Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Landbou(6) – Hennie Stander
Uitwanning
Teen die aand se kant, wanneer die aandwind begin opsteek het, is die koring (wat op hierdie stadium nog met strooi gemeng was) op ‘n hoop in die middel van die dorsvloer gegooi sodat dit uitgewan kon word. Hiervoor het die landbouer ‘n hooivurk met vyf tande, ook ‘n gaffel genoem, gebruik, asook ‘n skopgraaf. Die vurk is in die hoop gesteek en dan is die koring wat met die strooi gemeng is, in die lug opgegooi. Die strooi is deur die wind weggewaai, maar die koring het weer op die grond geval omrede dit veel swaarder was. Wanneer dit wat oorgebly het te min was om met die vurk of gaffel opgeskep te word, is die skopgraaf vir dieselfde doel gebruik. Wanneer daar geen wind gewaai het nie, en klein hoeveelhede koring uitgewan moes word, was dit wel moontlik om ‘n wind te veroorsaak deur ‘n stuk matwerk te waai. Die kaf is bymekaar gemaak om die stowe in die huise aan die brand te steek terwyl die strooi versamel is sodat dit as voer vir die diere gegee kon word.
‘n Houtvurk wat so gelyk het, is in die Bybelse tye gebruik om koring mee uit te wan.
Die koring moes hierna met ‘n groot sif skoongemaak word. Die koring en garskorrels was met allerhande vuilighede wat van die dorsvloer afgekom het, gemeng. Alles is in groot siwwe gegooi wat wel die korrels deurgelaat het, maar die vuilighede agtergelaat het. Op hierdie stadium moes ook die sogenaamde drabokkorrels verwyder word. In die Afrikaanse Nuwe Testament word die Griekse woord vir “drabok” gewoonlik met “onkruid” vertaal (sien Matteus 13:24-30). Drabok is ‘n ongewenste plant met giftige korrels en dit lyk net soos koring. Wanneer hierdie korrels egter ryp word, word dit Swart in plaas van geel. Dit is bitter en dit veroorsaak duiseligheid en mislikheid wanneer dit geëet word.
‘n Landbouer sif die koring met ‘n groot sit.
Die skeiding van die kaf van die koring is deur Bybelse outeurs as model gebruik om die oordeel van God to illustreer (Jeremia 15:7; sien ook Psalms 1:4). Die hele proses van uitwanning is weer deur Johannes die Doper as beeld gebruik om die werk van Jesus te beskryf (Matteus 3:12). Jesus het weer op sy beurt na die sifting van koring verwys toe Hy vir Petrus gesê het dat die Satan vurig begeer het om hulle soos koring te sif (Lukas 22:31).
‘n Landbouer is besig om koring uit to wan. Let op dat die werker in die agtergrond “sy lendene omgord het
Opberging
Hierna is die koringkorrels afgemeet deur dit in erdewerkhouers te gooi. Hierdie houers het hul name ontleen aan die inhoudsmate wat hulle geneem het. Soveel as moontlik is in hierdie houers gegooi en soms het dit selfs oorgeloop (vgl Lukas 6:38). Die koring is dan opgeberg-klein hoeveelhede is in erdewerkpotte gebêre en groter hoeveelhede in ‘n droë put of bak, in ‘n vertrek wat aan die huis gegrens het, of selfs in ‘n skuur (Deuteronomium 28:8; Spreuke 3:10; Matteus 13:30; Lukas 12:18). Ook was daar openbare graanskure (Genesis 41:48).
Koring is in houers van erdewerk geberg om dit droog te hou.
Daar was ‘n hele aantal maniere waarop peste van die opgebergde graan weggehou is. In die eerste plek is die graanskure van stene met dik mure gebou en die enigste manier hoe ‘n mens daarin kon kom, was deur ‘n gat aan die bokant daarvan. Die mure is aan die binnekant gepleister. Dit was waarskynlik ook sulke skure waarin die offergawes geberg is wat deur die volk gegee moes word. Een tiende van die opbrengs van die land (van die vrugte en die graan) moes geoffer word (Levitikus 27:30-32; Deuteronomium 14:22-29).
Ons is nie bewus van enige misstof wat vir die graan gebruik is nie, alhoewel dieremis soms wel in ander gebiede gebruik is. Die grond is egter elke sewende jaar (of sabbatsjaar) ‘n rus gegee (Levitikus 25:1-7). Derhalwe het God beloof dat by elke sesde jaar aan hulle ‘n baie goeie oes sou gee ten einde hulle in staat te stel om maklik deur te kom in die sewende jaar (Levitikus 25:18-22). Wat ook al in die sewende jaar wel opgekom het, sou aan die armes behoort (Eksodus 23:10-11). Hierdie wet is nie in die beginjare van die koningskap nagekom nie met die gevolg dat die Kroniekskrywer van mening was dat die Jode in ballingskap weggevoer is, ten einde aan die grondgebied die geleentheid te bied om weer te herstel en op so ‘n wyse op te maak vir al die sabbatsjare wat nie nagekom was nie (2 Kronieke 36:21). Na die ballingskap het Nehemia probeer om weer die sabbatsjaar in te stel (Nehemia 10:31) en dit is wel tydens die Griekse periode nagekom. In een van die ou Joodse geskrifte, bekend as die boek van die Makkabeërs, word vertel dat in 163/162 v.C. die Jode lewensmiddele kortgekom het aangesien dit ‘n sabbatsjaar was en die land “gerus” het (1 Makkabeers 6:49,53).
Skrywer: Prof Hennie Stander
