22:30 Die Romeinse kommandant weet nog nie waarom die Jode so woes teen Paulus opgetree het nie. Hy het nou al vir Paulus ’n geleentheid gegee om die skare toe te spreek, maar dit het in ’n gewelddadige lawaai geëindig. Toe het hy probeer om dit met geweld uit Paulus self te kry, maar hom teen Paulus se Romeinse burgerskap vasgeloop. Nou wil hy dit by die Joodse Raad gaan uitvind. Daarvoor laat hy die leierpriesters en die hele Sanhedrin die volgende dag vergader (die leierpriesters is die Raad se dagbestuur met die hoëpriester as voorsitter, die hoof van die lyfwag, vyf adellike priesters en drie priesters almal Sadduseërs). Op die Raad van 70 lede plus die hoëpriester het, benewens die Sadduseër priesterhoofde, ook die familiehoofde en die skrifkenners meestal Fariseërs, gedien. Die kommandant het Paulus voor die Sanhedrin gebring ‘om uit te vind waarom hulle (die Jode) hom beskuldig het’ (Hand 23:29).

23:1 Dit is verstommend dat die kommandant, toe hulle by die Raad kom, nie sy vraag aan die Sanhedrin stel waarom hulle so kwaad is vir Paulus nie, maar aan Paulus die eerste kans gee om voor die Raad te praat. Paulus het die raadslede stip in die oë gekyk en gesê: ‘Manne broers, ek het tot hierdie dag met ’n heeltemal skoon (letterlik: goeie) gewete in verhouding met God gelewe (politeúomai om in verhouding met ander te lewe; die perfektum vorm van die werkwoord beteken dat hy steeds in dié verhouding met God lewe).’ 

Paulus weet dit is ’n verhoor, maar spreek hulle nie met die nodige eerbetoon van ’n aangeklaagde aan nie, maar as gelykes, ‘broers.’  Jesus het gesê: ‘Julle moet julle nie as rabbi laat aanspreek nie; want net Een is julle Leermeester, en julle is almal broers; ook nie as vader nie want julle het net een Vader, Hy wat in die hemel is; ook nie as leraar nie, omdat net een julle Leraar is naamlik die Christus (Matt 23:8-10; vgl. egter Hand 22:1). Sonder vrees of ’n skuldige gewete kyk Paulus hulle reguit in die oë as hy praat. Oor sy goeie gewete, vgl. Hand. 20:26; 24:16; 2 Kor 1:12; 2:17; 4:2; 2 Tim 1:3). Die beweegredes vir sy optrede was nog altyd suiwer. Dit gaan nie oor sy eie belang nie, maar hy probeer om in alles getrou te wees aan God, al het hy vroeër God se wil verkeerd verstaan.  

23:2 Ananias was hoëpriester vanaf 48 n.C. Enkele van die 28 hoëpriesters wat die Romeine aangestel en afgesit het van 6-66 n.C. was:

      Annas I van Joh.18:13 was in 6 n.C. deur Herodes die Grote aangestel as hoëpriester, word afgesit in 15 n.C. maar                beheer die tempelopset tot sy dood in 35 n.C. (vgl. Hand 4:6). Vyf van sy seuns was hoëpriester (Herodes het                 die vorige priestergeslag van Boethus afgesit en Annas aangestel).

      Kajafas, van Matt 26:57-66; Luk 3:2; Joh 18:13, 24, skoonseun van Annas, was hoëpriester van 18-36 n.C.

      Jonathan, seun van Annas, was hoëpriester van 36-37 n.C.

      Ananias van Hand. 23:2; 24:1, ’n bekwame finansier, seun van Nebedeus, was hoëpriester van 48-58 n.C. toe                         goewerneur Feliks hom afgesit het.

   Toe Ananias sien dat hy die beheer van die vergadering verloor, gryp hy hardhandig in. Hy gee aan die mense langs Paulus, waarskynlik tempelpolisie/wagte, opdrag om hom op die mond te slaan, om sy vrypostige bek toe te kry en hom te beledig met ‘n klap – Jesus is ook tydens sy verhoor voor die Sanhedrin deur ’n tempelwag geklap (Joh 18:22). 

23:3 Paulus reageer op Ananias se opdrag met ‘God sal jou slaan, jou gewitte muur!’ –  gewitte muur is ’n spreekwoord vir ’n skynheilige wat voorgee om iets te wees waarvan hy juis die teenoorgestelde is. Soos hy opdrag gegee het om Paulus sonder verhoor op die mond te slaan, sal God hom slaan. ‘Jy sit daar om my kragtens die wet te beoordeel, terwyl dit jy is wat in stryd met die wet opdrag gee dat ek geslaan word.’  In Levitikus 19:15 het die Here elke Israeliet beveel: ‘Jy mag nie onregverdig wees in die regspraak nie: jy mag nie partydig wees vir dié wat geen aansien het nie, of die vooraanstaande bevoordeel nie.’ Volgens Mattheus 23:27 het Jesus vir die skrifkenners en Fariseërs gesê hulle is soos witgekalkte grafte wat van buite pragtig lyk, maar van binne is hulle vol doodsbeendere en elke vorm van onreinheid. Onwetend het Paulus ’n profetiese uitspraak oor Ananias gemaak. In 66 n.C. is Ananias deur die Joodse gepeupel vermoor omdat hy die Romeine ondersteun het tydens die Jode se opstand teen die jarelange Romeinse oorheersing. So het God vir Ananias geslaan.

23:4 Die omstanders vra ’n retoriese vraag wat eintlik ’n beskuldiging is: ‘is jy besig om die hoëpriester van God te beledig?’

23:5 Paulus bied vriendelik ’n verskoning aan en spreek sy omstanders aan as ‘broers,’ mede-Jode. Hy het op die oomblik vergeet dat hy met die hoëpriester praat (‘vergeet’ – voltooide verlede tyd van oida weet, verstaan of onthou)  Hy erken hy ken die wet van die Here volgens Eksodus 22:28  ‘jy mag nie sleg praat van ’n leier van jou volk nie’ (‘sleg praat’ is die Septuaginta se vertaling van die Hebreeuse ‘vervloek’). Daarmee bewys Paulus dat hy volgens die wet van Moses lewe.

23:6 Paulus het geweet dat die Sadduseërs, wat nie in die opstanding en ’n lewe na die dood glo nie, een deel van die Raad uitmaak. Hulle het net die eerste vyf boeke van die Ou Testament as die woord van God aanvaar. ‘n Ander deel van die Raad was Fariseërs wat in die opstanding en die lewe na die dood glo, op grond van die uitsprake van die profete van die Ou Testament. Daarom roep Paulus hardop in die Sanhedrin: Manne, broers (mede-Jode), Ek is ’n Fariseër, die seun van Fariseërs’ – huiós seun, iemand soos, of ’n volgeling. In Filippense 3:5-11 het hy egter o.a. oor sy Fariseërskap gesê dat hy dit as ’n verlies beskou, as waardeloos, as vullis, sodat hy Christus as bate kan bekom; ook dat hy die opstanding uit die dood kan bereik deur gelykvormig te word aan Christus se dood. Hy glo in die opstanding omdat Jesus uit die dood opgestaan het, dat hy deur geloof aan Jesus verbind is en daarom voor God geregverdig is.

Paulus sê aan die Raad dat hy verhoor word oor die hoop en oor die opstanding van die dooies. Israel het gehoop op die koms van die Messias/Christus om hulle uit Rome se oorheersing te kom bevry. Paulus glo Jesus is die verwagte Gesalfde van God. Sy hoop het gerealiseer met die opstanding van Jesus uit die dood, as oorwinnaar oor die dood. Daarmee saam gee God aan ons die oorwinning oor sonde en dood, deur ons geloofs- en liefdesband met die Here Jesus Christus – vgl. Paulus se woord aan die Korinthiërs 15:54-57; 15:54 het hy aangehaal uit Jesaja 25:8.

23:7 Toe Paulus dit gesê het, het daar ’n hewige stryery (stásis) tussen die Fariseërs en die Sadduseërs ontstaan en die skare het in twee groepe verdeeld geraak. Die hewige stryery dui op die Jode se gebrek aan die hoop wat die evangelie bring (Kol 1:23), omdat hulle nie in Jesus glo nie. 

23:8 Lukas verduidelik vir sy nie-Joodse lesers wat die agtergrond van die hewige stryery is. Die Sadduseërs, wat nie die Profete en die Geskrifte van die Ou Testament aanvaar nie, sê dat daar nie ’n opstanding (uit die dood) of ’n engel, of ’n gees is nie. Hulle hele lewe is net op die aardse lewe gerig en hulle verwag ook geen lewe na die dood nie. In Genesis 19:1; 21:17; 24:7,40; 48:16; Eksodus 23:20,23; 32:34; 33:2; Numeri 20:16 word tog na engele verwys. Hulle ontken dat daar bose geeste is en glo nie aan die Heilige Gees nie. Die Fariseërs, wat die Profete en Geskrifte as God se woord aanvaar, glo wel in die opstanding, aan God se oordeel oor die mens se lewe (Ps 96:13), dat daar engele is (Ps 91:11), God se hemelse magte (Ps 103:20-21) en duiwels; van God se heilige Gees  (bv. Ps 51:13), van bose geeste (bv. 1 Sam 16:14-15) en die Satan (bv. Job 1:6vv), van die hemel (Ps 2:4) en die doderyk (Ps 139:8) .

23:9 Na Paulus se verklaring dat hy glo in die opstanding van die dooies het die geskreeu van die Raadslede nog harder geword. Op dié punt kom daar ’n verrassende wending in die Raad, wat duidelik die hand van die Here is wat hier ingegryp het om Paulus te red. Vanuit die Fariseërs se geloof in geeste en engele vind hulle ’n halwe ‘Ja’ vir Paulus. Hulle gee toe dat ’n engel of ’n gees met hom kon gepraat het op die pad na Damaskus. Hulle is nog nie bereid om te verklaar dat Jesus uit die dood opgestaan het en vanuit sy posisie aan die die regterhand van die Vader met Paulus kon gepraat het nie. Daarom verklaar hulle net dat hulle geen kwaad in die man kon vind nie. Van Joodse kant was dit die beste beoordeling van Paulus.

23:10 Maar toe word die stryery van vers 7  ’n heftige twis tussen die Sadduseërs en die Fariseërs in die Raad oor hulle onderskeie opvattings oor ‘geen lewe na die dood nie’ en ‘lewe na die dood met God se oordeel,’ oor watter boeke van die Ou Testament as Woord van God geld, ens. Die kommandant kon sekerlik nie die verhitte Jerusalemse Hebreeus van hulle stryery verstaan nie (volgens 22:30 was die kommandant ook in die raadsaal). Hy was bang dat hulle Paulus uitmekaar sal skeur, soos die volk vroeër probeer het om hom dood te maak (21:31). Hy het nou al geweet dat Paulus ’n Romeinse burger is wat hy moet beskerm. Dit was ook die kommandant se taak om te sorg dat daar nie oproere tydens die Joodse feeste ontstaan nie. Daarom gee hy opdrag aan sy soldate om die raadsaal van die Sanhedrin in te storm om Paulus weer in die kaserne in te bring, soos in 21:31-4 en 22:23-24. Maar dié keer oor sy veiligheid.

23:11 Daardie nag het die Here by Paulus gestaan en vir hom gesê: ‘Hou moed/wees dapper!’ – tharsei – vertrou op God  en bly doelgerig in gevaar of beproewing. Want soos hy in Jerusalem perí ‘oor en vir’ die Here getuig het, moet hy (dei ’n goddelike opdrag) ook in Rome gaan getuig. Die opdrag om ook in Rome te gaan getuig, verseker vir Paulus dat hy na Rome sal gaan. Dit was ook die agtergrond van sy beroep op die keiser (25:11). Tydens hulle skipbreuk op hulle seevaart na Rome het ’n Engel van die God aan wie hy behoort by hom kom staan en gesê dat hy voor die keiser sal verskyn en dat almal wat saam met hom vaar, gespaar sal word (27:23-24). In kritieke oomblikke in Paulus se lewe het hy besondere openbarings van Christus ontvang om hom moed in te praat en voor te berei vir wat kom. God se doel met Paulus is dat hy van die opgestane Christus moet getuig.

Skrywer:  Prof Francois Malan

Die berig is die middelste van drie berigte in Handelinge oor Paulus se bekering: 1 Lukas se weergawe van Paulus se bekering (9:3-19); 2 Lukas se weergawe van Paulus se vertelling aan die onstuimige massa (22:6-16); 3 Lukas se weergawe van Paulus se vertelling aan Agrippa (26:12-18). Die enkele verskille tussen die drie vertellings wys op die aanpassing by die verskillende hoorders van die vertelling.

22:6 Hier word die lig wat hom omstraal het, sterk na vore gebring met die byvoeging dat dit op die middaguur was, dat dit ’n baie helder lig was. Die implikasie is dat dit ’n baie sterker lig as die middagson was. Dit word so in 26:13 uitgespel. Dat die lig rondom hom was, word beklemtoon met die byvoeging ‘rondom my’ slegs hier om aan sy vervolgers te beklemtoon dat die lig uit die hemel op hom gemik was, wat hom in sy spore gestop het en meegewerk het om sy hele lewe om te dop. In 26:13 sê hy dat die lig ook rondom sy reisgenote geskyn het.

22:7 ‘en ek het op die grond geval en ’n stem gehoor wat vir my sê: ‘Saul, Saul, waarom vervolg jy My?’ Volgens 26:14 het sy reisgenote ook op die grond geval. Vir grond word ’n ander Griekse woord as in 9:4 gebruik. Vervolging van christene, soos byvoorbeeld deur Saulus, is ook vervolging van Christus self. Hy woon in sy volgelinge (vgl. Joh 14:23; Matt 25:40). Vir Paulus se hoorders moes dit ook ’n waarskuwing uit die hemel wees.

22:8  Paulus se reaksie is ‘Wie is U Here?’ Hy kon nie dink dat dit dié Jesus is wie se volgelinge hy vervolg, wat uit die hemel met hom praat en voor wie hy rekenskap moes gee oor sy misplaaste ywer vir God nie. Maar met sy aanspreek van Jesus as ‘Here’ erken hy die man wat uit die hemel met hom praat as God. Hoewel kúrios, ‘here,’ ook vir mense gebruik is as respekvolle aanspreekvorm, is ‘Here’ ook gebruik vir Israel se Verbondsgod, die Skepper en Wêreldregter, soos hier (vgl. 1 Kor 8:6).

Jesus se antwoord aan Paulus word hier uitgebrei met ‘van Nasaret.’ Vir die skare is die ‘van Nasaret’ ’n belangrike  byvoeging om Jesus te identifiseer, omdat daar destyds baie mense met die naam Jesus was, die Griekse vorm van Josua. Die meeste Jode het van Jesus van Nasaret geweet (vgl. Luk 18:5; 24:19; Joh 19:19; Matt 21:11; Mark 10:47). Vir Paulus was Jesus se selfbekendstelling in 9:5 as ‘Ek is Jesus wat jy vervolg’ ’n duidelike identifikasie. Hand 26:14-18 het ’n lang byvoeging by Jesus se selfbekendstelling.

Vir Paulus se ganse verdere bediening was hierdie ontmoeting met Jesus vanuit die hemel die kern van sy boodskap en die bepalende faktor in sy lewe (vgl Hand 15:1-11; Rom 1:1-6; Gal 1:1-5; 11-16; Ef 1:20-21; Flp 2:6-11).

22:9 Paulus sê sy metgeselle het wel die lig gesien, maar nie die stem (fōnê ) van Hom wat met hom gepraat het, gehoor en verstaan nie. In Handelinge 9:7 het Lukas gesê Paulus se metgeselle het wel die geluid (fōnê kan geluid van ’n stem aandui, of stem van ’n taal aandui) gehoor, maar niemand gesien nie. Hier word die lig-motief onderstreep en dat sy metgeselle nie kon verstaan wat gesê word nie. Hulle het die lig gesien, maar nie geweet dit is Jesus wat uit die hemel praat nie (vgl. Jesus se verklaring oor sy gebruik van gelykenisse in Luk 8:10: ‘…selfs al kyk hulle, sal hulle nie sien nie, en selfs al hoor hulle, sal hulle nie verstaan nie’). 

22:10 Paulus se tweede vraag is: ‘wat moet ek doen, Here?’ Met sy aanspreekvorm ‘Here’ en sy erkenning ‘die Here het vir my gesê’ erken Paulus dat dié Jesus wat hy vervolg het, God is, wat uit die hemel met hom praat en aanvaar dat Jesus nou die seggenskap oor sy lewe het. Hy doen wat die Here Jesus vir hom sê. Hier net: ‘Staan op en gaan na Damaskus…’ waarheen hy juis op pad was om die Jesus-volgelinge te arresteer. Nou gaan hy as gearresteerde van Jesus na Damaskus. ‘Daar sal alles vir jou gesê word om te doen, wat aan jou opgedra is (die perfektum werkwoord druk blywendheid uit, die passiewe vorm van die werkwoord veronderstel dat dit deur God aan hom opgedra is. Die werkwoord tassō is ’n spesifieke aanduiding van ’n taak wat opgedra is). Vir die siedende skare wat stil geword het om na hom te luister, verduidelik hy wat die dryfveer van sy lewe is, dat alles wat hy doen lankal in die plan van God vir die verlossing van die mensdom bepaal is. In Handelinge 26:16-18 brei Paulus verder uit oor alles wat Jesus aan hom by die geleentheid gesê het.

22:11 Paulus skryf sy blindheid toe aan die verblindende glans van die helder lig uit die hemel. Hy wat as leier van ’n groep tempelpolisie Damaskus wou binnestorm om Jesusvolgelinge te arresteer en Jerusalem toe lei, word as blinde aan die hand van sy metgeselle Damaskus ingelei, ná sy ontmoeting met die opgestane Jesus.

22:12 In Handelinge 9:10 word Ananias voorgestel as ’n dissipel van Jesus; hier, voor die woedende skare Jode, as ’n vrome Jood wat volgens die wet van Moses gelewe het en dat die Jode van Damaskus se getuienis oor sy lewenswyse baie goed was. Paulus stel die betroubare Ananias hier voor as die tweede getuie van wat die Here gesê het (Deutr 17:6).

22:13 Ananias het Saulus in Aramees aangespreek as ‘Saul, broer.’ Paulus se gehoor sou ‘broer’ verstaan as ’n erkenning dat Paulus ’n mede-Jood is van Ananias wat volgens die wet van Moses lewe. Ananias het Saulus egter erken as ’n mede-Joodse navolger van Jesus. ‘Sien weer! (anablepō sig terugkry, wees siende, of: kyk op) en op daardie oomblik kon ek hom (Ananias) sien.’ Dit was duidelik ’n wonderwerk van die Here dat die blinde Paulus weer kon sien. Vir die skare moes dit oortuig dat God hier aan die werk was. Maar hulle reageer stompsinng soos hulle teenoor Jesus se wonderwerke gereageer het (Joh 10:25-26; 32-33; 38-39; 15:24;).

22:14 Paulus klaar die Jode se misverstand oor die woord ‘broer’ op deur na Jesus te verwys as ‘die Regverdige (van Jes 53:11; Hand 3:14; 7:52),’ God se regverdige Dienaar; die Een wie se verhouding met God reg is (die ideaal van elke Jood wat volgens die wet van Moses probeer leef). Paulus haal vir Ananias aan wat vir hom die boodskap van God gebring het: ‘Die God van ons vaders het jou, Paulus, reeds vantevore gekies (procheirízomai vantevore met die hand uitsoek) om sy wil te ken (soos dit in die wet opgeteken is, dit waarna die egte Jode streef, Rom 2:18), om die Regverdige te sien en sy stem uit sy mond te hoor’ (daar op die pad na Damaskus; vgl. Hand 9:15-17). Daaruit blyk duidelik dat Ananias ’n Joodse volgeling van Jesus is, en Paulus as ‘broer’ in Christus aangespreek het. Paulus het van daardie dag af God se nuwe pad verkondig, sy heilswil, om almal deur sy genade te red (Hand 15:11); dat Jesus waarlik opgestaan het en dat Paulus ’n oog- en oor-getuie is van Jesus se verheerliking.

22:15 Ananias het vir Paulus gesê ‘die God van ons vaders het jou gekies as die getuie om aan alle mense van die Regverdige Jesus te getuig; dat jy Hom in die hemel gesien en dat Hy met jou gepraat het’ (daar is ’n klankspel tussen die Griekse woorde vir sien en hoor: heōrakas en êkousas, die eerste ’n verhalende prefektum en die tweede ’n gewone verlede tyd). Omdat Paulus Hom gesien en gehoor het, was hy seker Jesus het uit die dood opgestaan en dat Hy aan die regterhand van God regeer oor die lewe van alles wat geskep is. Paulus getuig in 1 Kor 8:6 ‘Vir ons (wat in Jesus Christus glo) is daar één God, die Vader, uit wie alles is en ons vir Hom, en één Here, Jesus Christus, deur wie alles is (geskep is en bestaan) en ons deur Hom (as kinders van God lewe).’ Wat die omvang van ‘alle mense’ is, word in 22:21 uitgespel. Terwyl die twaalf apostels getuies was van alles wat hulle as metgeselle van Jesus beleef het en van sy opstanding en hemelvaart (Hand 1:9-10; 21-22), word Paulus saam met hulle getuie ook van Jesus aan die regterhand van die Vader (Luk 22:69). 

22:16 Paulus vertel aan die Joodse skare van die Here se opdrag aan hom deur Ananias. ‘En nou, waarvoor wag jy? (die werkwoord méllō ‘wag,’ impliseer dat hy nog nie tot ’n besluit gekom het nie). ‘Staan op! Laat jou doop en jou sonde gereinig word deur sy Naam aan te roep.’

Paulus het die opdrag van die Here aanvaar om hom te laat doop as teken van sy verbintenis aan Jesus, wat sy sonde vergewe. In Romeine 4 :11 het Paulus oor die betekenis van die doop as ’n teken of seël geskryf (vgl. Kol 2:11-12). Om jou te laat doop beteken dat God jou as sy kind aangeneem het omdat jy deur geloof aan Jesus verbind is (vgl. wat Paulus geskryf het in Rom 6:3-11; 8:14-17; 1 Kor 12:12-13; vgl. ook Jesus se opdrag in Matt 28:19; Joh 1:12) ).

Net voor sy vertrek uit Korinthe na Jerusalem het hy oor die vergewing van sy sonde bv. Romeine 3:21-31 geskryf

Om Jesus se Naam aan te roep beteken om Hom, wat vir jou sondeskuld gesterwe het en vir jou verlossing van die mag van sonde opgestaan het, te vra om jou te reinig (vgl. 1 Kor 6:11; Hand 2:38; Ef 5:26). Die Naam van Jesus behels sy Persoon, sy reputasie, al sy woorde en werke, dat Hy God is wat mens geword het om die sonde van die wêreld weg te neem (Joh 1:1,14,29). Om sy Naam aan te roep beteken om in Hom te glo en jouself aan Hom toe te vertrou.

Skrywer:  Prof Francois Malan

21:37 Net voor die soldate Paulus die burg Antonia inneem, bo-op die trappe, vra hy hoflik in Grieks vir die kommandant of hy aan hom iets mag sê. Die kommandant, wat soos die Romeinse amptenare die algemene omgangstaal Grieks gepraat het, se verbaasde antwoord was: ‘Ken jy dan Grieks?’ Die kommandant is verras en bewus dat hy sy gevangene verkeerd beoordeel het. 

21:38 Die kommandant was onder die indruk dat Paulus die Egiptiese oproermaker was, wat slegs Aramees en Kopties sou kon praat en wat ’n rukkie vantevore (letterlik: voor hierdie dae) vierduisend terroriste (sikarii dolkdraers) uitgelei het die woestyn in (vgl. Jesus se waarskuwing in Matt 24:26 oor ’n verwagting dat die Messias in die woestyn sal terugkom; Hand 5:36 oor Teudas se aanspraak). Die sikarii was opstandelinge teen die Romeinse bewind. Elke Romein of Romeinsgesinde Jood wat hulle stilletjies in die hande kon kry, het hulle met hulle kort krom dolke (sicae sekels) wat onder hulle klere weggesteek was, vermoor. Hulle het blykbaar vir die Romeinse garnisoen uit Jerusalem gevlug, die woestyn in (vgl. Josephus Ant. 20.8.6-10; dit is nie seker of Jesus se dissipel, Simon die Yweraar, ook een van die sicarii was nie. In Luk 6:15 en Hand 1:13 word hy ’n Seloot, yweraar, genoem, in Mark 3:18, Matt 10:14 word hy Kananeus van die Hebreeuse kane’an ’n ywerige persoon, ’n Joodse nasionalis, genoem).  

21:39 Paulus verduidelik dat hy nie ’n Egiptenaar is nie, maar ’n Jood, ook nie van Egipte nie, maar van die Romeinse stad Tarsus in Silisië, ’n belangrike kultuur- en intellektuele stad, waar Grieks gepraat word (Lukas gebruik die negatief: ‘nie ’n onbelangrike stad nie’ om die belangrikheid van die stad te beklemtoon teenoor die wildernis waar die Egiptenaar is). Hy vra toe die onverwagte: om die opruiende skare wat hom wou vermoor toe te spreek. Nog meer onverwags gee die kommandant toestemming dat hy kan praat. Die Here het Paulus uitgekies as instrument om sy Naam uit te dra na nasies en na konings en na Israel (Hand 9:15). Hier is weer ’n voorbeeld van hoe die Here hom as sy getuie voor Israel en die Romeinse soldate gebruik.

21:40 Nadat die kommandant hom toegelaat het om te praat, het Paulus van die trappe af met sy hand vir die oproerige volk wat hom uit die hande van die soldate wou skeur beduie om stil te bly sodat hy kan praat. En wonder bo wonder het daar ’n groot stilte oor die skare gedaal en het hy hulle in Hebreeus toegespreek (waarskynlik in Aramees wat die Jode destyds gepraat het). ’n Wonder van die Here se ingryping om Jesus se opstanding en hemelvaart aan die Jode te betuig!

Paulus begin sy getuienis voor die volk (Hand 22:1-5)

22:1 Baie formeel en hartlik spreek Paulus die skare aan as manne, broers van sy eie ouderdom en vaders wat ouer as hy is. ‘Luister na my soos ek my nou teenoor julle verdedig (apológia ’n verdediging maak).’ Paulus begin sy reeks verhore wat nou gaan volg met sy verdediging teenoor sy eie volk. Dit behels ook ’n getuienis oor Jesus (23:1 voor die Sanhedrin; 24:10 voor Feliks; 25:8,16 voor Festus; 26:1 voor Agrippa; 26:25 teenoor Festus; 28:17 teenoor die Joodse leiers in Rome).

22:2 Toe hulle hoor dat hy hulle in hulle eie taal Hebreeus luid toespreek (prosfōnéō met klem op die luid; die Aramees wat hulle gebruik is die sogenaamde volks-Hebreeus), het hulle nog stiller geword. Toe Paulus in Jerusalem aan die voete van Gamaliël opgevoed is, het hy ook die tipiese Jerusalemse volks-Hebreeus met hulle eiesoortige klank aangeleer. Sy uitspraak sê hy is een van hulle (vgl. Petrus se Galilese uitspraak wat hom verklap het, Matt 26:73).

22:3 Met drie werkwoorde beskryf Paulus die hoofmomente van sy biografie as ’n Joodse man: gebore in Tarsus in Silisië (as burger van die stad 21:39; 22:28), opgelei aan die voete van Gamaliël (die rabbi sit op ’n stoeltjie en die studente op die grond aan sy voete;). Gamaliël was ’n geëerde wetskenner, ’n Fariseër-lid van die Joodse Raad (Hand.5:34), opgevoed in streng ooreenkoms met die wet van ons vaders (die wet van Moses). Daarby is ek, soos julle almal vandag, ten nouste aan God verbind (dzêlōtês  is ’n entoesias wat ten nouste verbind is aan iets, jou daarvoor met algehele toewyding beywer). Die Jode ywer vir God (Hand 21:20), maar sonder insig, sê Paulus (Rom 10:2). Van sy dwase ywer voor sy bekering vertel Paulus in Filippense 3:6. Vir Paulus as Fariseër, vgl. Hand 26:5-6. 

22:4 Paulus beskryf sy vroeëre optrede in Jerusalem as yweraar vir God. Hy het die mense van die Weg tot die dood toe vervolg, mans en vroue geboei en tronk toe gevat. Vir die Weg, vgl. Joh 14:6; Hand 9:2; 18:25; 19:9, 23. Volgens Handelinge 26:10 het Paulus baie gelowiges in Jerusalem in die tronk laat opsluit en as hulle om die lewe gebring is, het dit met sy instemming gebeur.  

22:5 Van Paulus se ywer vir God kan die hele Joodse Raad van familiehoofde (presbutérion) onder voorsitterskap van die hoëpriester getuig. Juis van hulle het hy ook briewe ontvang aan die Jode in Damaskus om Saulus bekend te stel as gesant van die Raad om Jode wat die Weg aanvaar het (letterlik sagkens gestel, net: om ook dié wat daar is), te arresteer. Soos Paulus sy ywer vir God vergelyk met die skare teen hom se ywer vir God (vers 4: ‘soos julle almal vandag’), so noem hy die Jode in Damaskus ‘die broers.’ Hy moes die Jode in Damaskus wat die Weg aanvaar het, as gevangenes na Jerusalem bring (ágō ‘bring’ het ook die gedagte van met geweld), sodat hulle gestraf kan word (timõréõ het ook die gedagte om iemand te laat ly wat hy verdien). Die Raad sou dan die straf vir so iemand bepaal (vgl. Hand 26:10 oor wat met hulle gebeur).

Skrywer:  Prof Francois Malan

21:27 Toe die sewe dae (van hulle reiniging) beëindig is met die tweede besprinkeling met reinigingswater op die sewende dag, het Paulus se swaarkry, wat in 20:23 voorspel is, begin. Jode uit Efese (v29) waar Paulus vir drie jaar gewerk het, in hulle oë die verraaier van sy volk en die wet en die tempel, het hom in die tempel gesien. Dit was waarskynlik toe hy in die voorhof van die Israeliete besig was om te betaal vir die offer van die vier manne se beëindiging van hulle toewyding aan die Here. Die Jode uit die diaspora, Paulus se doodsvyande (Hand 9:23; 14:19), het vir die Pinksterfees na Jerusalem toe gekom (Hand 20:16). Hulle het die hele menigte feesgangers tot ’n oproer opgesweep en die hande aan Paulus geslaan.

21:28 Die buitelandse Jode het hard geskreeu: ‘Manne, Israeliete, help!’ so asof hulle en alles wat vir hulle heilig is in die grootste gevaar verkeer. ‘Israeliete’ is die verbondsnaam wat teruggaan na Jakob se stryd teen God en teen mense, by die Jabbokrivier (Gen 32:28). ‘Kom help ons teen hierdie man wat almal orals (pántas pantachei gelykluidende woordspeling) leer teen die volk (laós die volk van God) en teen die wet (nómos, wet van Moses) en teen hierdie plek (tópos plek, die tempel).’ Dit is ’n herhaling van dieselfde toneel en van dieselfde aanklagte wat die lede van die sinagoge van die Libertyne teen Stefanus ingebring het, ten aanhore van Saulus (Hand 6:11-14). 

Om sake te vererger skreeu hulle: ‘Boonop het hy Grieke (nie-Jode) ingebring in die heiligdom’ (hierón hier waarskynlik vir die binneste voorhof wat 3 meter hoër as die buitenste voorhof van die heidene geleë was en met ystertraliewerk geskei was. Daar was ook ‘n kennisgewing in Grieks en Latyn by die 12 trappe na die binneste voorhof wat gelui het: ‘Geen nie-Jood mag die ruimte binne die grens (sorêg in Hebreeus/drúfaktos in Grieks) en die terras om die tempel betree nie. Wie daar betrap word sal self die gevolg dra, naamlik die doodstraf’). ‘So het hy (Paulus) hierdie plek ontheilig!’ skreeu hulle (vgl. Eseg 44:9 vir die verbod teen ontwyding van die eerste tempel deur onbesnede uitlanders; Jes 56:6-7 vir die verwelkoming van gelowige nie-Jode in die Here se huis van gebed vir al die volke, in die tweede tempel. Jesaja se woorde word volgens Markus 11:17 deur Jesus aangehaal met sy reiniging van die tempel se voorhof van die heidene). Dit is ironies dat hulle Paulus beskuldig van ontheiliging van die tempel toe hy pas gereinig was om in die tempelterrein in te gaan met die vier Joodse christene. 

21:29 Lukas verduidelik waar die misverstand van die Jode uit Efese vandaan gekom het. Hulle het vir Trofimus, die Efesiër, wat Asië se kollekte vir Jerusalem se arm Joodse christene gebring het (Hand 20:4), vroeër saam met Paulus in die stad gesien (vir Trofimus vgl. 2 Tim 4:20). Hulle het gedink dat Paulus hom in die tempel ingebring het. Hulle het geglo dat Paulus die tempel as ontmoetingsplek met die Here afgeskryf het. 1 Korinthiërs 3:16-17, wat Paulus uit Efese geskryf het, lui soos volg: Weet julle nie dat julle ’n tempel van God is en dat die Gees van God in julle woon nie? As iemand die tempel van God skade aandoen, sal God hom skade aandoen, want die tempel van God is heilig, en dié tempel is julle (die gemeente, vgl. ook 1 Kor 6:19-20 dat elke gelowige se liggaam ook ‘n tempel van God is).’ Jesus is al aangekla omdat Hy sou gesê het dat Hy die tempel wat met hande gebou is, sal afbreek en binne drie dae weer opbou (Mark 14:58; Matt 26:60-61; vgl. Joh 2:19-21 dat Jesus gesê het die Jode moet die tempel afbreek). 

21:30  ‘Die hele stad is tot ’n oproer aangepor, daar was ’n samedromming van die volk (laós) wat vir Paulus gegryp het, en hom uit die tempelterrein gesleep het..’ (imperfektum werkwoord wat voortgang van sleep aandui tussen al die punktuele verlede tye). Hulle doel was om hom buite die heiligdom dood te maak (v31) om nie die heiligdom met sy bloed te besoedel nie (2 Kon 11:15). Onmiddellik is die hekke gesluit’ – om die heiligheid van die tempel te bewaar teen oproer en moord.

21:31 Die burg Antonia – deur Herodus so genoem na sy vriend Marcus Antonius – was die soldate se kaserne teenaan die noord-westelike hoek van die tempel in Jerusalem met twee stelle trappe af tot by die tempelterrein. Met die Jode se feestye het die goewerneur meer soldate van Sesarea af na Jerusalem gestuur om die orde te handhaaf. Die kontingent kon tussen 600 en 1 000 soldate uitmaak. Op die dakke van die pilaargange van die tempelterrein was daar wagposte van die soldate. Die hoof van ‘n afdeling soldate (owerste oor 1 000, chiliarg) het van die oproer in die stad verneem. Die soldate was juis daar om korte mette met oproere te maak.

21:32 Die kommandant het dadelik uit die burg Antonia met sy soldate en hulle afdelingshoofde oor 100 Romeinse soldate (hekatontarg) op die oproeriges afgestorm, net toe die volk besig was om van Paulus die offerande van hulle woede probeer maak het. Toe die Jode die kommandant en die soldate sien, het hulle met hulle aanhoudende slae op Paulus opgehou. Paulus vertel in 2 Korinthiërs 11:24 dat die Jode hom drie maal met stokke geslaan het. Hierdie was waarskynlik een van die drie keer. Aan die einde van sy lewe skryf Paulus in 2 Timotheur 3:11 ‘Watter vervolgings ek ook al verduur het – die Here het my van alles gered!’ Hier het die Here weer op die kritieke oomblik ingegryp om sy getuie deur die Romeinse soldate uit die hande van die Jode te red.

21:33 Toe die kommandant by Paulus kom, het hy hom gearresteer en beveel dat Paulus met twee kettings gebind moet word. Waarskynlik was Paulus aan twee soldate weerskante van hom vasgeketting omdat die kommandant gemeen het dat Paulus ’n gevaarlike opstandeling is wat die rede vir die oproer is (vers 38). Ágabus se profesie het gesê die Jode sal hom bind en aan die heidene oorgee (Hand 21:11). Dit word amper net so vervul. Die kommandant doen navraag by die skare wie die man is en wat hy gedoen het dat hulle hom so slaan, maar kry verskillende antwoorde, soos uit vers 34 blyk. 

21:34 Met die deurmekaar antwoorde wat hy uit die luidrugtige skare kry – party het seker nie eers geweet waaroor die oproer gaan nie – kon hy nie mooi agterkom wat aangaan nie, en besluit om vir Paulus na die burg Antonio te neem vir ondervraging onder geselhoue (22:24) om by die waarheid uit te kom. Die kommandant is duidelik versigtig regverdig om nie oorhaastig ’n besluit oor optrede te neem nie. Volgens Handelinge was die christene baie beter en regverdiger behandel deur die Romeine as deur die Jode.

21:35 Toe hulle by die trappe kom moes die soldate Paulus dra om hom uit die wilde wrede hande van die Jode te hou,  wat daar met geweld om hulle saamgedrom het.

21:36 Lukas skilder die gebeure van die dag. Die volksmassa was so opgewerk dat hulle die soldate gevolg het na die burg en by die trappe Paulus en die twee soldate omsingel het, sodat die soldate Paulus moes optel om oor die Jode se koppe die trappe te bestyg. Die skare skreeu aanmekaar ‘Weg met hom!’ Dit is nie soseer ’n opdrag aan die soldate nie, maar die uiting van hulle gevoelens oor Paulus. Hy moet vernietig word. Maak hom dood. Hulle wil hom ten alle koste dood hê (Hand 22:22; 23:12; 25:3). So het die Jode voor Pilatus ook oor Jesus geskreeu ‘Weg met Hom!” (haire autón, Luk. 23:18). Jesus en sy leer moes as godslasteraar vernietig word (Mark 14:64; Matt 26:65-66; vgl. Deutr 13:1-10), so ook Paulus, Jesus se getuie.

Skrywer:  Prof Francois Malan