Die sewende wonderteken: die opwekking van Lasarus
Die sewende wonderteken: die opwekking van Lasarus – Francois Malan
Jesus die opstanding en die lewe (11:1-54)
Die skrywer bied die dood en opwekking van Lasarus aan as die laaste van die wondertekens van Jesus wat al die voorafgaande tekens en gesprekke tot ‘n klimaks bring en die dood en opstanding van Jesus, sy grootste wonderteken, verhaas en suggereer.
Die dood van Lasarus (11:1-16)
11:1-2 Terwyl Jesus in Betanië in Perea vertoef (1:28, 10:40) word Lasarus siek in Betanië, ‘n voorstad van Jerusalem. Hoewel sy suster Martha waarskynlik die oudste was (Lk 10:38-40), word Maria eerste genoem, en Lasarus die broer van Maria omdat sy die bekendste in die kerk was deur haar salwing van Jesus (Jn 12:1-8; vgl. Mk 14:9). Die naam Lasarus (‘n verkorting van die Hebreeuse Eleazar) beteken ‘die een vir wie God help.’
11:3 In hulle nood laat die susters vir Jesus weet van sy siekte in die hoop dat die Geneser van siekes iets sal doen, en verwys na Jesus se besondere band met die gesin (vgl. Jesus se besoek aan hulle in Lk10): ‘hy vir wie U liefhet (fileoo liefhet as vriend)’. Daaruit blyk dat hy ‘n gewaardeerde volgeling van Jesus was.
11:4 Jesus se reaksie op die berig het ‘n dubbele betekenis. ‘Die siekte is nie tot die dood nie, maar ter wille van die eer/heerlikheid (doksa) van God, sodat die Seun van God daardeur verheerlik word (doksasthe).’ Daardeur stel Hy God se heilsbedoeling met die siekte in die lig, soos in 9:3 met die blindgeborene. Al sou Lasarus aan die siekte sterf, sou die dood nie die laaste woord hê nie. Jesus weet vooruit hoe dinge sal verloop. Alles is in die hand van God (vgl. 10:29). Hy sal sy mag oor die dood bevestig en die heerlikheid van die Seun openbaar – dat die Vader in My is en Ek in die Vader (10:38). Die gebeurtenis sal ‘n teken wees; ‘n teken van Jesus se gesag oor die dood, dat Hy selfs ‘n dooie kan opwek – ‘n onomstootlike bewys dat Hy die Seun van God is; maar ook ‘n teken van Jesus se eie dood en opstanding uit die dood as rede vir die mens se opstanding uit die dood (vgl. 11:25 Ek is die opstanding en die lewe) Die opwekking van Lasarus is ook die aanleiding tot die finale besluit om Jesus dood te maak (11:53).
11:5 Jesus het Maria en haar suster en vir Lasarus onselfsugtig liefgehad (agapaoo). Hoewel Jesus nie onmiddellik op hulle noodroep reageer nie, is dit nie aan ‘n gebrek aan liefde nie. Hy bly by die program van die Vader.
11:6 Jesus bly twee dae langer in Perea. Waarskynlik was Lasarus al dood toe die berig by Jesus kom – dit neem die boodskapper een dag tot by Jesus, Jesus wag twee dae, en loop een dag Betanië toe. Toe Hy daar kom, is Lasarus reeds 4 dae dood (11:39). Dit maak die opwekking soveel wonderliker, die heerlikheid van God word des te glorieryker geopenbaar, sowel as die heerlikheid van die Seun (v4).
11:7 Toe die regte tyd daarvoor kom om die heerlikheid van God te openbaar deur ‘n dooie wat reeds vier dae dood sal wees, roep Jesus sy dissipels om saam met Hom terug te gaan Judea toe.
11:8 Die dissipels is ontsteld. Tydens die fees van die tempelwyding wou die Jode Hom stenig (10:31,39). Hoe kan Hy daaraan dink om weer sy lewe te gaan waag, terwyl Lasarus se siekte nie ‘op die dood sal uitloop nie’ (11:4). Die dissipels het nie die dieper betekenis van Jesus se stelling in 11:4 gesnap dat Lasarus se dood op die verheerliking van God en van sy Seun sal uitloop nie (11:4b). Jesus weet egter dat die dreigende gevaar van die Joodse Raad tot sy dood kan lei – maar slegs op die tyd deur God bepaal.
11:9-10 Jesus antwoord hulle vrees met ‘n beeld van ‘n gewone werksdag met twaalf uur (die Joodse dag het van sonop tot sononder gegeld, en hulle het die ure gerek en gekrimp om 12 in ‘n dag in te pas. ‘n Uur was in midsomer 20 minute langer as in midwinter). Die dag bied geleenthede, maar word ook beperk. Bedags kan jy sonder struikeling loop in die lig van die son. So moet Jesus ‘loop’ in die beperkte tyd wat deur die Vader vir Hom bepaal is (sy ‘dag’, ‘my tyd’ 2:4; 7:30; 8:20; 9:4). Dit is ook waar van sy volgelinge: so lank die Lig vir die wêreld by hulle is, kan hulle ‘loop’ sonder om oor onsigbare struikelblokke te struikel in die duister. Dit pas ook in hierdie omstandigheid. Hulle moet by Hom bly al gaan hy die gevaar en die dood tegemoet. Vers 10 sê letterlik: Maar as iemand in die nag loop, struikel hy, omdat die lig nie in hom is nie. Die gaan om Jesus, die Lig vir die wêreld. Iemand wat nie die Lig in hom opgeneem het deur in Hom te glo nie, verkeer in ‘n geestelike duisternis en kom tot ‘n val.
11:11-13 Jesus verwys na Lasarus as ‘ons vriend’ (filos; sy susters het na hom verwys as ‘hy, vir wie u lief is’ fileis v3). Die dissipels het ook vir Lasarus geken as ‘n vriend en gewaardeerde medegelowige. Hier is ‘n tipiese Johannese misverstand: ‘n dubbelsinnige stelling van ‘n waarheid word deur die hoorders misverstaan, en dit lei tot opheldering wat ‘n voller openbaring vir hulle oopmaak. Die dissipels reken Lasarus sal gesond word as hy slaap. Maar Jesus gebruik ‘slaap’ as ‘n eufemisme vir die dood. In die Hebreeuse erfenis is dood veral verbind aan ‘n slaap waaruit jy nie weer wakker word nie (vgl. in Konings en Kronieke waar telkens gepraat word van ‘hy het gaan slaap, jisjkab,en is by sy vaders versamel;’ 1 Kon 2:10; 2 Sam 7:12; Job 14:11-12). Die idee van ‘n opstanding uit die dood word nie in die Ou Testament uitgespel nie, behalwe in Daniël 12:2, maar Daniël se gedagte het nie almal bereik nie, hoewel die Fariseërs dit geglo het (Hand.23:8). Nou sê Jesus Hy gaan vir Lasarus wakkermaak uit die slaap. Die beeld van slaap en wakkermaak word voortgesit, en die dissipels verstaan dit letterlik as die rus van die slaap wat hom gesond sal laat word. Dan is Jesus se reis na vyandige Judea nie nodig nie.
11:14-15 Jesus verklaar met vrymoedigheid: Lasarus is dood. Hy wat vooruit weet, het geen twyfel oor wat daar in Betanië gebeur het nie. Maar paradoksaal treur Hy nie oor die dood van hulle vriend nie, maar verklaar: En Ek is bly. Ter wille van julle, sodat julle sal glo, is Ek bly dat Ek nie daar was nie. Aanstons sal Hy ook nie meer by hulle wees nie. Hulle moet leer om in geloof te lewe, in Hom te glo, wat die opstanding en die lewe is, en Hom voor die mense bely en uitleef. Voor hulle oë gaan hulle die volgende wonder sien gebeur, sodat hulle seker kan wees dat Jesus God is. Vandaar sy aanvanklike vertraging om te gaan, en sy blydskap dat die heerlikheid van God en van die Seun daardeur openbaar gaan word (11:4).
11:16 Tomas (‘Tweeling’ in Aramees) in Grieks bekend as Didimus (‘Tweeling’) word wel genoem in die ander drie Evangelies en Handeling se dissipellyste, maar slegs in Johannes word vertel van sy woorde en optrede (11:16; 14:5; 20:24,27,28; 21:2). Hy dink nie aan wat Jesus gesê het, dat Hy Lasarus gaan wakkermaak nie (11:11), of dat dit tot verheerliking van God en van die Seun sal wees nie (11:4), maar slegs aan die gevaar wat voorlê en aan die mense wat Hom wil doodmaak. Tog spoor Tomas die dissipels aan om almal saam met Jesus te gaan, bereid om met Hom te sterwe. Hoewel hulle later almal vir Jesus in die steek laat, verwoord Tomas hier meer as wat hy besef, en word sy uitspraak die teken van egte dissipelskap (Mk 8:34-35). Vir Jesus gaan dit wel die dood beteken, maar ‘n dood wat vir die wêreld die lewe beteken.
Skrywer: Prof Francois Malan