Die Groot Geloofswoordeboek: Apokaliptiek

Die Groot Geloofswoordeboek: Apokaliptiek

• Ou-Testamentiese apokriewe

Ons kyk eers na die Ou-Testamentiese apokriewe. Die Bybel wat die meeste Protestante gebruik, het minder boeke as die Bybel wat die Katolieke gebruik. Die ekstra boeke in die Katolieke se Bybel word die Apokriewe boeke genoem. Die meeste Katolieke Bybels sluit omtrent sewe sulke boeke in: 1 en 2 Makkabeërs, Tobias, Judit, die Wysheid van Salomo, die Wysheid van Jesus die seun van Sirag, en verder ook toevoegings tot Jeremia. Sommige Bybels sluit verder nog ‘n paar ander in: 1 en 2 Esdras en ‘n paar toevoegings tot Ester en Daniël.

Hierdie apokriewe boeke bestaan hoofsaaklik uit ‘n aantal hi­s­toriese boeke en ‘n paar wysheidsgeskrifte. Die groot waarde van die historiese boeke (Esdras en Makkabeërs) is dat dit groot dele dek van die geskiedenis wat nie in ons Bybel gedek word nie, die tyd tussen die terugkeer uit die ballingskap en die geboorte van Jesus. Dit is omtrent 400 jaar wat nie in die Protestante se “kleiner” Bybel gedek word nie.

Die apostels en die vroegste Christene het natuurlik nog nie die Nuwe Testament gehad nie. Hulle Bybel was die Ou Tes­ta­ment. Dis egter interessant om te weet dat die apostels gewoon­lik die Griek­se vertaling van die Ou Testament gebruik het, die *Septuagint. Hierdie vertaling het die apokriewe boeke in­ge­sluit sodat die apokriewe boeke deel van die apostels en vroeë Chris­tene se Bybel was. Die skrywers van die Nuwe Testament ver­wys byvoorbeeld op dieself­de manier na hierdie boeke as na die ka­nonieke boeke in ons Ou Testament (Jud v 14, 15). Trouens, vir 1 500 jaar na Christus het die kerk hierdie langer Ou Testament ge­bruik. Die Jode het egter kort na Christus van hierdie langer Griek­se Ou Testament afgesien en net die korter Hebreeuse Ou Tes­tament as hul heilige geskrif erken. In die tyd van die *Kerk­hervorming het *Luther en veral *Calvyn besluit om nie verder die Christene se Ou Testament te gebruik nie, maar terug te gaan na die Jode se korter Ou Testament. In Ek glo die Bybel het ek hierdie geskiedenis met sy voor- en nadele breedvoerig be­handel.

Een van die nadele van hierdie besluit van die Kerkhervor­­mers is dat ons vandag baie min agtergrond het van die *apokaliptiek (apokaliptiese wêreldbeeld) wat juis in hierdie 400 jaar tussen die Ou Testament en die tyd van Jesus ontwikkel het. Dit is juis die wêreldbeskouing waarby Jesus direk aangesluit het. In ons Ou Testament het ons net een enkele duidelike verwysing na die opstanding (Dan 12:2). Dan vind ons dit vreemd dat dit in die tyd van Jesus ‘n algemene oortuiging was van die man op straat. Maar in die apokriewe boeke sien ‘n mens in besonderhede hoe hierdie oortuiging in die tyd tussen ons Ou Testament en Jesus ontwikkel het tot ‘n wesenlike deel van die geloof van groot dele van die Jo­de­dom.

• Nuwe-Testamentiese apokriewe

Daar is ook apokriewe boeke van die tyd van die Nuwe Tes­ta­ment. Daar is onder andere Evangelies van Jakobus, Tomas, Petrus en Ni­ko­demus, en Handelinge van Johannes, Paulus en Petrus, en ook ‘n Openbaring van Petrus. Die Evangelie van Tomas ge­niet vandag hoë aansien in die geledere van die sogenaamde *”Nuwe Her­vor­ming”. Hierdie geskrifte het egter nie erkenning onder die vroeë Christene gekry nie.

Verder is daar ‘n paar geskrifte wat deur die eerste geslag kerk­­­-leiers na die apostels geskryf is, soos 1 Klemens en die Di­dagé. Anders as die eerste groep geskrifte het hierdie laaste twee wel by sommige ‘n mate van erkenning gehad, maar hulle word nie vandag as deel van die Nuwe Testament beskou nie. (*Kanon) Dit beteken dat die geskiedenis van die vorming van die Nuwe Tes­tament minder in­gewikkeld was as dié van die Ou Testament.

Woorde gemerk met ʼn * word elders bespreek

Outeur: Prof Adrio König