Die dienaar van die HERE (52:13-15) – Francois Malan
Die vierde ‘dienaar van die Here’ profesie (42:1-9; 49:1-7; 50:4-9); alvier met groot probleme om uit te lê: gaan dit om ‘n spesifieke historiese persoon of is dit ‘n metafoor? Dit is egter duidelik dat die Here ‘n menslike agent aanwys vir heling en bevryding in die wêreld, met spesifieke verwysing na Israel. Soms kan dit Kores of sy opvolgers wees, soms, Serubbabel, ook Israel as die volk van die Here. As metafoor is die beelde wat gebruik word ontwykend. Die Nuwe Testament pas dit egter op Jesus Christus toe (Mat 8:17; Lk 22:37; Jn 12:38; Hd 8:32-33; Rm 4:25; 10:16; 15:21; 1 Petr 2:22-25) . Daarby word ongewone Hebreeuse woorde gebruik en is die teks soms verwarrend.
Die liedere oor die dienaar vind hier ‘n klimaks. Die dienaar ondervind ongelooflike en onmenslike lyding (50:6), maar die Here doen juis deur hierdie veragte persoon iets ongeloofliks. Die dienaar se lyding het ‘n besondere doel, en hy gaan die doel van die Here verwesenlik en baie eer daarvoor ontvang. Hy ly in die plek van sy volk se sondes, dra hulle straf en bring daarmee vir hulle vrede met God.
52:13 Die Here praat van ‘my dienaar.’ Dit is die tema-woord. Daarmee stel die Here sy besluit dat die dienaar (wie hy/hulle ookal mag wees) in alle opsigte suksesvol sal wees (die Hebreeuse woord vir suksesvol dui ook aan: voorspoedig, met insig, geskik, toegewyd). Hy sal geëer word en hooggeag word. Die stelling word aan die einde van die stuk (53:10-12) uitgebreid bevestig te midde van, en op grond van sy lyding. Dit is duidelik dat die verering en voorspoed eers volg ná ‘n lewe van bitter lyding en vernedering.
52:14-15 Die dubbele tema van vernedering en verhoging wat die intrige van hierdie gedeelte is, word reeds in hierdie twee verse duidelik uitgespel.
52:14 Die beeld van die dienaar word hier geskilder as ‘n gemerkte en verwronge figuur. Die veronderstelling is dat dit op liggaamlike verminktheid dui. Die dienaar is nie een van die ‘mooi mans’ nie. Sy voorkoms is egter so misvormd dat jy kwalik na hom wil kyk, en tog is jy so vasgevang dat jy nie van hom af kan wegkyk nie. Hy is ‘n egte verstoteling, ‘n uitgeworpene, maar iemand wat jou fasineer.
52:15 En juis só is baie nasies besprinkel/verskrik – deur hom (1983: opspring van verbasing), en oor hom is konings stomgeslaan (letterlik: hulle monde is saamgetrek). Almal is doodstil uit respek voor iemand wat soveel majesteit en waardigheid uitstraal. Dit is onverwags. hulle sien wat hulle nie van tevore gehoor het nie, en dit is onverklaarbaar, hulle hoor wat hulle nog nooit gehoor het nie, begin nou verstaan, nl. die krag van God wat deur menslike swakheid werk, om God se doel in die wêreld te volvoer (vgl. 2 Kor 12:9).
So lyk die aaklige ruïnes van Jerusalem en die vertrapte Joodse slawe in Babilon. Maar deur God se verlossingsplan met die heidense Kores en sy opvolgers, is hulle op pad terug na hulle stad en land om die Here met vreugde te gaan dien. So is die man wat aan die kruis gespyker is verhef tot die regterhand van God om die mensdom met God te versoen. Die wêreld reken dat lyding ‘n doodloopstraat is sonder ‘n toekoms en dat daar niks nuuts onder die son is nie. En dit is juis deur die vernederdes en lydendes wat God sy doel deurvoer om mense te verlos en te red.