Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Godsdiens(16) – JP Louw
Die rituele van die offers
Die bring van offerandes was een van die belangrikste aspekte van die Joodse godsdiens, ‘n saak wat hulle met al die ander godsdienste van die antieke wêreld gedeel het. Alle godsdienste het hulle eie soorte offerandes gehad, en hoewel hulle almal daarmee die godheid, wat hulle aanbid het gunstig wou stem, was daar tussen Israel en die ander volke ‘n belangrike verskil. Waar daar by die ander volke hoofsaaklik gestreef is om die godheid tevrede te maak en hulp te kry in nood, het Israel aan die Here geoffer om Horn te eer en versoening vir hulle sondes te doen, ook om Horn te dank en in ‘n dieper verhouding tot Horn te leef. Die boek Levitikus begin met voorskrifte vir ‘n reeks offers: brandoffers, graanoffers, maaltydoffers, sonde-offers en skuldoffers. Maar ons vind ook verskeie ander benaderinge soos beweegoffer, dankoffer, eerstelingoffers, gelofteoffer, wierookoffer, ens.
Brandoffers word soms ook wierookoffers genoem (Psalm 66:15). In Lukas 1:9 word ook die naam vuuroffer gebruik. Hierdie offer behels ‘n dier sonder gebrek wat geheel en al op die vuur verbrand is (Levitikus 6:8-13) – slegs die vel is deur die priester vir homself gehou (Levitikus 7:8). Wanneer alles wat so op die altaar verbrand word, in rook opgaan, word versinnebeeld dat aan die Here algehele oorgawe toekom. Graanoffers van koring of gars is soms as deel van ander offers bygevoeg, of as dank vir ‘n oes en het dan so tegelyk ‘n eerstelingoffer geword (Levitikus 2:14). Net ‘n klein deel is verbrand; die res het die priesters toegekom. ‘n Maaltydoffer kon dank betoon het of ‘n gelofte bevestig het – of net tot eer van die Here aangebied word. Die vet van die dier is verbrand, dele van die vleis vir die priesters gegee, en die res is deur die persoon wat die offer bring saam met sy familie geëet. Sondeoffers en skuldoffers was versoeningsoffers en is soms ook so genoem (Eksodus 30:11-16). Dit is nie altyd maklik om tussen hierdie offers te onderskei nie,want hulle het albei gegaan om oortredings reg te stel. Ook hier is die vet van die diere wat geoffer is, verbrand en het die priesters die vleis geneem. Wat die priesters uit verskeie offers geneem het, het natuurlik bygedra tot hulle lewensonderhoud. Dan was daar ook wierookoffers (Eksodus 30:34-38) tot eer van die Here wanneer wierook (‘n soort gom of hars) verbrand is. Dit het ‘n aangename geur versprei.
‘n. Besonder eienaardige offer was die Korban, eintlik meer iets wat vir die Here afgesonder of gebêre word as ‘n tipiese offer. Dit was nie na die tempel gebring om verbrand te word nie, maar was beskou as iets wat tog aan die Here geoffer is, want dit is vir Hom “gegee”. Ons lees hiervan slegs in Markus 7:11. Dit was ‘n praktyk wat nêrens in die Ou Testament voorgeskryf was nie, maar wat onder die Jode ontwikkel het om iets te beveilig. So kan enige besitting as Korban verklaar word en kan niemand sy hand daarop lê nie. Dit was dan so goed as vir die Here geoffer. So het mense dikwels verpligtinge ontduik soos Markus 7:12 duidelik aantoon.
Die offersisteem was ‘n simboliese handeling waarin die mense van ouds op sigbare wyse uiting gegee het aan die verlange om met God te kommunikeer. Omdat Israel in ‘n verbondsverhouding met God gestaan het om Hom te dien, was die offerdiens ‘n wyse van dankie sê, om verskoning vir oortredings te vra, om God te prys, om te sê dat jy volkome aan Horn toegewy is. In die Nuwe Testament neem Hebreërs 10:1-8 hierdie gedagte verder deur daarop te wys dat die offerdiens ‘n vooraf skadubeeld van Christus is.
Skrywer: Prof JP Louw