Mense en Redding is ‘n reeks artikels geskryf deur Prof Jan van der Watt. Ons dank aan CUM vir die gebruik van hierdie materiaal.

Johannes met sy eie manier van kyk na die redding – Jesus bring die ewige lewe nou!

Soos in die geval van die sinoptiese evangelies het Johannes (beide in sy Evangelie en Briewe) ook ‘n negatiewe beeld van mense sonder Jesus. In sy beskrywing van die redding gebruik hy egter ander beelde en uitdrukkings. Mense sonder Jesus is in die duisternis (Joh 3:17-21), blind en is geestelik dood (Joh 5:25; 9:1-41; 12:46). Hulle kan hulleself nie red nie en sal dus in hulle sonde sterf (Joh 8:21).

Maar die liefdevolle God kom maak die verskil (Joh 3:16-17): God het die wêreld so lief gehad dat Hy sy enigste Seun gegee het, sodat dié wat in Hom glo, nie verlore sal gaan nie maar die ewige lewe sal hê. God het nie sy Seun na die wêreld toe gestuur om die wêreld te veroordeel nie, maar sodat die wêreld deur Hom gered kan word. Uit liefde en genade (Joh 1:17-18) het God besluit om sy mense te kom red. Sy plan ontvou Hy deur Jesus te stuur om Hom aan die wêreld te kom openbaar (Joh 1:18): Niemand het God ooit gesien nie. Sy enigste Seun, self God, wat die naaste aan die Vader is, dié het Hom bekend gemaak. Jesus is dus die Redder van hierdie wêreld (Joh 4:22).

Onderliggend aan die boodskap is die omstandighede waarin die Johannesevangelie geskryf is. Die Christelik-Johannese gemeenskap het van die Joodse gemeenskap, waar hulle hul wortels gehad het, geskei. Die konflik het veral gegaan oor die vraag waar en by wie is God? Die Jode het die tempel, die wet, die hoëpriester, offers, feeste en so aan gehad wat vir hulle bewys was dat God aan hulle kant was. Die Johannesgroep het daarvan verskil. Die teenwoordigheid van God word nie gevind in religieuse strukture nie, maar word geopenbaar in en deur Jesus: Niemand het God ooit gesien nie. Sy enigste Seun, self God, wat die naaste aan die Vader is, dié het Hom bekend gemaak (Joh 1:18). As iemand God wil vind, moet sy Jesus eers vind. Alleen deur geloof in Jesus word ‘n persoon se verhouding met God reggestel. Daarvan vertel Johannes en dit vorm ook die kern van sy verlossingsleer.

Jesus word deur die Samaritane as die Redder van die wêreld beskryf (4:42) en so word bevestig dat die redding van die Jode kom (4:22). Dit gebeur deur Jesus as Jood en bevestig so dat die God van die Ou Testament ook die God is wat in en deur Jesus aan die werk is. Dit was belangrik, want as Jesus die redding aanbied, begin Hy nie ‘n nuwe godsdiens nie, maar sit die godsdiens van die vaders, Abraham, Moses en Jesaja voort. So het Abraham, julle voorvader, hom daaroor verheug dat hy die dag van my (= Jesus) koms sou sien, en hy het dit gesien en was bly (Joh 8:56). Moses het oor Jesus geskryf: As julle Moses geglo het, sou julle in My (= Jesus) geglo het, want hy het van My geskrywe (Joh 5:46).

Volgende keer gaan ons kyk na die konsepte wat Johannes gebruik om redding mee te beskryf.

Mense en Redding is ‘n reeks artikels geskryf deur Prof Jan van der Watt. Ons dank aan CUM vir die gebruik van hierdie materiaal.

Maar daar was ook sonde wat vergewe moes word. Mense het ook sonde gehad waarvan hulle vergewe moes word (Mk 2:1-5, 10). Jesus het die mag om sondes te vergewe, met ander woorde, dit weg te neem wat die verhouding tussen mense en God vertroebel: Maar dat julle kan weet dat die Seun van die mens mag het om op die aarde sondes te vergewe… (Mk 2:10). Daarvoor het hy gekom (Matt 1:21). Alleen God kan sonde vergewe en deurdat Jesus dit ook doen, bewys hy onmiskenbaar sy verbondenheid met God (Mk 2:5-10). Volgens Matteus verbind Jesus met die instelling van die nagmaal sy vermoë om sonde te vergewe met sy dood en bloed wat gevloei het (Matt 26:27-28 – Drink almal daaruit [= uit die beker], want dit is my bloed, die bloed waardeur die verbond beseël word en wat vir baie vergiet word tot vergewing van sondes).

Deurdat Jesus mense vergewe kry hulle nuwe lewe, word deel van ‘n nuwe groep. Hulle bevind hulleself dan in nuwe verhoudings met nuwe verwagtings. Hierdie verwagtings oorskrei die normale sosiale en politieke grense van daardie tyd. Johannes die Doper beskryf die veranderinge so (Luk 3:10-14): Die mense vra hom toe: “Wat moet ons dan doen? Hy antwoord hulle: “Wie twee kledingstukke het, moet dit deel met iemand wat nie het nie, en wie kos het, moet dieselfde doen.”… Ook soldate het hom uitgevra: “En ons, wat moet ons doen?” Hy antwoord hulle: “Moet van niemand deur geweld of vals aanklag geld afpers nie, maar wees tevrede met julle betaling”. Die self-identiteit van die gelowiges as lede van die koninkryk van God, word dus uitgedruk deur hulle nuwe etiese gedrag. Dit het veral uitdrukking gevind in die prysgee van jou eie belange ter wille van ander. Dit word veral geïllustreer in terme van geld en rykdom. In die antieke tyd was geld en status twee kante van dieselfde munt. Eintlik kon jy ‘status koop’ in daardie tyd. As daar dus gevra word dat mens van jou rykdom ontslae raak, is dit nie net ‘n geval van geld weggee nie, maar ook ‘n lewenstyl en status (Mk 10:21–22).

Ons het nou na redding vanuit die sinoptiese evangelies gekyk. Maar wat van Johannes? Daarna kyk ons volgende keer.

Mense en Redding is ‘n reeks artikels geskryf deur Prof Jan van der Watt. Ons dank aan CUM vir die gebruik van hierdie materiaal.

Daar is nou soveel oor geloof, die nuwe koninkryk en Jesus gesê wat natuurlik alles met redding verband hou. Maar waarom is redding nodig? Waarvan moet mense gered word?

Die eerste ding wat Jesus doen nadat Hy gedoop is en sy openbare bediening so begin het, was om na die woestyn te gaan. Daar wag die duiwel Hom in en probeer Hom in versoeking lei. Dit beteken dat die duiwel Jesus van God se pad wil probeer afdwing en Hom wil probeer oortuig om nie met die heilsplan wat na die kruis toe lei, voort te gaan nie (sien Matt 16:23; Mk 4:15). Neem byvoorbeeld die derde versoeking volgens Matteus (4:8-10): ⁸Toe neem die duiwel Hom na ’n baie hoë berg toe, wys Hom al die koninkryke van die wêreld met hulle prag ⁹en sê vir Hom: “Dit alles sal ek vir U gee as U neerval en my aanbid.” ¹⁰Maar Jesus sê vir hom: “Gaan weg, Satan, want daar staan geskrywe: Die Here jou God moet jy aanbid en Hom alleen dien. Die duiwel bied Jesus hier koningskap aan oor al die wêreldse ryke, maar alleen as ‘onder-koning’ onder hom. Hy wil God se plek inneem. So sal Jesus hom dien en nie met die heilsplan en vestiging van God se koninkryk voortgaan nie. Jesus weer egter elke poging van Satan af. Die konflik tussen Jesus en die duiwel bly deel van die verhaal van Jesus tot Jesus die duiwel aan die kruis en met sy opstanding oorwin. Die duiwel en sy magte se teenwoordigheid word helder in die evangelies geskilder. In Markus (1:21-28) kom die eerste fisiese belydenis oor wie Jesus is, uit die mond van die man met die onrein gees, met ander woorde van die kant van die bose: Wat het ons met U te doen, Jesus van Nasaret? Het U gekom om ons te verdelg? Ek weet goed wie U is; U is die Heilige van God! Die duiwel en sy bose geeste weet dus baie duidelik met wie hulle in Jesus te doen het.

Veral Luk 10:17-18 is van besondere belang waar daar staan: En die sewentig het met blydskap teruggekom en gesê: Here, ook die duiwels onderwerp hulle aan ons in u Naam. Toe sê Hy vir hulle: Ek het die Satan soos ’n bliksem uit die hemel sien val. So word die neerlaag van die Satan beskryf. Sy invloed in die hemel is deur die koms van Jesus beeïndig. Die duiwels kan nie voor die koms van Jesus en sy volgelinge stand hou nie. Dit blyk ook uit die verhaal van die lam vrou wat genees is – Jesus verlos haar van die Satan wat haar vir agtien jaar gebind het (Luk 13:16) of van Jesus wat duiwels uitdryf (Matt 9:32-33, 15:22, 17:18; Luk 7:21, 8:2).

Die konflik tussen Jesus en die Satan word beskryf as ‘n konflik tussen twee magte. Die duiwel het sy bose geeste en duiwels wat as koninkryk of mag teenoor die Koning van die koninkryk staan (Matt 12:25-26 – Maar Jesus het hulle gedagtes geken en vir hulle gesê: Elke koninkryk wat teen homself verdeeld is, word verwoes; en elke stad of huis wat teen homself verdeeld is, sal nie bly staan nie. En as die Satan die Satan uitdryf, dan is hy teen homself verdeeld. Hoe sal sy koninkryk dan bly staan? – sien ook Matt 4:8). ‘n Ander naam wat vir Satan as die owerste van die bose koninkryk gegee word, is Beëlsebul (Mk 3:22 – En die skrifgeleerdes wat van Jerusalem af gekom het, het gesê: Hy het Beëlsebul! en: Deur die owerste van die duiwels dryf Hy die duiwels uit). Ons sal later ook by van die ander skrywers van die Nuwe Testament sien dat die bose magte as ‘n georganiseerde mag, koninkryk of weermag beskryf word wat teenoor God kom staan en Hom probeer onttroon. Uiteindelik sal dit die duiwel en sy magte wees wat finaal verslaan en veroordeel gaan word, saam met almal wat hulle aan die kant van die duiwel geskaar het (Matt 25:41): Dan sal Hy ook vir dié aan sy linkerhand sê: Gaan weg van My, julle vervloektes, in die ewige vuur wat berei is vir die duiwel en sy engele.

Jesus verlos dus die gelowiges uit die mag van die Satan en sy magte. Maar wat dan van sonde? Daarna gaan ons die volgende keer kyk.

Mense en Redding is ‘n reeks artikels geskryf deur Prof Jan van der Watt. Ons dank aan CUM vir die gebruik van hierdie materiaal.

Maar wat van nou, terwyl die golwe van die lewe slaan en hulle swaarkry? Weer help Jesus hulle. Matteus in 8:23-27 vertel van die dissipels wat Jesus in die skuit gevolg het. ‘n Swaar storm bedreig toe die skuitjie, maar Jesus kom tot hulle redding. Vir die wat gewillig is om Jesus tot in die storms te volg, sal kan staatmaak op sy reddende teenwoordigheid. Dus, vir die hede en die toekoms is dit die moeite werd om Jesus te volg.

Die beeld van navolging van Jesus open dus die oë vir die ryk werklikheid wat met die redding deur Jesus saamgaan. Dit gaan oor ‘n totale verandering wat tot her-sosialisasie van die navolger met Jesus en God lei.

Natuurlik verwys die sinoptiese evanglies ook na geloof in Jesus wat nodig is. Dit is ‘n ander manier om die relasie wat ontstaan tussen mense en Jesus te verduidelik (Mk 16:16 – ¹⁶Wie tot geloof gekom het en gedoop is, sal gered word; wie nie glo nie, sal veroordeel word. Sien ook Mk 9:23-24, 42; Luk 8:12, 50).  Markus vertel telkens hoe Jesus mense aanmoedig om te bly glo, met ander woorde, om Jesus te erken vir wie Hy is en ook van Hom die krag van God te verwag. Daarmee saam moet hulle natuurlik die boodskap van en oor Jesus aanvaar (Mk 1:15; Luk 24:25). In Mk 11:22 moedig Jesus die dissipels aan om te bly glo, omdat daar soveel krag in geloof is. Vir die vrou wat aan bloedvloeiing gely het en wat deur die krag van Jesus genees is, sê Jesus: Dogter, jou geloof het jou gered. Gaan in vrede. Wees vir goed van jou kwaal genees!  (sien ook Mk 10:46-52). Hier is ook ‘n voorbeeld van waar die term ‘red’ op fisiese genesing kan slaan. God se koninkryk kom ook deur nou reeds mense se lewens te verander en dit deur die krag van Jesus – so word nuwe lewensmoontlikhede nou reeds vir mense geopen. Dit beteken egter nie dat die redding nou volledig is nie. Die finale afronding en hoogtepunt kom nog (Lk 21:28), soos Jesus belowe het: Dan sal die mense die Seun van die mens in die wolke sien kom met groot krag en majesteit. En dan sal Hy die engele uitstuur om sy uitverkorenes bymekaar te bring uit die vier windstreke, van die een kant van die aarde af tot by die ander kant (Mk 13:26). Dan sal die gelowiges vir ewig in die teenwoordigheid van God en Jesus wees.

Dit alles bring ons by ‘n baie belangrike vraag: Waarom moet die mens gered word?