom almal bymekaar, hulle kom na jou toe (soos die Samaritane van Sigar in Joh 4:39-42). Hulle bring ‘n swaar vrag:’ jou seuns bring hulle van ver af’ – die Jode wat nog verstrooid in die Persiese ryk bly, word teruggebring, ‘en julle dogters word op die heup versorg’ – die nasies bring hulle met groot sorg terug na Jerusalem. En saam met hulle ook groot vragte goed:

60:5 Tot nou toe moes Israel skatplig betaal, eers aan Assirië en toe aan Babilon. Die proses is nou egter omgedraai:  Maar as jy (vroulik: Jerusalem) jou oë opslaan en rondom jou kyk sal jy sien en straal (van blydskap) en jou hart sal tintel van vreugde, want die oorvloed van die see word na jou gebring en die rykdom van die nasies kom na jou toe – handelsrykdomme wat per boot en oor land aangebring word. (vgl. Artasasta se opdrag in Esra 7:15-20, Neh 2:8).

60:6  ‘n Menigte kamele bedek/beklee jou – hulle bring materiaal vir klere aan. Jong kameelbulle uit Midian en Efa (in Noord-Arabië), almal uit Skeba (in Suid-Arabië) bring goud en wierook. Die gawes verkondig die lof van die Here. Die koningin van Skeba het gehoor wat vertel word van Salomo en die Naam van die Here, en het self gekom met ‘n menigte geskenke om ondersoek in te stel. Haar bevinding was: Geloof sy u God, die Here, wat aan u soveel liefde bewys het…Omdat die Here Israel vir altyd liefhet, het Hy u as koning oor hulle aangestel om die orde en die reg te handhaaf (1 Kon 10:1-2,9-10). Sy is ‘n voorloper van hierdie belofte van die Here aan sy volk. Die heidense sterrekenners uit die Ooste het ook goud en wierook gebring na die Kind van Betlehem om  aan Hom eer te bewys en te aanbid  (Mt 2:2,11).

60:7 Die kleinvee van Kedar en die ramme van die Nebajot omgewing (nomadiese gebiede in Arabië; vgl. die name van Ismael se seuns in Gen 25:13) – hierdie gawes van die heidense nasies – is vir die Here aanneemlik as offers op sy altaar!  Jerusalem word die sentrum vir geestelike en stoflike seëninge vir Israel en die volke. Arabië was destyds die hele gebied wat reg Oos en Suid van Israel geleë was.

60:8-9 Die visioen oor die herstel van Israel begin in hierdie verse met die tuiskoms vanuit die Middellandse See, die wêreld van seevaart en skepe. Die skepe wat die Middellandse See deurkruis met hulle ware, verteenwoordig die enorme rykdom wat deur handel geskep word (vgl 2:16 se handelskepe en al die vaartuie vol kosbaarhede). Maar voordat die skepe heeltemal sigbaar is, is die toppe van hulle seile soos ‘n wolkie en duiwe wat op die horison verskyn. As hulle heeltemal in sig kom, word hulle herken as vragskepe. Hulle vrag is ‘julle kinders’ plus ‘silwer en goud,’ mense en rykdom op pad na Jerusalem. Agter die beweging staan ‘die Here (Die Ek is), jou God, ‘Die Heilige van Israel’ – wat aan Israel toegewy is (Lg. is Jesaja se geliefkoosde titel vir die Here, vgl. bv. 1:4; 5:19 en nog 28 maal in Jesaja).  Hy is die borg wat hierdie wonderbaarlike herstel van Israel kan bewerk, die openbare proses van vernuwing van hulle samelewing.

60:10 Die afdeling sluit in vers 14 ook met die Here, die Heilige van Israel. Vreemdelinge en konings word gewillige instrumente vir die nuwe welvaart van Israel. Maar agter dit alles sit die Here wat vroeër in toorn teen Israel se sondige lewenswyse, waardeur hulle mekaar vertrap het, moes optree, en nou in sy genade hulle lewe ná die ballingskap voorspoedig maak, soos in 54:7-8 uitgespel is.

60:11 As gevolg van die Here se nuwe lewe vir Israel moet die poorte van die stad dag en nag oopstaan vir die stroom Jode wat terugkom en al die rykdomme wat daarmee saam  aankom (vgl. Esra 7:13,15-16).

60:12 Die nasies word gewaarsku dat hulle onderwerping aan Jerusalem ‘n aanbod is wat nie geweier kan word nie. Die alternatief is vernietiging. Die enigste manier waarop ‘n nasie kan vooruitgaan, selfs om te kan bestaan, is om nou verbind te wees met die vernuwing van Jerusalem – want die Here se nuwe lewe vir die stad beteken ‘n samelewing van reg en geregtigheid en barmhartigheid, die voorvereistes vir ‘n samelewing om goed en in vrede te kan bestaan.

60:13 Die bosse op Libanonberg het destyd hout voorsien vir Salomo se tempel (1 Kon 5:8-9). Nehemia het ook toestemming gekry om hout uit die staatsbos te kry vir die bou van die stadspoorte (Neh 2:8). Hier voorsien die Libanon ook hout vir die bou en versiering van die tempel

60:14 Die profeet sien dat die nasies wat vir Israel vroeër verdruk en onderdruk het, hulle nou in nederigheid aan Jerusalem onderwerp. Hulle sal die stad noem: die stad van die Here – Die Ek is die teenwoordige, Sion van die Heilige van Israel – aan Israel toegewy (vgl. Luk 14:11 en 18:14: Elkeen wat homself verhoog sal verneder word, en wie homself verneder sal verhoog word – dit is die weg van die Here vir elke mens en samelewing, vgl. die betekenis van die menswording-lewe-sterwe-opstanding-hemelvaart van Jesus vir gelowiges in Filip 2:5-11).

Skrywer:  Prof Francois Malan