Eindes van die aarde, laat julle red! (45:18-25) – Francois Malan
45:18 Die verse word ingelei met ‘n plegtige verklaring: So sê die Here; daarop volg die profeet se verduidelikkings, eers oor die Here as die Skepper van die hemele en Formeerder van die aarde wat Hy gevestig het – met sy skeppingswerk het die Here getoon dat Hy die ware God is. Verder toon die profeet aan dat die Here dit nie vir chaos (tohu leegheid, niks, nietigheid) geskep het nie, maar Hy het dit gevorm as ‘n woonplek/rusplek. Die chaos kan verwys na Gen 1:2, en na die doodsvonnis van die ballingskap, en na die verwarde afgodsmakers (44:9 waar tohu ook gebruik word), en na die afgode wat vir die wanorde verantwoordelik is (41:24 hulle is minder as niks).
Die vers word met ‘n plegtige woord van die Here aan vers 19 gekoppel: Ek is die Here en niemand anders nie.
45:19 Die kontras tussen die Here en die afgode is absoluut. Aan Israel het God, wie se raadsplan vir die mens se verstand verberg is (45:15), sy woord deur die profete openlik bekend gemaak (44:26), nie in ‘n verborge en donker plek van die aarde, soos die afgodspriesters wat in die geheim met hulle gode sou praat nie – bv. Delfi se priesters se dubbelsinnige uitspraak aan Kroesus, toe Kores teen Kroesus en sy Lidiese mag opgetrek het: as jy die Halus rivier oorsteek sal jy ‘n magtige ryk vernietig. En toe verloor Kroesus, wat deur die jare baie rykdomme vir Delphi gegee het om die Grieke se simpatie te wen, en sy magtige ryk verkrummel voor Kores.
Israel het duidelik geweet wat die Here van hulle verwag. ‘n Plek in die land van die duisternis verwys waarskynlik na die doderyk en die oproep van dooies om by hulle raad te vra. Die Here het egter in die land van die lewendes gepraat. Aan die saad van Jakob het Hy nie gesê: soek My tevergeefs nie. Alle soeke van die Here word ryklik beloon! (Amos 5:4). Die Here praat in geregtigheid (wat deur hulle reddende uitkoms bevestig word) en Hy verklaar wat betroubaar is – teenoor die heidense bedrieglike orakels en dubbelsinnige antwoorde. Die Here maak egter ‘n geordende lewensvatbare en vrugbare lewe moontlik.
45:20-21 Die vlugtelinge wat voor die aanslag van Kores gaan vlug, o.a. die Babiloniërs wat met feestye hulle afgode van hout in prosessies deur die strate gedra het (46:1), word uitgenooi om hulle bewyse voor te lê en vooraf met mekaar daaroor te beraadslaag. Het hulle gode iets oor die oorwinning van Kores vooruit voorspel? Hulle word dwase genoem, mense wat geen insig het nie, omdat hulle bid tot ‘n god wat nie kan red nie en nie vooraf reg kan voorspel nie.
Die profeet sien die magtige uitwerking van Kores se optrede: Kores gaan Israel bevry en die heidene beweeg om Israel se God te erken. Die Here se voorspelling van Kores se opmars en bevryding van Israel bewys dat Hy die enigste regverdige God is (wat doen wat Hy vooraf sê) en Verlosser vir wie Hom aanroep. Selfs Babilon word uitgenooi om vir sy toekoms te kies. Die Here bied aan: ‘n verborge God (v15), ‘n herskepte woonplek (v18), ‘n God wat red (v21). Wat die Here aan die Joodse ballinge aanbied, word ook aan die heidenwêreld aangebied.
45:22 Die eindes van die aarde word uitgenooi om om te draai na die Here toe, weg van die afgode wat geen gode is nie, om gered te word. Die hele mensdom word uitgenooi. Dit gaan om die beroeringe in die wêreld van destyds, maar sterk veel verder tot aan die einde van die wêreld, want daar is geen ander God nie! en dit sluit in die redding uit sy toorn oor dié wat sy uitnodiging verwerp.
45:23-24 Geregtigheid het uit die Here se mond gekom, ‘n woord wat nie onvervuld sal bly nie: voor My sal elke knie buig – almal sal Hom as God eer en dien. Daar is slegs een keuse, om deur Hom gered te word, of deur Hom verdelg te word. Aan My sal elke tong trou sweer – die mensheid sal Hom as God eer en dien. Die woord word in Filippense 2:10 as ‘n belofte herhaal, en in Romeine 14:11 as ‘n bevel.
Elke mens sal voor Hom moet rekenskap gee van sy/haar regte of verkeerde lewe volgens die aanwysings van die woord van God. Hulle sal moet erken dat net in die Here is daar geregtigheid en krag – deur sy dade betoon die Here sy geregtigheid, Hy doen wat Hy sê vir dié wat op Hom vertrou. Ook teenoor die kragtelose afgode betoon die Here sy krag om te doen wat Hy sê. Dan sal dié wat teen die Here te kere gaan, beskaamd daarvan afkom.
45:25 Al die saad (nakomelinge) van Israel – waarby almal ingesluit is wat hulle by Israel se God aangesluit het – sal in gemeenskap met die Here geregverdig word (in die regte verhouding tot die Here gestel word) en in Hom roem – teenoor die ander wat beskaamd sal staan. Die reëls vir die Here se huisgesin lei tot ‘n opgeruimde, vrolike, geesdriftige, fees van ‘n lewe van roem in die Here. So vervul die Here sy verbond met Abraham waarby ‘n menigte nasies ingesluit is (Gen 12:3; 17:4-5).
Skrywer: Prof Francois Malan