Be often among the godly. They are the salt of the earth, and they will season you. —Thomas Watson

 

Psalm 34(3)

[Ek gaan dwarsdeur van die Nuwe Testament en Psalms. ‘n Direkte Vertaling van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika (2014) gebruik maak.] Ek gaan ‘n paar blogs aan hierdie psalm spandeer.

Billy Graham lees elke maand al 150 psalms. Vir hom het hulle duidelik ‘n besondere betekenis. Meeste van ons, ek ingesluit, lees die psalms nie so sistematies nie – ons pik hier en pik daar. Daarom het ek besluit dat ek hierdie jaar ‘n bietjie dieper in die psalms wil delf. Ek het veral gebruik gemaak van John Goldingay se drie-volume kommentaar – Psalms.

 

34:8 – 15: Bevele

Hierdie gedeelte bevat opdragte terwyl 34:16 – 23 hoofsaaklik stellings bevat.

 

Zajin

⁸Die engel van die Here vorm ‘n laer rondom mense wat vir die Here ontsag het, en Hy red hulle.

Om die Here te eerbiedig beteken dat ek hulp van Hom soek. Hierdie hulp lei uiteindelik tot verlossing. Die engel van die Here is betrokke by die verdediging van die Here se mense. Hy tref ook diegene wat die Here se mense aanval. Hierdie engel vorm ‘n laer rondom mense – beteken waarskynlik dat hierdie leier nie alleen is nie, maar baie het wat hom bystaan.

 

Tet

⁹Beproef dit en ervaar: Die Here is goed, gelukkig is die mens wat by Hom skuil.

Beproef dit en ervaar dat die Here goed is, beklemtoon weer die idee van by die Here hulp soek.

 

Jod

¹⁰Julle moet ontsag hê vir die Here, julle wat aan Hom toegewy is; want wie vir Hom ontsag het, ly geen gebrek nie.

Hier kry ons ‘n verdere opdrag. Let op dat die psalmis twee maal na ontsag verwys. Julle wat aan Hom toegewy is, kan ook met heiliges vertaal word. Heiliges is die naam vir diegene wat die Heilige gekies het. Om die Here met ontsag te behandel, beteken dat ons ons so moet gedra dat dit ooreenstem met ons posisie as mense van die Heilige. Ly geen gebrek nie, beteken dat hulle al die goeie dinge het.

 

Kaf

¹¹Jong leeus kry swaar en ly honger, maar wie smekend tot die Here nader, ly geen gebrek aan alles wat goed is nie

Hier word die punt verder beklemtoon met twee stellings:

• Leeus, ten spyte van hulle krag, kan honger ly. Net so kan mense wat van die Here afdwaal gebrek ly.
• Ten spyte van ‘n gebrek aan hulpbronne het mense wat hulle hulp by die Here soek alles wat hulle nodig het.

 

Lamed

¹²Kom, kinders, luister na my, ontsag vir die Here sal ek julle leer.

Hierdie opdrag moedig mense aan om oop te wees en te leer van ontsag vir die Here. Die Here is waar ons hulp soek – nie by ander gode nie. Die veronderstelling in hierdie psalm is dat so ‘n gesindheid nie maklik is nie. Mense is altyd in die versoeking om beheer oor hulle eie lewe en bestemming en behoeftes te wil oorneem. Hierdie uitnodiging is gerig aan kinders.

 

Mem

¹³Wie is die mens wat lewe begeer, graag jare wil hê om die goeie te ervaar?

Motivering is die sleutel van die opdragte in hierdie psalm. Wat wil jy regtig hê? Die psalm sien nie ontsag vir die Here as ‘n manier om menslike liefde vir die lewe en sy goeie dinge te beperk nie. Inteendeel: dit is die sleutel tot hierdie dinge. Die vraag is: Is daar iemand wat entoesiasties is oor ‘n lang lewe en om die goeie dinge van die Here te sien?

 

Nun

¹⁴ Weerhou jou tong van die kwaad en jou lippe van leuens praat.

Hier word gesag vir die Here verder verduidelik. Slegte gedrag lei tot slegte ondervindings. Slegte gebruik van taal hier beteken dat jou woorde oneerlik is. Dit dui dus op oneerlikheid in ons verhouding met ander mense, maar veral in ons verhouding met God.

 

Samek

¹⁵Vermy die kwaad, doen die goeie; soek vrede en jaag dit na.

Ons moet ons rug op hierdie slegte dinge draai en goeie dinge doen. Ons moenie soos van die ou koning van Israel doen en ons na ander gode draai nie. Draai jou rug op die kwaad en draai jou na goeie dinge is die sleutel.

 

Hierdie gedeelte herinner sterk aan Spreuke. Ook die kinders en jongmense word ingetrek in die kring van hulle wat moet deel in die vreugde van die verlostes. Die ware lewe waarna elke jongmens smag, kan hier op aarde geniet word: ‘n lang lewe en die goeie as vrug van ‘n mens se werk. Dit kom egter nie sommer vanself nie. Dit vereis selfdissipline: nie kwaadpraat nie; bly weg van die kwaad af; doen wat goed is; soek vrede en bevorder dit. Deur dit te doen, bewys die mens dat hy een van die regverdiges is. ‘n Positiewe lewensgesindheid, soos blyk uit die mens se diens aan die Here, sy toewyding en verbondenheid aan die Here, bring ware geluk.

 

 

Vader Zossima in Fyodor Dostoevsky se The Brother Karamazov sê: Above all, don’t lie to yourself. The man who lies to himself and listens to his own lie comes to such a pass that he cannot distinguish the truth within him and around him, and so loses all respect for himself and others.

Die anatomie van ongeloof

Die kern van die anatomie van ongeloof, volgens die Bybel, is die doelbewuste misbruik van die waarheid. Mense is beide soekers van en verdraaiers van die waarheid. Die Bybel gebruik sterk woorde om ongeloof mee te beskryf. Die kern van ongeloof is sonde en ongehoorsaamheid. Miga beskuldig die vals leiers van Israel: Julle wat die regspraak minag en alles verdraai (3:9).

 

In die Skrif kry ons vier temas wat soos ‘n goue draad deur die beskrywing van sonde loop.

 

1. Ongeloof misbruik die waarheid deur dit doelbewus te onderdruk.

Laat ons staan, ons weier om u wil te ken (Job 21:14).

Jy wat ‘n afkeer het van wat Ek jou leer en jou nie steur aan wat Ek sê nie (Psalm 50:17).

Ons sien hier dat ongeloof die waarheid vasgryp en stil maak.

 

2. Ongeloof misbruik die waarheid deur doelbewuste uitbuiting

Hier word die waarheid nie net onderdruk nie, maar verdraai vir die mens se eie doelwitte en agenda.

Jou prag het jou hooghartig laat word, jou stralende glans het jou jou wysheid laat verloor (Esegiël 28:17).

Julle wat die regspraak minag en alles verdraai (Miga 3:9).

 

3. Ongeloof misbruik die waarheid deur doelbewuste omkering

Ongeloof draai die waarheid onderstebo. Nou glo ons ons eie leuen eerder as God se waarheid.

In an ultimate sense the self never knows anything against itself (Reinhold Niebuhr)

Calvyn verwys na die menslike hart as ‘n fabriek wat afgode maak. Hierdie optrede van omkering beteken dat die skepsel in plaas van die Skepper aanbid word.

Julle is agterstevoor met alles, asof die pottebakker die klei is. Die maaksel kan mos nie vir sy maker sê: “Hy het my nie gemaak nie”; die kleipot kan mos nie van die pottebakker sê: “Hy weet nie wat hy doen nie: (Jesaja 29:16)

In jou hooghartigheid het jy gesê: ‘Ek is ‘n god, ek woon op die woonplek van die gode, omring deur die see.” (Esegiël 28:2)

 

4. Ongeloof misbruik die waarheid deur doelbewuste misleiding wat in selfmisleiding eindig

Ongeloof vervaardig illusies – waanbeelde.

Only humans, it seems, have the capacity to live as something other than what they are (N. T. Wright)

In die dwaas se oë is sy eie pad die regte (Spreuke 12:15)

Die hart is bedriegliker as enigiets anders, hy is ongeneeslik; wie kan hom verstaan? (Jeremia 17:9)

 

Ongeloof is nie ‘n teoretiese of neutrale wêreldsiening wat mense toevallig aanvaar nie. Sonde onderdruk, mislei en keer die waarheid onderstebo. Sonde beteken dat ons onsself mislei.

 

 

Where there is patience and humility, there is neither anger nor vexation – Franciskus van Assisi

 

Vrae teenoor stellings

Die openingswoorde van die slang aan Eva was ‘n vraag: Het God werklik gesê julle mag van geen boom in die tuin eet nie (Genesis 3:1). Ons lees die slang was listiger as al die wilde diere. Hy weet dat Eva se vertroue in God volledig was, maar onskuldig en ongetoets. As die Satan haar onmiddellik weerspreek het, sou daar ‘n kop-aan-kop botsing gevolg het. Dit sou God se woord teen die slang se woord gewees het – en die slang sou verloor het.

 

Het God werklik gesê. ‘n Vraag is altyd meer ondermynend as ‘n stelling – hulle is indirek. ‘n Goeie vraag is nie so ooglopend nie en waarheen dit lei, is onduidelik. ‘n Vraag kry jou ook betrokke. ‘n Stelling kan jy aanvaar of verwerp. ‘n Vraag, daarenteen,  daag ons uit en prikkel ons belangstelling – ons wil sien waarheen dit lei.

 

Om God tromp-op te loop, sou ‘n ramp gewees het. Maar deur ‘n vraag wat heel onskuldig klink te vra, gee aan die Satan ‘n vastrapplekkie. Hierdie sou stadig maar sekere uitbrei. Het God werklik gesê. Met hierdie vraag laat hy Eva spekuleer oor wat God werklik in gedagte gehad het. Eers daarna, as Eva die aas gesluk het, waag die Satan dit om God te weerspreek: Julle sal beslis nie sterf nie, maar God weet dat julle oë sal oopgaan die dag as julle van daardie boom eet en dan sal julle soos God wees deurdat julle alles kan ken.

 

Aan die einde van hierdie ontmoeting was Eva se vertroue nie meer absoluut nie. Sy het die aas gesluk deur vir God te wantrou en deur haarself as arbiter tussen God se woord en Satan se woord te stel. Sy glo dat sy die vermoë het om tussen hulle te oordeel. Sy glo dit sal geen skade doen om van die verbode vrugte te eet nie. Sy het ‘n eksperiment nodig om te besluit wie praat die waarheid – God of die Satan.

 

Adam en Eva se ongehoorsaamheid behels twee dinge wat op ons almal van toepassing is.

• Sonde is die aanspraak dat ek reg is. My manier om dinge te sien, is reg. Enigeen wat van my verskil, is verkeerd – ook God.
• Sonde is die doelbewuste teregwysing van God en van sy manier van hoe dinge gesien moet word. Ons sien nie meer vir God soos Hy werklik is nie.

 

Sonde moet homself altyd regverdig. Om ons te verskoon, moet ons God aankla. Dit is tyd dat ons weer verantwoordelikheid aanvaar vir wat ons doen. Daarom moet ons ons sonde bely. Dawid het dit geweet:

Teen U, teen U alleen het ek gesondig en gedoen wat verkeerd was in u oë,

Sodat U gelyk sal hê as U uitspraak lewer, volkome reg wanneer U oordeel (Psalm 51:6).

 

 

 

When we meet people, hear stories, and see faces of injustice like this around the world, it is altogether right for us to respond with compassion, conviction and courage – David Platt

 

Psalm 34(2)

[Ek gaan dwarsdeur van die Nuwe Testament en Psalms. ‘n Direkte Vertaling van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika (2014) gebruik maak.] Ek gaan ‘n paar blogs aan hierdie psalm spandeer.

Billy Graham lees elke maand al 150 psalms. Vir hom het hulle duidelik ‘n besondere betekenis. Meeste van ons, ek ingesluit, lees die psalms nie so sistematies nie – ons pik hier en pik daar. Daarom het ek besluit dat ek hierdie jaar ‘n bietjie dieper in die psalms wil delf. Ek het veral gebruik gemaak van John Goldingay se drie-volume kommentaar – Psalms.

 

34:2 – 4: Die aanvanklike onderneming van lof

Alef

²Ek wil die Here die hele tyd prys, my mond is voortdurend vol van sy lof.

Hierdie verwys na ‘n liggaamshouding van aanbidding en ‘n hoorbare uitspreek van lof.  Hele tyd en voortdurend beklemtoon dat lof aan die Here sonder ophou moet wees.

 

Bet

³In die Here sal ek roem; verdruktes sal dit hoor en hulle verheug.

Die getuienis spreek veral die verdruktes/swakkes aan. As gevolg van hierdie getuienis word hulle aangemoedig om hulle gesindhede te verander. Dit gaan nie net oor die oordrag van kennis nie, maar hierdie onderrig moet vrugte dra – vreugde.

 

Gimel

⁴Roem saam met my in die grootheid van die Here, ja, laat ons saam sy Naam verheerlik.

Hier gaan dit oor roem en verheerlik. Lof kry ons in die liggaam van gelowiges verspreid oor tyd.

 

34:5 – 7: Die Here tree op

Die psalmis praat hier van ‘n geleentheid toe die Here opgetree het. Hierdie is toepaslik, nie net vir die persoon wat hierdie ondervinding gehad het nie,  maar ook vir ander. Die aanbidder was swak/verdruk; hy word deur skrikwekkende omstandighede bedreig. Hy bid; die Here luister; die Here antwoord; die Here red.

 

Dalet

⁵Ek het die Here smekend genader en Hy het my geantwoord; uit al my verskrikkinge het Hy my gered.

Hierdie vers som die wese van getuienis op: ek bid – nader die Here smekend; God reageer; God red. Die reaksie op ons gebede bestaan uit woorde en dade – God antwoord, maar Hy red ook. Hy red my van die voorwerp van verskrikking en nie net van die gevoel van verskrikking/bedreiging nie.

 

He

⁶Verdruktes kyk na Hom en hulle gesigte straal; hulle hoef nie verleë te wees nie.

Verdruktes verwys na die verdruktes in vers 3. Kyk na die Here is dieselfde as om hulp by Hom te soek. Hier het ons ‘n visuele beeld.  Eerstens word daar na die Here gekyk; hulle (die mense wat kyk) se voorkoms verander: hulle gesigte straal.  Hierdie nuwe voorkoms veroorsaak dat hulle nie verleë hoef te wees nie.

 

Zajin

⁷Hierdie magtelose het geroep en die Here het gehoor, en uit al sy benoudheid het Hy hom verlos.

Hier word die aanbidders as magteloos geïdentifiseer. Dit mag impliseer dat hulle onderdruk word.