Die Openbaring aan Johannes – GOD SE TROONSAAL (vervolg, 4:4-11) – Francois Malan
4:4-11 Die kringe om die troon word in ‘n a-b-b-a patroon aangebied:
a 4:4-6a ouderlinge
b 4:6b-8a lewende wesens
b 4:8b-9 lof van die lewende wesens
a 4:10-11 lof van die ouderlinge
Hoewel Johannes die ouderlinge eerste sien, vorm die vier lewende wesens die eerste kring om die troon en sing die eerste lofsang aan God, en die ouderlinge vorm die konsentriese sirkel om die vier lewende wesens, en hulle aanbidding en lofsang val in by die aanbidding en lofsang van die lewende wesens.
4:4 Rondom, in ‘n volle sirkel, om die troon van God, staan 24 trone waarop 24 ouderlinge sit. Hulle is beklee met wit klere as simbole van heiligheid/toewyding aan God en oorwinning oor morele en geestelike onreinheid, soos die ontelbare skare voor die troon en die Lam, wat geweier het om kompromië met die wêreld en sy afgode te maak, en hulle klere wit gewas het in die bloed van die Lam (7:14). Hulle trone en goue krone merk hulle as regeerders saam met God (vgl. Jesus se belofte in Mat. 19:28; 2 Tim. 2:12). Verskillende verklarings is vir die 24 gegee. Hulle kan waarskynlik geassosieer word met die 12 stamme van Israel en die 12 apostels van Jesus, as verteenwoordigers van die hele gemeenskap van gelowiges van die ou en nuwe bedelings. Daar word 12 maal in Openbaring na die ouderlinge verwys, in 8 daarvan word hulle spesifiek ouderlinge genoem.
4:5-6a Die weerligstrale, gedreun en donderslae wat uit die troon van God gekom het, is simbole van God se heiligheid wat waarsku dat Hy sy oordeel gaan voltrek, soos ook in 8:5; 11:19; 16:18. Die agtergrond is waarskynlik die verskyning van God by Sinai (Eks. 19:16-19; 20:18-21) en die magtige verskyning van die Here aan Esegiël tydens die ballingskap (Eseg. 1:3-28). Die sewe vuurfakkels voor die troon, die sewe Geeste van God, is die benaming van die Heilige Gees in sy veelvuldige en omvattende werking, soos in 1:4; 3:1 en 5:6.
Genesis 1:6-8 praat van die skeiding tussen die waters onder die gewelf en die waters bokant die gewelf, lg. wat God ‘hemel’ genoem het. In Eseg. 1:22 se gesig is die gewelf blink en skrikwekkend soos ‘n ysberg; In Dan. 12:3 skitter die glans van die hemel. Johannes sien die troon op iets soos ‘n see van glas, helder soos kristal. So word God se heerlikheid, glansrykheid en heiligheid sy andersheid, sy almag en ewige natuur, wat van die edelmetale se glans en kleure afstraal, weerspieël deur ‘n woeste see wat onder God se beheer spieëlglad tot rus kom . In Openb 13:1 kom die dier uit die onstuimige see onder die gewelf om chaos te saai en te vernietig. In 21:1 bestaan die see nie meer nie, as teken van die uitwerping van die bose uit die nuwe skepping.
4:6b-8a In die binneste kring om die troon is daar vier geheimsinnige wesens, wat die hele skepping verteenwoordig: die kalf die mak diere, die leeu die wilde diere, die arend die voëls, en een met ‘n menslike gesig die mensdom. Hulle is rondom en binne vol oë waarmee hulle ten volle aanskou: die heerlikheid, almag en ewige natuur van die Een op die troon (vgl. Eseg. 1:6 se vier wesens met vier gesigte: van ‘n mens, ‘n leeu, ‘n bul, ‘n arend, in 10:14 het die vier gerubs die gesig van ‘n engel, ‘n mens, ‘n leeu en ‘n arend), en het ses vlerke (soos Jes. 6:2 se serafs; maar in Eseg. 1:6 net vier wesens). Die vier wesens is embleme van al die skepsels wat in harmonie met die Skepper leef, soos wat God die wêrld bedoel het. Hulle doen ook diens as die opmerksame oë van God, wat met alwetenheid oor sy skepping wag hou. Die vlerke getuig van ratsheid en spoed. Hulle sien alles raak en is oral teenwoordig.
4:8b Die liedere wat hulle sing prys God se kenmerke en sy werk, waarom Hy waardig is om aanbid te word. Hulle hoof werk is om Hom te aanbid. Dit word dubbel beklemtoon: dag en nag, sonder ophou. Onophoudelike aanbidding is die natuurlike houding van die skepping in ‘n van-aangesig-tot-aangesig ontmoeting met die Skepper. Die lofprysing het drie strofes met drie dele elk: heilig, heilig, heilig – Here, God, Almagtige – wat was, en wat is, en wat kom.
Drie maal heilig (toegewy), soos in Jes. 6:3, om te beklemtoon dat God verhewe is bo die skepping en bonatuurlik is. Die Vader, Seun en Heilige Gees is Een, in liefde aan mekaar toegewy; en toegewy aan die onderhouding van die skepping.
Here – wat regeer; God – die allerhoogste bonatuurlike skepper en onderhouer van die heelal, die bron en die sin van die lewe; Almagtige (9x in Openbaring) – sy mag waarmee Hy skep, onderhou, regeer en verlos.
Wat was en wat is en wat kom (1:4,8), is ‘n uitbreiding op Eks. 3:14: ‘Ek is wat Ek is,’ wat God se aktiewe teenwoordigheid uitdruk, Eks. 3:15: dit is God se naam in ewigheid – God beheer die verlede, hede en toekoms.
4:9-11 Johannes beskryf die wesens se lofsang met drie woorde: hulle bring heerlikheid-eer-dank aan Hom wat op die troon sit en vir ewig en ewig lewe. Die 24 ouderlinge se eerbetoon, wat hulle byvoeg by die lewende wesens se lof, word ook in drie sinsnedes verduidelik:
Hulle val neer voor Hom wat op die troon sit – erkenning van sy alleenheerskappy;
Hulle aanbid Hom wat lewe tot in ewigheid en ewigheid – beklemtoning van sy ewigheid;
Hulle sit hulle trone neer voor die troon – erkenning van sy alleenheerskappy; ook die mate van gesag en heerskappy oor God se eiendom; wat hulle het, het Hy aan hulle verleen, en alle eer kom Hom toe (Genesis 1:28; 2:15).
Hulle beklemtoon God se alleenheerskappy teenoor valse aansprake op alleenheerskappy op aarde (13:8,12). Die vier lewende wesens besing God se heiligheid en majesteit; die ouderlinge sy werk as die enigste Skepper:
U is waardig, ons Here en God om die heerlikheid en die eer en die krag te ontvang
(Domitianus, wat vir Johannes verban het, het beveel dat hyself dwarsdeur die Romeinde ryk as ‘ons here en god’ aangespreek word) omdat U alle dinge geskep het, deur u wil het alles ontstaan, en is dit geskep – alles en almal het in God se denke en beplanning ontstaan, is deur sy Woord en Gees geskep, en as Here en God onderhou en heers Hy oor ons en die hele skepping.
Anders as die lewende wesens, spreek die ouderlinge God persoonlik aan: U…ons Here en God – ons lewe in sy hand, onder sy leiding en sorg, in ons deurmekaar leefwêreld. God is groter as enige keiser of regeerder, omdat Hy die Skepper en Onderhouer van sy skepping is. Hoofstuk 4 gee ‘n kykie op die skepping in hamonie met sy Skepper, wanneer God in die sentrum van ons lewe is.
Skrywer: Prof Francois Malan