‘n Kind, Jesus, word gebore en word groot (2) – Jan van der Watt
deel 2[1] – die verhale van Matteus en Lukas
Die verhaal van Jesus se geboorte (die kersverhaal) word in Matteus 1-2 en Lukas 1-2 vertel. Behalwe vir die engel wat na Maria toe kom en Jesus wat gebore word, verskil die verhale heeltemal. Dit beteken nie een is verkeerd en die ander een reg nie. Dit beteken net dat die twee verhale op verskillende dinge wat gebeur het, fokus. Dit is nie ‘n geval van òf-òf nie maar van èn-èn. Daarom gaan ons die twee verhale afsonderlik bekyk.
2.1) Matteus se verhaal van die geboorte van Jesus.
Matteus se verhaal begin met die geslagsregister. Ons het klaar daarna gekyk en gaan dit nie weer bespreek nie. Kom ons kry i) ‘n kort oorsig oor die verhaal van Matteus en dan ii) kyk ons na ‘n paar van die uitstaande kenmerke.
* Lees Matt 1:18-2:23. Skryf die opvallendste kenmerke van die verhaal neer.
i) Die verloop van Matteus se kersverhaal
Daar is ‘n hele klomp interessanthede in die kersverhaal van Matteus:
a) Die name van Jesus
Jesus word twee name gegee:
- (1:21)
- hulle sal Hom Immanuel noem.” Die naam beteken God by ons. (1:23)
Die eerste naam (Jesus) dui daarop dat Jesus mense van hulle sonde verlos sodat hulle weer by God kan uitkom. Hy maak ons pad oop na God toe.
Die tweede naam (Immanuel) sê dat God na ons toe gekom het. God kom weer by ons uit!
Dit vorm die perfekte sirkel – ons by God en God by ons. Dit is wat Jesus gedoen het: Hy het die mens na God toe kom lei en God na die mense gebring. Daarom bereik die evangelie ‘n soort van hoogtepunt as die soldaat by die kruis uitroep: Waarlik, Hy is die Seun van God (27:54). Dit is wat ‘n mens moet raaksien as jy na Jesus kyk.
b) ‘n Spesiale geboorte
Daar is al genoem dat geboortes eintlik ‘n refleksie is van die persoon se latere lewe omdat die karakter van die baba nie van die latere volwasse persoon verskil nie. Daarom was dit tipies van antieke geboorteverhale dat met die geboorteverhale van “groot persone” die tekens van sy grootheid reeds met sy geboorte sigbaar word.
Wat sou jy dink is spesiaal aan die geboorteverhaal van Jesus wat reeds op sy “grootheid” dui?
c) ‘n Verhaal in die profesieë van die OT toegedraai
Gaan 1:18-2:23 weer deur en kyk hoeveel aanhalings uit die Ou Testament jy kan kry:
Elke afdeling van die verhaal bevat ‘n aanhaling uit die Ou Testament:
|
AANHALINGS UIT DIE OU TESTAMENT IN DIE KERSVERHAAL
|
|
Verse in Matteus
|
Ou Testamentiese aanhalings
|
Waar dit voorkom in die verhaal
|
|
1:23
|
Jesaja 7:14
|
Die geboorteverhaal – Jesus se naam
|
|
2:6
|
Miga 5:1
|
Herodesverhaal – oor die leierskap van Jesus
|
|
2:15
|
Hosea 11:1
|
Vlug na Egipte – Jesus sal uit Egipte geroep word
|
|
2:17-18
|
Jeremia 31:15
|
Kindermoord – oor die hartseer
|
|
2:23
|
Nie seker waar dit staan nie
|
Terugkeer uit Egipte – oor Jesus se naam
|
Matteus is die evangelie vir die Jode. Die Ou-Testamentiese aanhalings wys dus dat die profesieë van die Ou Testament in Jesus vervul is. Die God van die Ou Testament is dus die Een wat in Jesus aan die werk is, want wat Hy beloof het, word daar waar.
Dit was vir die Jode nogal belangrik. Jesus het nie ‘n nuwe godsdiens kom stig nie, maar is die voortsetting van die pad wat God met sy volk wil loop. Waar Jesus nou is, is God teenwoordig. ‘n Mens besef eers hoe groot die krisis vir die Jode moes wees as jy besef dat die Jode wat Jesus verwerp het, eintlik volgens die boodskap God verwerp het en nie meer sy volk was nie. Dit bring ons by die volgende belangrike saak.
d) Moord op kersfees
ii) Die verloop van Lukas se kersverhaal
Lukas se geboorteverhaal lyk heeltemal anders – die donkerte maak plek vir vreugde en lied.
Lees Luk 1:5-2:52 en skryf alles neer wat jou in die verhaal tref.
Die verloop van Lukas se verhaal lyk so:
Lukas se geboorteverhaal het ook interessante kenmerke van sy eie:
a) Daar word baie gesing oor Jesus
|
Lofliedere in die kersverhaal van Lukas
|
|
Plek in Lukas
|
Wie se lied is dit?
|
|
1:42-45
|
Loflied van Elizabeth
|
|
1:46-55
|
Loflied van Maria
|
|
1:68-79
|
Loflied van Sagaria
|
|
2:14
|
Loflied van die engele
|
|
2:29-32
|
Loflied van Simeon
|
Hieruit kan ons onder andere die volgende aflei:
- Vreugde en lof speel ‘n baie belangrike rol in die verhaal – die liedere wys dit, maar dit word ook aanmekaar genoem. Merk miskien al die plekke waar vreugde/blydskap/lof in die deel voorkom, bv. 1:14,44,64 en baie ander. Jesus se verhaal is inderdaad een van vreugde en vrede.
b) Liedere het destyds hard gepraat
Liedere was destyds die manier waarop inligting versprei is. Mense kon nie lees nie en daarom is hulle liedere geleer. Die liedere het die belangrikste inligting wat hulle moes weet bevat en soos hulle dus sing, leer hulle sommer. Dit beteken dus dat ‘n mens mooi moet kyk na die antieke liedere, want hulle vertel ‘n mens sommer alles wat jy regtig moet weet.
Som nou vir jouself die belangrikste inhoud van elkeen van die liedere (soos in die blokkie hierbo genoem) op en kyk wat wil Lukas vir ons oor Jesus sê:
Het jy van die volgende motiewe gekry (dit is nie alles nie, maar gee vir ons ‘n ideë waaroor die vroegste Christene gesing het as hulle aan Jesus gedink het:
- Kyk of daar ook buite die liedere sulke mooi dinge oor Jesus gesê word (bv. dat Jesus koning is 1:32-33, ens.).
c) God met ons
In Matteus het ons gesien dat dit belangrik was om te beklemtoon dat Jesus God en mens is (Jesus en Immanuel). Lukas beklemtoon dit ook op sy manier.
Kyk of jy bewyse in die geboorteverhaal van Lukas kan kry dat Jesus van God af kom en iets goddelik aarde toe bring.
Dink nou bietjie na oor die twee verhale wat ons nou bekyk het: Hulle verskil baie van mekaar. Wat sou jy sê is die verskille en wat wou elkeen op sy eie manier oor Jesus se geboorte sê?
[1] As jy nie heeltemal klaarkry met deel 2 nie, laat so bietjie oor vir die volgende sessie. Deel 3 is bietjie korter.
Skrywer: Prof Jan van der Watt
