Die Groot Geloofswoordeboek: Totale Verdorwenheid

Die Groot Geloofswoordeboek: Totale Verdorwenheid

Totale verdorwenheid

(*TULIP)

Die leer van die totale verdorwenheid van die mens (corruptio to­talis) word maklik misverstaan. Sommige dink dit beteken dat geen ongelowige ooit iets goeds kan doen nie. Dit is ‘n mis­verstand. Sedert *Augustinus, een van die groot kerkvaders, is dikwels verwys na die deugde van die heidene.

Die leer van die totale verdorwenheid het na vore gekom in die stryd teen *Pelagius, wat gemeen het dat die sondaar iets tot sy of haar saligheid kan bydra. Daarteenoor het Augustinus gesê dat niks wat ons doen enige verdienste voor God met die oog op ons saligheid het nie. Maar dit het niks te doen met algemene goeie dade nie. Daar is baie mense wat geen godsdiens het nie en wat wonderlike werk aan mense in nood doen.

Maar met die oog op ons saligheid kan ons net op Christus ver­trou. Hy het alles wat ons nodig het vir ons verdien sodat wanneer ons glo (*Geloof), God vir ons Christus se verdienste net uit genade toereken (*Regverdiging), en nie omdat ons dit verdien of beter as ander is nie. Dit was van die groot sake waaroor dit in die Hervorming gegaan het: ons word net uit genade gered, net op grond van wat Christus gedoen het, net deur die geloof. (*Versoening)

Die leer van die totale verdorwenheid hou direk verband met die leer van die *erfsonde. Ook hier kan misverstande ontstaan. Die erfsonde beteken nie dat ons niks goeds kan doen en altyd net die slegste doen nie. Net soos die totale verdorwenheid beteken die erfsonde dat ons deur Adam onder die oordeel van God gekom het omdat daar ‘n soort eenheid en onderlinge ver­bondenheid in die mensdom is, en dat ons totaal op Christus se verdienste aangewese is om gered te word.

Daar is ook ‘n wonderlike troos in die leer van die totale ver­dorwenheid. As ons dan niks kan bydra om gered te word nie, hoef ons ook nooit in die vrees te leef dat dit wat ons moes bydra dalk nie genoeg was nie. As God alles moes voorsien, kan ons weet alles is voorsien, want op Hom kan ons reken. Christus se offer was meer as genoeg.

 

TULIP

TULIP is ‘n Engelse akroniem wat in Amerika gebruik word vir die vyf leerstellings van ‘n groep ultra-Gereformeerdes uit die vo­rige eeu.

T Total Depravity – *totale verdorwenheid

U Unconditional Election – onvoorwaardelike *uitverkiesing – geen verdienste van die mens is in aanmerking geneem nie, God het sonder enige rede sommige uit genade gekies en die ander verwerp

L Limited Atonement – beperkte *versoening – Christus het nie vir almal gesterf nie, maar net vir die uitverkorenes

I Irresistible Grace – onweerstaanbare *genade – God besluit wie Hy wil red, en dan gee Hy aan hulle sy genade sonder dat hulle dit kan teenstaan/verwerp

P Perseverance of the Saints – *volharding van die heiliges of ge­lowiges – gelowiges kan nie weer verlore gaan nie

 

Dit is ‘n baie radikale vorm van *Calvinisme wat nooit alge­meen onder Gereformeerde Christene aanvaar is nie. Dit gee besondere erkenning aan die inisiatief van God, maar dit is baie moeilik om die verantwoordelikheid van die mens in hierdie geslote sisteem tot sy reg te laat kom. (*Voorsienigheid)

 

T

Onder die *totale verdorwenheid word verstaan dat die mens to­taal deur die sonde van God vervreem is sodat hy of sy niks kan doen wat voor God tel nie. Die mens is dood deur die sonde, wat beteken dat enige moontlikheid van hunkering en verlange na God uitgeskakel is. Daar is eenvoudig geen beweging van die mens se kant moontlik om na God te gaan nie. Al die inisiatief moet van God af kom.

Op sigself is dit ‘n taamlik algemene oortuiging onder baie Chris­tene. Paulus self het uitsprake wat sterk in hierdie rigting wys (Ef 2:1). Daardeur word die sonde regtig ernstig geneem. Dit is meer as ‘n hindernis tussen ons en God. Dit is ‘n totale breuk. Die he­le verbondstruktuur werk so. God is op elke punt die een wat die inisiatief neem. Dit blyk reg van Abraham af (Gen 12; 15; 17). Dis nie Abraham wat na God kom en smeek dat hulle ‘n verhouding moet aangaan nie. Dis God wat kom en soewerein die verbond instel, waarop Abraham maar net kan reageer. Dis ook nie Israel wat by God pleit om ‘n Verlosser te stuur nie. Dis God wat vrymagtig be­sluit dat die tyd ryp is en dat Jesus moet kom (Gal 4:4). Tot sover sal daar breë instemming wees onder Christene.

 

U

Onvoorwaardelike *uitverkiesing sluit skynbaar logies aan by totale verdorwenheid. Maar dis net skynbaar. Daarvolgens kies God vry­magtig uit wie Hy wil red, en verwerp vrymagtig die ander. Daar is niks in enige mens wat sy besluit motiveer nie. Eintlik gee alle mense deur hulle totale verdorwenheid Hom meer as genoeg rede om hulle almal te verwerp, maar uit vrye, on­ver­staanbare genade besluit Hy dan om sekeres te red. Hy kon enige ander uitverkies het van dié wat Hy verwerp het, en almal wat Hy wel uitverkies het, kon Hy ook verwerp het. Niemand het enige aanspraak op God se goedheid nie. Hy het al lank voor die mense se geboorte, ja, selfs voor die skepping, presies besluit watter individue Hy sal red, en watter nie. Hy het dit dus besluit heeltemal afgesien van enigiets wat hulle gedoen of nie gedoen het nie.

Hierdie leer is deel van ‘n heelwat omvattender sisteem oor die *voorsienigheid. In hierdie sisteem pas dit volkome sinvol in. Hiervolgens het God vooraf alles beskik wat ooit plaasvind, en alles vind plaas presies soos Hy dit vooraf bepaal het. Dit pas dus lo­gies in dat net Hy besluit wie gered word en wie nie, en dat Hy ook die reaksies van die uitverkorenes en verworpenes vooraf só bepaal het dat hulle paslik sal reageer. Die uitverkorenes sal die evangelie aanvaar, en die verworpenes sal dit nie aanvaar nie.

Maar as ‘n mens nie in terme van hierdie geslote sisteem dink en glo nie, is dit nie maklik om hierdie leer te aanvaar son­der ‘n be­paalde huiwering nie. Beteken dit dat God netsowel kon besluit het om almal te red, maar tog besluit het dat dit liewer net ‘n klein klompie sal wees? En klop dit met God se liefde vir die wêreld? (Joh 3:16) En wat van die algemene bevel om na alle nasies te gaan en “die mense” sy dissipels te maak? (Matt 28:19)

Vir die mense wat gered word, is dit natuurlik goeie nuus. Dit is selfs ‘n geweldige troos: niks in my het God beweeg om my uit te kies en te red nie. Niks in my sal Hom dus beweeg om my agterna te verwerp nie.

Maar vir dié wat nie uitverkies is nie? Dis nie vreemd dat ‘n mens in hierdie kringe dikwels hoor dat jy nie hierdie leer aan on­gelowiges verkondig nie. Maar dit is tog vreemd om te dink ‘n mens hou ‘n deel van jou geloof liewer terug.

 

L

Beperkte versoening pas presies op hierdie leer. As God net ‘n sekere aantal mense uitverkies het en net hulle kan gered word, is dit logies dat Christus ook net vir hulle *versoening gedoen het. Hy het dus nie vir die hele wêreld gesterf nie, maar net vir die uitverkorenes. Dit sou onsinnig wees as God die massa mense nie wil red nie, maar Hy laat Christus tog vir hulle sterf.

Maar dis nie duidelik hoe sekere taamlik sterk uitsprake in die Bybel in hierdie lig verstaan word nie. Die nadruk in die Bybel is tog juis op die omvattendheid van Christus se soendood. God het die wêreld in Christus met Homself versoen. God het die wêreld so liefgehad. Christus is ‘n versoening nie net vir ons sondes nie, maar vir dié van die hele wêreld. God het deur Christus alle dinge in die hemel en op die aarde met Homself versoen (2 Kor 5:18 ev; Joh 3:16; 1 Joh 2:2; Kol 1:20). En so kan ‘n mens aangaan.

‘n Mens kry telkens die gevoel dat hier vanuit ‘n sisteem gedink word, en dat alles netjies in die sisteem moet inpas. Is dit nie eerder waar dat hierdie sisteem eenvoudig te netjies is en te goed werk nie? Is die Bybel nie ryker en bonkiger as ons netjiese sisteme nie? Moet ‘n mens nie hier en daar sê: Alles is nie regtig duidelik nie?

 

I

Onweerstaanbare *genade. Nogeens pas hierdie gedagte perfek by die sisteem in. As ons niks kan doen wat by God aanvaarbaar is nie, as God ons sonder enigiets in ons uitverkies om gered te word, as Christus net vir ons gesterf het, is dit logies dat ons nie God se genade sal kan weerstaan nie. Niks aan ons kant tel nie. Hoe kan ons dan “Nee” sê as Hy voor die skepping al besluit het ons sal “Ja” sê?

Maar onweerstaanbare genade werk nie regtig as ‘n mens dink aan die baie gevalle waar mense inderdaad op God se genade “Nee” gesê het nie. Jesus kom as God se finale genade-aanbod aan Israel (Jesus as *Profeet), en hulle verwerp Hom en vra dat Hy gekruisig word. Hoe kan ons dan sê God se ge­na­de is onweerstaanbaar? Ons kan dit net sê as ons byvoeg dat God nie regtig bedoel het dat hulle Jesus moet aanneem nie, wat weer beteken dat Jesus se pleidooie nie regtig eerlik was nie. Hy het gemaak of Hy gee, maar as hulle die hand sou uitsteek, sou Hy Syne gou teruggetrek het?!

Iewers werk iets nie.

 

P

Die volharding van die heiliges/gelowiges. Dit beteken dat mense wat regtig tot geloof gekom het, nie weer verlore sal gaan nie. (*Vol­harding) Eintlik kan dit ook anders ge­stel word: nie The Per­severance of the Saints nie, maar The Preservation of the Saints, die bewaring van die gelowiges, omdat dit nie in die eerste plek daarom gaan dat ons sal volhard nie, maar dat God ons sal be­waar.

Dit is interessant dat hierdie leerstuk van TULIP weer meer aan­vaarbaar is vir ‘n groot groep Christene. Dit gaan hier om die trou van God wat nie die werk van sy hande laat vaar nie. Al is ons ontrou, Hy bly getrou, Hy kan Homself nie verloën nie (2 Tim 2:13). Maar vir hierdie ander gelowiges gaan dit nie hier om ‘n sisteem nie, maar om die trou van God, om Jesus wat beloof het dat niemand ons uit sy hand sal ruk nie (Joh 10:28).

In die geheel is TULIP nie ‘n sisteem wat gevoelig is vir die groot lyne in die Bybel nie. Dit maak ‘n harde indruk wat uit ‘n enke­le uitgangspunt redeneer en dan eenvoudig logies voort­gaan tot op ‘n punt waar die blye evangelie nie meer helder klink nie.

 

Skrywer: Prof Adrio König