Die Eerste Brief van Johannes: Die tweed vereistes vir kinders van God – wees gehoorsaam (3:10-24) – Francois Malan
Gehoorsames het mekaar lief (3:10-13)
3:10 In 3:4-9 is sonde teenoor reg lewe gestel. Hier wys hy dat geregtigheid uitgespel word in terme van gehoorsame liefde en dat die gebrek aan liefde sonde is.
‘Hieraan (wat in verse 4-9 gesê is) is dit duidelik wie kinders van God en wie kinders van die duiwel is’ – kinders van God lewe nie in sonde nie; kinders van die duiwel lewe voort in sonde. Daaraan kan hulle uitgeken word.
‘Wie nie doen wat reg is nie, is nie uit God nie’ – die mens wat nie reg lewe volgens God se woord nie, behoort nie aan God se gesin nie. Daar is ‘n onoorbrugbare koof tussen God se kinders en die kinders van die duiwel wat onder die dwang van die sonde lewe. Hulle lewe in die sonde bewys hulle oorsprong is nie uit God nie. Die implikasie is dat elke kind van God reg moet lewe. Dit is die toets vir jou kindskap van God.
‘dit is hy wat nie sy broer liefhet nie’ – die frase aan die einde van die Griekse teks dra die klem. Die belang van gehoorsame liefde word benadruk. Dit gaan in die eerste plek oor die liefde onder gelowiges (‘sy broer’ – in die sin van medegelowige, mede-kind van God). As die liefde ontbreek is dit duidelik dat die persoon die verleier volg.
3:11 Die rede vir die liefdestoets vir reg lewe in vers 10 word hier aangegee: dat ons mekaar moet liefhê is die boodskap wat hulle van die begin af gehoor het. Daarom moet die kind van God nie net sy rug op sonde draai nie (3:4-9), maar ook sy goddelike oorsprong uitleef, deur die liefdesgebod te gehoorsaam.
Die woord vir ‘boodskap’ (angelia) word in die Nuwe Testament slegs hier en in 1:5 gebruik: in 1:5 van die boodskap dat God lig is, wat geglo word, en hier van die liefde onder mekaar, wat gedoen moet word.
‘van die begin af’ verwys waarskynlik vandat die lesers die evangelie gehoor en aanvaar het – die ‘ou’ boodskap is moontlik ‘n reaksie op die ‘verligte’ verdwaaldes, wat hulle boodskap as ‘nuut’ aanbied. In Joh 13:34-35; 15:12,17 het Johannes die liefdesgebod vir hulle duidelik uitgespel as Jesus se opdrag aan sy dissipels, wat hulle toe aan die gemeentes oorgedra het. In 3:11-18 word 1 Jn 2:3-11 verder uitgewerk, nie in kleurskakerings nie, maar in wit en swart, liefde teenoor haat. Die mag van God se liefde in hulle moet in die gelowiges se omgang met mekaar tot uiting kom. Die verwysing na Kain en Abel in die volgende verse, en 3:8 se verwysing na die duiwel se werk ‘van die begin af,’ suggereer ook ‘n dieper betekenis vir ‘die begin’ as verwysing na die begin van die wêreld, dat dit toe reeds God se plan was dat mense mekaar sal liefhê (Gn 1:27: as beeld van God het Hy die mens geskep, man en vrou het Hy hulle geskep).
3:12 Die voorbeeld van Kain se haat is ‘n duidelike teenstelling teen die boodskap van broederlike liefde ín die gemeente en na buite; haat is ook in skrille kontras met Jesus se liefdesoffer in vers 16. Teenoor broederliefde staan broederhaat. Die verwysing na Kain en sy broer Abel (Gen 4:1-16) is die enigste direkte verwysing na die Ou Testament in 1 Jn, hoewel v8 se verwysing na die duiwel wel agter die slang se verleiding gesit het as ‘n indirekte verwysing.
Dat Kain ‘uit die Bose was’ wys dat Kain deur die Bose se verleiding gevang was. Reeds voor sy broedermoord (Gen 4:4b-7), het hy volgens die manier van die ‘mensemoordenaar van die begin af’ (Jn 8:44) teen God se wil opgetree. Kain het sy broer vermoor ‘omdat sy dade sleg was en dié van sy broer regverdig/reg.’ Sy optrede het gewys aan wie hy behoort.
‘Die Bose’ word hier gebruik, soos in Mt 13:19, wat die saad van die woord wat op die pad geval het, wegvat; soos 1 Jn 3:8,10 sê Lk 8:12 sê dit is die duiwel wat die saad wegvat; Mk 4:15 sê die ‘die Satan wat die saad wegvat. Die duiwel is die verpersoonliking van die bose magte wat in die wêreld werk (vgl. Ef 6:12).
Die woord vir ‘vermoor’ (Grieks: sfazein) is eintlik ‘om te slag.’ Dit impliseer geweld en genadeloosheid; in Gn 4:8 word die Hebreeuse harag gebruik word vir doodslaan, doodmaak, slag, offer. Gn 4:5-6 sê: hy het baie kwaad geword, en die Here het hom vooraf gewaarsku: as jy nie goed doen nie – die sonde wag jou in daar buite en hy wil jou in sy mag kry, maar jy moet oor hom heers (4:7). Kain se optrede kom duidelik van die Bose en nie van God af nie.
Dat Kain se dade sleg was en sy broer s’n regverdig suggereer jaloesie oor sy broer se goedheid. Mk 15:10 sê Pilatus het geweet die priesterhoofde het Jesus uit afguns uitgelewer. Johannes gebruik die twee broers as voorbeelde: in 3:13 word Kain se ongehoorsame haat beskou as tipies van die wêreld; in 3:14 word gesuggereer dat Abel se geregtigheid die liefde van die gemeente moet kenmerk. So word die dwalendes en die getroues in die gemeente getipeer. Hebr. 11:4 sê: Omdat Abel geglo het, het hy ‘n beter offer aan God gebring as Kain (wat by implikasie nie op God vertrou het vir sy lewe nie).
3:13 Vir die wêreld is die gelowiges soos Abel was vir Kain. Daarom moet die kerk nie verbaas wees as die wêreld hulle haat nie. Die werkwoord impliseer ‘n deurlopende haat van die wêreld teenoor die kerk. Johannes spreek die gemeentelede aan as ‘broers’ (die enigste keer in sy briewe as aanspreekvorm) na aanleiding van Kain en sy broer, maar eintlik om daarop te wys dat hulle in die kerk moet liefhê soos broers en susters van Jesus en van mekaar, terwyl daar onmin is tussen die ‘verligtes’ en die res van die gemeentes, oor hulle geloof in Jesus. Hulle moet nie daaroor verbaas wees nie; Jesus het dit voorspel (Jn 15:18,19,25; 16:1-4; 17:14).
Skrywer: Prof Francois Malan