Die Evangelie volgens Lukas: Die geseëndes en die ellendiges (Luk 6:20-26) – Francois Malan
Vier geseëndes 6:20-23 (met vier verwerpings 6:22) en vier ellendiges wat korroleer met die geseëndes (6:24-31). Matteus 5:3-11 het 9 geseëndes en geen ellendiges hier nie, maar 7 ellendiges in Mat 23.
6:20 Matteus se saligsprekinge word in die derde persoon geskryf; Lukas s’n in die tweede persoon as toeseggings van Jesus: die armes is geseëndes. ‘Geseëndes’ meen gelukkiges, omdat hulle gunstige omstandighede beleef. Volgens die Ou Testament is die armes die mense wat nederig van God afhanklik is. Die Here is die beskermer van die armes en wil hê dat daar geen armes in Israel moet wees nie. So juig Maria in Luk 1:47-48 oor God haar Verlosser, want Hy het die nederigheid van sy diensmeisie raakgesien. Die genadejaar van Lev 25 en Deutr 15 (vgl. Luk 4:19) gee die armes se grond aan hulle terug; Ps 40:18 Ek is magteloos en behoeftig, maar die Here sal aan my dink; Ps 69:34 die Here luister na die behoeftiges. Aan die armes sê Jesus: ‘Julle is die gelukkiges want die koninkryk van God, sy koningskap en heerskappy, behoort aan julle.’ Om onder God se leiding en Vaderlike versorging te lewe is die gunstige omstandighede waarin mense lewe wat hulle hulp by God soek. God gee Homself aan hulle wat Hom soek (Luk 12:31-32). Hulle word soos die verlore seun met ope arms ontvang in die Vaderhuis (Luk 15:22-24) So begin die verwagte omkering van alle dinge waaroor Maria gesing het (Luk 1:51-55). In Christus is die koninkryk van God reeds teenwoordig (Luk 17:20-21).
6:21 Die armes is ook die mense wat honger ly, en vir hulle sê Jesus: julle sal versadig word. Die passiewe werkwoord, versadig word, verwys na God wat hulle sal versadig aan sy feesmaal in sy ewige koninkryk, maar ook nou sal hulle Vader sorg vir dié wat op Hom vertrou. So ook die armes wat nou huil van bekommernis, want hulle sal lag van vreugde, soos Ps 126 sing; so ook die skaapwagter wat sy verlore skaap gekry het en die vrou wat haar verlore penning gevind het (Luk 15:6,9). Vgl. Paulus se getuienis oor sy eie lewe in 2 Kor 6:10. Jesus verkondig die teenwoordigheid van God se koninkryk wat behoort aan dié wat die grootste nood en behoefte het aan die onuitputlike rykdomme daarvan, sonder om weggelok te word deur die valse vertroostings van die wêreld se rykdomme. Jesus vra van sy volgelinge ‘n leegheid aan hulleself, wat God kan vul, ’n onvergenoegdheid met die wêreld, wat hulle sal lei na die rykdom, bevrediging, troos en kameraadskap van sy koninkryk. Die vreugde van die koninkryk van God wag vir dié mens wat vir altyd by die Here wil wees, omdat hy/sy in die gemeenskap met God sy/haar groot beloning kry.
6:22 Julle is gelukkig as julle verwerp en gesmaad word ter wille van die Seun van die Mens. Dit het Jesus se dissipels ondervind deurdat hulle uit die sinagoge geban is (vgl. Joh 9:22). So is Jesus uit Nasaret geskop (4:29), Stefanus buite Jerusalem gestenig (Hand 7:58-59) en Paulus mishandel (2 Kor 11:24-27).
6:23 ‘Daardie dag’ verwys na die dag van die openbaring van Jesus se heerlikheid. Met sy wederkoms sal Jesus se volgelinge bly wees en soos kindertjies spring van vreugde oor hulle beloning in die hemel. Die vervolgings is eintlik ’n voorreg en rede vir groot vreugde, want dit bewys dat hulle in ware gemeenskap met hulle Here lewe en saam met Hom ly (Rom 8:17). Die bewys daarvan is dat God se ware profete van ouds so behandel is deur die goddelose (vgl. Jer 37:15; 38:6).
6:24 Die ‘wee julle’ (ouai, rampe! as uitdrukking van spyt en bejammering van Jesus oor die rykes) word uitgeroep as ’n oproep tot bekering van die mense wat die armes verdruk. Die rykes word nie gewaarsku omdat hulle ryk is nie, maar omdat hulle in hulle rykdom selfsugtig net aan hulleself dink (vgl. Luk 12:15,19,21; en die ryk man en Lasarus in Luk 16:19-31). Hulle het reeds hulle troos van God af ten volle ontvang (apecho; Luk 16:25), dit waarvoor hulle gewerk het en vir hulleself vergader het, het die Here reeds vir hulle ten volle laat kry (selfs sonder dat hulle dit kon geniet, in Luk 12:20-21).
6:25 Teenoor die armes wat honger is en huil, staan die rykes wat nou versadig is en lag. Hulle sal honger ly, treur en huil, soos in Jesaja 65:13-14 voorspel (vgl. Luk 1:53). Hulle word uit die koninkryk van God en van die vreugdemaaltyd (Jes 25:6) uitgesluit. Dié wat selfversekerd lag sal dan sonder hoop voor die Here se regtersoë begin kla en huil. Mense wat meen dat hulle sonder God kan klaarkom, sal op dié dag sonder hoop wees. Wie alleen vreugde vind in die aardse goedere, sal self innerlik leeg word. Die wêreld en sy begeerlike oorvloed vervul nie blywend nie.
6:26 Ellende wag vir die mense wat net vleitaal wil hoor, deur mense wat hulle prys, en wat net ander na die mond praat. Sulke mense is soos die valse profete van die Ou Testamentiese tyd (1 Kon 22:6,24,25; Jer 5:31). Van die geseëndes word gevra dat hulle die uitsprake van die Here oor hulle moet vertrou. Van die vervloektes word gevra dat hulle die waarskuwings van die Here ter harte moet neem.