“We shall never lack those who persecute Christ in us, even though they proudly attack us in the name of Christ.  Is this not the fire that proves the character of each man’s work, whether he goes into battle for the honour of this world or of Christ?… I believe that the Church, as it was brought forth in blood, so can be restored by blood and in no other way.”  — Zwingli

Heel en heilig

Becoming Whole and Holy: An Integrative Conversation about Christian Formation is ‘n interessante boek. Die drie skrywers is in gesprek met mekaar. Hulle agtergronde verskil – Bybelse hermeunitiek, die sosiale wetenskappe en  etiek. Ons kry dus ‘n breë en geintegreerde benadering tot geestelike vorming.

In Hoofstuk 2 word begin deur oor wat geestelike vorming nie is nie te bespreek.

1. Dit is nie net ons verantwoordelikheid nie

Ons mislei ons as ons dink dat geestelike vorming binne ons bereik is. Dit is ‘n swak poging om tye beheer, wat uiteindelik uitputtend en ontmoedigend is. Dink weer aan Paulus se belofte: Ek is veral ook daarvan oortuig dat God, wat die goeie werk in julle begin het, dit enduit sal voer en dit sal voleindig op die dag wanneer Christus Jesus kom (Filippense 1:6). Alles hang nie net van ons af nie.

2. Dit is nie net God se verantwoordelikheid nie

Omdat alles nie net van ons afhang nie, beteken dit geensins dat alles nou net God se verantwoordelikheid is nie. Ons kan nie net passiewe bystanders wees nie. Ons moet ons teenoor God oriënteer; ons moet die geestelike dissiplines wat die toets van die eeue deurstaan het gebruik sodat ons genesing en verheldering kry.

3. Dit is onvermydelik

Ons glo dikwels dat vooruitgang onvermydelik is. Geestelike vorming en fisiese groei verskil van mekaar. Ons mag geestelik glad nie groei nie en selfs agteruitgaan. Verandering gebeur nie net omdat die tyd verby gaan nie.

4. Liniêr

Geestelike vorming is nie ‘n proses wat altyd net opwaarts gaan nie. Ons kan op en af of selfs al in die rondte gaan. Groei kom as ons stadig, progressief opwaarts gaan.

5. Los van enige konteks

0ns konteks, insluitend die mense en die kultuur om ons help om ons geestelike vorming te vorm. Daar is geen program vir vorming wat konteks kan ignoreer nie. Moenie dit wegwens nie, maar gebruik dit as ‘n positiewe invloed.

Daarna word daar na vyf positiewe aspekte gekyk wat geestelike vorming bevorder.

1. Die gewilligheid om God se uitnodiging in die stemme van ander te hoor

Al lyk dit asof hierdie stemme min het om aan te bied, is hulle dikwels versluierde uitnodigings van God om meer aandag te gee aan ons ongeduld, verskille en veroordelende aard – uitnodigings om God toe te laat om op nuwe maniere te werk.

2. Verdra onsekerheid

Die werk van geestelike vorming kan ons ontstel Om te midde van onsekerheid te funksioneer, vereis geloof in God. Paradokse is volop en nooit ver as ware groei plaasvind nie

3. ‘n Ondersoekende gees
4. Die vermoë om vir die oomblik te lewe
5. Die vermoë om angs te hanteer

Angs kan ‘n vriend wees – dit maak ons bewus van gevaar wat dreig, maar dit kan ook rasionele denke onderdruk – ons word reaktief.

Kind words can be short and easy to speak, but their echoes are truly endless. Moeder Teresa

Twyfel

Sukkel jy soms met twyfel? As jy eerlik is, is die antwoord: ja. Twyfel beïnvloed die lewens van baie gelowiges. In hierdie lewe is niemand se geloof volmaak nie. Daarom kan jou geloof groei. Twyfel kan gesien word as die gaping tussen volmaakte geloof en jou huidige geloof. Dit beteken dat almal van ons twyfel.

Daar is ook niks waaroor gelowiges nie kan twyfel nie. Soms twyfel ons oor ons verlossing; soms twyfel ons oor God se liefde; soms twyfel ons selfs oor die Skrif, die bestaan van God en die identiteit van Jesus Christus. Selfs Johannes die Doper het op ‘n stadium oor die identiteit van Jesus getwyfel (Matteus 11:3).

Om twyfel te hanteer moet ons sewe beginsels oorweeg.

1. Ontferm julle oor dié wat twyfel

Oor hulle wat in twyfel verkeer, moet julle julle ontferm (Judas 22)

Dit is maklik om te oordeel en neer te sien op mense wat twyfel asof hulle tweedeklas Christene is. Om daar te wees as mense twyfel, vetroos en bou hulle op. Daar is somige mense wat hulle lewens lank twyfel – dit is in hulle aard. Wees barmharig teenoor hulle al moet jy dieselfde vrae oor en oor antwoord. Dit is ‘n geleentheid vir jou om geduld te leer.

2. Leer dat twyfel dikwels die geboortepyne van ‘n dieper geloof is

Soos ons ouer word, word ons geloof deur beproewinge, swaarkry en versoekings getoets. Ons verheug ons ook in die swaarkry, want ons weet swaarkry kweek volharding, en volharding kweek egtheid van geloof en egtheid van geloof kweek hoop (Romeine 5:3 – 4). Twyfel is nie altyd ‘n slegte ding nie. Ons moet besef dat die waarhede wat ons sommer so aanvaar verkeerd mag wees. Sulke twyfel lei dikwels tot sterker geloof.

3. Wees gereed om saam met misterie te leef

Soms wil ons al die antwoorde weet – ons wil alles volkome verstaan voor ons ons aan God toewy. God het baie aan ons geopenbaar; daar is so baie wat ons kan verstaan. Wat nie geopenbaar is nie, is bekend aan die Here ons God, maar wat geopenbaar is, is vir altyd bekend aan ons en ons nageslag (Deuteronomium 29:29).Ons sal nooit alles verstaan nie, maar wat ons kan verstaan is genoeg vir ons om tevrede in God te rus as geheimenisse ontstaan.

4. Maak die belangrikste dinge die belangrikste dinge

Paulus sê vir die Korintiërs dat hy die belangrikste dinge aan hulle oorgedra het (1 Korintiërs 15:3). Hy praat dan oor die versoenende dood en opstanding van Jesus Christus as die sentrale elemente van ons geloof. So baie van ons twyfel oor sekondêre sake: hoe het God die aarde uit niks uit gemaak nie; wanneer kom Jesus Christus weer. Daar is baie sake in die Christelike geloof waar daar al vir eeue wettige verskille bestaan. Daar was nog altyd eenstemmigheid oor wie Christus is en wat Hy gedoen het.

5. Leef volgens die geloof wat jy het

Twyfel is nie ongeloof nie. Twyfel is die brug wat geloof aan volmaakte geloof verbind. Hierdie brug sal bly staan tot ons die dag doodgaan of tot by Christus se wederkoms. Ons is so geneig om as ons twyfel dit aan ongeloof gelyk te stel. Omdat ons so dink en omdat ander ons as ongelowiges hanteer, begin ons mettertyd so leef. Moedig mense wat twyfel aan om soos Christene te leef, die evangelie te glo al voel ons nie altyd soos Christene nie.

6. Twyfel oor jou twyfel

Hoekom  wil jy aan jou twyfel ‘n geleentheid gee wat jy nie bereid is om aan jou geloof te gee nie. Ons moet krities oor ons twyfel wees. Twyfel bied nie aan ons ‘n beter oplossing nie. Christene kan seker wees dat twyfel  nooit swaarder sal weeg as die sentrale waarhede van ons geloof nie.

7. Werk deur die sonde in jou lewe

Dit is dikwels die plek waar ons moet begin. Persoonlike sondes en ongehoorsaamheid dreineer jou geloof. Sonde eis sy tol veral as ons dit probeer regverdig. Die poging om die Bybel op ‘n vriendeliker manier te interpreteer, veroorsaak mettertyd dat jy jou sonde as heeltemal aanvaarbaar sien. As daar iets is wat ek moet doen en dit nie doen nie, versprei jou twyfel vinnig. Nou word dit moeilik om jou geloofskrisis te oorwin.

Daar is twee tipes twyfelaars. Die eerste groep draai weg van God en glo hulle het vryheid ontdek. Die ander groep voel dat hulle weg van hulle geloof loop en hulle is baie ontsteld daaroor. Gelukkig keer hierdie groep meestal mettertyd terug na God.

Om te twyfel oor jou geloof beteken nie dat jy ongelowig is nie. Ontferm jou oor mense wat oor hulle geloof twyfel. Dit maak nie saak of daardie twyfel in jouself of in ander is nie.

The Bible is alive, it speaks to me; it has feet, it runs after me; it has hands, it lays hold of me. —Martin Luther

Psalm 22 (4)

[Ek gaan dwarsdeur van die Nuwe Testament en Psalms. ‘n Direkte Vertaling van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika (2014) gebruik maak.] Ek gaan ‘n paar blogs aan hierdie psalm spandeer.

Billy Graham lees elke maand al 150 psalms. Vir hom het hulle duidelik ‘n besondere betekenis. Meeste van ons, ek ingesluit, lees die psalms nie so sistematies nie – ons pik hier en pik daar. Daarom het ek besluit dat ek hierdie jaar ‘n bietjie dieper in die psalms wil delf. Ek het veral gebruik gemaak van John Goldingay se drie-volume kommentaar – Psalms.

22:12: Die psalmis smeek om hulp.

¹²Moenie ver van my bly nie, want die nood is naby; daar is immers niemand wat help nie.

Hier kry ons die eerste eksplisiete pleidooi van die psalmis. Daarna volg ‘n lang klaaglied.

Weens die psalmis se besondere verhouding met God, vra hy dat God moet kom en ingryp – ten spyte van sy negatiewe ervaring. Die psalmis weet daar is niemand wat help nie. Dit is dringend nodig, want die vyand se aanval teen hom is fel. As die vyand dreig om my te oorweldig, bly God my enigste toevlug – al voel dit vir my asof Hy baie ver is.

22:13 – 19: Die psalmis bekla sy smartlike lyding.

¹³Baie bulle het my omsingel; die sterkes van Basan het my vasgekeer.

¹⁴Hulle het hulle monde oopgesper teen my soos ‘n leeu wat verskeur en brul.

Daar is baie mense op die toneel, maar niemand kan as helpers gesien word nie. Hulle is eerder soos bulle en leeus. Die bulle omsingel die psalmis, maar hulle doen nog niks nie. Die gevaar is daardie mense wie se monde soos leeus oopgesper is en gereed is om te verslind. Leeus is altyd ‘n bedreiging. Dit is dikwels ‘n beeld van mense wat aggressief en gevaarlik is. Een leeu is ‘n groter bedreiging as baie bulle. Die bulle is sterk – die soort wat ‘n mens op die welige weivelde van Basan kry; die leeu is een wat brul en verskeur. Hierdie is ‘n beeld van mense se onmenslike wreedheid.

¹⁵Soos water is ek uitgestort, my gebeente val uitmekaar; my hart het geword soos was, dit het in my liggaam gesmelt.

Die psalmis se bloed word uitgestort – sy lewe is besig om uit hom te vloei Dit lyk asof die situasie progressief meer bedreigend word, of die psalmis se moed en hoop is besig om uit te vloei. Hy is besig om uitmekaar te val. Hoekom is die psalmis besig om uitmekaar te val?  Sy hart het soos was in ‘n vuur gesmelt.

¹⁶My krag het verdor soos ‘n potskerf, en my tong kleef aan my verhemelte

Hierdie is ‘n verdere beeld van lewenskrag wat opdroog. Bene kan ‘n teken van lewenskrag wees, want hulle is die sterkste dele van die liggaam. Die breek van die psalmis se gees  het sy lewenskrag laat opdroog – dit is so droog soos ‘n potskerf. Die tong wat aan sy verhemelte kleef beteken ‘n onvermoë om te praat.

In die stof van die dood het U my laat lê. ¹⁷Inderdaad, honde het my omsingel;

Stof staan vir vernedring en vir die dood – ons liggaame eindig in die aarde – stof. Die stof van die dood maak dit duidelik. Die psalm het begin met God afwesig en onaktief. Nou is God teenwoordig en aktief, maar op ‘n wyse wat die dood bring. Israeliete het nie honde as troeteldiere aangehou nie. Honde hier verwys na jaghonde., wildehonde. Hulle soek aas in die stof. Die implikasie: die psalmis is so goed as dood.

‘n bende kwaaddoeners het my omring, hulle het my hande en my voete vasgebind. ¹⁸Ek kan al my bene tel. Hulle staar my aan met leedvermaak.

Hierdie kwaaddoeners is soos leeus. Intussen gaan die psalmis se persoon verder agteruit. Hy is naby aan die dood – ‘n lopende geraamte. Geen wonder die mense kyk met leedvermaak na hom nie. Hulle sien voordele in sy dood.

¹⁹Hulle verdeel my klere onder mekaar, en hulle loot oor my kleed.

En dan sit sy vyand ook nie stil nie. Ten spyte van die sterwensituasie waarin hy hom bevind, boei hulle hom en tart hom met leedvermaak. Volgens hulle is dit klaar met hom: hy is soos uitgestorte water – sy lewenskrag het in die sand weggesyfer. Hulle beskou hom as dood en verdeel my klere ondermekaar en trek lootjies oor my mantel. Om nakend te wees, was ‘n groot skande of ‘n teken van uiterste ellende. Dis mos klaarpraat met my.

Kom ons kyk na die drie woordbeelde in hierdie gedeelte:

1. Beeste en ‘n Kwaai bul is ‘n verskriklike teenstander. Beeste uit Basan was die swaarste beesras van destyds.
2. Siekte en Uitgestorte water mag beteken om te ledig – die psalmis het homself leeggemaak.
3. Dit was die Grieke se naam vir barbare.

We are all in the same boat, in a stormy sea, and we owe each other a terrible loyalty – G.K.Chesterton

Geregverdig deur geloof of werke?

Paulus sê: En Abraham het God geglo en dit is hom tot geregtigheid gereken (Romeine 4:3).

Jakobus sê: Julle sien dat ‘n mens uit werke geregverdig word en nie uit geloof alleen nie (2:24).

Hoe verklaar ons hierdie oënskynlike teenstrydigheid?

• Romeine is voor Jakobus geskryf en Jakobus skryf om Paulus se fout van geregverdig deur geloof alleen reg te stel.
• Ander sê dat Jakobus eerste geskryf is en dat Paulus hierdie lang uiteensetting skryf om Jakobus se fout reg te stel.
• Ander sê hier is ‘n teenstrydigheid tussen die leer van die twee.

As ons glo dat ons hier met die Woord van God te doen het en as ons glo dat God nie uit twee monde praat nie, moet ons dieper in die teks gaan soek vir ‘n oplossing. Om ‘n oplossing te kry, moet ons eers na die konteks waarbinne die twee stellings gemaak is, gaan kyk. ‘n Goeie beginpunt is die vraag: “Watter vraag probeer die skrywer hier beantwoord?”

Jakobus sê vir ons watter vraag hy probeer beantwoord: Wat is die voordeel, my broers, as iemand sou sê dat hy geloof besit, maar hy sou nie die werke hê nie? Dié geloof is tog nie in staat om hom te red nie? (2:14). As Luther sê dat ‘n mens slegs deur geloof geregverdig word, beteken dit nie dat ek intellektueel aanvaar dat Jesus die Verlosser is nie. Ons moet ook ‘n persoonlike verhouding met Jesus Christus hê. Geregverdig deur geloof is nie ‘n abstrakte voorstel nie. Jakobus sê verder: Jy glo dat God een is. Jy doen goed! Ook die duiwels glo en hulle sidder (2:19). Enigeen kan in die bestaan van God glo. Die duiwels glo dit en sidder voor Hom, maar hulle vertrou nie op Hom vir hulle verlossing nie.

Wat nodige is, is persoonlike vertroue in Christus. Ons moet vertrou dat Jesus Christus ons sal red. Wat belangrik is, is dat as ons ware geloof het, sal dit onmiddellik in ‘n veranderde lewe manifesteer. As geen verandering op ons belydenis van geloof volg nie, het ons nie ware geloof nie. Werke vloei uit ons geloof, maar werke is nie die rede dat ons geregverdig is nie. God verklaar ons geregverdig as ons in Hom glo – selfs voor ons goeie werle gedoen het.

Wat is die voordeel, my broers, as iemand sou sê dat hy geloof besit, maar hy sou nie die werke hê nie? Niemand is nog ooit verlos deur te sê dat hy gelowig is nie. Dit is die besit en nie die verklaring van geloof wat belangrik is. Ware geloof word altyd deur gehoorsaamheid gekenmerk. Daarom sê Jakobus: Wys vir my jou geloof sonder die werke, en ek sal jou uit my werke my geloof wys (2:18). Jakobus sê dat die enigste manier om te weet of ons opregte geloof het, is deur ons werke.