Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Vakmanne en Bedrywe(4)- Hennie Stander

Die bak van die klei

Nadat die voorwerpe droog geword het en, indien dit so verkies is, versier is, is hulle gebak in een van verskeie soorte oonde. Etlike soorte oonde is reeds in argeologiese opgrawings gevind. Een soort klei-oond was byvoorbeeld koepelvormig en dit is geplaas op die boom van ‘n vlak put wat omtrent 122 cm diep was en 305 cm in deursnee. Die potte is onder die koepel geplaas op die bodem van die put en is daarna met bossies en takke bedek wat dan aan die brand gesteek is. Daar was ook ander soorte oonde waar die^–potte op rakke geplaas is en die vuur aan die onderkant daarvan gemaak is. Die outeur van die geskrif Jesus Sirag beskryf ook hierdie deel van die pottebakkerswerk: ^“Hy konsentreer daarop om die glasuurwerk te voltooi, en bly wakker om die oond skoon te maak.” (38:30). Pottebakkerswerk wat op hierdie wyse gemaak is, was geneig om baie bros te wees. Indien ‘n mens ‘n kruik te hard neersit wanneer jy byvoorbeeld by die put water skep, kon dit breek (vgl Prediker 12:6). Die “stukkend breek” van ‘n erdepot is dikwels figuurlik gebruik om die finaliteit van ‘n komende oordeel te illustreer (Psalm 2:9; Jeremia 19:10-11; Openbaring 2:27).

Stukke potskerwe was nie sonder meer nutteloos nie. Hulle is gebruik as skrapers en selfs ook as skryfmateriaal. Potskerwe waarop allerhande bood­skappe geskryf is, het as ostraka bekend gestaan. Die groter potskerwe kon selfs gebruik word as houers waarin items gebêre of gedra kon word. Jesaja het gesê dat die oordeel so swaar sou wees dat geen groot potskerwe gevind sal word waarmee kole uit ‘n vuurmaakplek gekrap kan word of water uit ‘n opgaarbak geskep kan word nie (Jesaja 30:14).

Soos .wat die pottebakkerskuns ontwikkel het, is verskillende metodes in werking gestel om groot hoeveelhede gelyktydig te vervaardig. Vakleerlinge het byvoorbeeld rowwe potte gemaak wat daarna deur vakmanne fyn afgewerk is. Ook is ‘n groot hoop klei op die wiel geplaas en items is dan van die bopunt van die hoop of gemaak. Sommiges het gespesialiseer in die voorbereiding .van die klei, of die brei daarvan, of in die ontwerp van die potte, of in die droogmaak en in die bak daarvan.

Skrywer:  Prof Hennie Stander