Die tien gebooie: Wanneer meer minder is

(A. W. Tozer).

Die tien gebooie: Wanneer meer minder is

(Eksodus 20:17).

 

Die Hervormers het hierdie gebod as ‘n opsomming van die vorige vyf gebooie gesien – dit beskryf ons plig teenoor ons naaste. Luther gaan so ver as om te sê dat hierdie gebod die finale hou is vir diegene wat dink hulle staan nog na die vorige nege gebooie. Die Heidelbergse Kategismus volg hierdie benadering: Selfs die geringste begeerte of gedagte teen enige gebod van God mag nooit in ons hart opkom nie. Ons moet altyd en heelhartig vyande van alle sonde wees en ‘n begeerte tot alle geregtigheid hê. Hierdie gebod is dan eintlik ‘n herformulering van al die gebooie.

(Hebreërs 13:5 – 6). Die Hebreërskrywer se oproep vir tevredenheid berus nie op iets sentimenteel nie, maar op God se belofte om ons nooit te verlaat nie – God se volharding met ons ten spyte van ons sonde en opstandigheid. Maar die evangelie gaan nie oor positiewe denke en selfbeeld nie.

Dit lyk nie asof Christene anders leef of dink as nie-Christene nie. Barna bevind in een van sy opnames dat Christene has fallen prey to materialism, hedonism, secular humanism and even to a jaded form of Christianity that rejects much of the commitment required of faithful servants.

Ons moet weer leer om tevrede te wees met wat ons het .

Volgende keer ‘n kort afsluiting van hierdie reeks oor die Tien Gebooie



Die Tien Gebooie: Praat die waarheid

Charles Spurgeon

Die Tien Gebooie: Praat die waarheid

(Eksodus 20:16)

 

  • Die waarde van ‘n persoon se naam. Mense se name moet teen skinder en misleiding beskerm word. In die antieke wêreld was ‘n goeie naam noodsaaklik vir oorlewing. ‘n Goeie naam is meer werd as groot rykdom, die goeie gesindheid van ander meer as silwer en goud (Spreuke 22:1). Baie mense sien skinder as geen probleem solank as wat ons net ons doel bereik! As waarheid deur vals getuienis vervang word, belemmer dit verhoudings.
  • Die waarde van ‘n persoon se woord. Jesus sê: Dit is nie wat by die mond ingaan wat die mens onrein maak nie. Maar wat by die mond uitkom, dit maak ‘n mens onrein (Matteus 15:11). Woorde is simbole van ons geestelike toestand.
  • Die waarde van die waarheid self. Dit is ‘n lastigheid, want die moderne mens glo nie meer dat daar so iets soos die absolute waarheid is nie – net persoonlike voorkeure.

    • Maar nou weet ons dat die waarheid kan seermaak en verhoudings bederf as dit op die verkeerde tyd en plek gebruik word. maar wat word dan van ons verwag?

    • Openheid. Dit beteken nie dat ons alles wat ons van iemand hoor, moet glo nie. Aanvaar sy onskuld tot andersins bewys. Laat dit vir julle ‘n saak van eer wees om rustig te lewe, julle met julle eie sake besig te hou en self in julle lewensonderhoud te voorsien (1 Tessalonisense 4:11). Openheid vereis steeds dat ek hoflik optree. Openheid beteken nie naïewe, sentimentele optimisme nie.
    • Standvastigheid. Dit beteken dat as ek van die waarheid oortuig is, ek daaraan vashou. Dit beteken nie dat ek aan vals waarhede uit die verlede vashou nie. Christene moet hulle geloof toets – is dit die waarheid?

    In die Nuwe Testament is hierdie gebod uitgebrei om dinge soos iemand se woorde te verdraai, ‘n kwaadsteker te wees en om iemand onverhoord te help veroordeel in te sluit. Alle vorme van lieg en bedrieg word deur hierdie gebod verbied. My naaste se eer en goeie naam moet ek na my vermoë verdedig en bevorder (Heidelbergse Kategismus).

    – T. S. Elliot

    Volgende keer kom ons by die tiende gebod.



    Die Tien Gebooie: Vertrou op God se voorsiening

    Charles Spurgeon

    Die Tien Gebooie: Vertrou op God se voorsiening

    (Eksodus 20:15).

     

    Calvyn sê dat ons reg en geregtigheid aan ons naaste verskuldig is, want hy is ook ‘n beelddraer van God. Die Bybelse siening is een van verantwoordelikhede en nie een van regte nie. Die tien gebooie spel uit wat ons ons naaste skuld en nie wat ons van hom kan verwag nie. Van ons word verwag om ons naaste se reg op privaat eiendom te respekteer. As dit ‘n misdaad is om iets van iemand te steel, het daardie persoon tog die reg om daardie ding te besit.

    Maar daar is ook ‘n ander beginsel te sprake: God is soewerein oor alles wat Hy gemaak het. Ons is dus in werklikheid nie eienaars nie, maar rentmeesters. Om te misluk in ons rentmeesterskap beteken in werklikheid dat ons van God en ons naaste steel.

    Hoe oortree ons dan hierdie gebod? Luther sê ons oortree die gebod as ons ons naaste uitbuit – iets wat tot ‘n verlies vir hom lei. Ons steel nie net as ons iemand se besittings vat nie, maar as ons hom in besigheid uitbuit. Luister na Luther: “If we look at mankind in all its conditions, it is nothing but a vast, wide stable full of great thieves.” Hy verwys hier onder andere na swendelaars. Hierdie is dikwels gesiene mense in ons samelewing.

    Die Heidelbergse Kategismus sê: God verbied nie slegs die diefstal en roof wat die owerheid straf nie, maar Hy beskou ook as diefstal al die skelmstreke en liste waardeur ons probeer om ons naaste se besittings in die hande te kry. Dit kan gebeur met geweld of ‘n skyn van reg, soos vervalsing van gewigte, lengtemaat, inhoudsmaat, goedere, geld, deur woeker of enige middel wat God verbied. Hy verbied ook alle gierigheid en alle misbruik en verkwisting van sy gawes. Die Heidelbergse Kategismus stel dit ook positief: Ek moet die belange van my naaste, waar ek kan en mag, bevorder en hom so behandel soos ek wil hê dat hy my moet behandel. Daarby moet ek ook my werk getrou doen, sodat ek behoeftiges in hulle nood kan help.

    Dit gaan dus in hierdie gebod nie net oor diefstal nie. Ons kan natuurlik op verskillende maniere steel – bedrog, buitensporige krediet (ek koop dinge wat ek weet ek nooit sal kan betaal nie), buitensporige pryse vir goedere (ons glo solank iemand bereid is om die prys te betaal, is alles reg), deur goedkoop arbeid te gebruik – veral kinders, ens. Luther het gesê dat ‘n Christen skoenmaker ‘n goeie skoen moet maak en dit teen ‘n billike prys moet verkoop. ‘n Moderne metode van steel is deur buitensporige rente te vra.

    Steel is dus ‘n veel breër begrip as wat ons normaalweg dink.



    Die Tien Gebooie: Tot die dood ons skei

    (Martin Luther).

    Die Tien Gebooie: Tot die dood ons skei

    (Eksodus 20:14)

    George Barna het reeds jare gelede bevind dat daar geen verskil tussen die leefwyse van Christene en ongelowiges is nie.

    Barna sê dat alhoewel Christene glo dat die huwelik intrinsiek ‘n belangrike instelling is, gee hulle toe aan sosiale en ekonomiese druk wat huweliksverhoudings uitdaag.

    Wat is egbreuk? Ons dink daaraan in wetlike en tegniese terme.

    Die Heidelbergse Kategismus (Vraag 109) vra: Verbied God met hierdie gebod niks meer as net egbreuk en sulke skandes nie? Die antwoord: Omdat beide, ons liggaam en siel, ‘n tempel van die Heilige Gees is, wil God dat ons altwee rein en heilig bewaar. Daarom verbied Hy alle onkuise dade, gebare, woorde, gedagtes, luste en alles wat ‘n mens daartoe kan verlei.

    Maar daar is ook ‘n positiewe verwagting van hierdie gebod. Dit sluit in:

    • Wedersydse liefde – die huwelik is nie net wetlike ooreenkoms nie.
    • Seksuele trou
    • Gemeenskaplike eiendom – ons moet met mekaar deel. Dit geld nie net vir materiële dinge nie, maar ook drome, probleme, vrese, hoop, bekommernisse, ens.
    • Die opleiding en opvoeding van die kinders.
    • Dra mekaar se swakhede met ‘n begeerte om hulle te verwyder.

    Volgende keer kyk ons na: Jy mag nie steel nie.