‘n Kind, Jesus, word gebore en word groot (3)

‘n Kind, Jesus, word gebore en word groot (3) – Jan van der Watt

deel 3 – die laaste geboorteverhale en Jesus as kind

 

 

i) Johannes oor Jesus se geboorte

ii) Paulus oor die geboorte van Jesus

Behalwe vir die kruis en opstanding van Jesus stel Paulus baie min in die aardse lewe van Jesus belang. Hy het minder as tien verwysings na die aardse lewe van Jesus, buiten sy verwysings na die kruis en opstanding, wat natuurlik volop is. Van sy verwysings na Jesus se geboorte is die volgende – die verse is hier afgedruk, maar as jy tyd het, lees gou die kontekste van die verse ook:

  • – “Maar toe die tyd wat God daarvoor bepaal het, aangebreek het, het Hy sy Seun gestuur. Hy is uit ’n vrou gebore en van sy geboorte af was Hy aan die wet onderworpe 5om ons, wat aan die wet onderworpe was, los te koop sodat ons as kinders van God aangeneem kon word”.
  • – “As mens is Hy uit die geslag van Dawid gebore.”
  • – “uit hulle is die Christus as mens gebore”.

    • Wat sou jy sê was Paulus se idee van kersfees as jy na hierdie verse kyk?

    Ons kan ten minste die volgende uit Paulus se kersverhale aflei:

  • Dit was belangrik om raak te sien dat Jesus uit die Jode gebore is (m.a.w. die volk van God aan wie God al sy beloftes gemaak het) en dat hy in ‘n koninklike lyn staan, naamlik die lyn van Dawid. (Vgl die begin van Matteus se geslagsregister). Jesus staan nie los van die Israeliete, die volk van God nie, maar staan vierkantig binne-in.
  • Soos enige Israeliet was hy aan die wet onderworpe (kyk ook hoe Lukas beklemtoon dat Jesus sy tempelverantwoordelikhede nagekom het).
  • God staan agter alles – Hy bepaal die tyd en Hy stuur sy Seun. (Dit weerklank die boodskap van beide Matteus en Lukas).

    • Hierdie afleidings het niks te doen met ‘n pap babatjie in ‘n bedjie nie, maar is swaar teologiese uitsprake oor die kind wat gebore is. Jesus se latere lewe is reeds in die kersverhaal sigbaar.

    iii) Jesus se kinderdae

    Die Nuwe Testament is byna tjoepstil oor Jesus se kinderdae. Al inligting wat ons daaroor het, is uit Luk 2:39-52 (lees dit gerus). Jesus is Nasaret toe en het daar gegroei en sterk geword, begenadig deur God (sien ook Mat 2:23). Dan word die verhaal vertel van die besoek aan die tempel toe Jesus 12 jaar oud was. Daar proklameer hy dat sy Vader God is en dat Hy meer aan God gehoorsaam moet wees as aan sy aardse ouers. Ook as kind was God dus by Jesus.

    Die rede vir die swye oor Jesus se kinderdae is omdat die werklike openbare bediening van Jesus eers na sy dood begin. Sy kindertyd is dus nie belangrik vir die boodskap oor Hom nie.

    samevatting

     

    • Gee in jou eie woorde ‘n kort samevatting van wat jy alles oor die geboorteverhale geleer het:

  • Wat staan vir jou uit as jy aan die geboorteverhale terugdink?



    • ‘n Kind, Jesus, word gebore en word groot (2)

    ‘n Kind, Jesus, word gebore en word groot (2) – Jan van der Watt

    deel 2[1] – die verhale van Matteus en Lukas

     

    Die verhaal van Jesus se geboorte (die kersverhaal) word in Matteus 1-2 en Lukas 1-2 vertel. Behalwe vir die engel wat na Maria toe kom en Jesus wat gebore word, verskil die verhale heeltemal. Dit beteken nie een is verkeerd en die ander een reg nie. Dit beteken net dat die twee verhale op verskillende dinge wat gebeur het, fokus. Dit is nie ‘n geval van òf-òf nie maar van èn-èn. Daarom gaan ons die twee verhale afsonderlik bekyk.

     

     

    2.1) Matteus se verhaal van die geboorte van Jesus.

    Matteus se verhaal begin met die geslagsregister. Ons het klaar daarna gekyk en gaan dit nie weer bespreek nie. Kom ons kry i) ‘n kort oorsig oor die verhaal van Matteus en dan ii) kyk ons na ‘n paar van die uitstaande kenmerke.

    * Lees Matt 1:18-2:23. Skryf die opvallendste kenmerke van die verhaal neer.

    i) Die verloop van Matteus se kersverhaal

    bb1

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    Daar is ‘n hele klomp interessanthede in die kersverhaal van Matteus:

    a) Die name van Jesus

    Jesus word twee name gegee:

    • (1:21)
    • hulle sal Hom Immanuel noem.” Die naam beteken God by ons. (1:23)

    Die eerste naam (Jesus) dui daarop dat Jesus mense van hulle sonde verlos sodat hulle weer by God kan uitkom. Hy maak ons pad oop na God toe.

    Die tweede naam (Immanuel) sê dat God na ons toe gekom het. God kom weer by ons uit!

    Dit vorm die perfekte sirkel – ons by God en God by ons. Dit is wat Jesus gedoen het: Hy het die mens na God toe kom lei en God na die mense gebring. Daarom bereik die evangelie ‘n soort van hoogtepunt as die soldaat by die kruis uitroep: Waarlik, Hy is die Seun van God (27:54). Dit is wat ‘n mens moet raaksien as jy na Jesus kyk.

    b) ‘n Spesiale geboorte

    Daar is al genoem dat geboortes eintlik ‘n refleksie is van die persoon se latere lewe omdat die karakter van die baba nie van die latere volwasse persoon verskil nie. Daarom was dit tipies van antieke geboorteverhale dat met die geboorteverhale van “groot persone” die tekens van sy grootheid reeds met sy geboorte sigbaar word.

    Wat sou jy dink is spesiaal aan die geboorteverhaal van Jesus wat reeds op sy “grootheid” dui?

    c) ‘n Verhaal in die profesieë van die OT toegedraai

    Gaan 1:18-2:23 weer deur en kyk hoeveel aanhalings uit die Ou Testament jy kan kry:

    Elke afdeling van die verhaal bevat ‘n aanhaling uit die Ou Testament:

    AANHALINGS UIT DIE OU TESTAMENT IN DIE KERSVERHAAL

    Verse in Matteus

    Ou Testamentiese aanhalings

    Waar dit voorkom in die verhaal

    1:23

    Jesaja 7:14

    Die geboorteverhaal – Jesus se naam

    2:6

    Miga 5:1

    Herodesverhaal – oor die leierskap van Jesus

    2:15

    Hosea 11:1

    Vlug na Egipte – Jesus sal uit Egipte geroep word

    2:17-18

    Jeremia 31:15

    Kindermoord – oor die hartseer

    2:23

    Nie seker waar dit staan nie

    Terugkeer uit Egipte – oor Jesus se naam

    Matteus is die evangelie vir die Jode. Die Ou-Testamentiese aanhalings wys dus dat die profesieë van die Ou Testament in Jesus vervul is. Die God van die Ou Testament is dus die Een wat in Jesus aan die werk is, want wat Hy beloof het, word daar waar.

    Dit was vir die Jode nogal belangrik. Jesus het nie ‘n nuwe godsdiens kom stig nie, maar is die voortsetting van die pad wat God met sy volk wil loop. Waar Jesus nou is, is God teenwoordig. ‘n Mens besef eers hoe groot die krisis vir die Jode moes wees as jy besef dat die Jode wat Jesus verwerp het, eintlik volgens die boodskap God verwerp het en nie meer sy volk was nie. Dit bring ons by die volgende belangrike saak.

    d) Moord op kersfees

    ii) Die verloop van Lukas se kersverhaal

    Lukas se geboorteverhaal lyk heeltemal anders – die donkerte maak plek vir vreugde en lied.

    Lees Luk 1:5-2:52 en skryf alles neer wat jou in die verhaal tref.

    Die verloop van Lukas se verhaal lyk so:

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    Lukas se geboorteverhaal het ook interessante kenmerke van sy eie:

    a) Daar word baie gesing oor Jesus

  • Lofliedere in die kersverhaal van Lukas

    Plek in Lukas

    Wie se lied is dit?

    1:42-45

    Loflied van Elizabeth

    1:46-55

    Loflied van Maria

    1:68-79

    Loflied van Sagaria

    2:14

    Loflied van die engele

    2:29-32

    Loflied van Simeon

    Hieruit kan ons onder andere die volgende aflei:

    • Vreugde en lof speel ‘n baie belangrike rol in die verhaal – die liedere wys dit, maar dit word ook aanmekaar genoem. Merk miskien al die plekke waar vreugde/blydskap/lof in die deel voorkom, bv. 1:14,44,64 en baie ander. Jesus se verhaal is inderdaad een van vreugde en vrede.

    b) Liedere het destyds hard gepraat

    Liedere was destyds die manier waarop inligting versprei is. Mense kon nie lees nie en daarom is hulle liedere geleer. Die liedere het die belangrikste inligting wat hulle moes weet bevat en soos hulle dus sing, leer hulle sommer. Dit beteken dus dat ‘n mens mooi moet kyk na die antieke liedere, want hulle vertel ‘n mens sommer alles wat jy regtig moet weet.

  • Som nou vir jouself die belangrikste inhoud van elkeen van die liedere (soos in die blokkie hierbo genoem) op en kyk wat wil Lukas vir ons oor Jesus sê:

    • Het jy van die volgende motiewe gekry (dit is nie alles nie, maar gee vir ons ‘n ideë waaroor die vroegste Christene gesing het as hulle aan Jesus gedink het:

     

    • Kyk of daar ook buite die liedere sulke mooi dinge oor Jesus gesê word (bv. dat Jesus koning is 1:32-33, ens.).

      c) God met ons

      In Matteus het ons gesien dat dit belangrik was om te beklemtoon dat Jesus God en mens is (Jesus en Immanuel). Lukas beklemtoon dit ook op sy manier.

      Kyk of jy bewyse in die geboorteverhaal van Lukas kan kry dat Jesus van God af kom en iets goddelik aarde toe bring.

      Dink nou bietjie na oor die twee verhale wat ons nou bekyk het: Hulle verskil baie van mekaar. Wat sou jy sê is die verskille en wat wou elkeen op sy eie manier oor Jesus se geboorte sê?

      [1] As jy nie heeltemal klaarkry met deel 2 nie, laat so bietjie oor vir die volgende sessie. Deel 3 is bietjie korter.

       

      Skrywer: Prof Jan van der Watt

       



    ‘n Kind, Jesus, word gebore en word groot (1)

    Die wêreld sal nooit weer dieselfde wees nie:

    Kersfees word deur Christen en nie-Christen ewe hard gevier, maar om verskillende redes. Manne met lang baarde, engeltjies, sneeu, takbokke, alles is deel daarvan. Maar wat sê die Bybel daaroor?

     

    deel 1[1] – die geboorteverhale van Jesus

     

     

     

    * Kyk na die volgende. Dit is feitlik al die gegewens wat ons oor Jesus se geboorte in die Nuwe Testament het:

    DIE VOORKOMS VAN DIE GEBOORTEVERHALE VAN JESUS IN DIE BYBEL

    Matteus 1-2

    Twee hoofstukke (uit 28): Na die geboorte kry ons die Herodesverhaal met die manne uit die Ooste, die kindermoord en Jesus wat moet vlug.

    Lukas 1-2

    Twee hoofstukke (uit 24): Die aankondiginge van die geboortes van Johannes en Jesus, asook hulle geboortes, word met lofliedere van die ouers en selfs die engele aangevul.

    Johannes

    – “Jesus het vlees geword en onder ons kom woon”. Joh 6:42 – “Is dit nie die seun van Josef nie”. In Joh 7:42 is daar ‘n implisiete ontkenning dat Jesus in Betlehem gebore is.

    Paulus

    – “Maar toe die tyd wat God daarvoor bepaal het, aangebreek het, het Hy sy Seun gestuur. Hy is uit ’n vrou gebore en van sy geboorte af was Hy aan die wet onderworpe 5om ons, wat aan die wet onderworpe was, los te koop sodat ons as kinders van God aangeneem kon word”. Rom 1:3 – “As mens is Hy uit die geslag van Dawid gebore.” Rom 9:5 – “uit hulle is die Christus as mens gebore”.

    Openbaring

    – “Sy het ’n kind in die wêreld gebring, ’n seun, bestem om al die nasies met ’n ystersepter te regeer”.

  • Wat sou jy hieruit aflei oor die belangrikheid van die geboorte van Jesus?

    • Afleidings wat ‘n mens wel kan maak:

  • Die geboorteverhale is relatief tot die res van die evangelie maar skraal en lyk selfs onbelangrik. In die ander boeke van die Nuwe Testament (afgesien van die evangelies) kom dit omtrent nie voor nie, behalwe vir ‘n paar sinne.
  • Opvallend: Markus, wat die eerste evangelie is wat geskryf is, het nie eers ‘n geboorteverhaal in nie. (Kyk hoe begin Markus 1). Dit beteken dat Markus gedink het dat die geboorteverhaal nie nodig is om die evangelie van Jesus Christus te vertel nie. Dit kan daarsonder!
  • Ons weet ook dat die vroeë Christene nie kersfees (met ander woorde, die geboorte van Jesus) gevier het nie. Dit het eers baie later (hier in die vierde eeu) gebruik geword.

    Waarom was Kersfees vir die vroeë Christene nie so belangrik as wat dit vir ons is nie?

     

    1. Die lewe en veral die dood van iemand was eerder belangrik. Hoe jy gesterf het, het eintlik alles gesê van hoe dapper en belangrik jy was. Die sterfdae van belangrike persone is dus onthou. (Ons weet Jesus is gedurende die paasfees dood). Mense het dus baie meer in die sterfdag as in die geboortedag ingelees. Dit was so met die meeste van die belangrike persone in daardie tyd.
    2. As die geboorteverhaal van so belangrike persoon dan geskryf is, is dit altyd in die lig van sy latere lewe geskryf. Jy sal nooit in so verhaal ‘n pap babatjie kry wat met rooi wangetjies met sy beentjies in die lug skop nie. Nee, in die geboorteverhale lê die merke van die persoon se latere lewe reeds baie duidelik, of so is die verhale geskryf. Die rede was omdat die vertellers wou beklemtoon dat die persoon wat gesterf het dieselfde is as die kind wat gebore is – toe hy gebore is, het hy reeds hierdie karaktertrekke gehad.

  • Dink na oor dit wat jy van die geboorteverhale weet in die lig van bogenoemde gegewens. Lees Matteus 1:18-2:23 en kyk of jy “tekens van Jesus se latere lewe” in die verhaal kry.

    • 1.2) ‘n Storie begin soos ‘n telefoonboek??

  • Skryf die dinge wat vir jou die opvallendste is in hierdie genealogie (soos die geslagsregister ook genoem word) neer.

    • Geslagsregisters was vir die antieke mense baie belangrik. Waarom? Omdat hulle geglo het dat die bloed wat in jou are vloei jou karakter direk bepaal. Jy word met sekere eienskappe gebore. As jy dus weet uit watter “bloedlyn” of geslag iemand gebore is, sal jy sommer ook baie weet oor sy persoonlikheid en wat jy van hom of haar kan verwag. Deur Jesus se geslagte op te noem, gee vir die leser ‘n aanduiding wat van Jesus verwag kan word. Wie is Hy? Lees die geslagsregister en jy sal ‘n groot deel van die antwoord kry.

  • Kyk nou weer vinnig na jou antwoorde op die vorige vraag en skryf vir jouself neer wat jy uit die geslagsregister van Jesus oor Hom as persoon kan leer.

    • Kom ons kyk na ‘n paar lesse wat ons uit die geslagsregister van Jesus oor Hom kan leer:

    Lesse oor die geslagsregister van Jesus

    Voorkoms in Matt

    Ou Testament verwysings

    Betekenis

    – baie plekke: lees 1 Sam 13:14.

    Abraham, die vriend van God genoem, is die een wat God uitgekies het as die beginpunt van sy volk en met wie Hy ‘n verbond gesluit het.

    Dawid, die man na God se hart, is die beste koning van die volk.

    Veral die vrouename in die geslagsregister is merkwaardig:

    1:3 Serag by Tamar

    Lees Tamar se verhaal in Gen 38

    Tamar, skoondogter van Juda (wat die geslag van Abraham moes voortsit en seker maak die beloftes van ‘n groot nageslag wat God aan Abraham gemaak het, gaan realiseer) het nie ‘n kind by Juda se seun gehad nie. Toe sy sien dat daar kanse is dat die geslagslyn gaan doodloop het sy haar as prostituut opgemaak en by Juda, haar skoonpa geslaap. So is ‘n kind verwek wat gesorg het dat die geslagslyn aanloop. Sy het nie aan haarself gedink nie en haarself verneder ter wille van die saak van God. Klink dit na Jesus?

    1:5 Boas by Ragab

    Lees Ragab se verhaal in Jos 2 en 6

    Ragab het die ware God geglo en was hom gehoorsaam, soveel so dat sy haar eie lewe gewaag deur die verkenners van Israel te help. Sy het God eerste gestel, bo haarself.

    1:5 Obed by Rut

    Lees Rut se verhaal in die boek Rut

    Rut het alles gelos wat sy gehad het en saam met Naomi, haar skoonma, na ‘n vreemde land gegaan. Haar opoffering en toewyding staan voorop.

    1:16 Jakob was die vader van Josef, die man van Maria uit wie gebore is Jesus wat Christus genoem word.

    Josef word ook in die geslagsregister opgeneem, nie as fisiese vader nie (kyk mooi hoe word dit gestel), maar as regtelike vader (deur adopsie). Mense kon dus destyds kinders as hulle eie erken sonder dat die kind spesifiek uit die pa gebore is. “Op die boeke” sou Josef se naam dus verskyn as sy regtelike pa (hoewel nie fisiese nie).

    Wat kan ons dus hieruit leer?

  • Dit gaan oor die vraag wie Jesus is. Dit is eintlik wonderlik hoe die geslagsregister vir ons ‘n prentjie van Jesus teken. Hy staan in die lyn van die grootste koning van Israel, Dawid (so Hy self is koning), van die een waar alles begin het en aan wie God trou gesweer het, naamlik Abraham. Hy is waarlik mens, wat sonde verstaan, soos Tamar en Ragab bewys, maar wat tog aan God getrou sal bly, al gebeur wat. Miskien kan jy nog hierop uitbrei.

    •