Hoe hanteer ek lyding? (5)

I have nothing new to teach the world. Truth and non-violence are as old as the hills. All I have done is to try experiments in both on as vast a scale as I could. -Mohandas Karamchand Gandhi (1869-1948)

Hoe hanteer ek lyding? (5)

Wat vir die wêreld die onsin van God is, is groter wysheid as die wysheid van mense, en wat vir die wêreld die swakheid van God is, is groter krag as die krag van mense (1 Korintiërs 1:25)

Die beste argument teen ateïsme het niks met logika of die wette van fisika te doen nie. Ludwig Feuerbach, in die 19de eeu, het gesê dat God ‘n projeksie is van alles wat goed is en van alles waarvoor die menslike hart hoop. Mense neem dit waaraan hulle waarde heg, hulle drome, hulle wense en sit dit in die hemel en noem dit God. God word nou die somtotaal van wat ons hoop waar sal wees.

Ons kry mense wat glo dat God hulle persoonlike, politieke, nasionale en ideologiese simpatie moet deel. Maar Maria het nie aan so ‘n projeksie geboorte geskenk nie. Sy gee geboorte aan ‘n Seun wat ‘n man geword het. Sy bestaan en impak word bevestig deur baie geskiedkundige rekords. Hierdie argument verloor sy krag die oomblik as God nie is wat ons wil hê Hy moet wees nie. Die gekruisigde Jesus lyk nie soos iets wat ons wil hê nie. Hy is die antitese van ons hoop en drome. Jesus sê self: As ‘n koringkorrel nie in die grond val en sterf nie, bly hy net een; maar as hy sterwe bring hy ‘n groot oes in (Johannes 12:24). Of die psalmis: U het my verbrysel; laat my weer jubel (51:10). Om dood te gaan om vrugte te dra; om verbrysel te word? Aaklig. Ons wil plesier en mag en vreugde hê – nie lyding nie.

Geen mens sou met hierdie idee van God na vore gekom het nie. Hierdie vreemde aard van die evangelie is bewys van sy waarheid.

Hoe hanteer ek lyding? (4)

Hoe hanteer ek lyding? (4)

Lyding is sekerlik een van die ernstigste probleme waarmee ‘n Christen gekonfronteer word. Hoe kan ‘n liefdevolle God lyding toelaat. Ek gaan ‘n hele aantal blogs hieraan wy. In die proses gaan ek onder andere van Tullian Tchividjian (Billy Graham se kleinseun) se boek Glorious Ruin (2012) gebruik maak.

Ons kultuur hou nie van lyding nie – maak nie saak dat dit onvermydelik is nie. Die bewuste vermyding van pyn is een ding; die totale onverdraagsaamheid of ontkenning van pyn is iets anders. Hoekom is ons so onverdraagsaam?

Omdat ons ‘n obsessie het met persoonlike beheer – ons wil in beheer wees en as ons ly, is ons nie in beheer nie. Ons glo ook dat ons gedurig vooruit moet gaan. Terugslae soos lyding beteken ons gaan nie vooruit nie. Al waarin ons kultuur belangstel, is vooruitgang. Selfs is die kerk word ‘n evangelie van vooruitgang verkondig – ons geloofslewe is primêr ‘n lewe van persoonlike verbetering. “As jy siek word of finansieel swaar kry, is daar iets in jou lewe wat bely moet word.” of “Die rede vir lyding en die gebrek aan ‘n oorvloedige lewe is as gevolg van ‘n gebrek aan geloof.” Ons kry dit ook in ons evangelisasie: “Aanvaar Jesus as jou Here en al jou drome sal waar word.” Tog as ons die Nuwe Testament lees, sien ons eintlik die teenoorgestelde: die lyding van gelowiges gaan toeneem. Die denke wat ongeloof aan lyding koppel, kry ons in die Bybel – maar dit word daar verwerp.

Ons benadering is om te probeer om op verskeie maniere moeilike en pynlike dinge te minimaliseer – of om by hulle verby te loop sonder om hulle in die oë te kyk en te aanvaar. Luther sê dat hierdie benadering does not know God hidden in suffering. Therefore he prefers works to suffering, glory to the cross, strength to weakness, wisdom to folly and, in general, good to evil. Hierdie is die normale siening van mense wat aan beheer verslaaf is – ons sit in die bestuurder se stoel.

Kyk hoe praat hierdie mense oor pynlike ondervindings. As iemand ‘n lelike egskeiding deurloop het, mag sy iets sê soos: “Dit was in ieder geval nooit ‘n goeie huwelik nie.” of “Ek het baie geleer uit hierdie ondervinding.” Hierdie soort rasionalisering probeer om iets sleg, goed te laat klink. Ons wil nie pyn en hartseer in die oë kyk nie; ons wil nie erken dat ons wens die lewe was anders nie, maar ons is magteloos om dit te verander.

‘n Teologie van die kruis, daarenteen, verstaan dat die kruis dié stelling is van God se betrokkenheid in die wêreld. Nou word die moeilike dinge aanvaar; dit kyk direk na pyn. Dit identifiseer God as “versteek in die lyding.” Luther sê nie alleen dat God in ons lyding versteek is nie, maar dat Hy in ons twyfel en angs aan die werk is. Dit is vir ons soms moeilik om dit te aanvaar. Maar diegene wat sukkel en wanhopig is, verstaan dikwels die werklikhede van die Christelike geloof beter as ander mense.

‘n Teologie van die kruis definieer die lewe in terme van gee, eerder as ontvang, selfopoffering eerder as selfbeskerming. Dit oriënteer ons weg van ons natuurlike neiging deur te wys dat ons wen deur te verloor en ons word ryk deur weg te gee. Vir die persoon wat ly is dit die woord van hoop.

Wat belangrik in lyding is, is my verstaan van God. Volgende keer kyk ons daarna.

Hoe hanteer ek lyding? (3)

How do we bring glory to God? The Bible’s short answer is: by growing more and more like Jesus Christ. —Sinclair Ferguson

Hoe hanteer ek lyding? (3)

Lyding is sekerlik een van die ernstigste probleme waarmee ‘n Christen gekonfronteer word. Hoe kan ‘n liefdevolle God lyding toelaat. Ek gaan ‘n hele aantal blogs hieraan wy. In die proses gaan ek onder andere van Tullian Tchividjian (Billy Graham se kleinseun) se boek Glorious Ruin (2012) gebruik maak.

In this world nothing can be said to be certain, except death and taxes (Benjamin Franklin)

Lyding is oral – die dood van geliefdes, tsoenami’s, oorstromings, siekte, ens. Mense ly dieper en meer dikwels as wat hulle bereid is om te erken. Hulle ly al lyk hulle dikwels goed.

Fisiese pyn en siekte is waarskynlik die sigbaarste vorm van lyding. Ons doen alles in ons vermoë om dit te vermy en agteruitgang te stuit. Job het pynlike swere gehad – pyn en ongemak. Nog ‘n vorm van lyding is ten opsigte van verhoudings. Jy word misverstaan, beledig, verwerp. Die oorsake mag klein wees, maar nie die gevoelens nie. Emosionele pyn is die risiko verbonde aan verhoudings wat skeefloop. Job het dit ook ondervind. Te midde van alles wat hy verloor het – huis, gesondheid, kinders en vee – vra sy vrou: Bly jy nog steeds vroom? Die persoon wat hy liefgehad het, sê vir hom: Vervloek God en sterf! As daar iemand was wat Job in sy swaarkry moes bygestaan het, was dit tog sy vrou. Die gevoel van verlatenheid moes hom oorweldig het.

Asof dit nie genoeg was nie volg 31 hoofstukke gesprek tussen Job en sy vriende waarin hierdie vriende elke aspek van sy lewe uitmekaar skeur – hulle soek vir een of ander verborge sonde in Job se lewe. Dit sou dan die oorsaak van sy lyding wees. Hulle aanname: Niemand sal so swaarkry as hy nie iets gedoen het om dit te verdien nie.

Die mees tragiese gebeure in ons lewe – soos die dood van ‘n geliefde – het fisiese, emosionele en geestelike komponente. Verlies is verlies en dit maak seer. Maar die evangelie beskerm ons nie van pyn en lyding nie. Gelowiges gaan steeds pyn ondervind en ly. Die evangelie is die boodskap van God se redding deur en in my pyn. Die evangelie is nie ‘n formule om pyn te beveg nie; dit is nie ‘n handboek oor hoe om pyn en lyding te hanteer nie. Die evangelie is Jesus wat ons in ons hartseer ontmoet. Slegs die Heilige Gees kan vertroos in ons hartseer.

Beteken dit dat die Bybel ons nie help in lyding nie? Die boodskap van die kruis is ‘n boodskap van hoop en vertroosting. Kom ons kyk volgende keer verder.

Hoe hanteer ek lyding? (2)

—Will Durant

Hoe hanteer ek lyding? (2)

Lyding is sekerlik een van die ernstigste probleme waarmee ‘n Christen gekonfronteer word. Hoe kan ‘n liefdevolle God lyding toelaat. Ek gaan ‘n hele aantal blogs hieraan wy. In die proses gaan ek onder andere van Tullian Tchividjian (Billy Graham se kleinseun) se boek Glorious Ruin (2012) gebruik maak.

As ons praat oor lyding dink ons onmiddellik aan die boek Job. Dit is die duidelikste en mees uitgebreide nadenke oor die onderwerp in die Bybel.

Job het sewe seuns en drie dogters gehad. Hy was ryk en vroom en opreg. Satan beweer dat Job God dien, want God beskerm hom en maak alles wat hy doen voorspoedig. As God egter sy besittings sou wegneem, sal hy God in sy gesig vervloek. God gee toestemming dat Satan vir Job kan toets.

Job se besittings word vernietig; sy vee word gesteel of deur weerlig vernietig; ‘n sterk wind kom en waai die huis waarin Job se kinders feesgevier het se mure om – hulle is almal dood. Wat doen Job? Hy skeur sy klere; hy sny sy hare af; hy gaan lê op die grond en sê: Sonder iets het ek in die wêreld gekom en sonder iets gaan ek daaruit. Die Here het gegee en die Here het geneem. Prys die Naam van die Here (1:21).

Omdat Job nie vir God vervloek het nie, vra Satan toestemming om aan Job se liggaam te raak. God gee toestemming dat Satan dit mag doen – net sy lewe mag jy nie neem nie. Job word met pynlike swere van sy kop tot by sy tone getref. Hy gaan sit op ‘n ashoop en krap hom met ‘n potskerf. Sy vrou kom na hom: Bly jy nog steeds vroom? Vervloek God en sterf (2:9). Toe kom sy drie vriende – Bildat, Elifas en Sofar – daar aan om hom te troos. Vir sewe dae sit hulle by Job en sê nie ‘n woord nie. Toe het Job begin praat en sy geboortedag vervloek (3:1). Daarna volg ‘n lang bespreking van Job se lot.

Ons worstel met die hoe en hoekom van pyn en lyding – eerlike vrae. Maar hulle laat ons dikwels verward – net soos Job verward was toe sy vriende hulle antwoorde vir sy probleem geformuleer het. Inligting is baie selde genoeg om ‘n gewonde hart te genees. Ons sal nooit ten volle verstaan waarom God pyn en lyding toelaat nie; ons sal ook nie altyd die antwoord kry om uit ons dilemma te kom nie. Daar mag selfs nie ‘n silwer randjie – soos ons dit wil hê – wees nie. Ons het nie so seer antwoorde nodig nie, maar God se teenwoordigheid in en deur ons lyding. Waarvan ons seker kan wees, is dat God se groot kommer in ons lyding, is om by ons te wees.

Hoe lyk ‘n God wat teenwoordig in lyding is? Hy is ‘n God wat self lyding ondervind het – sy enigste Seun het immers aan ‘n kruis gesterf. Pyn en lyding mag selfs een van die primêre maniere wees waarop God mense bereik. C.S. Lewis sê: Pain is God’s megaphone to rouse a deaf world.

Volgende keer kyk ons na die werklikheid van lyding.