For who will fear any calamity if hy is sure that Christ and all His saints are with Him and share all things, evil and good, in common with him?i – Martin Luther.

Psalm 7 (2)

[Ek gaan dwarsdeur van die Nuwe Testament en Psalms. ‘n Direkte Vertaling van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika (2014) gebruik maak.] Hierdie is ‘n lang psalm so ek gaan ‘n hele aantal blogs aan hom spandeer.

Billy Graham lees elke maand al 150 psalms. Vir hom het hulle duidelik ‘n besondere betekenis. Meeste van ons, ek ingesluit, lees die psalms nie so sistematies nie – ons pik hier en pik daar. Daarom het ek besluit dat ek hierdie jaar ‘n bietjie dieper in die psalms wil delf. Ek het veral gebruik gemaak van John Goldingay se drie-volume kommentaar – Psalms.

7: 4 – 6: Verklaring van onskuld

Hier kry ons weer ʼn oproep tot die Here my God. Die bidder moes God nader, want hy word vals beskuldig van iets. Hy beklemtoon sy onskuld. Die psalmis sê nie dat hy sonder sonde is nie, maar ontken die oortreding waarvan hy beskuldig word. Hierdie psalm beklemtoon dat mense wat aan God behoort, mag sê dat hulle regverdige lewens gely het. Die wêreld kan in die regverdiges en die goddeloses verdeel word. Die bidder sê dat hy in die regverdige groep val.

7:4: Here, my God, as ek iets gedoen het, as daar onreg aan my hande kleef

Wat is dit wat die psalmis verkeerd gedoen het? Onreg. Daar is geen onreg aan die psalmis se hande nie. Onreg verwys gewoonlik na ʼn gesindheid teenoor ander mense soos vyandigheid of bedrog. Dit is die teenoorgestelde van regverdigheid. Sy hande was nie betrokke by moord nie – hulle het geen bloed aan hulle nie.

7:5: As ek my vriend kwaad aangedoen het, my ’n teenstander sonder rede beroof het

Die aanklag word nou duideliker. Die psalmis is oënskynlik deur ʼn vriend daarvan beskuldig dat hy opgetree het op ʼn manier wat nie hulle verhouding waardig is nie. Die presies klag ontwyk ons steeds. Die psalmis ontken dat hy wispelturig opgetree het – dislojaal teenoor vriende en met beginsellose toegeeflikheid aan vyande.

7:6: ⁶Mag die vyand my dan agtervolg en inhaal, my lewe in die grond vertrap en my eer deur die modder sleep. Sela

Die werkwoorde vertel vir ons ʼn duidelike verhaal: agtervolg … inhaal … in die grond vertrap … my eer deur die modder sleep (=verneder). Sulke gebede is gewoonlik ʼn teken van onskuld – ʼn bewys van ʼn regverdige lewe. Die bidder lê ʼn eed af dat hy onskuldig is. Hy lê die eed in ootmoed af: Here my God (vs 4). Die iets verkeerds verwys na die beskuldigings van sy vyand. Hy verwys na drie ander moontlike verkeerde dade:

1. Onreg aan my hande kleef – moord;
2. As ek ʼn vriend van my kwaad aangedoen het – in die rug gesteek het; en
3. As ek ʼn teëstander van my sommer goedsmoeds kaalgestroop het – beroof het.

Die onreg wat ʼn mens met sy hande doen, besoedel hom. As deel van die eedaflegging, waartydens hy verklaar dat hy onskuldig is, was die bidder sy hande. Omdat hy weet dat hy onskuldig is, is hy bereid om hom in sy vyand se hande oor te gee as bewys dat hy nie ʼn vals eed afgelê het nie. Die vyand is soos leeus – sonder rede en moorddadig.

Fighting sheep are strange animals, and fighting Christians are self-evident contradictions. —C.H. Spurgeon

Beskerm teen die kultuur

Ons lees vandag dat dit nodig is om gelowige families teen die huidige kultuur te beskerm. Dan hoor ons dikwels van die Benediktynse opsie. Bebediktus van Nursia was ‘n Italiaanse “heilige” en die stigter van die Westerse kloosterwese. Hy was die seun van ‘n Romeinse adelike wat Rome as jong man verlaat het om vrede in die platteland te soek. Hy stig 12 godsdienstige gemeenskappe wat uiteindelik in die wêreldwye Benediktynse Orde soos ons dit vandag ken, ontwikkel het. Die kern van die “Benediktynse opsie” is om ‘n manier te kry om mense teen die disfunksionele elemente van die sekulêre wêreld te beskerm. Dit word gedoen deur of nuwe gemeenskappe te bou of deur jou geestelik of fisies te onttrek van die kultuur om jou. Dit is meer as net ‘n vorm van wêreldontvlugting.

Augustinus, daarenteen, het ‘n beter model gehad.  Hy was die leier van die kerk in Hippo Regius in Noord-Afrika. Hy werk in die midde van sy mense. As biskop was hy betrokke by die probleme van sy mense – selfs toe die Romeinse Ryk verkrummel het en sy eie stad beleër word.

Ons het ‘n keuse. Ons kan ons soos Bebediktus aan die samelewing onttrek. Die beter keuse is om soos Augustinus op te tree.  Ons taak as gelowiges  is om van ons liefde vir Christus en mekaar te getuig. Dit moet ons doen in die tyd en op die plek waar God ons geplaas het. Ons het pligte – eerstens teenoor die Stad van God, maar ook teenoor die stad van mense. Dit beteken ons moet met al ons energie werk om ons nasie weer heel en goed te maak. Ons doen dit al word ons gekritiseer en al misluk ons. Maar ons moet ook besef dat nie een van ons hierdie werk alleen kan doen nie.

See to it also that you make yourself a fellow of every man and by no means exclude any one in hatred or anger –  Martin Luther.

Psalm 7 (1)

[Ek gaan dwarsdeur van die Nuwe Testament en Psalms. ‘n Direkte Vertaling van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika (2014) gebruik maak.] Hierdie is ‘n lang psalm so ek gaan ‘n hele aantal blogs aan hom spandeer.

Billy Graham lees elke maand al 150 psalms. Vir hom het hulle duidelik ‘n besondere betekenis. Meeste van ons, ek ingesluit, lees die psalms nie so sistematies nie – ons pik hier en pik daar. Daarom het ek besluit dat ek hierdie jaar ‘n bietjie dieper in die psalms wil delf. Ek het veral gebruik gemaak van John Goldingay se drie-volume kommentaar – Psalms.

Interpretasie

Die psalm praat van iemand wat aangeval word. Hy word verkeerdelik beskuldig en verkeer daarom in lewensgevaar – soos Nabot.

7:1: Opskrif. 

Sjighajoon. Van Dawid. Wat hy vir die Here gesing het na aanleiding van Kus, ‘n Benjaminiet.

Sjighajoon is ʼn klaaglied. Hierdie opskrif verwys na ‘n gebeurtenis waarvan ons onseker is. Kus is ʼn gebied suid van Egipte en verwys waarskynlik na die huidige Soedan (eerder as Etiopië). Die psalm mag moontlik na 2 Samuel 18:19 – 32  verwys. Daar lees ons dat Joab vir die Kusiet sê dat hy die nuus van Absalom se dood aan die koning (Dawid) moet oordra. Hy vertel vir Dawid dat God  die manne oorgelewer het wat hulle hand teen my heer die koning opgetel het.

Ander glo dat hierdie psalm dalk na Simeï verwys (2 Samuel 16 en 19) wat Dawid beledig het terwyl hy voor Absalom gevlug het. Ander glo dat dit na ʼn deugniet met die naam Seba verwys (2 Samuel 20).

7:2 – 3: ʼn Openingspleidooi – by U soek ek beskerming.

Here, my God, by U skuil ek; verlos my van almal wat my agtervolg, en red my, anders verskeur hulle my soos ‘n leeu wat sy prooi wegsleep terwyl niemand kan red nie.

Die psalm begin met ʼn pleidooi dat God hom sal verlos. Op hierdie stadium sê die psalmis nie hoekom hy God se beskerming nodig het nie. Die psalmis skuil/soek beskerming by God. In vs. 3 kry die eerste van ʼn paar duidelike beelde.

Die bidder pleit dat God hom teen die vyand moet beskerm. Sy vertroue in en afhanklikheid van die Here blyk uit die manier waarop hy die Here aanroep: Here my God. By Hom soek die bidder beskerming, want hy het van sy vyand af in die tempel in gevlug. So lank hy hier bly, is hy veilig, maar nou bid hy dat God hom moet vryspreek, sodat hy weer veilig kan uitgaan. Gebeur dit nie, sal sy vyand hom om die lewe bring sodra hy die tempel verlaat. Hy vergelyk sy vyand met ʼn leeu – die beeld van groot gevaar.

Die psalm verwoord ʼn situasie wat miljoene gelowiges deur die eeue ervaar het – intense vervolging. Die gelowiges het maar geleidelik die antwoord op hierdie eg menslike probleem – lyding – gekry. Alle mense moet net soos die natuur ly: ons weet dat die hele skepping tot nou toe sug in die pyne van verwagting (Romeine 8:22). As Jesus moes ly, is dit voorbarigheid van ons kant om te vra: “Waarom gebeur dit met my?”

As ons in ʼn beskaafde en vreedsame land woon, identifiseer ons baie moeilik met die digter. Maar kom ons kyk net terug na enkele onlangse voorbeelde:

• ʼn Eeu gelede moes die dames van die Heilsleër skuiling soek om te keer dat hulle nie verskeur word deur die “leeus” in die strate van die “beskaafde” Londen nie. Aand na aand is die massa opgesweep teen hierdie dames – soms selfs deur plaaslike leraars. Hulle is aangerand en die Heilsleër se geboue is beskadig – terwyl die polisie toekyk.
• Dink maar aan Hitler se “finale oplossing” vir die Jode in Europa.
• Die Ku Klux Klan het tot in die tyd van Martin Luther King vrees in die harte van duisende veroorsaak – vrees soos dié waarvan ons in hierdie psalm lees.

Geweld soos hierdie psalm dit beskryf, lê vlak onder die oppervlak van die ongeredde mens – selfs kinders. Baie mense leef steeds in vrees vir die kaper, rower, ens.

The blessedness of waiting is lost on those who cannot wait, and the fulfilment of promise is never theirs. They want quick answers to the deepest questions of life and miss the value of those times of anxious waiting, seeking with patient uncertainties until the answers come. They lose the moment when the answers are revealed in dazzling clarity – Bonhoeffer

Die Ou Testamentiese stories (2)

In die voorafgaande blog het ons na intrige in die stories van die Ou Testament gekyk. Ons gaan nou verder en kyk na karakters en omgewing.

• Karakter

Dit is ‘n beskrywing van die persone in die storie – hulle fisiese, sielkundige, sosiale en geestelike kenmerke. Stories fokus meestal op die stryd van die protagonis (hoofkarakter of voorvegter), gewoonlik gehinder of teengestaan deur ‘n antagonis (teenstander). Daar is ook ondersteunende karakters. Karakters kan nie van die intrige geskei word nie, want karakters tree op en optrede openbaar karakter.

Karakterisering in antike tekste is gewoonlik kort. Die skrywers gebruik veral dade en woorde om karakter te beskryf. Lees die verhaal van Ehud (Rigters 3:12 – 30). Ehud is vaardig met sy hande – hy maak vir hom ‘n swaard aan beide kante geslyp. Hy is fisies sterk – hy steek sy swaard so diep in Eglon se maag dat Eglon die nie kom uittrek nie. Hy is betroubaar – die Israeliete vertrou hom met hulle belastinggeld. Hy is braaf – hy staan alleen voor Eglon. Eglon, die antagonis, is ‘n betreurenswaardige despoot wat die Israeliete onderdruk. Hy is ook ‘n dwaas – hy stuur sy wagte weg en is alleen met Ehud. Die gebruik van optrede om aksie te beskryf is subtiel – die skrywers wys meer as wat hulle sê.

Ander tegnieke wat hierdie Ou Testamentiese skrywers gebruik, is :

• Titels en name. Ragab is ‘n prostituut; Elisa is ‘n man van God; Abram (vader) word Abraham (vader van baie nasies); ens.
• Fisiese beskrywing. So lees ons dat Esau harig was, Ehud was linkshandig en Sara was beeldskoon. Hulle noen dit, want dit beïnvloed die intrige.
• Teenstelling – ‘n doelbewuste kontras met die protagonis. As Orpa terugkeer, sien ons Rut se lojaliteit en moed beter raak. As Lot die waterryke vlaktes van Sodom kies, bewonder ons Abraham se onderskeidingsvermoë.

• Omgewing

Dit is die tyd en plek waarin die karakters optree. Die skrywers van die Ou Testament is baie selektief met besonderhede. Daarom tel elke woord. Kyk na die verhaal van Rut. Die verhaal speel af in die rigtertyd. Dit begin in Betlehem, skuif na Moab en dan weer terug na Betlehem. Vergelyk dit nou met beskrywings van John Grisham of Tom Clancy waar alles in besonderhede beskryf word.

Kyk na nog ‘n voorbeeld uit Rut. Rut gaan na ‘n land van Boas, sy rus ‘n bietjie. Ons word van die land na die stad  na die dorsvloer na die stadspoort geneem. Ons moet hiervan kennis neem. Hoekom hierdie beskrywings?

• Dit stimuleer die verbeelding. Lesers van die Ou Testament hoor die geluide van die wind in die woestyn, ruik die aroma’s van die tempel. Lees net die wonderlike beskrywing van Dawid wat vir Saul wegkruip in die grot ny En-Gedi (1 Samuel 24).
• Die Bybel is een boek geskryf deur baie mense oor duisende jare. Ons moet die individuele stories verstaan in die lig van die oorkoepelende storie van God se verlossingsplan in die geskiedenis. Die skrywer van Rut wil hê dat ons die storie van verlossing teen die agtergrond van anargie van die rigterstyd moet hoor. Deur assosiasies kommunikeer die skrywers teologie, maar hulle kuns is subtiel. Hulle beliggaam idees in mense en plekke.

Die Ou Testament is die storie van skepping, opstand en verlossing. Intige, karakters en omgewing is die frekwensies van die skrywers gebruik het om die waarheid oor te dra. Maar ons moet ons ore op hierdie frekwensies instel as ons regtig die waarhede wil hoor wat die skrywer vir ons te sê het.