Knowledge is indispensable to Christian life and service. If we do not use the mind that God has given us, we condemn ourselves to spiritual superficiality and cut ourselves off from many of the riches of God’s grace.”—John Stott

Verskeidenheid van lyding

Tim Keller het pas ‘n belangrike boek – Walking with God through Pain and Suffering (2013) – geskryf waarin hy die vraag waarom daar pyn en lyding is die wêreld is, hanteer. Hierdie is sekerlik ‘n vraag wat almal van ons interesseer en waarop min van ons ‘n goeie antwoord kan gee. Ek glo dat in hierdie boek baie van ons vrae beantwoord sal word. Ek gaan dus ‘n hele aantal blogs hieroor skryf.

Lyding is ‘n belangrike manier om te groei. Mense wat maar min in hulle lewe gely het, is dikwels onbewus van hulle sterk- en swakpunte, hulle is naïef oor die menslike natuur en die lewe en hulle is baie kwesbaar. Onthou: lyding verdiep ons nie outomaties nie. Ou spreekwoord: The same sun that melts wax hardens clay. Dieselfde traumatiese ondervinding kan die een mens vernietig en die ander sterker maak. Hoe kan ek lyding hanteer dat dit my versterk?

Daar is ‘n verskeidenheid as die Bybel oor pyn en lyding skryf. Baie soorte lyding en ook ‘n groot verskeidenheid van reaksies op lyding word bespreek. Mense wat ly kom ook met verskillende temperamente. Daarom kan ons nie ‘n enkele templaat gebruik vir die hantering van lyding en hartseer nie. Maar die mens soek altyd formules oor hoe om lyding te hanteer. Maar elkeen wat ly het nie dieselfde medisyne nodig nie.

Breedweg beskryf die Bybel vier soorte lyding:

1.Lyding wat ons oor onsself bring – voorbeelde Dawid en Jona

Jona het twee traumatiese gebeure ondervind. Jona weier om God se roeping te gehoorsaam en vlug. ‘n Groot storm tref hom op see. Later stuur God vir Jona ‘n komkommerplant om vir hom skaduwee te gee. Die volgende môre stuur God ‘n wurm en die plant verdroog. Jona was kwaad omdat God Nineve nie verwoes het nie. God gebruik hierdie negatiewe ondervindings om vir Jona op die boosheid van sy hart te wys. God stuur ‘n spesifieke boodskap na Dawid oor sy verhouding met Batseba en die moord van haar man – hulle jong seun sterf. Wat hulle moes leer is berou oor wat hulle verkeerd gedoen het

2.Lyding as gevolg van verraad – voorbeelde Paulus en Jeremia.

Paulus en Jeremia het hulle goed gedra en tog ly hulle as gevolg van verraad en aanvalle van ander. Paulus is voortdurend geslaan en in die tronk gegooi. Hy word deur sy eie mense en die heidene aangeval. Lees net 2 Korintiërs 11:23 – 29 om te sien wat hy alles moes deurmaak.

In Jeremia 20:1 – 6 lees ons wat Jeremia alles moes deurmaak: hy is in ‘n blok vasgeskroef en later in ‘n put gegooi. Openbare kritiek op die regering of godsdienstige en kulturele instellings kan in baie lande lei tot swaarkry. Mense word aangeval omdat hulle ‘n ongewilde saak steun. Die swaarste is egter as ‘n persoonlike verhouding skipbreuk ly en jou “vriend” probeer om jou reputasie af te breek. Hierdie persoonlike verraad kan mense bitter maak. Jeremia en Paulus moes leer om te vergewe.

3.Lyding as gevolg van verlies – Marta en Maria

Marta en Maria het hulle broer, Lasarus, verloor. Hulle is hartseer en treur oor hom. Hierdie vorm van lyding en hartseer ondervind alle mense op een of ander stadium in hulle lewens. Hierdie vorm van lyding kan baie probleme skep. Wat moet ek doen? Ek kan my hartseer hanteer deur my hart en gedagtes te rig op die hoop en vertroosting wat my geloof bied. Ons wil hê, broers, dat julle nie onkundig moet wees oor wat met die ontslapendes gaan gebeur nie. Dan sal julle ook nie treur nie, soos die ander mense wat geen hoop het nie (1 Tessalonisense 4:13).

4.Lyding is ‘n misterie – voorbeeld Job

Hoekom Job gely het, is ‘n misterie. Mense noem dit sinlose lyding. Die Bybel gee baie aandag aan hierdie vorm van lyding. Al hierdie dinge het oor ons gekom, hoewel ons U nie vergeet het nie en aan u verbond nie ontrou was nie. Ons het nie afvallig geword nie en van u pad nie afgewyk nie. Tog het U ons verwoes; ons land het ‘n puinhoop geword; U het die donker oor ons laat toesak … Waarom draai U u rug vir ons? Waarom steur U U nie aan ons ellende en smaad nie? (Psalm 44:18 – 20, 25). Hierdie uitroep van die psalmis kry ons ook in boeke soos Jeremia en Habakuk … en Job.

Job se kinders sterf, hy verloor al sy rykdom. Nêrens lees ek dat dit as gevolg van Job se sondes of verraad of vervolging was nie. Gebeur dit word mense dikwels kwaad vir die lewe en vir God. Toe Job se lewe uitmekaar val, soek hy ‘n spesifieke sonde waarvoor hy gestraf word. Wat wou God vir hom hierdeur leer? Hier word lyding gebruik om Job te laat groei en vir God se heerlikheid. Hy soek tevergeefs na ‘n oorsaak vir sy lyding. Hy word gebring by ‘n plek waar hy God sou gehoorsaam omdat Hy God is. As dit met my gebeur, beteken dit, soos vir Job, ‘n lang reis. Job se lyding vereis eerlike gebed, huil en harde werk om God onder alle omstandighede te vertrou.

Daar is verskillende soorte lyding. Maar daar is ook mense met verskillende temperamente wat hulle reaksie tot lyding beïnvloed. Daaroor volgende keer.

The high-minded man must care more for the truth than for what people think. -Aristoteles, filosoof (384-322 vC)

Diversiteit op die pad wat ek loop

Tim Keller het pas ‘n belangrike boek – Walking with God through pain and suffering (2013) – geskryf waarin hy die vraag waarom daar pyn en lyding is die wêreld is, hanteer. Hierdie is sekerlik ‘n vraag wat almal van ons interesseer en waarop min van ons ‘n goeie antwoord kan gee. Ek glo dat in hierdie boek baie van ons vrae beantwoord sal word. Ek gaan dus ‘n hele aantal blogs hieroor skryf.

Elke persoon se lyding is uniek en elkeen moet ‘n verskillende pad ontdek om daardeur te kom. Die probleem is dat mense wat probeer help sake dikwels vererger. Baie hiervan het met teologie te doen. Sommige waarhede wat voorgehou word, is waar maar irriterend en maak my moedeloos. Baie van wat Job se vriende oor God sê, is waar, maar dit bly abstrak. Geen wonder Job sê vir hulle: Julle is almal maar hopelose troosters (16:2).

God veroordeel hulle ook. Hoekom? Alhoewel hulle stellings waar is, word dit ontoepaslik gebruik. Hulle gebruik teologiese argumente wat eerder seermaak as genees. Dit is nie die teologie se skuld nie, maar dit is mense wat dit op die verkeerde tyd of op die verkeerde manier gebruik.

Daar is mense wat ly en dan hulleself bejammer – hulle voel soos ‘n martelaar. Hulle moet met deernis reggehelp word. Daar is ander wat ly en skuldig voel – hulle haat hulleself. Hulle het versekering nodig.

Daar is baie waarhede in die Bybel oor lyding, maar hulle moet gebruik word na gelang van die omstandighede en die persoon se temperament. Everything is needful that he sends; nothing can be needful that he withholds (John Newton).

Daar is meer as een pad deur die vallei. God, die volmaakte gids, sal jou help om die regte pad vir jou te loop.

In the end, we will remember not the words of our enemies, but the silence of our friends.”

– Martin Luther King, Jr.

Drie in die vuuroond

In Daniël 3 lees ons van Daniël se drie vriende in die brandende oond. Koning Nebukadnesar maak ‘n enorme goue beeld. Met die inwyding van die beeld is almal daar. Hulle kry ‘n opdrag dat as hulle die geluid van musiekinstrumente hoor hulle voor die beeld moet buig en dit aanbid. Sadrag, Mesag en Abednego doen dit nie. Nebukadnesar is woedend en laat die drie kom. Op sy vraag waarom hulle nie die beeld aanbid nie, antwoord hulle: Ons het ons God vir wie ons dien. Hy het die mag om ons te red uit die brandende oond, en Hy sal ons ook red uit u mag. Selfs as Hy dit nie doen nie, moet u weet dat ons u god nie sal dien nie, die goue beeld wat u laat oprig het, nie sal aanbid nie. Is hier nie ‘n bietjie van ‘n paradoks in hulle antwoord nie?  Aan die een kant is hulle seker dat God hulle sal red; aan die ander kant … as Hy dit nie doen nie.

Hulle vertroue was in God en nie in hulle beperkte verstaan van wat Hy sou doen nie. Hulle weet God is onder geen verpligting om volgens hulle beperkte wysheid op te tree nie. Hulle vertrou vir God – Hy weet beter as hulle wat moet gebeur.

Groot Bybelfigure soos Abraham, Josef en Dawid het nie altyd gekry waarvoor hulle gebid het nie. Ons vestig dikwels ons hoop op ons eie agenda en nie op God alleen nie. Ons hoor dikwels gelowiges sê: Ek weet dat God my sal red. Dit is dikwels ‘n teken van onderliggende angs en onsekerheid.  Vir die drie vriende maak dit nie saak wat gebeur nie, want hulle weet dat God daardeur verheerlik sou word en hulle sal by Hom wees. God sal hulle van of deur die dood verlos. Hulle grootste vreugde was om God te verheerlik en nie om Hom te gebruik om te kry wat hulle graag wou hê nie. Daarom was hulle sonder vrees.

Toe Nebukadnesar die drie vriende van Daniël se reaksie hoor het hy wit geword van woede. Hy gee opdrag dat die oond sewe maal warmer gemaak moet word as gewoonlik.  Hy laat die drie vasbind en kry sterk manne om hulle in die oond te gooi. Die oond was so warm dat die manne wat hulle moes ingooi deur die vlamme doodgebrand is.

Nebukadnesar spring verskrik op: Maar ek sien dan vier manne wat vry en ongedeerd rondbeweeg in die vuur, en die vierde lyk soos ‘n hemelwese. Hierdie vierde man trek Nebukadnesar se aandag. Die rede waarom die drie vriende in die vuur kon rondloop, is as gevolg van die vierde wese. Ons lees ook dat Hy nie saam met die ander drie by die oond uitkom nie. Nebukadnesar eer die God van die drie vriende: Hy wat sy engel gestuur het en sy dienaars gered het.

In die Ou Testament lees ons op ‘n paar plekke van die engel van God. In Eksodus 3 verskyn die Engel van die Here aan Moses uit die brandende doringbos. In Josua 5 sien Josua die leëraanvoerder van die Here. In Rigter 13 verskyn die Engel van die Here aan Manoag, die vader van Simson. Om hierdie engel te sien is soos om vir God te sien.

Jesus Christus kom as baba na die aarde toe om by ons swakke, sterflike mense te wees. Hier op aarde sterf Hy uiteindelik aan die kruis. Hy word verdoem tot ‘n pynlike dood – in ons plek. Maar anders as met Daniël se drie vriende is Hy alleen: My God, my God, waarom het U My verlaat (Markus 15:34). Jesus ly nie net saam met ons nie, maar ook vir ons.

Omdat Jesus Christus aarde toe gekom het en deur die vuur gegaan het – gestraf is vir wat Hy nie verdien het nie – kan Hy saam met my, onsuiwer mens wat dit nie verdien nie – in die vuur wees.