I alone cannot change the world, but I can cast a stone across the waters to create many ripples. Moeder Teresa

Christene hoef nie oor alles te praat nie

In ‘n wêreld vol geweld, haat en verdeeldheid is dit moeilik om te weet wat om te sê en wanneer om dit te sê. Christene gee dikwels hulle menings – ingelig of nie – oor sake wat gebeur. Dit is noodsaaklik dat Christene belangrike sake hanteer vanuit ‘n Bybelse perspektief. Maar om oor elke klein dingetjie jou mening te lug, is nie noodwendig ‘n goeie ding nie.

Wat moet ons doen in gevalle van geweld en terreur? Christene het ‘n verantwoordelikheid om op hierdie sake te reageer, nie met ons persoonlike menings en waardes nie, maar met die hart van God en die waarheid van die Skrif. Ons is God se verteenwoordigers op aarde. Mense oordeel dikwels vir God oor wat hulle in ons sien en hoor. Ons moenie bombastiese uitsprake lewer nie; ons moet altyd ander in aanmerking neem in ons antwoorde. Maar ons kan ook nie die wêreld om ons eenvoudig ignoreer nie. Jesus sê dat ons sout en lig in die wêreld moet wees. Ons moet so optree veral as ons die kultuur om ons hanteer.

Vermy uitsprake oor politiek so ver as moontlik. Politiek is van nature verdelend. Daar gaan altyd mense wees wat van jou verskil. Ons moet versigtig wees om by politieke sake wat niks met die koninkryk van God te doen het, betrokke te raak.

Hoe besluit jy oor watter sake jy moet praat of nie?

1. Is dit nodig om dit te sê?

Net omdat dit in die media is, beteken nie dat dit bespreek moet word nie. Dit is beslis nie voordelig om alles te bespreek nie. Is dit die moeite werd om te bespreek? Is dit wat jy wil sê van waarde? Sal dit wat jy wil sê help met die verstaan van die Bybel, verhoudings, genesing of groei?

2. Wat sê die Bybel?

Wanneer jy beslis moet praat, is as daar onderwerpe is wat verband hou met Bybelse waarhede. Soms bied die wêreld vir ons geleenthede om tydige, relevante boodskappe te verkondig. Gebruik hulle. Maak net seker dat jou menings Bybels akkuraat is en die liefde van God uitdruk.

3. Eer dit vir God?

Dawid het twee geleenthede gehad om vir Saul dood te maak. Hy weier, want dit sou nie vir God geëer het nie. Soms is dit wat vir ons na die regte dinge om te doen, lyk, nie die Goddelike ding om te doen nie. Ons primêre kommer is om  God te eer en te gehoorsaam. Spandeer tyd in gebed om te bepaal of God wil hê jy moet praat of stilbly. Laat Hy jou lei.

4. Oorweeg jou vooroordele

Praat jy omdat dit vir jou persoonlik ‘n sensitiewe saak is? Is dit jou eie agenda? Oppas vir daardie projekte waarvoor jy ‘n passie het.

5. Vra jouself af waarom?

Hoekom wil jy praat of stilbly? Maak seker van jou motivering. Dit is maklik om stil te bly omdat jy lui of bang is. Dit is maklik om te praat omdat jy kwaad of trots is. Die “waarom” is belangrik. Kry raad by ander gelowiges. Jy hoef nie alleen te besluit nie.

Daar is tye wanneer jy spyt sal wees oor jou stilswye. Daar is tye wat jy spyt sal wees omdat jy gepraat het. Ons gaan foute maak. Wat verkeerd is, is om nie die belang van wat ons doen, te oorweeg nie en hoe wat ons sê ‘n impak het op hoe ander mense Jesus sien. Wat ons sê is belangrik. As ons vir Jesus leef, moet ons sy waarheid met die wêreld om ons deel.

Sin tastes sweet but turns bitter in our stomachs. Holiness often tastes bitter but turns sweet in our stomachs. —Gary Thomas

My oortuigings

Die basis vir ons besluite is of omstandighede of kritiek of oortuigings of wat gemaklik is. Net besluite wat op oortuigings gebaseer is, sal staande bly en ‘n nalatenskap laat. Mense wat die grootste impak op die wêreld gehad het – goed en sleg –  is mense met die sterkste oortuigings. Hulle was nie noodwendig die slimste of rykste of selfs bekendste mense nie.

As jy oortuigings wil bou, moet jy hulle bou op iets wat staande sal bly. Alles verander; ons leer meer en meer. Daar is net een ding wat nooit verander nie: die waarheid van God. Gras verdor en blomme verwelk, maar die woord van ons God bly vir ewig (Jesaja 40:8).

Rick Warren noem ses oortuigings waarop ‘n gemeente gebou moet word.

1. Dit gaan alles oor God

Dit gaan nie oor ons of inkomste of politiek of enigiets anders nie. Dit gaan alles oor God. As ons dit nie aanvaar nie, gaan ons bediening nooit sin maak nie. Uit Hom en deur Hom en tot Hom is alle dinge. Aan Hom behoort die heerlikheid tot in ewigheid! (Romeine 11:36) Dit gaan nie oor die dinge wat die wêreld dink belangrik is nie. Om God lief te hê, is belangriker as enigiets anders. Dit is my eerste prioriteit. Jy moet die Here jou God liefhê met jou hele hart en met jou hele siel en met jou hele verstand. Dit is die grootste en die eerste gebod (Matteus 22:37 – 38).

2. Net die kerk sal vir altyd bestaan

Op hierdie rots sal Ek my kerk bou, en die magte van die doderyk sal dit nie oorweldig nie (Matteus 16:18). Alles op aarde vergaan. Geen nasie bestaan vir altyd nie. Oor ‘n duisend jaar sal selfs baie van die goeie Christelike organisasies al verdwyn het. Niks wat die mens gemaak het, bestaan vir altyd nie. Natuurlik is daar verskille tussen kerke, maar ons moet alle kerke liefhê. Liefde is belangriker as persoonlike verskille in die kerk. Ons moet ons broers en susters in Christus liefhê.

3. God verwag van my om ook ander lief te hê

Die lewe is nie oor die verkryging van dinge nie; dit gaan nie oor gewildheid nie. Dit gaan oor liefde. Jesus sê dat die tweede groot gebod is om jou naaste lief te hê. Wie is my naaste? Almal. Ek het nie toestemming om sekere mense nie lief te hê nie. Dit sluit in mense wat van jou verskil, mense wat moeilik is. Dit is maklik om mense wat met jou saamstem lief te hê. Maar Jesus sê dat ons selfs ons vyande moet liefhê. Dit is moeilik om mense wat jou sleg behandel lief te hê, maar dit is wat Jesus van ons verwag.

4. Die hele wêreld het vir Jesus nodig

Gaan dan na al die nasies toe en maak die mense my dissipels (Matteus 28:19). Geen nasie is uitgesluit nie. As die hele wêreld dan vir Jesus nodig het, moet ons sy goeie nuus oral verkondig. Dit moet gelowiges se prioriteit in die lewe wees. Ons moet ophou om vir onsself te leef en vir Jesus leef. Onthou alle mense is vir God waardevol.

5. By God is alles moontlik

Vir mense is dit onmoontlik, maar vir God is alles moontlik (Matteus 19:26). God wag vir ons; Hy wag dat ons Hom sal vertrou; God wil jou gebruik; Hy wil verbasende dinge in jou lewe doen. Jy moet net ophou sê: Ek kan nie. Alles is moontlik vir diegene wat in God glo.

6. Die einde van die geskiedenis is onvermydelik

Die Bybel sê vir ons hoe dit gaan gebeur – ons gaan permanent by God wees. Aan die einde oorwin God.

Wat is jou oortuigings wat alles wat jy in die gemeente doen bepaal?

It is never my custom to use words lightly. If twenty-seven years in prison have done anything to us, it was to use the silence of solitude to make us understand how precious words are and how real speech is in its impact on the way people live and die. –Nelson Mandela

Psalm 22 (6)

[Ek gaan dwarsdeur van die Nuwe Testament en Psalms. ‘n Direkte Vertaling van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika (2014) gebruik maak.] Ek gaan ‘n paar blogs aan hierdie psalm spandeer.

Billy Graham lees elke maand al 150 psalms. Vir hom het hulle duidelik ‘n besondere betekenis. Meeste van ons, ek ingesluit, lees die psalms nie so sistematies nie – ons pik hier en pik daar. Daarom het ek besluit dat ek hierdie jaar ‘n bietjie dieper in die psalms wil delf. Ek het veral gebruik gemaak van John Goldingay se drie-volume kommentaar – Psalms.

22:23 – 32: Die psalmis vra die gemeente om saam met hom die Here te loof.

²³Ek wil u Naam verkondig aan my broers; in die byeenkoms wil ek U loof:

Hier kry ons die belofte van die psalmis om die Naam van die Here te verkondig. Die psalmis is deel van die gemeenskap en nie meer deur hulle uitgewerp nie. Die verwysing na broers en die byeenkoms wys vir ons dat die lof van God ‘n korporatiese  saak is – dit behels om God voor ander mense te verheerlik.

Nou neem die psalm ‘n buitengewone wending. Die psalmis bevestig dat die Here Israel se grootste lof toekom. Hier sien ons weer die psalmis se verhouding met die gemeenskap van wie hy vantevore uitgesluit was.

²⁴Loof Hom, julle wat vir die Here ontsag het! Vereer Hom, hele nageslag van Jakob! Dien Hom met eerbied, hele nageslag van Israel.

Die fokus is hier op die erkenning van die Here aan wie Israel gereeld toegewy is: loof (entoesiasme), vereer (erkenning van die Here se heerlikheid) en eerbied (‘n gevoel van onderwerping).

²⁵Want Hy het die lyding van die magtelose nie geminag of misken nie; Hy het sy gesig nie vir hom verberg nie, maar toe hy Hom om hulp gesmeek het, het Hy gehoor.

Die belofte (vers 23) en die oproep (vers 24) verwys na wat die Here vir die psalmis gedoen het.Die psalmis het nog geen teken van God se reaksie gesien nie. Hulle baseer hulle geloof op wat die Here in die verlede gedoen het. In geloof maak die psalmis die verklaring in vers 25. Die Here sou geregtig wees om sekere  standpunte af te keer – veral die gebede van mense wat ander gode aanbid. Hy kan egter nie hierdie standpunt teen die lyding van die magteloses inneem nie. Nie geminag of misken nie beteken Here het nie sy gesig vir die magteloses verberg nie – Hy hoor hulle smeking.

²⁶ U is die rede vir my lofprysing in ‘n groot byeenkoms; my geloftes sal ek nakom in die teenwoordigheid van dié wat vir Hom ontsag het.

Die psalmis se rede vir lofprysing kom van die Here Die psalmis se uitdrukking van lof kom ooreen met die Here se optrede. Dit vind in ‘n groot byeenkoms plaas … in die teenwoordigheid van dié wat vir Hom ontsag het. Soos met menslike verhoudings is woorde belangrik, maar dit mag nie al wees nie. Danksegging was vergesel van ‘n dankoffer.

²⁷Die verdruktes kan dan eet en versadig word; wie Hom raadpleeg, kan die Here loof. Mag julle harte vir altyd leef!

Verdruktes en mense wat die Here loof is parallelle. Hulle soek hulp by die Here – dit is wat verdruktes doen. Verdruktes beteken hulle het geen status in die gemeenskap nie, moontlik as gevolg van armoede. Jesus se reaksie is die rede waarom hulle Hom loof. Die verwysing na die groot byeenkoms (vers 26) mag beteken dat die psalmis hier na die groot offermaaltye verwys. Verdruktes word uitgenooi om in geloof te leef soos die psalmis gedoen het.

²⁸Almal op die uithoeke van die aarde moet daaraan dink en hulle tot die Here bekeer: Al die familiegroepe van die nasies moet voor U in aanbidding buig,

Die implikasies van die Here se optrede vir die psalmis en ander wat hulp by Hom soek, word nou tot die hele wêreld uitgebrei. Wat die Here vir die swakkes en verdruktes doen vertel vir ons  iets baie belangrik van Hom. Die wêreld moet daaroor nadink en hulle dan tot die Here bekeer. In aanbidding buig is ‘n ander manier om dieselfde te sê. Dink … bekeer … neerbuig geld hier vir die wêreld.  Hier word gesien dat die nasies soos Israel dink.

²⁹want aan die Here behoort die koningskap, Hy is die Heerser oor die nasies.

Die rede vir hierdie onderwerping van die nasies is dat die Here die hele wêreld regeer.

³⁰Ja, voor Hom sal almal wat oordadig leef in aanbidding neerbuig; voor Hom sal alle sterflinge kniel. En wie nie die lewe behou nie.

Alle sterflinge – letterlik almal wat neerdaal na die stof. Hier word die onderweping aan die Here beskryf in terme van sosiale groepe en nie nasies nie. Teenoor die swakkes is die rykes – hulle wat oordadig leef. Hulle buig in aanbidding neer, want hulle erken die bron wat hulle onderhou. Sterflinge beteken gewoonlik mense wat in gevaar is om te sterf. Dit is die posidie van verdruktes. Al die groepe buig voor die Here as gevolg van wat hulle sien en hoor van die psalmis. Dit bemoedig hulle dat hulle pad na die dood gestop kan word.

³¹sy nageslag sal Hom dien. Hulle sal van my Heer vertel aan die volgende geslag.

As mense wat nie hulleself kan help om te bly lewe nie draai hulle na die Here. Die gevolg is nie net hulle oorlewing nie, maar hulle nageslag sal ook die Here dien. Hulle hoor wat die psalmis se God vir die swakkes doen. Hulle sou nie sonder God kon bestaan nie.

³²Hulle sal kom en sy regverdige optrede bekend maak aan die mense wat nog gebore moet word: Hy het dit gedoen.

Die proses kom nou tot sy einde. Ons besef dat ons nog die hele tyd van die Here se trou gepraat het. Die psalmis het dit aanvanklik nie besef nie, maar toe sien hy dit in God se optrede – eers net in geloof en later in werklikheid. Bekend maak wys dat die ketting van verkondiging uitgebrei sal word van die individu na die gemeenskap. En van die huidige na die toekomstige. Hy het gedoen maak dit duidelik dat die Here se trou nie net abstrak is nie, maar ‘n daad is.

“The church is not a store, where everyone can obtain supply for all his needs at will.” –Abraham Kuyper

Hoekom preek ons

Dit word beweer (verkeerdelik) dat Franciskus van Asissi gesê het: “Waar jy ook al gaan, verkondig die evangelie. Indien nodig, gebruik woorde.” Hierdie aanhaling word veral gebruik om te sê dat woorde goedkoop is, maar wat werklik saakmaak, is dade. Ons leef vandag in ‘n tyd waar mense agterdogtig oor woorde is. Baie openbare figure skryf nie hulle eie toesprake nie – bedoel hulle enigsins wat hulle sê? Geen wonder mense is sinies oor woorde nie. Moet ons dan nie maar hierdie raad volg nie: doen goeie dade en gebruik woorde oor Jesus net as dit absoluut noodsaaklik is?

Oppas vir hierdie of – of strik. As ek die een doen, moet ek nie die ander een doen nie. Lees ons die Skrif is dit duidelik dat ons beide moet doen. As jy wil weet of die kerk iets moet doen, moet jy dit deur drie lense filtreer: die Skrif, die tradisie van die kerk en die insig van die huidige kultuur. Hierdie drie is nie van gelyke belang nie.

Eerstens: Die Skrif is die belangrikste – begin altyd by die Bybel. Kom ons kyk na Romeine 10:14 – 15: Maar hoe kan ‘n mens Hom aanroep as jy nie in Hom glo nie? En hoe kan jy in Hom glo, as jy nie van Hom gehoor het nie? En hoe kan jy van Hom hoor sonder iemand wat preek? En hoe kan iemand preek as hy nie gestuur is nie? Daar staan ook geskrywe: “Hoe wonderlik klink die voetstappe van dié wat die goeie boodskap bring.” Let op die stapsgewyse logika van Paulus se argument.

In die Nuwe Testament word die koms van Jesus eerstens deur ‘n prediker – Johannes die Doper – aangekondig. Sy prediking kan dien as model vir predikers:  sy prediking berei die mense vir Jesus Christus voor. Jesus self was ‘n rondreisende prediker wat dikwels van gelykenisse gebruik gemaak het om met die skares wat na Hom kom luister het, te verbind.

Ons lees van predikers wat gepreek het ten spyte van persoonlike risiko’s. Soms is die reaksie positief – dink aan Petrus se preek op pinksterdag in Handelinge 2 waar 3 000 tot geloof kom. Dan was daar preke soos Paulus se preek in Troas waar Eutigus op die vensterbank aan die slaap geraak het en tot op die grond geval het (Handelinge 20).

Ons eerste toets was om vas te stel wat die Skrif sê. Ons word duidelik gesê dat daar moet gepreek word. Jesus, die apostels en die vroeë kerk het gepraak.

Tweedens: hier kyk ons na die tradisie van die kerk.  God het die kerk oor die afgelope 2000 jaar gelei. As die kerk iets vir ‘n baie lang tyd gedoen het, is dit waarskynlik die manier waarop die Heilige Gees die kerk gelei het. Prediking was nog altyd deel van die geskiedenis van die kerk. Daar was nog altyd prediking gerig op diegene wat Jesus nog nie geken het nie, maar ook vir diegene wat Hom reeds geken het.

Derdens: die kultuur. Die kultuur kan nie vir die kerk sê wat hy kan doen nie. Wat die kultuur wel kan doen, is om vir die kerk te sê hoe om dit te doen. Die kultuur verander. Daar was ‘n tyd toe mense ure lank na preke geluister het. Mense luister vandag anders as ‘n geslag gelede. Die een is nie reg en die ander verkeerd nie – die kultuurkonteks het net verander.

Moet ons preek in ons kerke? Al drie lense – Skrif, tradisie en kultuur – bevestig dit.