Die Handelinge van die Apostels: Paulus oorwinter op die eiland Malta (Hand 28:1-10) – Francois Malan

28:1 ‘Na ons (Lukas vertel) uit die uiterste gevaar gered is, het ons uitgevind dat die eiland Malta genoem word.’  Van die Malta-groep van drie groterige eilande en ’n klomp klein eilandjies is Malta die grootste, 27 km x 14.5 km, geleë  80 km suid van die Italiaanse eiland Sisilië waarheen hulle na die winter sou vaar op pad na Rome (28:12,16), en 1 103 km noord van Libië waar die Sirtis geleë is waarvoor hulle gevrees het (27:17). Malta is meer as 800 km van Kauda af.

28:2 ‘Die inboorlinge van die eiland het ons buitengewone (letterlik: wat nie ondervind word nie – negatief om die besondere graad van ‘kindness’ aan te dui) vriendskap (filanthrōpía) laat ondervind’ – ‘inboorlinge’ Grieks barbaroi nie-Grieke, want hulle taal klink bara-bara, onverstaanbaar vir ’n Griek, en daarom ook beskou as van ’n laer beskaafde kultuur (vgl. die Afrikaanse woord: barbare; vgl. ook 1 Kor 14:11 oor wedersydse onverstaanbaarheid). Die vriendelikheid van die ‘barbare’ staan lynreg teenoor die onvriendelikheid van die natuur wat hulle vir 14 dae moes verduur. ’n Hartlike welkom-ontvangs op die barre kus! Die Here het vir die skipbreukelinge ’n vriendelike ontvangs gereël na sy woeste wind wat hulle geteister het. Die inboorlinge het hulle almal vriendelik verwelkom met ’n vuur wat hulle aangesteek het toe hulle die groot groep deur die water sien aankom van die gestrande skip af, in die reën en die koue van die winter wat aangebreek het. Vir die moeë deurdrenkte groep wat sidder van die koue was die warm vuur die grootste weldaad van hulle vriendelike ontvangs.

28:3 Paulus beweeg soos ’n vry man. Hy help om die vuur te stook, duidelik nie met ’n ketting geboei nie (vgl. 26:29), maar met ’n giftige slang wat aan sy hand hang. Die slang wat deur die hitte van die vuur uit sy winterslaap wakker geword het, het uit sy skuilplek gekom tussen die groot hoop droë takke wat Paulus op die vuur gegooi het en met sy tande aan Paulus se hand vasgebyt om homself uit die vuur te red.

28:4 Toe die inboorlinge die gedierte sien klou aan sy hand het hulle vir mekaar gesê hy is verseker ’n moordenaar. Hierdie man is uit die see gered, maar Díkê, die Griekse naam vir die godin van strafgeregtigheid wat mense straf vir onreg, het hom nie laat lewe nie.

28:5 Die inboorlinge verwag dat Paulus enige oomblik sal dood neerslaan, maar al wat hulle sien is Paulus wat die gedierte in die vuur afskud en dat geen onheil hom tref nie. Volgens Lukas 10:19 het Jesus gesê: ‘Kyk, Ek het aan julle twaalf gesag gegee om op slange en skerpioene te trap, en ook oor al die mag van die vyand. Niks sal julle enige skade kan aandoen nie.’ Dit is wat hier gebeur het.

28:6  Die inwoners van die eiland ken blykbaar die uitwerking van slanggif en dat dit dodelik kan wees. Daarom verwag hulle óf ’n geleidelike werking van die gif wat eers laat opswel (die werkwoord pímpramai kan ook brand met koors, aandui, vgl 28:8) óf ’n vinnige werking met ’n skielike dood. Maar hoe langer hulle gewag het en gesien het niks ongewoons of sleg gebeur met hom nie, het hulle gedagtes begin verander tot ’n totale ommeswaai. Waar hulle seker was dat hy ’n vyand van god is, sien hulle Paulus self nou as ’n god. Iemand wat immuun is teen gif, is onsterflik in hulle bygelowige denke. Hulle gedagtes oor Paulus verander van ’n moordenaar tot ’n god. In Listra het die Likaoniërs ook gedink Barnabas en Paulus is gode, Zeus en Hermes, ná die genesing van die lam man (Hand 14:11-12).

28:7 Die tweede toneel wat op die eiland afgespeel het, geskied op ’n landgoed wat nie ver van die plek is waar Paulus die slang in die vuur afgeskud het nie. Die baai waar hulle gestrand het aan die Noord-Weste van die eiland word tans nog St Paulus Baai genoem. Die eienaar van die landgoed is ook die hoofman van die eiland (letterlik ‘die eerste’ Malteser). Sy naam was Publius ( die Latynse woord publicus verwys na die staat – vgl. die Afrikaanse woord publieke eiendom teenoor privaat eiendom). Publius het ‘ons’ vriendelik ontvang en vir drie dae vriendelik as sy gaste onthaal. Lukas verduidelik nie of die ‘ons’ al 276 skipbreukelinge insluit nie. 

28:8 Publius se pa het in die bed gelê met koors (puretois mediese meervoud term) en diarree. Soos Jesus Petrus se skoonmoeder genees het (Luk 4:38-39) gaan Paulus ook na die siek vader. Hy bid tot God om die man te genees, lê sy hande op die sieke dat God deur hom kan werk, en genees hom (vgl. Hand 5:12 oor die wonders wat deur die hande van die apostels plaasgevind het; en hoe God deur die hande van Paulus besonder kragtige dade in Efese verrig het, Hand 19:11). 

28:9 Nadat Jesus die skoonmoeder van Petrus in Kapernaum genees het, het almal hulle siekes wat aan allerhande kwale gely het, na Hom gebring. Hy het hulle een vir een die hande opgelê en hulle gesond gemaak (Luk 4:40). Net so het die nuus oor die genesing van Publius se pa gou deur die eiland versprei. Toe het die res van die eiland se mense wat siektes gehad het, na Paulus toe gekom en is genees. Paulus werk nie meer soos ’n gevangene nie, maar soos ’n magtige geneser wat rondom hom die seën van God uitbrei.

28:10  As teken van hulle respek en dankbaarheid het hulle vir ‘ons’ met baie gawes ondersteun en toe ons met die skip sou vertrek (anágomai ’n skeepsterm) het hulle aan boord geplaas wat nodig was. So het die Here voorsien.

Skrywer:  Prof Francois Malan