“Intelligence plus character – that is the goal of true education.” Martin Luther King, Jr

Hoe moet ons die onderrig van Jesus verstaan?

Ons gaan voort met die reeks van Mel Lawrenz oor Understanding the Bible.

Almal van ons het as ons na ons skooljare terugdink ‘n gunsteling onderwyser. Hulle is gewoonlik mense wat nie net ons denke nie, maar ons lewens beïnvloed het. Hulle het ons van die lewe geleer en hulle eie lewens het uitgestaan.

Jesus word algemeen aanvaar as die grootste leermeester van alle tye. Maar ons sal Hom net verstaan as ons die omstandighede en konteks oordink. Diegene wat Jesus gevolg het, het Hom te voet gevolg – van dorpie tot dorpie. Hulle hoor ‘n gelykenis as hulle in ‘n graanland gestap het; hulle hoor ‘n bespreking oor die brood wat uit die hemel gestuur is nadat Hy ‘n skare gevoed het. By ‘n Joodse fees waar water gebruik is, staan Hy op en roep uit: As iemand dors het, laat hy na My toe kom en drink! (Johannes 7:37). Jesus se onderrig was dinamies en interaktief. Hy praat oor die praktiese sake van elke dag, maar ook oor ewige sake. Geen wonder die mense was verbaas nie.

Ons sal die evangelies beter verstaan as ons die vorms van Jesus se onderrig en die belangrikste temas van sy onderrig verstaan. Een vorm was hiperbool. Min gelowiges het hulle oog uitgeruk of hulle hande afgesny, want Jesus het gesê dat dit beter sal wees as dat hulle hele liggaam in die hel gegooi word (Matteus 5:29 – 30).` Jesus gebruik ook vergelykings en beelde. Ek is die lig vir die wêreld; Ek is die ware wynstok; julle is die sout vir die aarde, ens. Hulle impak is onmiddellik, want hulle is maklik om te onthou. Van die bekendste beelde beskryf die koninkryk van God. Die koninkryk van God is soos ‘n mostertsaad, ‘n net, ‘n man wat ‘n groot skat ontdek, ens. Ons moet hulle versigtig lees.

Jesus het ook kort spreuke gebruik. Behandel ander mense soos julleself behandel wil word (Lukas 6:31); Moenie oordeel nie, en oor julle sal daar nie geoordeel word nie (Lukas 6:37). Jesus erken dat Hy beeldspraak gebruik het: Dit het Ek deur beeldspraak vir julle gesê. Daar kom ‘n tyd wanneer Ek nie meer deur beeldspraak met julle sal praat nie, maar julle reguit van die Vader sal vertel (Johannes 16:25).

Jesus het ook van raaisels gebruik gemaak – Hy het elke verbale metode moontlik gebruik. Maar die krag van Jesus se onderrig lê nie in die metode wat Hy gebruik het nie. Toe Jesus klaar gepraat het, was die skare verbaas oor sy onderrig, want Hy het hulle geleer soos ‘n man met gesag en nie soos hulle skrifgeleerdes nie (Matteus 7:28 – 29).

Soos met enige ander Skrifgedeelte moet ons die konteks van Jesus se onderrig bestudeer. Met wie praat Hy? Wat was die omstandighede? Die Skrif het iets spesifiek vir Jesus se oorspronklike gehoor beteken. Dit is waar ons die ware betekenis en gesag van sy onderrig sal kry.

Ferdinand Deist het ‘n keer gese dat meeste kerklidmate soos ‘n vuisvoos bokser is: “As die klok lui, storm hulle in vir nog ‘n pak slae!” (Sjoe.)

Die gebeure rondom die paasfees

Wat het in Jerusalem tydens die paasfees in 30nC gebeur? Daar is oppervlakkige verskille, maar dit beteken nie dat niks gebeur het nie. Daar is vier vreemde gebeurtenisse wat ons in al vier die evangelies kry.

• Die afwesigheid van die Ou Testament in hierdie stories. Tot dusver het al vier evangelieskrywers kwistig uit die Ou Testament aangehaal of verwys. In die opstandingsverhaal is daar geen sulke verwysings nie. Tog het Paulus verklaar: Hy is begrawe en op die derde dag opgewek, volgens die Skrifte (1 Korintiërs 15:4). Paulus haal profete en die psalms aan om te verduidelik wat gebeur het en om dit te plaas as hoogtepunt van ‘n lang storie van God en Israel. Maar die opstandingstories in die evangelies doen dit nie. Hierdie verhale gaan waarskynlik terug na ‘n vroeëre mondelinge tradisie en is eers later neergeskryf. Dit is vasgelê in die geheues van die vertellers nog voordat daar tyd vir Bybelse nadenke was.
• Die teenwoordigheid van die vroue as die belangrikste getuies. In die antieke wêreld is vroue nie as betroubare getuies beskou nie.
• Die portret van Jesus self. ‘n Mens sou verwag om te vind dat die opgestane Jesus soos ‘n ster sou skyn. Ons het so ‘n storie in die verheerliking op die berg. Maar nie een van die evangelies sê dit van Jesus na sy opstanding nie. Hy lyk soos ‘n mens met ‘n liggaam wat in baie opsigte normaal is – Hy word vir ‘n tuinier en medereisiger aangesien. Maar die stories bevat ook duidelike tekens dat die liggaam verander is. Dit is duidelik fisies, maar tog kom en gaan Hy deur toe deure. Hy is ook soms nie herken nie.
• In die verhale van die opstanding word geen melding gemaak van die toekomstige Christelike hoop nie. Feitlik oral in die res van die Nuwe Testament word die opstanding verbind aan die finale hoop van diegene wat in Jesus glo – hulle sal ook eendag, soos Jesus, opstaan

Die betekenis van hierdie storie is eenvoudig: Jesus het opgestaan; Hy is dus die Messias, die ware Here van die wêreld; die langverwagte nuwe skepping het begin; ons het ‘n werk om te doen as Christus se boodskappers na die hele wêreld.

“Strive not to be a success, but rather to be of value.” – Einstein

Die vroeë Christelike hoop

Die heidene het geglo dat liggaamlike opstanding onmoontlik is. Antieke Judaïsme is gebou op die geloof dat God die Skepper van die wêreld was en dat Hy eendag weer die wêreld sal regstel. In Jesus se tyd het die meerderheid Jode in die liggaamlike opstanding geglo. Die Christelike geloof van hoop na die dood se oorsprong is Joods. Maar tydens die paasfees het die Joodse hoop merkwaardige modifikasies ondergaan – onder die vroeë Christene. Dit gebeur in ‘n Joodse konteks. Die vroeë Christene het soos die Jode geglo: eers die dood en wat ook al daarna volg en dan opstanding in ‘n nuwe wêreld.

Wat was hierdie modifikasies/mutasies?

• Die vroeë Christene kom van verskillende strome in Judaïsme en van wyd uiteenlopende agtergronde in die heidendom. Hulle het almal verskillend geglo in lewe na die dood. Hulle almal modifiseer daardie punt om op een punt te fokus – Jesus het opgestaan.
• In Judaïsme was die opstanding belangrik, maar nie so belangrik nie. In die vroeë Christendom skuif die opstanding van die periferie na die middelpunt. Jy kan nie aan Paulus of Johannes se denkwêreld sonder die opstanding dink nie. Neem jy die opstanding weg verloor jy die HELE Nuwe Testament.
• Wat presies beteken opstanding? Die Judaïsme is maar vaag oor watter soort liggaam die opgestane persoon sal hê. Sommige sien dit as basies dieselfde liggaam; ander sien dit as ‘n skynende ster. Van die begin af glo die Christene in ‘n opstandingsliggaam – dit sou ‘n fisiese liggam wees, maar ‘n getransformeerde liggaam – dit sal nuwe eienskappe hê al word dit van die ou materiaal gemaak. Paulus praat van ‘n geestelike liggaam – ‘n fisiese liggaam lewe gegee deur die Gees. Die punt is dat terwyl die huidige liggaam gedoem is tot agteruitgang en die dood, die nuwe liggaam nie is nie. In 1 Korintiërs 15 praat Paulus van die Skepper God wat die skepping nuut maak – nie verlaat nie.
• Die opstanding as ‘n gebeurtenis word in twee verdeel. Die geloof dat die opstanding aan een persoon in die middel van die geskiedenis gebeur het, antisipeer en waarborg die finale opstanding van alle mense aan die einde van die geskiedenis.
• Die vroeë Christene het geglo dat die opstanding by Jesus begin het en sal voltooi word by die oordeelsdag. Hulle het ook geglo dat God hulle geroep het om in die krag van die Heilige Gees met Hom saam te werk om dit wat Jesus bereik het, te implementeer. Daardeur antisipeer hulle die finale opstanding. Diegene wat aan Jesus behoort en Hom gevolg het se opdrag was om die huidige so ver as moontlik te verander in die lig van die toekoms.
• Die nuwe metaforiese gebruik van opstanding. In die Ou Testament word die opstanding as metafoor slegs een maal gebruik – die terugkeer uit die ballingskap. In die Nuwe Testament kry ons ‘n nuwe metaforiese gebruik. Opstanding word nou in verband met die doop en heiligheid gebruik. Dit word gedoen sonder om die toekomstige konkrete opstanding te beïnvloed.
• Die assosiasie van opstanding en Messiasskap. Niemand in Judaïsme het verwag dat die Messias sal sterf nie. Daarom het niemand gedink dat die Messias uit die dood sou opstaan nie. Die Jode het geglo dat die Messias God se geveg teen die bose heidene sou veg en hulle verslaan. Hy sal die tempel reinig of herbou en God se geregtigheid na die wêreld bring. Dit lyk asof Jesus niks hiervan gedoen het nie. Geen Jood sou na die kruisiging geglo het dat Jesus inderdaad God se gesalfde is nie. Van vroeg af bevestig die Christene dat Jesus die Messias is omdat Hy uit die dood opgestaan het. Dit sou baie moeilik vir die vroeë Christene gewees het om te glo dat Jesus die Messias is sonder die opstanding.

Van vroeg af glo die vroeë Christene dat Jesus die Here is en daarom is die keieser nie die here nie. Die dood is die laaste wapen van die tiran. Die punt van die opstanding is dat die dood oorwin is.

We shape our tools and thereafter they shape us – John Culkin, priester

‘n Vrugbare bediening

Ons praat graag van produktiwiteit, maar die Bybel praat nie van produktiwiteit nie. In die Bybel kry ons wel die woord vrugbaarheid. God wil hê dat ons vrugbare bedienings moet hê Maar hoe kan ons dit doen? Rick Warren identifiseer vier beginsels wat noodsaaklik is vir ‘n vrugbare bediening.

1. Ons moet wortels kweek

Sonder wortels is daar geen vrugte nie. Jy het wortels veral nodig as droogtes kom – wanneer jou hulpbronne beperk is. ‘n Droogte in jou lewe is wanneer jy sonder iets wat jy nodig het, moet klaarkom. In jou bediening mag dit tyd of energie of finansies of ondersteuning wees. Almal van ons sal op een of ander tyd droogte ondervind en ons oorlewing word deur ons wortels bepaal.

2. Jy moet die onkruid in jou lewe en bediening uitroei

Die onkruid in jou bediening en lewe is enigiets wat geestelike groei verhinder of afstomp. Onkruid is die dinge wat ons verhouding met Christus versmoor en enige verdere groei verhoed. Hoeveel energie gaan dit van jou vereis om onkruid te groei? Niks nie. Jy hoef hulle nie te kweek nie – hulle groei vanself. Dit is die onderskeid tussen groente en onkruid. Al gee jy vir groente water en voedingstowwe kry jy dat hulle soms nie groei nie. Aan onkruid hoef jy geen aandag te gee nie – hulle groei. Onkruid is ‘n teken van verwaarlosing. As ek my stiltetyd verwaarloos of as ek my verhoudings afskeep, begin die onkruid groei en begin dit jou produktiwiteit versmoor.

3. Jy moet met God saamwerk as Hy jou lewe snoei

Snoei beteken nie net dat dooie takke afgesny word nie, maar ook takke wat nog lewe. Dit word gedoen om die vorm van die plant te verbeter en om groei te stimuleer. Snoei is noodsaaklik vir verbeterde vrugbaarheid. Dit is nie ‘n keuse nie. As jy suksesvol in jou bediening wil wees, moet jy aanvaar dat God jou gaan snoei. God doen dit om jou verugbaarheid te verhoog. Soms snoei God ook gebeide van sukses. Hoekom? Hy berei jou voor vir ‘n nog groter bediening.

4. Jy moet wag vir die oes

Om vrugte te groei is tydrowend – dit gebeur nie outomaties nie. Jy kan nie vandag ‘n saadjie saai en môre oes jy nie. Saad moet geplant word en dan moet jy wag en bid vir groei. As jy meer doeltreffend in jou bediening wil wees, moet jy jou ou natuur afsterwe – ‘n afsterwe van jou begeertes en ambisie. Groei vereis tyd. Moenie moedeloos word nie; bly by Christus ingeskakel.

As jou bediening nie juis vrugte dra nie, onthou hierdie vier beginsels. Vetrou dan op God vir die oes.