Ignorance of God and ourselves is the great principle and cause of all our disquietude; and this arises mostly not from want of light and instruction, but for want of consideration and application. — John Owen

Dawid en Goliat (1 Samuel 17)

Ons hou almal van stories waar die sogenaamde “underdog” teen alle verwagting groot hindernisse oorkom en wen. Een van die bekendstes van hierdie stories is dié van Dawid – die jong skaapwagter uit Israel – en Goliat – die reuse Filistyn uit Gat.

Israel en die Filistyne stry oor ‘n stuk land. Die Filistyne geniet die tegnologiese voordeel: Daar was geen smid in die hele Israel nie, want die Filistyne het gesê die Hebreërs sal swaarde of spiese maak (13:19). Die israeliete moes selfs na die Filistyne gegaan het as hulle hulle landbouimplemente wou laat slyp het.

Wat weet ons van Goliat? Hy was ‘n baasvergter (17:4). Hy was ‘n man van “die plek tussen-in.” As ‘n man in die plek tussen twee leërs staande bly aan die einde van die geveg, is hy ‘n baasvegter – ‘n kampioen. Goliat was doeltreffend in baie sulke situasies. Goliat se grootte moes tot hierdie sukses bygedra het. Hy was egter ook goed bewapen en beskut. So ‘n lang beskrywing van ‘n vegter se mondering – sy helm, sy harnas en  die bronsskerms voor sy bene – is ongewoon in die Hebreeuse Bybel. Ons kry dit egter in die Griekse literatuur.

Goliat kom uit Gat. Volgens Josua 11:22 was Gat die plek van die Enakiete – ‘n antieke ras van reuse wat vrees by mense ingeboesem het. Goliat is inderdaad ‘n formidabele teenstander. Asof hierdie beskrywing van sy wapenrusting en voorgeslagte nie genoeg is nie, word hy ook as ‘n intimiderende spreker voorgestel, Hy beledig die leër van Israel en vir Dawid – selfs voor die geveg nog begin. Luister net wat sê hy vir Dawid: Kom ‘n bietjie hier dat ek jou vleis vir die roofvoëls en vir die wilde diere kan gee (17:44).

Goliat daag die Israeliete uit om ‘n vegter te identifiseer om teen hom te veg. Die volk wat verloor word dan slawe van die ander volk. Nou nie juis ‘n maklike taak vir ‘n vegter met baie ondervinding nie. Daarom moes Dawid eers vir Saul oortuig dat hy vir die taak opgewasse is. Hy vertel vir Saul van sy ondervindings met leeus en bere terwyl hy sy pa se skape opgepas het. Dawid se woorde is indrukwekkend en Saul gee toestemming dat hy teen Goliat kan veg. Nog meer indrukwekkend is Dawid se woorde aan Goliat: Ek kom na jou toe in die Naam van die Here … Vandag sal die Here jou in my mag oorgee sodat ek jou kan verslaan en jou kop van jou lyf afkap (17:45 – 47). Dawid weier om Saul se uitrusting aan te trek. Hy neem egter sy slingervel, vyf gladde klippies en sy kierie. Geen wonder Goliat is ontsteld nie: Is ek ‘n hond dat jy met kieries na my toe kom? (17:43). Goliat sien nie die klip wat sy voorkop indring nie en hy het vooroor geval op die grond.

Soos Dawid beloof het, kap hy Goliat se kop af met die reus se eie swaard. Dawid vat die kop van die Filistyn en bring dit na Jerusalem. Dit is interessant want Jerusalem was nie deel van Israel se grondgebied nie. Eers in 2 Samuel 5 neem Dawid Jerusalem in en word dit deel van Israel.

Hierdie is ‘n oorbekende storie, maar daar is tog ‘n paar feite waarvan ons moet kennis neem:

• Die Filistyn het veertig dae lank … regoor die Israeliete gaan staan (17:16). Noag het na veertig dae die venster van die ark oopgemaak (Genesis 8:6); Moses was 40 dae op Sinai-berg (Eksodus 24:18). Dawid is in goeie Bybelse geselsskap as Hy Goliat konfronteer.
• Hy het Dawid in die naam van die Filistynse gode vervloek (17:43). Een van hierdie gode was waarskynlik Dagon. Goliat en Dagon het iets in gemeen (1 Samuel 5:4). Dagon verloor sy kop voor die verbondsark en Goliat verloor sy kop in die konfrontasie met Dawid.
• Hoekom sou Dawid nou juis vyf klippies opgetel het. Is dit een vir elke boek van die tora (Genesis tot Deuteronomium)? Is dit omdat sekere mense beweer dat Goliat vier broers gehad het? Of was hy maar net versigtig dat as hy die teiken mis hy nog klippies oor het?
• In 2 Samuel 21:19 – 22 lees ons: In ‘n ander geveg teen die Filistyne in Gob het Elganan seun van Jaäre-Oregim van Betlehem vir Goliat die Gatiet doodgemaak. Het ons hier met ‘n teenstrydigheid te doen?
• In 1 Samuel 21:9 duik die swaard van Goliat weer op. Dawid is besig om vir Saul te vlug en kom in Nob aan. Daar was die swaard van Goliat intussen gebêre. Dawid neem die swaard vir hom, want hy het geen wapens gehad nie. Dawid vlug verder en kom in Gat – Goliat se geboortedorp – met Goliat swaard aan.

Let us not be moved by the specious argument, that it is humility to  disallow private judgment, and to have no opinion of our own, that it is the part of the true Christian not to think for himself – J. C. Ryle

Werk vier uur per week

Timothy Ferriss het ‘n baie interessante boek –  The 4-Hour Workweek –  geskryf. Dit gaan nie net oor ‘n beter aftrede nie.Hy sê: “When you run so fast to get somewhere you miss half the fun of getting there.” Hy sê dat te veel van ons vir ons uitbrand as gevolg van werkpatrone wat net nie volgehou kan word nie.

Twee wette – eenvoudig maar moeilik om te implementeer – is die basis van sy teorie

Wet #1: Pareto se wet

Wilfredo Pareto was ‘n kontroversiële Italiaanse ekonoom aan die einde van die 19de eeu. Hy beskryf die 80/20 beginsel: 80% van die resultate in die gevolg van 20% van die insette. Die teenoorgestelde is ook waar: 80% van jou probleme kom uit 20% van jou bronne. Die doel van die wet is eenvoudig: verhoog jou onderskeidingsvermoë en word minder aktief. Luister na Ferriss:  “Being busy is a form of laziness—lazy thinking and indiscriminate action. Being overwhelmed is often as unproductive as doing nothing, and is far more unpleasant.”

Wet #2: Parkinson se wet

Die wet sê: Die taak neem toe in gewaande belangrikheid en ingewikkeldheid in verhouding met die tyd wat daarvoor toegeken is. Jy kan ‘n projek waarvoor twee weke geskeduleer is in 24 uur voltooi, want die kort teikendatum dwing jou om net op die noodsaaklike te fokus. Stel vir jouself kort teikendatums vas – moenie toelaat dat uitstel paniek veroorsaak nie. Hierdie is nie natuurlik nie, want ons glo hoe langer ons werk hoe produktiewer is ons. Ons gebruik tyd sleg, want meeste omgewings moedig ons aan om die volle tyd te gebruik. Om tyd te mors is ‘n slegte gewoonte.

Kom ons voeg die twee wette saam: Identifiseer die paar kritiese take wat lei tot meeste van jou resultate en skeduleer hulle met kort teikendatums. Dit beteken jy kry meer gedoen. Alles goed en wel, behalwe hierdie reëls geld nie as ons met mense werk nie.

When a wise man talks to a fool, two fools are talking. – Joodse spreekwoord

Die klank van stilte

Kom ons kyk na die siening van vier persone in die Bybel:

• Habakuk

Die Here is in sy heilige tempel: almal op aarde moet in sy teenwoordigheid stil wees (2:20)

Soms is die enigste toepaslike reaksie op God se heiligheid stille eerbied.

• Paulus

Paulus bid vir alle mense  – ook dié wat regeer en mag uitoefen sodat ons ‘n rustige en stil lewe kan lei in volkome toewyding aan God en in alle eerbaarheid (1 Timoteus 2:2).

• God

Na Elia se magtige oorwinning oor die profete van Baäl op Berg Karmel dreig Isebel, die koningin. Elia verval in ‘n erge depressie en dreig om sy eie lewe te neem. God praat met Elia, nie in ‘n sterk wind of ‘n aardbewing of ‘n vuur nie, maar in’n fluistering in die windstilte (1 Konings 19:12). God praat in die stilte; die stilte help ons om God se stem te hoor.

• Jesus

Jesaja praat profeties oor Jesus, die lydende dienaar van Jesaja 53: Hy was mishandel, maar het geduldig gebly, hy het nie gekla nie. Soos ‘n lam wat na die slagplek toe gelei word en soos ‘n skaap wat stil is as hy geskeer word, het hy nie gekla nie (53:7). Tydens sy bediening het Jesus die skares onderrig, gelykenisse vertel, vrae gevra, maar tydens sy verhoor bly Hy stil.

Habakuk, Paulus, God en Jesus het almal gedink dat stilte goud werd is. Hoekom?  Dit is baie moeilik om te luister as daar lawaai is en daar is baie lawaai in ons wêreld. Ons het stilte nodig om na God en na ander te luister.

Verbiage is too often the fig leaf which does duty as a covering for theological ignorance. ~ C. H. Spurgeon

God se genade

Soms is dit nodig om God se genade te verdedig – veral teenoor onsself.  Aan die einde van sy eerste brief skryf Petrus: Ek het geskrywe om julle te bemoedig en julle te verseker dat hierdie dinge die ware genade van God is. Staan hierin vas! (5:12). Die kort briefie van Judas help ons. Hy waarsku die kerk teen sekere mense wat ongemerk hulle geledere binnegedring het. Hulle misbruik die genade van ons God. Hulle is goddelose mense en sal veroordeel word. Judas waarsku die kerk teen dwaalleraars, en ons kan hierdie waarskuwings te harte neem.

Hier is sewe waarskuwings waarin Judas ons waarsku om nie God se genade te misbruik nie.

• Verwerp ek die gedagte dat Jesus Christus my enigste Meester en Here is? (Vers 4) Maak dit jou ongemaklik as Jesus opdragte gee? Judas gee nie om om te sê dat hy ‘n dienaar van Jesus Christus is nie – dat Hy gehoorsaamheid van hom (Judas) kan verwag nie.
• Het ek ‘n begeerte om die gesag van die Here te verwerp? (Vers 8). Is ek suspisieus van enige vorm van gesag wat my outonomie mag aantas? As selfs aartsengele gelukkig is onder God se gesag, hoeveel te meer nie ek wat deur genade verlos is nie?
• Erken ek God se gesag om diegene wat nie glo nie, te vernietig? (Vers 5). Erken ek God se gesag om ongehoorsame engele met onbreekbare kettings te bind en hulle in duister dieptes vir die oordeel van die groot dag te hou? (vers 7) Verwerp ek ‘n God wat mense gemaak het en vir hulle plek gereed hou in die duister dieptes, waar hulle ewig sal bly? (vers 13)
• Vertrou ek toenemend op my eie denke: Maar hierdie mense praat lasterlik oor dinge waarvan hulle geen kennis het nie? (vers 10). Glo ons selfs ons eie drome in plaas van God se openbaring in die Bybel? (Vers8)
• Het ek ‘n toenemend siniese siening van Christene ontwikkel wat daartoe lei dat jy hulle beledig? (Vers 8) Is ek deel van die klaers en ontevredenes? (Vers 16). Word ek ‘n spotter? (Vers 18)
• Speel die Gees van God geen rol in my lewe nie? (Vers 19). Maak die Heilige Gees enige verskil in my lewe?
• Weerstaan ek die feit dat ek my lewe  op die allerheigste geloof moet bou? (vers 20). Weerstaan ek die idee dat ek in die liefde van God moet bly: (Vers 21).

Die brief van Judas is relevant vir almal van ons. Maar luister net hoe eindig hy sy brief: Aan Hom wat magtig is om julle van struikeling te bewaar en julle onbevlek  en met vreugde sy heerlikheid te laat aanskou, aan die enigste God, ons Verlosser deur Jesus Christus ons Here, aan Hom behoort die heerlikheid en die majesteit, en die krag en die mag, van alle ewigheid af, ook nou en tot in alle ewigheid! Amen.