Terug na die Ou Testament: Die Sabbat (1)

Terug na die Ou Testament: Die Sabbat (1) – Adrio König

2. Die Sabbat

Die Sabbat is sekerlik een van die belangrikste gebruike waaroor dit gaan. Dit het nie nou eers tussen Christene ‘n probleem geword nie, maar alreeds ver terug in die geskiedenis. Daar was waarskynlik deur al die eeue sedert Christus se koms Christene wat geglo het die Sabbat moet nog net soos in die tyd van die Ou Testament onderhou word.

Wat beweeg hulle tot hierdie oortuiging?

Kom ons kyk eers wat ons oor die Sabbatdag in die Bybel het.

2.1 Die Ou Testament

Die Sabbat is ‘n belangrike saak in die verhouding van die Here met Israel. Dit word in die eerste skeppingsverhaal vermeld (Gen 2:2-3), en kom dan tydens die uittog na vore as een van die tien gebooie. Daar is geen teken dat dit vroeër deur die aartsvaders onderhou is nie. Eers tydens die uittog uit Egipte (Eksodus en Levitikus) word aandag aan die Sabbat gegee.

Ons kry die eerste verwysing na die Sabbat tydens die uittog, toe die Here vir die volk manna gegee het. Hulle is verbied om dit op die Sabbat op te tel. Hulle moes rus en só die dag aan die Here wy (Eks 16:22-30). Die gebod vermeld net die verpligting om te rus (Eks 20:8-10). Dit word dan ook ‘n “rusdag” genoem. Die laaste deel van die opdragte van die Here op die berg aan Moses handel ook oor die Sabbat, en lê nogeens net die verpligting op om te rus en só die dag aan die Here te wy (Eks 31:12-17). In hierdie deel word dit selfs ‘n teken tussen die Here en die Israeliete genoem.

Later kom daar dan ‘n paar bepalings oor wat gedoen en nie gedoen mag word nie:

  • Geen vuur maak (Eks 35:3).
  • ‘n Gewyde byeenkoms hou (Lev 23:3).
  • Die priesters moes elke Sabbat nuwe brood “in die heiligdom” voor die Here neersit (Lev 24:8).
  • Elke Sabbat moes daar ekstra offers aan die Here gebring word (Num 28:9-10).

Die eerste vermelding van ‘n oortreding op die Sabbat, hout bymekaarmaak, is met die dood gestraf (Num 15:32-36).

In die historiese boeke (Josua tot Kronieke) is daar min verwysings na die sabbat, eintlik net ‘n paar in 2 Konings en in Kronieke.

Eers ná die terugtog uit die ballingskap kom die Sabbat weer onder Nehemia sterker na vore. Tydens ‘n dag van berou deur die hele volk verwys die Leviete na die Sabbat wat die Here deur Moses aan hulle gegee het (Neh 9:14). Nehemia verbied kort daarna alle handel in Jerusalem op die Sabbat, en neem sterk maatreëls om die verbod af te dwing (Neh 13:15-22).

Ook in die profete het ons min verwysings na die Sabbat.

  • Dan is daar weer ‘n seënspreuk oor almal wat die Sabbat getrou hou (Jes 58:13-14). Soos in Nehemia word veral verwys na die sonde van handeldryf op die Sabbat.
  • En in Jesaja 66:23 sê die Here dat alle mense op die nuwe aarde elke nuwemaansfees en elke Sabbat in aanbidding voor Hom sal buig.

    • is daar net een verwysing na die Sabbat. Dis ‘n baie sterk seënspreuk oor almal wat die Sabbat getrou hou deur geen werk te doen nie, en ook ‘n erge vloek oor almal wat nie die Sabbat hou nie (Jer 17:19-27).

    Ook in Esegiël is daar net een verwysing. Wanneer die tempel herbou is ná die terugkeer uit die ballingskap, moet die oospoort net op die Sabbat en op die nuwemaanfeeste oop wees. Verder word die offer voorgeskryf wat “die regeerder” op die Sabbat vir die Here moet aanbied, en voorskrifte vir vrywillige offers gegee wat hy moet bring soos op die sabbat (Eseg 46:2, 4, 12).

    Volgens die Ou Testament is die Sabbat dus

    • ‘n dag van rus
    • wat aan die Here gewy moet word,
    • waarop bepaalde offers gebring moet word,
    • waarop ‘n gewyde byeenkoms gehou moet word,
    • waarop die priesters sekere verantwoordelikhede het.

    In die geheel is daar dus opvallend min verwysings na die Sabbat in die Ou Testament, maar dié wat daar wel is, beklemtoon die feit dat dit ‘n baie belangrike saak was.

    Volgende keer kyk ons na die Sabbat in die Nuwe Testament.

     

    Skrywer: Prof Adrio König

     



    Terug na die Ou Testament: Die terugkeer na die Ou Testament (2)

    Terug na die Ou Testament: Die terugkeer na die Ou Testament (2) – Adrio König

    En vandag?

    Ons het vandag ‘n hele lys van sake wat nie destyds ter sprake was nie. Dit lyk eintlik veel onskuldiger. Allerlei stelsels kom in die gedrang, soos

    • Kersfees en ander Christelike feeste,
    • verjaarsdae,
    • die name van die dae en die maande,
    • die name van God en van Jesus,
    • die ramshoring.

    Terloops, is dit nie onvermydelik dat ook die jaartelling en die berekening van jare ter sprake sal kom nie? Die Ou Testament het immers nie net ander name vir die maande gehad en ook die dae anders genoem nie, maar hulle het ook nie ‘n jaar van 365 dae geken nie.

    En dan kry ‘n mens ook ‘n aantal sake wat skynbaar nie direk uit die Ou Testament voortvloei nie soos

    • drome en droomuitleg,
    • die wederkoms nou.
    • die doop,
    • feetjies, kaboutertjies en liewe heksie.

    Maar intussen is sommige van die ou sake ook terug op die agenda, en miskien is hulle ook in die huidige situasie die sake wat die deurslag gee:

    • die Sabbat,
    • die feeste,
    • en die wet.

    Hoe nou?

    Anders as in Paulus se tyd, lyk dit duidelik dat die meeste van die Christene wat hierdie rigtings inslaan, ernstig en toegewyd is, miskien selfs meer as die gewone “ons”. ‘n Mens het nie die indruk dat jy saam met Paulus kan skryf: As julle dit of dat doen of glo, “sal Christus vir julle geen betekenis hê nie,” dan het “julle julle band met Christus verbreek” nie, dan het julle “die genade van God verbeur” nie (Gal 5:2, 4), of saam met Hebreërs: “Hoeveel swaarder straf, dink julle, sal hy kry wat die Seun van God verag het?” (Hebr 10:29)

    Dit gaan oor iets anders. Dit gaan skynbaar oor gelowiges wat die Here met hart en siel dien, wat die verlossing deur Christus ten volle ernstig neem.

    Maar dit neem nie weg dat ons moet vra wat ons in die Bybel kry oor die dinge waarmee hulle besig is nie.

    In die hoofstukke wat volg, sal ons die hoofsake van hierdie beweging probeer verstaan in die lig van die Nuwe Testament. Ons begin by die Sabbat.

     

    Skrywer: Prof Adrio König

     



    Terug na die Ou Testament: Die terugkeer na die Ou Testament (1)

    Terug na die Ou Testament: Die terugkeer na die Ou Testament (1) – Adrio König

    1 Die terugkeer na die Ou Testament

    Sommige Christene is vandag ernstig om weer te begin met sekere gebruike wat in die Ou Testament baie belangrik was. En dit beteken ‘n radikale herinterpretasie en herorganisasie van hulle lewe.

    Daar was altyd verskille onder Christene oor hoe ons die Ou Testament moet hanteer, oor watter dinge nog vir ons geld, en watter nie. Is dit eenvoudig hierdie selfde dinge wat terugkom, of is dit ‘n nuwe situasie?

    Kom ons kyk terug op die begin van die Christelike geloof.

  • Ook die vleis van onrein diere (Hand 10:9-16), en ander voorskrifte oor vleis (Hand 15:20, 29), en oor eet- en drinkvoorskrifte (Kol 2:16-17).
  • Maar ‘n veel ingrypender vraag was die vraag wat die verhouding moes wees tussen die Joodse gelowiges en die gelowiges uit die heidene. Hieroor het Paulus en Petrus selfs in die openbaar radikaal van mekaar verskil (Gal 2:11-14).
  • Die antwoorde op hierdie vrae oor die Ou Testament was van beslissende betekenis vir die voortbestaan van die Christelike geloofsgemeenskap. Die antwoorde was oorwegend negatief wat die Ou Testament betref:

    • Nie meer die besnydenis nie.
    • Nie meer die feeste nie.
    • Nie meer Sabbat nie.
    • Nie meer die tempel, priesters, offers nie.

    Maar die omvattende prysgawe van al hierdie dinge was onontbeerlik vir die behoud en groei van die Christelike geloofsgemeenskap.

    Indien hierdie proses van “ontbondeling” met die Jode nie plaasgevind het nie, sou die Christene voortbestaan het bloot as ‘n vreemde groepie Jode binne die Joodse geloofsgemeenskap.

    Ons het dit aan Paulus en die Hebreërbrief te danke dat die Christene uit hierdie ingehokte situasie uitgebreek het en die heidenwêreld ingevaar het. Dit is veral die inisiatief van Paulus wat die evangelie “verbruikersvriendelik” vir die heidene gemaak het. Die kans dat ‘n massa heidene skielik Jode sou word, was gering. Ons kan moeilik ten volle die betekenis waardeer wat Paulus gehad het en nog steeds het vir die vorming én die groei van die Christendom in die wêreld. Hy was ‘n gawe van God, nie net aan die kerk nie, maar aan die wêreld.

    Wat het hy gedoen?

  • Hy het nie die Ou Testament afgeskaf nie. Dit sou fataal gewees het.
  • Hy het dit ook nie sondermeer, heelhuids aanvaar nie. Dit sou ewe fataal gewees het.
  • Skrywer: Prof Adrio König

     



    • Terug na die Ou Testament: Inhoudsopgawe

    Terug na die Ou Testament: Inhoudsopgawe – Adrio König

    Om dit vir ons lesers makliker te maak om die inhoud te volg, plaas ons hier die inhoudsopgawe.

    Inhoud

    1 Die terugkeer na die Ou Testament

    2 Die Sabbat

    3 Die feeste

    4 Vorms van terugkeer in die Nuwe Testament

    4.3 Terugkeer?

    5 Net die Hebreeuse Name van God en Jesus?

    6 Allerlei

    7 Die Christelike doop

    8 Die wederkoms nou?

        8.3.2 Die antichris    3

     

    Prof Adrio König